1. Hoofdstuk 1
Inleiding
2011 hoofdstuk 1 inleiding 11

2. Wat is arbeidsrecht?
Sociale wetgeving : geen duidelijk
afgebakend geheel
Arbeidsrecht is een onderdeel van “de
sociale wetgeving”
Met een bijzonder doel:
Bescherming van belangen van de
werknemers
Bevorderen van hun welzijn
Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht
minimumvoorzieningen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 2
Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 2

3. Sociale wetgeving
Individuele relaties tussen werkgever en
werknemer
Collectieve relaties
Beschermingsmaatregelen voor
werknemers
Arbeidsvoorziening
Sociale zekerheid
Minimumvoorzieningen
Geschillen van sociaal recht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 3
Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 3

4. 2011 hoofdstuk 1 inleiding 4

5. Individueel arbeidsrecht
WET 1978:
Aangaan
Uitvoeren
Beëindigen
ARBEIDSWET 16 MAART 1971
Arbeidsduur, zondagsrust,kinderarbeid,moederschap
WET 1987
Tijdelijke arbeid en uitzendarbeid
FEESTDAGEN
Wet van 4 jan. 1974
Feestdagenbesluit van 18 april 1974
EDUCATIEF VERLOF
Herstelwet 22 januari 1985
TIJDSKREDIET
CAO 77bis
2011 hoofdstuk 1 inleiding 5

6. Bijlage : geschiedenis arbeidsrecht
1789 : Franse Revolutie
Égalité
Fraternité
Liberté: non-interventie
Geen specifiek arbeidsrecht
‘huurovereenkomst’ van werk:
Wilsovereenkomst als basis
Geen regulerende overheid
2011 hoofdstuk 1 inleiding 6

7. 1886
Arbeidsduurvermindering
Eis tot 13u/dag
Protest tegen loonsverminderingen
Onderzoekscommissie:
Eerste sociale wetgeving
2011 hoofdstuk 1 inleiding 7

8. Eerste sociale wetgeving
Nog zeer behoedzaam
Beperken vrijheid van overeenkomst
1900: wet arbeidsovereenkomsten
Alleen voor arbeiders
Suppletoir
1622: wet arbeidsovereenkomsten
Bedienden
dwingend
2011 hoofdstuk 1 inleiding 8

9. Suppletoir - dwingend
Suppletief
Is maar bindend in de mate dat de
partijen niets anders hebben voorzien
dwingend:
afwijking is niet mogelijk in nadeel van
de werknemer
Openbare orde
2011 hoofdstuk 1 inleiding 9

10. Bronnen van het recht
Internationaal
Bilaterale verdragen
Multilaterale verdragen en instellingen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 10

11. Bronnen van het recht
Multilaterale verdragen en instellingen
IAO:conventies
OESO
RAAD VAN EUROPA
EVRM
Europees Sociaal Handvest
INTERNATIONALE VERENIGING SZ
BENELUX ECONOMISCHE UNIE
EUROPESE UNIE
2011 hoofdstuk 1 inleiding 11

12. Verdrag van Rome 1957
EUROPESE UNIE
Europese verordeningen:
Rechtstreeks verbindend
Europese richtlijnen:
Moet omgezet worden in nationale wetgeving
(wet,decreet,CAO…)
Collectief ontslag
Behoud van rechten bij overgang
ondernemingen
Ouderschapsverlof
Gelijke behandeling
Europese beschikkingen
Bvb mededinging
Aanbevelingen en adviezen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 12

13. Nationale rechtsbronnen
Sociale grondrechten: art. 23
Recht op arbeid en op vrije keuze van
beroepsarbeid, recht op billijke
arbeidsvoorwaarden en een billijke
beloning, recht op informatie, overleg en
collectief onderhandelen
Recht op sociale zekerheid
2011 hoofdstuk 1 inleiding 13

14. Sociale rechtsbronnen
Wetten
Decreten en ordonnanties
Gemeenschappen en gewesten
Ordonnanties van Brusselse gewest
K.B
M.B.
Rechtspraak
Rechtsleer
gebruik
2011 hoofdstuk 1 inleiding 14

15. Eigen rechtsvorming
Rechtsleer
Interpretatie van rechtsregels
Bespreken rechtspraak
Distilleren tendensen (formule CLAEYS)
En bepaalt rechtspraak
Niet dwingend
Beïnvloedt het recht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 15

16. rechtspraak
Toepassen wetgeving
Verduidelijkt wetgeving
Vult wetgeving aan
Interpreteert wetgeving
Voorkomt interpretatieproblemen
Formule claeys<rechtspraak
2011 hoofdstuk 1 inleiding 16

17. Wetgeving-rechtspraak
Duidelijke wetgeving:
Opzeg lagere bedienden
Beëindigen tijdens proef arbeiders
Wetgeving is niet duidelijk
Tewerkstellingsvoorwaarde CAO77bis
Wetgeving heeft niets voorzien
Verbreking tijdens loopbaanvermindering
CAO77bis
Wetgeving legt initiatief bij partijen
Opzegtermijn hogere bediende
2011 hoofdstuk 1 inleiding 17

18. Wetgeving-rechtsleer
Rechtsleer
Interpretatie van rechtsregels
Bespreken rechtspraak
Distilleren tendensen (formule CLAEYS)
En bepaalt rechtspraak
Niet dwingend
Beïnvloedt het recht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 18

19. gebruik
Bestendig
Voldoende lange tijd
Vast
Steeds hetzelfde voordeel, dezelfde
berekeningsbasis
algemeen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 19

20. Gebruik: Arbh. Luik 13.11.2002
Gedurende 20 jaar een loontoeslag
van 200% voor prestaties op zon- en
feestdagen
Algemeen
Vast
Bestendig
2011 hoofdstuk 1 inleiding 20

21. hierarchie
1. Dwingende bepalingen van wet
2. Algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. Niet-algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. ONDERNEMING
4. Geschreven arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao van pc voor
werkgever die niet is aangesloten bij patronale organisatie
6. Arbeidsreglement
7. Suppletieve wetsbepalingen
8. Mondelinge arbeidsovereenkomst
9. gebruik
2011 hoofdstuk 1 inleiding 21

22. INTERPRETATIE art. 51
LAGERE NORM mag niet strijdig zijn
met HOGERE NORM
Sluit de hogere norm door zijn
strenge formulering de toepassing
van een gunstiger regime uit dat
wordt voorzien door een regel van
lagere orde ?
2011 hoofdstuk 1 inleiding 22

23. Collectieve arbeidsovereenkomst:
CAO Wet van 5 december 1968
Normatieve bepalingen
Individuele:
Loons- en arbeidsvoorwaarden
Collectieve
Obligatoire bepalingen
Vredesplicht
Informatieplicht
beïnvloedingsplicht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 23

24. Collectieve arbeidsovereenkomst:
CAO Wet van 5 december 1968
Vormvereisten!
Wie kan CAO afsluiten
Neerlegging en bekendmaking
Niveaus
Geldigheidsvereisten
bindingskracht
2011 hoofdstuk 1 inleiding 24

25. Niveaus
NAR
PC: bedrijfssector
PSC
ONDERNEMING
2011 hoofdstuk 1 inleiding 25

26. geldigheidsvereisten
Toestemming
Geweld, dwaling,bedrog
Bekwaamheid
Geoorloofde oorzaak
Geoorloofd voorwerp
2011 hoofdstuk 1 inleiding 26

27. BINDING VAN EEN CAO
Ondernemingscao
PC of NAR :
Algemeen bindend:
VOOR ALLE WERKGEVERS die onder ressort vallen én
hun werknemers
Niet algemeen bindend
VOOR ALLE WERKGEVERS die lid zijn van de
patronale organisatie en onder het ressort vallen én
hun werknemers
WERKGEVERS die geen lid zijn van patronale
organisatie zijn suppletoir gebonden door de
individueel normatieve bepalingen
Kan schriftelijk én uitdrukkelijk afwijken
2011 hoofdstuk 1 inleiding 27

28. WERKGEVERS die geen lid zijn van
patronale organisatie zijn suppletoir
gebonden door de individueel
normatieve bepalingen
Ze kunnen afwijken van de individuele
normatieve bepalingen als ze dit
uitdrukkelijk en schriftelijk doen
2011 hoofdstuk 1 inleiding 28

29. Voorbeeld (p21)
Pc: eindejaarspremie= maandloon
Algemeen bindend verklaard
Niet algemeen bindend
Aangesloten wg
Niet-aangesloten wg:
=gebonden tenzij hij uitdrukkelijk en
schriftelijk afwijkt
Bvb door uitdrukkelijk te bedingen dat
eindejaarspremie =2 weken=geldig
2011 hoofdstuk 1 inleiding 29

30. Algemeen verbindende CAO
Wordt bindend voor alle werkgevers
die behoren tot het ressort
Overtreding is een misdrijf
Verjaringstermijn wordt 5 jaar
strafsancties
2011 hoofdstuk 1 inleiding 30

31. Automatische conversie
Bepalingen van de CAO gaan
automatisch stilzwijgend over in de
individuele arbeidsovereenkomst
Strijdige bedingen in de
arbeidsovereenkomst worden
stilzwijgend gewijzigd
2011 hoofdstuk 1 inleiding 31

32. oneindige binding: art.23
‘de individuele arbeidsovereenkomst
die door een collectieve
arbeidsovereenkomst stilzwijgend
werd gewijzigd, blijft onveranderd
wanneer de CAO ophoudt uitwerking
te hebben, tenzij het anders wordt
bedongen in de overeenkomst
zelf’
Enkel voor wn in dienst tijdens
looptijd van deze CA0!!
2011 hoofdstuk 1 inleiding 32

33. oneindige binding: art.23
CAO 1.1.2009-31.12.2009 ‘voorziet
eindejaarspremie’
CAO 1.1.2009-31.12.2009 ‘voorziet
eindejaarspremie in december 2009’
2011 hoofdstuk 1 inleiding 33