3. Pagtatapat
Ibig kong kung ikaw ay may iniisip
sa ulo mo'y ako ang buong masilid;
Ibig kong kung iyang mata'y tumititig
sa balintataw mo ako'y mapadikit;
Ibig kong tuwi mong bubukhin ang bibig
ang labi ko'y siyang lumasap ng tamis;
Ibig kong sa bawat pagtibok ng dibdib
bulong ng dibdib ko ang iyong marinig.
4. Pagtatapat
Hangad kong kung ikaw'y siyang nag-uutos
akung-ako lamang ang makasusunod;
Hangad kong sa iyong mga bungang-tulog
kaluluwa ko lang ang makapupulot;
Hangad kong sa harap ng iyong alindog
ay diwa ko lamang ang makaluluhod;
Hangad kong sa altar ng iyong pag-irog
kamanyang ko lamang ang naisusuob.
5. Pagtatapat
Nasa kong kung ikaw'y may tinik sa puso
dini sa puso ko maunang tumimo;
Nasa kong ang iyong tampo't panibugho'y
maluoy sa halik ng aking pagsuyo;
Nasa kong ang bawat hiling mong mabigo
ay mabayaran ko ng libong pangako;
Nasa kong sa bawat luha mong tumulo
ay mga labi ko ang gamiting panyo.
6. Pagtatapat
Nais kong sa aklat ng aking pagsinta
ang ngalan ng lumbay ay huwag mabasa;
Nais kong sa mukha ng ating ligaya
batik man ng hapis ay walang makita;
Nais kong ang linis ng ating panata'y
huwag marungisan ng munting balisa;
Nais kong sa buhay ng ating pag-asa'y
walang makatagpong anino ng dusa.
7. Pagtatapat
Mithi kong sa lantang bulaklak ng nasa'y
hamog ng halik mo ang magpapasariwa;
Mithi kong sa minsang pagsikat ng tala
ay wala nang ulap na makagambala;
Mithi kong ang tibay ng minsanang sumpa'y
mabaon ko hanggang tabunan ng lupa;
Mithi kong kung ako'y mabalik sa wala
ay sa walang yao'y huwag kang mawala.
8. Pagtatapat: Analisis
• Confession
• Pagtatapat ng mga damdamin at ng mga hinihiling niya sa kanyang
minamahal
• Gumagamit ng pagtutulad
• Inihahambing ang pagmamahal sa mga tala, atbp.
• Isa sa maraming halimbawa ng pagpapakita ng pagmamahal
10. Sino Ka? Ako’y Si..
• Koleksyon ng limang tula tungkol sa pagiging mabuting tao sa
iba at para sa bayan
• Binibigyan ng personalidad ang mga di-payak na konsepto
• Gumagamit ng pahambing at mga halimbawa para
maunawaan ng nagbabasa
12. Ako’y Si Wika
Hangga ngayo’y suliranin kung saan at bigay raw sa magkasing Ada’t Eba
ako mula; ni Bathala,
kung sa bagay, may pasya na ang bilang kawing na pang-ugnay sa
maraming dalubhasa, kanilang puso’t diwa;
na ako raw’y unti-unting nabigkas ng isa pa ring walang linaw’t hangga
mga dila, ngayo’y talinhaga,
nang ang Tao’y mapilitan sa takot ay kung sa wika ay ang isip ang
magsalita, lumalang at bumugta,
sa paghingi ng saklolo at tulong ng o ang wika ang sa isip ay luminang
mga kapwa; at may gawa;
samantalang ang relihiyon, ayaw pa sa totoo’y walang isip, pag ang wika
ring maniwala, ay nawala...
13. Ako’y Si Wika
Nguni, ang di-mapupuwing na sa yaman kong bumabatis,
nagawa kong himala, lumalangoy ang makata;
liping-taon’y natubos ko sa buhay na sa tamis ko’t kabanguhan,
pamulala, paraluma’y nagsasawa;
hanggang siya’y naging hari ng lahat sa tuyo’t na pagsasama’y
ng nilikha; panariwang dugo’t dagta;
sa bundok ng karunungan sa palad kasangkapan sa paglupig,
ko tumatala; kasangkapan sa paglaya...
14. Ako’y Si Wika
Kaya, Tao: matuto kang magmahal ng iyong wika,
ingatan mong parang gulok na may talim na
magkabila;
nagagamit sa mabuti’t nagagamit sa masama;
bumubuhay at nanatay, bumubuo’t nagigiba.
15. Ako’y Si Wika: Analisis
•Pagmamahal sa sariling wika
•Paggawa ng wika dahil ginagamit ng mga tao
•Unang naging wika dahil nagpakita ng mga damdamin ng ating
mga ninunong Pilipino
•Dapat alagaan dahil magagamit sa magandang o masamang
paraan
•Simbolo ng isip at diwa
17. Ako’y si Bayani
Konting putik, konting hangin, sa gitna ng sangnalikha, tignan
niyo’t ako’y iyan:
kinipil ng kalikasan, at dinampot ng
libu-libo, laksa-laksa, yata-yata,
Panahon at kung saan binitawan:
angaw-angaw
Ng sa lupa ay madikit, nagkadiwa,
na tauhang nagbibigkis ng iisang
nagkabuhay, naglumago sa kapalaran,
pagtubo, iisa lang ang kaluluwa’t iisa rin ang
nagsumupling sa kapal, buntun- katawan,
buntong sa ligaya’t sa pighati ay iisa rin ang
lumaganap sa lawak ng daigdigan, pangdamdam,
may lumiit, may lumaki, nangabuhay kung mabuhay sama-sama’t kung
mamatay damay-damay...
– nangamatay...
18. Ako’y si Bayani
Nguni akong sa taguri ng makata ng Diyos daw, Amang tangi,
Inang bugtong, sintang Lupang tinubuan,
Madalas din ang ngalan ko’t puri ko’y paglaruan
ng maraming mga tuso sa sariling kapakanan;
di iilang mananaggol ang sa aki’y umaalay;
sa harap ko’y anong daming nagbabaya-bayanihan,
samantala kung oras na ako’y dapat ipaglaban,
isa-isang nawawala’t ako’y tinatalikuran...
Ah, ang TAO! Hindi lahat ng bayani’t mapagkakatiwalaan:
kung ang baya’y nakikita sa panganib ng labanan,
ang bayani ay sa sugat nakikita kung matapang.
19. Ako’y Si Bayani: Analisis
•Kung walang paghihirap, hindi magkakaroon ng
kalakasan ng loob
•Iisa ang adhikain ng mga bayani sa bansa
•Maraming nagkukuwaring “bayani” na nawawala a
oras ng panganib
•Ang pagiging totoong bayani ay nakikita sa
pagsusubok
21. Ako’y si Laya
Sa gitna ng kabuhayan, ako’y kamay pagkatpos na sa laho ay magdamag
ni Bathalang nagbabatas ng na pasila,
ginhawa sa maghapunang nagsasabog sa
palad ng sangnalikha; sa madilim Daigdig ng
na piitan ng pag-asa, ako’y diwang biyaya; araw-gabi pangarap ng
tumatakas, lumilipad, hanggang busabos
langit
na timawa, katubusan ng bilanggo’t
gumagala, sa likod ng kabundukan
pag-asa ng bayang aba, kasintahan
ng
ng
Silangang mahiwaga, ako’y
mukhang Bayani’t paraluman ng makata,
maliwayway ng Hari ng mga Tala,
22. Ako’y si Laya
kayamanang ang pangtubos ay buhay na
laksa-laksa.. nguni ako! Ibong kulong na
sa hawla’y kumakalawa, paru-parong
dati’y uod na sa supot nagsimula,
halimuyak ng bulaklak na unsyami’y
nanariwa at tubig na nakatagas sa
hadlang ng isang sala...! kung minsan ay
ako na rin ang sa aki’y sumisira!
23. Ako’y si Laya
anong hirap sa sariling ang sarili’y
mag-alaga!... sanggol akong, kung isilang
may kasamang dugo’t luha, kaya dugo at luha
rin ang kasama kung mawawala... Ah, ang tao!
kung mahirap ang umusig sa paglaya, mag-ingat
ng kalayaan ay hindi rin birong gawa:
ang laya ng tao’t baya’y kapalara’t
ginhawa nga, dapwat’t sa di bihasa pa’y
isang gintong tanikala.
24. Ako’y si Laya: Analisis
•Ang kalayaan ay biyaya ng Diyos na kailangang
alagaan at ingatan
•Ngunit ito’y ipinag-wawalang bahala ng mga tao
•Pinaghirapan ito at nang ito’y mawala ay mahihirapan
ulit ang tao
•Ito ay karapatan para sa lahat, hindi lang bagay para
sa isa lamang
26. Ako’y si Dangal
Anong pakay ng marunong, anong sa lipunan ako’y tampok at panghuli
nais ng mayaman, sa lakaran,
Anong layon ng bayani’t anong upong bukod na tanghali’t purihin
hanap ng matapang ng karamihan;
ang iba naman ay salapi, ang iba’y ako’y dahon at bulaklak, ginto’t
kasiyahan, batong makikinang
ang lahat na ang sa akin halos na sa ulo pagkaputong ay nagiging
nagpapakamatay; kabantungan,
pagka’t ako’y gantimpala ng talino’t ang ngalan ko’t halimuyak,
kagitingan, papawirin, alingawngaw,
ako’y yamang namamana ng sang- na kung minsan, di-magkasya na buo
angkat sanlohika, mang santinakpan.
27. Ako’y si Dangal
Nguni, ako’y palaging may isang Kaya, Tao: hindi pagkat may putong
kaaway, kang puri’t
at may isang sakdal-samang dangal, maghahambog at akala’y
tagapayo’t sanggunian, marangal na habang-buhay
kagitingan yan una’t itong huli’y laking hirap, sakdal-luwat mag-
kahambungan; impok ng karangalan.
kapwa sila walang mithi kundi ako’y
maihapay,
ang alin man sa dalawa at talagang
nangatawan,
nakikitil ang buhay ko sa
sangkisapmata lamang
madalas na kahit ako’y sa langit
namuhay,
28. Ako’y si Dangal: Analisis
•Integrity
•Ang mabuting dangal ay pinaghihirapan
•Simbulo ng talino’t kagitingan
•Ang mga taong nagiisip bago gumawa ng kani-
kanilang mga desisyon ay mayroon nito
•Gusto ito ng mga mayaman pero mahirap itong kunin
dahil kailangan ng mabubuting asal
•Dapat ingatan dahil madaling mawala
30. Ako’y si Tao
Sa gitna ng kalikasa’y sinasabing ang lipad ng aking diwa’t ang sa
Hari ako, puso kong simbuyo’y
bukod tanging kalarawan ng nagbangon ng mga bayan, yaring
Maylikha, diumano; Diyos ay binago,
anang Biblia, ako’y likha sa loob ng gumawa araw-araw ng himalang
paraiso, libu-libo,
ani Darwin, ako’y galing sa lipi ng samanatalang ang panaho’y
mag tsongo; nagdaan nang patakbo,
alinman sa dalawa ang totoo’t di- lumilipad kasabay ang nasa ko at
totoo, talino...
katutubong sa daigdig ang isip ko’y Ngunit akong, ianak sa dampa man
nangungulo, o palasyo,
ang lakas ng aking bisig, ang ilaw ng niniyak din, hubo’t hubad, pikit
aking noo, mata’y parang luno
31. Ako’y si Tao
kung mamatay at malibing sa putikan o bato,
uuwi rin sa kalansay at magiging bungo’t buto,
sa agawan ng ginhawa, parating natatalo’y ang marami,
ang iilan ay laging nang nanalo, at kung hindi nasusugpo ang
takaw ng mga tuso kaipala’y malaon nang nabaligtad itong
mundo...
kaya, Ako! Ako’y dapat na lumagay sa uri kong hindi hayop,
ni Bathala, ni anuman, kundi TAO:
sa wala na ako galing, wala sa patutungo.
32. Ako’y si Tao: Analisis
• Kahit gano pa man matagumpay ang isang tao, hindi dapat
maging mapagmalaki at magbuhay para sa sarili lamang
• Lahat tayo ay galing sa abo, at sa abo rin tayo ibabalik
• Dapat bigyang halaga ang pamumuhay, pero bigyan ring halaga
ang ating pagiging mabuting tao
•
Notas del editor
AngPagtatapat ay isangtulananagsasaadsapagmamahal. Maramingpagtutuladangginamitniyasatulang—ikinikomparaniyaangpagmamahalsaisanghandogsa “altar” ngkanyangminamahal. Inihahambingrinangpagmamahalsamgatala, at marami pang pagtutulad. Angdahilanparadito ay paramaipakitaniyaangmganadadaramdamniyaparasakanyangminamahal.Ididinudulotngkanyangpagtutuladangkanyangmasidhingdamdamin—na gusto niyanasiyalamangang may pagmamahalngkanyangkasintahan. Nakikitasatulangitonakatapatanangkanyanghinihilig at ibinibigayrinsataongito. Dahildito, angpamagatngtulangito ay “AngPagtatapat.” Ipinapakitaangpagigingtapatniyasakanyang tanging minamahal, at ipinagtatapatniyarinangkanyangmgadamdamin. Ipinapakitaangpagigingtapatniyasabandanghulingtula—noongsinasabiniyanakahitbumaliksiyasawala, kapagmamamatayniyasa, dapatbumalikrinsiyasakanyangkasintahan. Ipinakitanaangpagmamahalnaito ay nagtagalrinkahitminsa’yitongisinumpa. At kahitminsan, nahihirapanangtao, nagigingbago o kaya’tsariwaangkanyangpagmamahalulitsa piling ngkanyangkasintahan. Nakikitarinangkanyangpag-ibigsakanyangkasintahansapagigingkasamangkanyangkasintahankapagsiya’ynahihirapan. Sa kanyangpagtutulad, isinasabiniyanasiyaangmagbibigayngkaginhawahansapag-iiyakngkanyangminahamahal. Angkanyanghinihilinglamang ay kasing-sidhingpagmamahal.Makikitasatulangitoangmaraminghalimbawasapagpapakitangpagmamahalsaisangtao, at sapaggamitngpagmamahalnitohabangbuhay.