1. การอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “ เทคโนโลยีการผลิตพืช แบบประหยัดปุ๋ย โดยการใช้ประโยชน์จากการวิเคราะห์คุณภาพดิน ” ณ ห้องปฏิบัติการกลาง ชั้น 2 อาคารเฉลิมพระเกียรติ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

2. กำหนดการฝึกอบรม 8.00 – 8.30 น . ลงทะเบียน 9.00 – 10.00 น . บรรยายเรื่อง “ การใช้ปุ๋ยอย่างถูกต้อง ” 9.30 – 11.30 น . การฝึกปฏิบัติการเรื่องการตรวจดินด้วยชุด อุปกรณ์แบบง่าย 10.15 – 12.00 น . บรรยายเรื่อง “ ขั้นตอนการวิเคราะห์ดินโดยใช้ ชุดตรวจสอบดินแบบง่าย ” 13.00 - 14.30 น . ฝึกปฏิบัติการตรวจคุณภาพดิน 14.45 – 15.45 น . ฝึกอ่านค่าประมวลผลการวิเคราะห์ดิน 15.45 – 16.30 น . สรุปผลการฝึกอบรมพร้อมทั้งตอบข้อซัก - ถาม

3. ดินและความเหมาะสมสำหรับการเพาะปลูกพืช ผศ . ดร . อำพรรณ พรมศิริ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ * *

8. น้ำ 25% แร่ 45% อินทรียวัตถุ 5 % อากาศ 25% มาจากการเน่าเปื่อยของซากพืชและสัตว์ที่ทับถมอยู่ในดิน มาจากหินและแร่ที่สลายตัวผุพัง องค์ประกอบของดินและสัดส่วน (% โดยปริมาตร ) ที่เหมาะสมต่อการเพาะปลูก

13. ธาตุอาหารหลัก ในปุ๋ยเคมี ปุ๋ยสูตร 13 - 13 - 21 ไนโตรเจน ( เอ็น , N) ฟอสฟอรัส ( พี , P) โปแตสเซียม ( เค , K) ไนโตรเจน ( เอ็น , N) ทำหน้าที่ เสริมสร้างการเจริญเติบโตทางลำต้นและใบ ฟอสฟอรัส ( พี , P) ทำหน้าที่ เสริมสร้างการออกดอก โปแตสเซียม ( เค , K) ทำหน้าที่ เสริมสร้างความหวาน คุณภาพของผลผลิตพืช

17. ประเภทเนื้อดิน การอุ้มน้ำ การระบายอากาศ ปริมาณธาตุอาหารพืช ดินทราย ดินเหนียว ดินร่วน ไม่ดี ดีมาก ดี ดีมาก ไม่ดี ดี ต่ำ สูง ดี

18. ข . ปฏิกิริยาของดิน หรือความเป็นกรดด่าง หรือ พีเอช (pH) ความเป็นกรดด่าง ระดับ ผลที่มีต่อพืช 4.5 และต่ำกว่า 4.6 - 5.2 5.3 - 6.0 6.1 - 7.5 7.6 - 8.2 8.3 - 9.0 9.1 และสูงกว่า เป็นกรดจัดมาก เป็นกรดจัด เป็นกรดปานกลาง เป็นกรดอ่อน - เป็นด่างเล็กน้อย เป็นด่างปานกลาง เป็นด่างจัด เป็นด่างจัดมาก เป็นกรดเกินไปสำหรับพืชทั่วไป เป็นกรดเกินไปสำหรับพืชหลายชนิด เป็นกรดเกินไปสำหรับพืชบางชนิด เหมาะสมสำหรับพืชส่วนมาก เป็นด่างเกินไปสำหรับพืชบางชนิด เป็นด่างเกินไปสำหรับพืชหลายชนิด เป็นด่างเกินไปสำหรับพืชส่วนใหญ่

19. ความเป็นกรดเป็นด่างของดินและความสัมพันธ์ต่อความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารพืชในดิน เป็นกรด +1 +2 +3 +4 +1 +2 +3 +1 = เป็นกรดเล็กน้อย +2 = เป็นกรดปานกลาง +3 = เป็นกรดจัด +4 = เป็นกรดจัดมาก +1 = เป็นด่างเล็กน้อย เป็นด่าง +2 = เป็นด่างปานกลาง +3 = เป็นด่างจัด ทองแดง กำมะถัน

21. ระดับของอินทรีย์ (%) เกณฑ์การประเมิน สูงกว่า 4.5 3.5 - 4.5 2.5 -3.5 1.5 - 2.5 1.0 - 1.5 0.5 - 1.0 สูงมาก สูง ค่อนข้างสูง ปานกลาง ค่อนข้างต่ำ ต่ำ

30. สมบัติทางเคมีของปุ๋ยน้ำหมักชนิดต่างๆ ปริมาณธาตุอาหาร ปริมาณที่พบ น้ำหมักจากพืช น้ำหมักจากสัตว์ ไนโตรเจน % ฟอสฟอรัส % โปแตสเซียม % แคลเซียม % แมกนีเซียม % กำมะถัน % 0.03 - 1.91 ไม่พบ - 1.06 0.05 - 2.0 0.043 - 1.19 0.0095 - 0.35 ไม่พบ - 0.54 0.24 - 2.61 ไม่พบ - 1.3 0.34 - 2.39 0.13 - 1.98 0.033 - 0.22 0.0017 - 0.42

31. ปริมาณธาตุอาหาร ปริมาณที่พบ น้ำหมักจากพืช น้ำหมักจากสัตว์ เหล็ก มก ./ ลิตร แมงกานีส มก ./ ลิตร สังกะสี มก ./ ลิตร ทองแดง มก ./ ลิตร โบรอน มก ./ ลิตร โมลิดินัม มก ./ ลิตร ไม่พบ - 850 ไม่พบ - 150 2 - 58 ไม่พบ - 100 ไม่พบ - 166 30 ( 1 ต . ย .) 35 - 3,870 5 - 220 6 - 55 ไม่พบ - 13 ไม่พบ - 40 ไม่พบ pH 3.5 - 5.6 ค่าความนำไฟฟ้า 3 - 79 มล . ซีเมน / ซม .

33. น้ำหนักสดและปริมาณธาตุอาหารของพืชที่ปลูกเมื่อไถกลบเป็นปุ๋ยพืชสด 1 ความชื้นเฉลี่ยประมาณ 70-80 เปอร์เซนต์ 2 เมื่อเทียบกับน้ำหนักแห้ง ที่มา : ประศาสน์ (2543) ชนิดพืชปุ๋ยสด น้ำหนักสด 1 ( ตันต่อไร่ ) เ ปอร์เซนต์ธาตุอาหาร 2 ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม โสนแอฟริกัน 2.0-3.0 2.50-3.00 0.30-0.40 2.00-2.78 โสนอินเดีย 1.5-3.0 2.00-2.35 0.50-0.65 3.00-3.41 โสนจีนแดง 1.0-2.0 2.00-2.35 0.50-0.60 2.50-2.80 โสนคางคก 1.0-2.0 2.00-2.35 0.50-0.85 3.00-3.26 ถั่วเขียว 1.0-3.0 1.50-2.00 0.30-0.50 3.00-3.50 ถั่วพร้า 1.5-3.0 2.00-2.95 0.30-0.40 2.20-3.00 ปอเทือง 1.5-3.0 2.00-2.90 0.30-0.40 2.00-2.50 ถั่วพุ่ม 1.0-3.0 2.00-3.00 0.50-0.60 2.50-3.00

34. น้ำหนักแห้งและปริมาณธาตุอาหารหลักในปุ๋ยพืชสด น้ำหนักแห้ง 200 โสนแอฟริกัน 400 10 1.2 8 โสนอินเดีย 300 6 9 โสนจีนแดง 200 4 1 5 โสนคางคก 200 4 1 6 ถั่วเขียว 200 3 0.6 9 ถั่วพร้า 300 8 0.9 6.6 ปอเทือง 300 6 0.9 6 ชนิด ปริมาณธาตุอาหาร ( kg/ ไร่ ) N P 1.5 K ถั่วพุ่ม 4 1 5

38. สูตรปุ๋ยเคมีที่มี ขายในท้องตลาด ราคา ( บาท ) ต่อกระสอบ (50 กก .) น้ำหนัก ( กก .) ปุ๋ยที่ให้ธาตุอาหาร 1 กก . 21- 0 - 0 380 4.76 0 0 46 - 0 -0 650 2.17 0 0 0 - 46 - 0 750 0 2.71 0 0 - 0 -50 850 0 0 2 0 - 0 - 60 500 0 0 1.67 16 - 20 - 0 500 13 - 13 -21 450 15 - 15 - 15 500 - 660 ไนโตรเจน ( เอ็น ) ฟอสฟอรัส ( พี ) โพแทสเซียม ( เค )

46. คำแนะนำในการใช้ปุ๋ยในการปลูกกะหล่ำปลี ผลผลิตกะหล่ำปลี 3200 กก . ใช้ เอ็น 34.9 กก ./ ไร่ พี 6.6 กก ./ ไร่ เค 48 กก ./ ไร่ ธาตุอาหารที่มีในดิน พี 28.6 กก ./ ไร่ เค 75.5 กก ./ ไร่ การใส่ปุ๋ยที่เกษตรกรเคยใช้ เอ็น 52.5 กก . พี 24.5 กก . เค 55.5 กก . คำแนะนำในการใส่ปุ๋ยที่เหมาะสมกับสภาพดิน ไม่ต้องใส่ปุ๋ย พี และ เค ใส่ปุ๋ย 46-0-0 100 กก ./ ไร่ มูลค่าปุ๋ยที่เกษตรเคยใช้ 15-15-15 150 กก ./ ไร่ ราคา 550 X 3 = 1650 บาท 20-8-2.2 150 กก ./ ไร่ ราคา 500 X 3 = 1500 บาท รวมค่าปุ๋ย 3150 บาท ค่าปุ๋ยตามอัตราแนะนำ = 46-0-0 100 กก ./ ไร่ ราคา 650 X 2 = 1300 บาท

50. ตัวอย่างของการใช้ประโยชน์ในการตรวจสอบดิน

52. ข . ลำไยที่ยังไม่ให้ผลผลิต ปุ๋ย K และ P ใส่ครั้งเดียว โดยโรยรอบทรงพุ่มแล้วกลบทับด้วยดิน ปุ๋ย N แบ่งใส่ 2 – 3 ครั้ง ตามการผลิใบใหม่ ปุ๋ย ( กรัม / ต้น / ปี ) ความสูงของต้นลำไย 0.5 – 2 ม . 3-4 ม . 5-6 ม . 46-0-0 19.53 – 39 9.11 – 17.9 31.3-48.8 0-46-0 1.09 – 2.17 5 – 9.6 16.7 – 20.8 0-0-60 10 – 29 45 – 90.1 151 – 245.5

53. กรณีที่ 2. เมื่อดินมี P และ K อยู่ในระดับปานกลาง ให้ใส่ครึ่งหนึ่ง ของที่ใช้ในกรณีที่ 1 ส่วน N ใส่ตามกรณีที่ 1 กรณีที่ 3. เมื่อดินมี P และ K อยู่ในระดับสูง - สูงมาก ใส่เฉพาะปุ๋ย N ตามที่ใช้ในกรณีที่ 1

54. ตัวอย่างที่ 2 การใส่ปุ๋ยในแปลงหญ้าแพงโกล่า

55. ตัวอย่างการให้คำแนะนำในการใส่ปุ๋ยสำหรับการปลูกหญ้าแพงโกล่าให้เหมาะสมกับคุณภาพดิน % ธาตุอาหารในหญ้าแห้ง ไนโตรเจน 1-1.6 % ฟอสฟอรัส 0.17-0.2 % โปแตสเซียม 1.6-2.4 % ผลผลิตหญ้าแพงโกล่า ปีที่ 1 ปีที่ 3 น้ำหนักหญ้าสด กก ./ ไร่ น้ำหนักหญ้าแห้ง กก ./ ไร่ 2,000 - 3,000 526 - 657 3,000 - 4,000 789 - 1,052 ธาตุอาหารในผลผลิตหญ้าแห้ง ธาตุที่ 1 ไนโตรเจน ธาตุที่ 2 ฟอสฟอรัส ธาตุที่ 3 โปแตสเซียม 8.4 - 10.5 0.89 - 1.1 8.4 - 10.5 12.6 - 16.8 0.34 - 1.8 12.6 - 16.8

56. ตัวอย่างผลการตรวจสอบคุณภาพดิน สมบัติของดิน นาย ก . นาย ข . นาย ค . ปริมาณธาตุ 2 ( ฟอสฟอรัส ) มก ./ กก . กก ./ ไร่ ปริมาณธาตุ 3 ( โปแตสเซียม ) มก ./ กก . กก ./ ไร่ 4 ( ต่ำ ) 1.2 30 ( ต่ำ ) 9.4 20 ( ปานกลาง ) 6.2 70 ( ปานกลาง ) 21.8 100 ( สูง ) 31.2 200 ( สูง ) 62

57. การใส่ปุ๋ยในการปลูกหญ้าแพงโกล่าตามคำแนะนำ ต่อการตัด 2 ครั้ง ผลผลิต 2 ตัน / ไร่ / ครั้ง ชนิดปุ๋ย ก่อนปลูก 15 - 15 – 15 46 - 0 - 0 ปริมาณธาตุอาหาร ( กก . ไร่ ) ธาตุ 1 ( ไนโตรเจน ) ธาตุ 2 ( ฟอสฟอรัส ) ธาตุ 3 ( โปแตสเซียม ) 7.5 4.6 อัตราการใช้ ( กก ./ ไร่ ) 7.5 - 7.5 - 50 10 รวม 12.1 7.5 7.5 หลังการตัดครั้งที่ 2 15 - 15 – 15 46 - 0 - 0 3.75 9.2 25 20 รวม 12.95 3.75 3.75 3.75 - 3.75 - รวมทั้งหมด 25.05 11.25 11.25

58. ชนิดปุ๋ย นาย ก . 15 - 15 – 15 46 - 0 - 0 ปริมาณธาตุอาหาร ( กก . ไร่ ) ธาตุ 1 ( ไนโตรเจน ) ธาตุ 2 ( ฟอสฟอรัส ) ธาตุ 3 ( โปแตสเซียม ) 3.75 9.2 อัตราการใช้ ( กก ./ ไร่ ) 3.75 - 3.75 - 25 20 รวม 12.95 3.75 3.75 รวม 12.95 1.87 1.87 นาย ข . 15 - 15 – 15 46 - 0 - 0 1.87 11.08 12.5 24 1.87 - 1.87 - รวม 12.95 - - นาย ค . 46 - 0 - 0 12.95 28.15 - - การใส่ปุ๋ยในการปลูกหญ้าแพงโกล่าตามคำแนะนำ

59. ต้นทุนการผลิตด้านปุ๋ย การใส่ปุ๋ยตามคำแนะนำ 15 - 15 - 15 25 กก ./ ไร่ 250 บาท 46 - 0 - 0 20 กก . / ไร่ 260 บาท รวม 510 บาท นาย ก . 250 + 260 = 510 บาท นาย ข . 125 + 312 = 437 บาท นาย ค . 365.95 บาท

60. ผลการวิเคราะห์ดินและการให้คำแนะนำการใส่ปุ๋ยสตรอเบอรี่ ค่าวิเคราะห์ดิน นาย ก นาย ข ความเป็นกรด - ด่าง 4.4 ( กรดจัด ) 6.7 ( กรดอ่อน ) ความต้องการปูนโดโลไมท์ ( กก ./ ไร่ ) 466 - ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ได้ ( มก ./ กก .) 109 ( สูง ) 317 ( สูงมาก ) โพแทสเซียมที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ ( มก ./ กก ) 109 ( สูง ) 232 ( สูงมาก ) อินทรียวัตถุ (%) 2.2 ( ปานกลาง ) 2.5 ( ปานกลาง

61. ตัวอย่างที่ 3 การใส่ปุ๋ยสตรอเบอรี่

62. ความต้องการธาตุอาหารหลักของสตรอเบอรี่ต่อฤดูกาล ไนโตรเจน 24-35.2 กก ./ ไร่ ฟอสฟอรัส ( P 2 O 5 ) 17.6-20.8 กก ./ ไร่ โพแทสเซียม 35.2-40 กก ./ ไร่ ธาตุฟอสฟอรัสที่อยู่ในดิน เมื่อคิดให้อยู่ในรูป P 2 O 5 นาย ก 36 กก ./ ไร่ นาย ข 99 กก ./ ไร่ ธาตุโพแทสเซียมที่อยู่ในดิน เมื่อคิดให้อยู่ในรูป K 2 O นาย ก 41 กก ./ ไร่ นาย ข 87 กก ./ ไร่

64. ผลของการใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินต่อผลผลิตสตรอเบอรี่ หมายเหตุ : นาย ก ใส่ปุ๋ย 15-15-15 3 กก ./ น้ำ 200 ลิตร ทุก 7 วัน นาย ข ใส่ปุ๋ย 15-15-15 20 กรัม /4 ต้น ทุก 15 วัน * ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ย P และ K เนื่องจากมีมากอยู่แล้วในดิน อัตราการใช้ปุ๋ย นาย ก นาย ข 15-15-15 1,808 3,560 ยูเรีย (26 กก ./ ไร่ ) 1,821 3,587

65. ตัวอย่างที่ 4 การใส่ปุ๋ยส้มเขียวหวาน

66. ค่าวิเคราะห์ดินที่เหมาะสมสำหรับการปลูกส้ม ที่มาของข้อมูล : เกษตรเคมีกับงานเฉพาะกิจ โครงการวิจัยและพัฒนาแก้ปัญหาส้มร่วงในเขตที่ราบลุ่มภาคกลาง ความเป็นกรด - ด่าง (pH) 6.7 อินทรียวัตถุ (%) 2.5-3.0 ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ได้ ( มก .P/ กก .) 26-42 โพแทสเซียมที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ ( มก .K/ กก .) 130 แคลเซียมที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ ( มก .Ca/ กก .) 1,040 แมกนีเซียมที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ ( มก .Mg/ กก .) 135 เหล็กที่สามารถสกัดได้ ( มก .Fe/ กก .) 11-16 แมงกานีสที่สามารถสกัดได้ ( มก .Mn/ กก .) 9-12 ทองแดงที่สามารถสกัดได้ ( มก .Cu/ กก .) 0.9-1.2 สังกะสีที่สามารถสกัดได้ ( มก .Zn/ กก .) 1.1-3.0 ดินที่เหมาะสมกับการปลูกส้มเขียวหวาน

67. ปริมาณธาตุอาหาร ( มก ./ มล .) ในผลส้มอายุ 2-10 เดือน อายุผล ( เดือน ) 2 4 6 8 10 ไนโตรเจน 17.9 55.2 85.3 147.0 200.4 ฟอสฟอรัส 1.4 4.2 6.2 12.1 25.8 โพแทสเซียม 11.0 48.5 76.9 151.9 187.0 แคลเซียม 8.3 24.2 33.4 35.1 34.1 แมกนีเซียม 2.4 6.0 9.7 11.1 9.9 ที่มา : นันทรัตน์ , 2544

68. ความต้องการธาตุอาหารของผลส้มโชกุน ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย พ . ศ . 2544 ไนโตรเจน N 1,090 มก ./ กก . ฟอสฟอรัส P 2 O 5 280 มก ./ กก . โพแทสเซียม K 2 O 1,965 มก ./ กก . ผลผลิตส้ม ( กก .) 20 50 100 200 ไนโตรเจน ( กรัม ) 21.8 58.5 108.9 217.8 ฟอสฟอรัส P 2 O 5 ( กรัม ) 5.5 13.9 27.7 55.3 โพแทสเซียม K 2 O ( กรัม ) 39.3 9832 196.5 392.9 ที่มา : นันทรัตน์ , 2544

69. ถ้าปลูกส้มเขียวหวาน 50 ต้น / ไร่ ส้มอายุ 3 ปี ได้ผลผลิตส้ม 100 กก ./ ต้น ใส่ปุ๋ยตามคำแนะนำของกรมพัฒนาที่ดิน หรือ กรมวิชาการเกษตร ชนิดปุ๋ย 15-15-15 13-13-21 อัตราที่ใส่ ( กก ./ ต้น ) 0.5 0.5 ระยะเวลาที่ใส่ ทุก 3 เดือน 1 ครั้ง ปริมาณปุ๋ย ( กก ./ ไร่ / ปี ) 100 25

70. ธาตุอาหาร ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P 2 O 5 ) โพแทสเซียม (K 2 O) 18.25 18.25 20.25 100 กก ./ ต้น 10.89 2.77 19.65 200 กก ./ ต้น 21.78 5.53 32.29 ปริมาณธาตุอาหารในส้ม ( กก ./ ไร่ / ปี ) ผลผลิตส้ม ปุ๋ยเคมีที่ใส่ตามคำแนะนำ

71. การใส่ปุ๋ยในการปลูกส้มตามผลการวิเคราะห์ดิน ปริมาณธาตุในดิน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม ความต้องการปุ๋ย ฟอสฟอรัส ความต้องการปุ๋ย โพแทสเซียม ปุ๋ยที่แนะนำ 46-0-0 0-46-0 0-0-60 นาย ก . 4 มก ./ กก . 30 มก ./ กก . ( ต่ำ ) ตามคำแนะนำ ตามคำแนะนำ 40 กก ./ ไร่ / ปี 40 กก ./ ไร่ / ปี 34 กก ./ ไร่ / ปี นาย ข . 20 มก ./ กก .( ปานกลาง ) 90 มก ./ กก . ( ปานกลาง ) ใส่ครึ่งหนึ่งของ อัตราแนะนำ ใส่ครึ่งหนึ่งของ อัตราแนะนำ 40 กก ./ ไร่ / ปี 20 กก ./ ไร่ / ปี 17 กก ./ ไร่ / ปี นาย ค . 100 มก ./ กก .( สูงมาก ) 310 มก ./ กก . ( สูงมาก ) ไม่ต้องใส่ ไม่ต้องใส่ 40 กก ./ ไร่ / ปี - -

72. ต้นทุนการผลิต คำแนะนำ นาย ก . นาย ข . นาย ค . รวม 1,545 1,460 962 520 ชนิดปุ๋ย 15-15-15 13-13-21 46-0-0 0-46-0 0-0-60 46-0-0 0-46-0 0-0-60 46-0-0 ราคา ( บาท /50 กก .) 660 450 650 750 500 650 750 500 650 อัตราการใส่ ( กก .) 100 25 40 40 34 40 20 14 40 ค่าใช้จ่าย ( บาท ) 1,320 225 520 600 540 520 300 142 520

73. ตัวอย่างที่ 5 การใส่ปุ๋ยผัก

76. ผลผลิตผักและธาตุอาหารหลักของพืชที่มีในผลผลิตในระบบปลอดสารพิษ ชนิดผัก ผักคะน้า ผักกาดกวางตุ้ง ผักกาดฮ่องเต้ ผักบุ้ง ผักขมจีน ผักสลัด ผลผลิตผักสด ( กก ./ ไร่ ) 5,120 4,600 4,960 1,645 2,752 2,100 N 29 96 10.9 5.1 16.2 2.4 P 3.4 1.76 1.44 0.48 2.56 0.32 (P 5 O 5 ) (7.05) (4.08) (3.34) (1.1) (5.94) (0.74) K (K 2 O) 30.8 (37.2) 16.2 (19.5) 10.1 (12.2) 5.92 (7.13) 24.3 (29.3) 2.56 (3.1) ธาตุอาหารหลักในผลผลิต ( กก ./ ไร่ )

77. ผลผลิตผักและธาตุอาหารของพืชที่มีในผลผลิตผักในระบบอินทรีย์ ชนิดผัก ผักคะน้า ผักกาดกวางตุ้ง ผักกาดฮ่องเต้ ผักบุ้ง ผักขมจีน ผักสลัด ผลผลิตผักสด ( กก ./ ไร่ ) 1,592 2,186 2,571 2,360 1,339 1,182 N 6.2 6.08 6.08 4.0 4.0 6.88 0.96 P 1.28 1.12 0.96 0.48 1.88 0.96 (P 5 O 5 ) (2.97) (2.59) (2.22) 910110 (2.60) (0.36) K (K 2 O) 8.64 8.96 7.2 6.4 7.68 1.44 ธาตุอาหารหลักในผลผลิต ( กก ./ ไร่ ) (10.4) (10.8) (8.7) 7.71 9.25 1.74

79. ปริมาณธาตุอาหารหลักของพืชที่ใส่ให้แก่พืชตลอดฤดูปลูก ณ ศูนย์วิจัยเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร ธาตุอาหาร ปริมาณธาตุอาหาร ( กก ./ ไร่ ) ผักอายุยาว ผักอายุสั้น ไนโตรเจน ( N) ฟอสฟอรัส (P 2 O 5 ) โปแตสเซียม (K 2 O) ระบบปลอดสาร ระบบอินทรีย์ ระบบปลอดสาร ระบบอินทรีย์ 11.36 21.5 9.7 10.4 23.7 8.10 9.1 17.4 7.7 9.6 20.8 7.5

80. การใส่ปุ๋ยตามอัตราที่เคยใช้สำหรับการปลูกผักกาดกวางตุ้ง ข้อคิดเห็น 1. อัตราการใส่ปุ๋ยไนโตรเจนที่ต้องใช้ใกล้เคียงกับความต้องการของพืชถือว่าใช้ได้ 2. อัตราการใส่ปุ๋ยฟอสฟอรัสสูงเกินความจำเป็นที่มีอยู่ในดินมีมากพอ โดยไม่ต้องใส่เพิ่มเติม 3. อัตราการใส่โปแตสเซียม ต่ำกว่าที่พืชต้องการ แต่ดินมีโปแตสเซียมมากพอ โดยไม่ต้องใส่ปุ๋ยโปแตสเซียมเพิ่มเติม ปริมาณธาตุอาหารจากปุ๋ย ( กก ./ ไร่ ) ธาตุอาหารที่พืชดูดไปใช้ ( กก ./ ไร่ ) ผลการวิเคราะห์ธาตุอาหารที่มีในดิน ( กก ./ ไร่ ) ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปแตสเซียม 11.36 21.5 9.5 9.6 4.08 19.5 - 28.8 76

81. ปริมาณธาตุอาหารจากปุ๋ยที่ต้องการสำหรับการปลูกผักกาดกวางตุ้ง ที่ให้ผลผลิต 4,600 กก ./ ไร่ ในกรณีที่ให้ต้นพืชดูดใช้ธาตุอาหารจากดินและปุ๋ยได้ประมาณ 40 % ของปริมาณทั้งหมดที่มีอยู่ในดินและปุ๋ย ปริมาณธาตุอาหารในต้นพืช ( กก ./ ไร่ ) (40% ของธาตุในดินและปุ๋ย ) ธาตุอาหารจากดินและปุ๋ย ( กก ./ ไร่ ) คิดจาก % ธาตุอาหารในต้นพืช x 2.5 ธาตุอาหารในดิน ( กก ./ ไร่ ) จากผลการวิเคราะห์ดิน ธาตุอาหารจากปุ๋ย ที่ควรใส่ ( กก ./ ไร่ ) ไนโตรเจน 9.6 ฟอสฟอรัส 4.08 โปแตสเซียม 19.5 24 10.2 48.8 - 28.8 76 ไม่ต่ำกว่า 9.6 ไม่จำเป็น ไม่จำเป็น

82. ตัวอย่างที่ 6 การใส่ปุ๋ยกะหล่ำปลี

85. คำแนะนำในการใช้ปุ๋ยในการปลูกกะหล่ำปลี ผลผลิตกะหล่ำปลี 3200 กก . ใช้ เอ็น 34.9 กก ./ ไร่ พี 6.6 กก ./ ไร่ เค 48 กก ./ ไร่ ธาตุอาหารที่มีในดิน พี 28.6 กก ./ ไร่ เค 75.5 กก ./ ไร่ การใส่ปุ๋ยที่เกษตรกรเคยใช้ เอ็น 52.5 กก . พี 24.5 กก . เค 55.5 กก . คำแนะนำในการใส่ปุ๋ยที่เหมาะสมกับสภาพดิน ไม่ต้องใส่ปุ๋ย พี และ เค ใส่ปุ๋ย 46-0-0 100 กก ./ ไร่ มูลค่าปุ๋ยที่เกษตรเคยใช้ 15-15-15 150 กก ./ ไร่ ราคา 550 X 3 = 1650 บาท 20-8-2.2 150 กก ./ ไร่ ราคา 500 X 3 = 1500 บาท รวมค่าปุ๋ย 3150 บาท ค่าปุ๋ยตามอัตราแนะนำ = 46-0-0 100 กก ./ ไร่ ราคา 650 X 2 = 1300 บาท

87. ตัวอย่างที่ 7 การใส่ปุ๋ยข้าวโพดหวาน