2. As máquinas son mecanismos artellados para recibir
unha forma de enerxía e transformala en outra ou
aplicala para producir un efecto determinado.
As máquinas facilitan o traballo. Poden facelo
reducindo o esforzo ou simplificando a súa aplicación.
4. MÁQUINAS SIMPLES
Son mecanismos
elementais que empregan
forza muscular como
enerxía motora.
Facilitan a realización do
traballo diminuíndo o
esforzo a cambio de variar
algunhas das
características da forza que
se aplica como: a súa
dirección, o punto de
aplicación, o espazo
percorrido...
5. O funcionamento das máquinas simples cumple o
principio de conservación da enerxía.
O punto de apoio divide a máquina en dúas partes:
unha na que se aplica a forza ou potencia e outra na
que se atopa a resistencia ou carga.
O aforro de esforzo depende da distancia que hai entre
o punto de apoio e o punto de aplicación destas forzas.
6. As máquinas máis antigas que se coñecen son moi simples, están formadas
na maioría dos casos por unha sola peza: rampas e pancas para elevar
pesos, cuñas para cortar e romper... A maioría das máquinas son
combinacións destas máquinas simples.
O arco é unha das máquinas máis antigas.
Coñécense desde hai 12.000 anos
Machados de bronce. Museo arqueolóxico de A
Coruña. Os machados de metal coñécense desde
o 4.000 a de C.
Balanza do antigo Exipto
7. PANCA
barra ríxida que ao apoiarse nun punto (fulcro ou
punto de apoio) xira para transmitir unha forza.
1º xenero
o punto de apoio sitúase entre a
potencia e a resistencia. Aforra
esforzo ou enerxía mentras o brazo
de potencia sexa máis longo que o
brazo de resistencia.
2º xénero
teñen a carga situada entre o punto
de apoio e a potencia. Sempre
aforran esforzo, porque nelas o
brazo de potencia sempre é máis
grande que o de resistencia.
3º xénero
teñen a potencia situada entre o
punto de apoio e a resistencia. Este
tipo de pancas nunca aforra esforzo,
pero fan máis cómodo o traballo.
8. As tenazas, tesouras, alicates…
están formadas por dúas pancas
de primeiro xénero unidas nun
punto de apoio común.
PANCAS DE 1º XÉNERO
9. A balanza é unha panca de primeiro xénero co punto de
apoio xusto na metade, polo que se equilibran cando a
potencia e a resistencia son iguais.
O ferro do monte ou panca
utilízase para levantar e
desprazar obxectos pesados
(pedras...)
pata de cabra
PANCAS DE 1º XÉNERO
10. PANCAS DE 2º XÉNERO
O quebranoces está formada por dúas
pancas de 2º xénero combinadas.
11. PANCAS DE 2º XÉNERO
Para destapar unha botella faise forza
sobre o mango (máis longo) para
vencer a forte resistencia da tapa.
Para introducir a rolla na botella utilízase unha panca co
brazo moi longo para vencer a forte resistencia que opón o
bico da botella á penetración da rolla.
13. PANCAS DE 2º XÉNERO As pinzas están formadas por
dúas pancas de 3º xénero cun
punto de apoio común.
14. POLEA
formada por unha roda ou disco cunha canle pola beira por onde se
despraza unha corda ou cadea (pola que se transmiten as forzas) que xira
arredor dun eixo. Emprégase para subir pesos.
FIXA
actúa como unha panca de
brazos iguais. Non aforra
esforzo. Cambia a dirección
da forza para que resulte
máis dado subir un peso.
MÓBIL
a carga desprázase a
metade da distancia da
que percorre a corda que
actúa no sistema, pero a
cambio reduce o esforzo á
metade.
COMBINACIÓNS
poden agruparse poleas
fixas e móbiles. Reducen o
esforzo proporcionalmente
ao número de poleas
mobiles que se instalen.
16. TORNO
Formado por un cilindro ou roda
ao que se acopla a carga (unha
corda cun peso) e unha manivela
na que se aplica a forza.
Funciona como unha panca de 1º
xénero xiratoria na que o centro
do eixo é o punto de apoio.
muíños de man
20. As mans do conductor aplicadas no
volante fan xirar o seu eixo para
mover o mecanismo da dirección.
para aproveitar mellor a forza.
tornos (maquinillas) de barcos
tarabela
21. PLANO INCLINADO – RAMPA
é unha superficie apoiada en dous
puntos situados a distinta altura.
O aumento da distancia que hai que
percorrer reduce o esforzo que hai que
realizar para superar a altura.
23. Rampa-varadoiro
O plano inclinado é unha das máquinas simples utilizadas
desde a antigüidade para elevar pesos. Os exipcios
utilizábana para construir os templos e pirámides.
27. CUÑA
É un obxecto en forma de prisma de base triangular que aproveita a
relación entre a lonxitude e a anchura para penetrar nun material.
Canto máis estreita sexa a cuña menos esforzo hai que facer.
31. RODAS DENTADAS ou ENGRANAXES
Cambian a dirección do movemento e poden aumentar ou diminuir a forza
ou a velocidade. A diferencia de velocidade das rodas produce un cambio na
forza que se transmite.
estrulladora
32. CORREAS DE TRANSMISIÓN
Cintas ou cadeas que conectan dúas rodas ou eixos. Poden manter ou
non a dirección do movemento e variar a potencia ou a velocidade.
Roda de afiador.
Museo Doade. Lalín.
34. RESORTES
elementos elásticos que acumulan a forza que se lles aplica ao
deformalos para utilizala en sentido contrario unha vez que a forza que
os deforma deixa de actuar sobre eles.
35. COMBINACIÓNS DE MÁQUINAS E OPERADORES
Na maioría dos aparellos de uso común podemos atopar
combinacións de varias máquinas simples e operadores
PARAFUSO:
Torno (a cabeza do parafuso é a manivela e o
cilindro a parte roscada)
Plano inclinado arredor do eixo (rosca)
Cuña (punta)
36. O conxunto do plato e os pedais é un torno, e o
conxunto dos piñóns e a roda traseira é outro torno. A
cadea transmite a forza desde o plato aos piñóns.
Cando se percorre un terreo chan o piñón da roda
traseira debe ser pequeno para acadar máis
velocidade. Para subir unha costa debe ser grande
para aproveitar mellor a forza.
38. CORTAUNLLAS
Está formado por tres pancas e
dúas cuñas. O mango é unha panca
de 2º xénero. As follas de corte
actúan como dúas pancas de 3º
xénero unidas.
