S.M.A.R.T. Politie is een filosofie (een uitbreiding van de Excellente Politiezorg), naar analogie met de opkomst van smart cities, voor duurzame gemeenschapsgerichte politiezorg waarbij ICT, wetenschap (meting, calculatie en analyse) en innovaties mee op het voorplan komen.

1. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 1 | 19
DIGITAAL IS
INDUSTRIEEL UIT
Inhoud
Versie 28/02/2014 9:28
1 VAN EEN INDUSTRIËLE NAAR EEN DIGITALE SAMENLEVING............... 2
1.1 Een S.M.A.R.T filosofie................................................................................................3
1.2 Industrieel out, Digitaal in...........................................................................................3
1.3 Een S.M.A.R.T. inspiratie.............................................................................................4
1.4 Een S.M.A.R.T. congres ...............................................................................................4
2 DIGITALITEIT ......................................................................................... 5
2.1 Digitaliteit heeft een houdbaarheidsdatum ...............................................................5
2.2 Randvoorwaarden van politionele digitaliteit ............................................................6
2.3 Kenmerken van politionele digitaliteit........................................................................6
3 DE CONFRONTATIE VAN 2018.............................................................. 7
3.1 Digitaal geboren..........................................................................................................7
3.2 Wat betekent dat eigenlijk ‘bellen’.............................................................................7
3.3 Wat met de early ‘adopters’? .....................................................................................8
3.4 Hoe wint de politie de ‘war for talent’?......................................................................9
4 LAAT ONS VAN DE POLITIE EEN INNOVATIEF BEDRIJF MAKEN.......... 11
4.1 3D-politienetten........................................................................................................11
4.2 Sociale innovatie.......................................................................................................12
4.3 Nieuwe jobs ..............................................................................................................12
5 S.M.A.R.T. POLITIE .............................................................................. 13
5.1 Definitie.....................................................................................................................13

2. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 2 | 19
1 VAN EEN INDUSTRIËLE NAAR
EEN DIGITALE SAMENLEVING
Vorige zomer, tijdens de speurtocht naar de vermiste
#Aurore, werd opnieuw de aandacht getrokken op de
manier waarop zich online en via sociale medianetwerken
een diepe betrokkenheid en inzet van de gemeenschap
manifesteert. Deze zaak staat niet alleen. Door het
integreren van de technologieën met een online inzet
worden onderzoeken exponentieel verbeterd (de
#kopschopper uit Aalst, vermiste kinderen of verdwaalde
dementen, gezochte dader(s),…).
De dashboardbeelden van #snelheidsduivels op de
autosnelweg werden minstens even vaak gedeeld op
sociale media, maar hier kregen we een voledig andere
afwikkeling. De verspreider van de beelden werd
neergesabeld. De reguliere media nam het verhaal over en
zocht de sensatie op. De politie reageerde niet behendig
op deze situatie. Gebrek aan procedures en afspraken
omtrent aanpak zijn zeker oorzaken.
Twee reële gebeurtenissen die virtueel en politioneel een
heel andere afloop kenden.
“Het zijn niet de sterkste soorten die overleven
en ook niet de meest intelligente. Het is het
soort dat het beste reageert op
veranderingen.” (Charles Darwin)
We zijn intussen met veel positief ingestelden die ijveren
voor een nieuwe (politie)mentaliteit; een ingesteldheid die
ons doet beseffen dat online en offline elkaar naadloos
aanvullen. Een sterke mentaliteit die we met de politie
kunnen inzetten wanneer we zowel de traditionele als de
nieuwe media bekijken. Een verbeterde politiecultuur die
ons helpt om de interactie met partners te verhogen, die
het praten met burgers makkelijker maakt en daardoor
burgerparticipatie versterkt. Ondertussen moet goede
politiezorg en operationele werking topprioriteit blijven,
door nadruk te leggen op functionaliteiten binnen de
organisatie, zodat politie garant blijft staan voor een
gevoel van vertrouwen en maatschappelijke veiligheid.
Willy Bruggeman, ziet verschillende mogelijke positieve
invloeden van sociale media:
“(...) het kan (1) intra- en (2) inter-agency samenwerking
bevorderen en (3) het verzamelen en delen van informatie
versterken. Verder past het gebruik van sociale media in
het versterken van een (4) open beleid door (5) interactief
diensten te leveren aan de burger, wat tot een (6)
verandering in de organisatiecultuur van politie en gerecht
kan leiden.”
i
Sterker nog, laat ons ‘sociale media’ vervangen door
‘digitalisering van de samenleving’ en samen met collega’s
en believers vechten voor de realisatie van deze zes
veranderingen!

3. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 3 | 19
1.1 Een S.M.A.R.T filosofie
"Als je toch van plan bent om na te denken,
denk dan in elk geval groot.” (Donald Trump)
Vertrekkende vanuit de stokpaardjes – (overheids)-
communicatie en de digitalisering van de maatschappij
waarin we leven – hebben ons de afgelopen jaren dermate
beziggehouden dat het leidde tot het boek ‘De Nieuwe
Politie’ (2012, LannooCampus).
http://www.lannoo.be/de-nieuwe-politie
Eerder had ik, samen met mijn medemerkers, reeds
werken geschreven voor ‘Een sociale-mediastrategie voor
de politie’ en een uitdieping van ‘Corporate Communicatie
voor de politie’.
http://communicatiedienst.blogspot.com
Tijd staat niet stil. Reeds na de maanden van verschijnen
van het boek ‘De Nieuwe Politie’ werd dit raamwerk
aangevuld met het begrip ‘Smart Politie’. Smart Politie als
filosofie, naar analogie met de opkomst van smart cities,
voor duurzame kwaliteit waarbij ICT, wetenschap (meting,
calculatie en analyse) en technologie mee op het voorplan
komen. Werkpunten hierin zijn Samenwerken, Meten,
Analyse, Rekenschap en Technologie.
http://www.slideshare.net/qimcee/jaarverslag-2013-deflik
S.M.A.R.T. Politie wil ik omschrijven als een filosofie, een
uitbreiding van de Excellente Politiezorg, een raamwerk
waarbinnen vele verschillende pistes kunnen convergeren,
een informatiesnelweg die in allerlei richtingen gaat en
waarover heel wat overleg kan plaatsvinden, meningen
gewisseld, gedacht en geschreven kan worden.
Weet dat het uitwerken van deze filosofie een werk van
vele mensen dient te zijn. Draagvlak en netwerk zijn hierin
cruciaal. Delen is vermenigvuldigen, dus het verspreiden
van informatie en het opzoeken van de dialoog is een
essentiële stap in het opstarten van een degelijke studie en
analyse van de concrete mogelijkheden.
Willen we blijven investeren in een leefbare samenleving,
een democratische politie, een veilige toekomst voor onze
(klein)kinderen? Willen we een flexibele organisatie die
zich niet laat ontmarkten door privé-initiatieven die de
digitaliteit gemakkelijker integreren?
Laat ons dan S.M.A.R.T. denken!
1.2 Digitaal is, Industrieel uit
Spoorwegen
Autosnelwegen
Digitale datasnelwegen
Laat mij eerst één zaak duidelijk stellen: sociale media zijn
(máár) communicatiemiddelen! Deze media en hun

4. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 4 | 19
invloed hebben definitief het einde van het industriële
tijdperk ingeluid. Ze zijn een substantieel onderdeel van
onze gedigitaliseerde maatschappij waarbij zij mee
verantwoordelijk zijn voor het impact en de inbreng van
burgers.
De sociale media eisen transparantie, accountability en
een open dialoog. Zij hebben voor een evolutie naar platte
structuren gezorgd waarbij leiders (h)erkend moeten
worden. De politieorganisatie in al haar facetten komt
dagelijks in contact met de effecten van sociale media en
de gewijzigde digitale samenleving.
Peter Hinssen, ‘The Network always wins’ (2014) stelt dat
we al halverwege de digitalisering van de samenleving zijn:
“We gaan naar een wereld waarin het analoge echt wel de
uitzondering wordt. Hoe meer we het adjectief ‘digitaal’
gebruiken, hoe ouderwetser we klinken. Misschien moeten
we de term wel helemaal uit onze woordenschat bannen?”
Maar de politie is niet mee. Zelfs niet halverwege?
1.3 Een S.M.A.R.T. inspiratie
De doelstelling dient tweeledig te zijn: aan de ene kant
ijveren we voor een flexibele politieorganisatie die zich vlot
en intelligent kan aanpassen aan tijdelijke en permanente
wijzigingen in de maatschappij. Aan de andere kant pakken
energie steken in het effenen van de weg naar een veilige
en leefbare samenleving voor onze (klein)kinderen.
1.4 Een S.M.A.R.T. congres
Er worden besprekingen gevoerd om in de tweede helft
van 2014 een congres rond S.M.A.R.T. Politie en Innovatie
op te zetten, gebaseerd op input van en samenwerking
met verscheidene sectoren, (overheids)organisaties en
ondernemingen.
In dergelijk congres kunnen ideeën uitgewisseld worden,
initiatieven afgetoetst worden, nadrukken of klemtonen
gelegd worden en hopelijk kunnen we - dankzij een
versterkt draagvlak - met kleine stapjes en low-profile
acties innoverende en kwalitatieve wegen inslaan.

5. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 5 | 19
2 DIGITALITEIT
“Zonder voortdurende groei en vooruitgang
hebben woorden als verbetering, prestaties en
succes geen enkele betekenis.” (Benjamin
Franklin)
Digitaliteit
ii,iii
is de mentaliteit die je ontwikkelt wanneer je
open staat voor het leven in een digitale cultuur.
Digitaliteit omvat onder meer het nagenoeg constant
contact met andere mensen via smart phones,
ogenblikkelijk opzoeken van informatie op internet,
realtime berichtgeving en communicatie, informatieopslag
en –beheer in de cloud
iv
, het gebruik van tags, hypertext
en apps
v
.
Een nadeel van deze trend is cybercrime, in de vorm van
computervirussen en –aanvallen, spam, identiteitsdiefstal,
maar ook bezorgdheid rond privacy, stress en nomofobie
of de angst om niet bereikbaar te zijn met je ‘toestelletje’
(omdat je er geen netwerk is, omdat de batterij leeg is of
omdat je je toestel niet bij hebt). Een ziekte waaraan ik
trouwens zelf lijd.
“Je kan de huidige problemen in de wereld niet
oplossen met dezelfde denkwijze die ze
veroorzaakt heeft.” (Albert Einstein)
Eenmaal je meer vertrouwd bent met online toepassingen
en ze vlot kan inzetten (in je werk, je privéleven of beide),
groeit die nieuwe mentaliteit vanzelf. Dan sta je niet meer
stil bij technische middelen en ben je niet meer onder de
indruk van vreemd jargon of onuitgesproken etiquette. Het
gebruiksgemak dat hierdoor gewonnen wordt, laat je toe
om te focussen op je conversaties en inhoud die je wilt
meegeven. Er is geen schrik meer, informatie wordt niet
meer angstvallig achtergehouden. Deze nieuwe
ingesteldheid zal je toelaten om de controle los te laten en
te genieten van de mogelijkheden die je geboden worden:
het delen van kennis met je vrienden en het stellen van
vragen aan je netwerk.
2.1 Digitaliteit heeft een
houdbaarheidsdatum
Het klinkt tegenstrijdig, maar hoe belangrijk en dringend
de invoering van digitaliteit op dit moment is, toch zal het
maar een zucht in de geschiedenis betekenen. Ik ben mij
daarvan bewust en het stelt me zelfs gerust dat de focus in
de toekomst zeker niet aanhoudelijk op het digitale zal
liggen. Van zodra deze nieuwe mentaliteit ingeburgerd is,
verdwijnt ze. En zo hoort het. Vergelijk het met eerdere
invloedrijke (r)evoluties:
- Het wiel: van zodra voertuigen wielen hadden,
stond niemand nog stil bij het feit dat we mobiel
zijn dankzij dat ronde voorwerp.
- De boekdrukkunst: van zodra iedereen toegang
had tot gedrukte boeken, werd dit al gauw
normaal gevonden.
- De industrie: niemand verwondert zich nog over
de elektriciteit die uit het stopcontact komt.
Dat neemt niet weg dat ik hoop dat we met de stellingen
die hier worden bijeengebracht, samen tot een nieuw
soort denken kunnen komen.

6. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 6 | 19
2.2 Randvoorwaarden van politionele
digitaliteit
- De voortdurende digitalisering van de
maatschappij gaat snel. Je knippert met je ogen
en er is wel iets nieuws opgedoken. Je moet
continu bij de les blijven en leren.
- De bestaande structuur binnen de politie moet
veranderen van een piramidale in een vlakkere
structuur die voornamelijk uit netwerken zal
bestaan. Het verdwijnen van de bestaande
hiërarchische orde in een korps is een van de
vooruitzichten waarvan de meeste collega’s een
angstaanval krijgen.
- Bepaalde randvoorwaarden moeten vervuld
worden: een permanent draagvlak bij het beleid,
voldoende begeleiding en opleiding voor elke
medewerker, noodzakelijke middelen en IT-
ondersteuning.
- De politie moet converseren met haar partners:
gesprekken aanknopen op kantoor, straat,
internet en via gsm.
2.3 Kenmerken van politionele
digitaliteit
- Delen is de norm. 12- tot 16-jarigen kennen nu al
status toe aan leeftijdsgenoten die hun kennis
het breedst verspreiden en vaakst delen. Hou je
informatie geheim, dan word je genegeerd en
afgeschreven. Alvast één van de moeilijkste
drempels die de politie zal moeten overwinnen.
- Controle loslaten. Nog zo’n eigenschap waar het
gemiddelde politiepersoneelslid kippenvel van
krijgt. Wanneer je informatie deelt, medewerkers
laat converseren en rekening houdt met inspraak
die je aan je shareholders geeft, dan vertrouw je
op de inherente verantwoordelijkheidszin van elk
individu en moet je de volledige controle
opgeven.
- Er zijn geen geografische grenzen meer. Een
politiezone kan zich niet meer beperken tot een
afgebakende regio wanneer haar
personeelsleden in de virtuele wereld actief zijn.
Een noodkreet vanuit het internet mag net zo
min genegeerd worden als een hoorbare
schreeuw om hulp. Correct en vlot doorverwijzen
zal een belangrijke functie krijgen.
- Realtime is moeilijk haalbaar. Zullen we nog als
eerste informatie krijgen? Moeten we ons
organiseren zodat we niet als één van de laatste
op de hoogte zijn? Burgers kunnen met smart
phones beelden maken van de meest ingrijpende
nieuwsfeiten en die onmiddellijk, wereldwijd
rondsturen. Mensen kunnen updates posten op
het moment dat hen iets overkomt.
- Alles wordt mobiel. Het woord mobiel komt hier
van mobiele technologieën en betekent eigenlijk
draagbaar. Op termijn zal een politiepersoneelslid
elk aspect van zijn politiejob kunnen uitoefenen
onafhankelijk van waar hij zich bevindt en dat
met een toestel dat hij dagelijks meedraagt.
- Glokale aanpak van problemen. De term glokaal
is een neologisme en staat voor globaal denken
en lokaal doen, waardoor ernstige
problematieken haalbare oplossingen krijgen.
2.3.1 Het Nieuwe Normaal bij de politie
Het Nieuwe Normaal is een idee van auteur, spreker en
visionair Peter Hinssen . Hij stelt dat het Nieuwe Normaal
gaat over alles wat we digitaal noemen en over het feit dat
digitaal steeds meer normaal gaat worden. Volgens hem
zijn we ongeveer halverwege de digitale revolutie.
We zitten dus in een overgangsfase en moeten ons
aanpassen aan een (r)evolutie die volop bezig is. Binnen
twintig jaar, wanneer zowat alle managers digital natives
zijn en de organisaties de kaap van het Nieuwe Normaal
genomen hebben, doen deze bedenkingen er niet meer
toe. Maar momenteel is het cruciaal dat we ons afvragen
hoe we de politieorganisatie klaarstomen voor de tweede
helft van de revolutie en hoe we ons niet uit de markt
laten zetten door digitalisering te onderschatten.
“De zwaarste fout die we kunnen maken, is de
bestaande analoge interactiepatronen
simpelweg naar het internet verhuizen. We
moeten niet verhuizen, maar herdenken. Het
gaat om intelligentie. Het gaat om U.” (Peter
Hinssen)

7. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 7 | 19
3 DE CONFRONTATIE VAN 2018
Mijn kleindochter Ella trekt foto’s met de smart phone van
haar moeder. Wanneer ze vraagt of ze met pépé mag
bellen – dat is haar overgrootvader – dan bedoelt ze
eigenlijk via Facetime op een tablet pc. Ze verwacht dat
het scherm van de televisie wegglijdt wanneer ze er met
haar vinger over wrijft. Ze is geboren in 2008. Ella is een
digital native en het is voor haar dat ik mijn ideeën wil
doorgeven. Het is aan ons, digital immigrants om te maken
dat onze (klein)kinderen hun weg vinden in de
aanstormende maatschappij.
3.1 Digitaal geboren
Noteer het alvast in je agenda: in 2018 komen de eerste
digital natives in golven op de arbeidsmarkt. Tegen 2025
zijn ze er massaal aanwezig. Net zoals alle andere
bedrijven, zal de politie een aanzienlijk deel van haar tijd
steken in het opleiden en inzetten van deze jonge
werknemers. Het is dus belangrijk om te weten wie ze zijn
en wat we van hen kunnen verwachten.
Al in 2001 bedacht Marc Presky de sprekende termen
digital natives en digital immigrants
vi
. Die werden in 2007
verder aangevuld door Josh Spear
vii
, die het heeft over
mensen die digitaal geboren zijn.
Digital natives zijn kinderen en jongeren die opgegroeid
zijn in een digitale wereld waarin computers, het internet,
sociale media en de nieuwste technologieën reeds
bestonden. Onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat
digital natives zich werkelijk onderscheiden van de vorige
generaties in vaardigheden, leerstrategieën en
digitaliteit
viii
.
Ben je niet digitaal geboren en heb je de digitale evolutie
bewust meegemaakt, dan ben je een digital immigrant. De
mate waarin je de vele veranderingen aanvaardt en
aanneemt, bepaalt wel hoe groot je onbegrip voor en je
miscommunicatie met de digital natives zal zijn.
Interessanter dan deze definities, is hoe communicatie
verloopt tussen deze verschillende groepen mensen. De
taal die tussen natives en immigrants gesproken wordt, zal
voor een groot deel bepalen of de confrontatie van 2018
leidt tot een betere (politie)organisatie met een frisse
mentaliteit, dan wel tot de ondergang van een log
(overheids)bedrijf.
“Meisjes van dertien hebben wel een mailadres, maar ze
gebruiken het amper. ‘Mailen duurt zo lang', vindt Axelle.
‘En bovendien doet niemand het nog tegenwoordig. Ik mail
alleen soms met mijn oma op Hawaï. Die zit ook op
Facebook, maar zij mailt liever. Met haar bel ik ook wel
eens.'”
3.2 Wat betekent dat eigenlijk ‘bellen’
Natives en immigrants verstaan elkaar vaak niet. De jonge
werknemers spreken de digitale taal van het internet,
sociale media en computergames. En wat die specifieke
taal betreft, is de term immigrant goed gekozen:
immigranten moeten zich vaak aan nieuwe
omstandigheden aanpassen. Sommigen doen dat
enthousiaster of gemakkelijker of vlugger dan anderen.
Sommigen doen het bewust niet en houden vast aan
gewoontes waar ze zich goed bij voelden, al missen ze
daardoor de boot naar vooruitgang. Alle immigranten
zullen echter, in meerdere of mindere mate, steeds een
accent hebben.
ix
Het accent van een digital immigrant is bijvoorbeeld:
- De gewoonte om al je e-mails steeds te printen.
- Bellen en vragen of je sms toegekomen is.
- Pas in tweede instantie informatie opzoeken op
het internet.
- Je kinderen vragen om je digitale televisie te
programmeren.
- Je digitale foto’s printen en in een fotoalbum
kleven.
- ...
Dit zijn leuke voorbeelden, maar de consequenties zijn
serieus. Wanneer digital immigrants opleidingen voorzien,
leiding geven en de rol van coach of mentor op zich
nemen, maar de taal van de instromers niet spreken, dan

8. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 8 | 19
zal er van kennisoverdracht en samenwerking niet veel in
huis komen.
“www.hungry.com“ (Een kleuter tijdens de middagpauze)
“Op school moet ik mij uitschakelen.” (Een student uit het
middelbaar)
“Ik studeerde aan een hoog aangeschreven school, waar
alle profs van MIT kwamen. Maar ze enige dat ze deden,
was voorlezen uit hun handboeken. Ik ben gestopt met
mijn studies.” (Een voormalige universiteitsstudent)
3.3 Wat met de early ‘adopters’?
Wacht eens even! Voel je je een beetje beledigd door de
stempel digitale immigrant en zie je veel jongeren sukkelen
met digitale toepassingen die voor jou geen geheimen
meer kennen, dan ben je waarschijnlijk een early adopter.
Een early adopter is iemand die een bepaald product of
een bepaalde technologie begint te gebruiken voordat de
grote massa dat doet. Vaak zijn early adopters bereid om
veel te betalen voor hun passie en zijn ze ook
verdraagzamer voor de kinderziektes die nieuwe
producten meestal vertonen.
x
Bijkomende studies toonden
aan dat digitale immigranten die tevens early adopters zijn
van sociale media en nieuwe technologieën, vaak dezelfde
bekwaamheden tonen als digital natives.
xi
Eigenlijk kan je spreken over drie visies op sociale media
die je steeds zal zien terugkeren, ook bij politie en justitie:
xii
- De zeloten: houden van de sociale media en
gebruiken ze voortdurend, zowel professioneel
als privé. Ze geloven in de mogelijkheden die de
media kunnen bieden en genieten van de kennis
en ervaring die ze ermee kunnen opdoen.
- De samenwerkers: gebruiken de sociale media
omdat deze kanalen hen toelaten om hun job
beter uit te voeren.
- De tegenstanders: leggen vooral de nadruk op de
risico’s van sociale media en weigeren over het
algemeen om ermee te werken.
3.3.1 De Digitale Kloof
Het verschil tussen digital natives en digital immigrants valt
al bij al nog mee. Zo versta ik Matisse, mijn 17-jarige neef,
meestal wel, ook al begrijp ik niet hoe hij tegelijkertijd kan
chatten, gamen, muziek beluisteren, films downloaden en
dat allemaal terwijl ik met hem een gesprek probeer te
hebben. “Wat ben je aan het doen? vraag ik dan geërgerd.
“Niets,” zegt hij laconiek.
De digitale kloof is het verschil tussen mensen die kunnen
genieten van digitale technologie en zij die dit niet kunnen.
Het gaat hier niet over een kloof tussen arm en rijk. Zo
proberen mensen met een lager inkomen zich vaak via het
internet te verbeteren of zich met mobiele technologieën
positief te laten opmerken. En wereldwijd genomen zijn de
belangrijkste achterblijvers op dit gebied de ouderen.
De digitale kloof is genuanceerder. Je krijgt kloven op
verschillende niveaus:
- Motivatie: internet drop-outs, technofoben en
laagopgeleiden zijn minder gemotiveerd om de
nieuwe media te leren kennen.
- Bezit: gaat over de materiële toegang tot
toestellen en technologie.
- Digitale geletterdheid
xiii
: de combinatie van
instrumentele, structurele en strategische
vaardigheden.
- Gebruik: het verschil tussen zakelijk en
informatief gebruik enerzijds en vermaak
anderzijds. Vooral hoogopgeleiden en
laagopgeleiden gebruiken de digitale middelen op
uiteenlopende manieren.
We moeten rekening houden met deze kloof, omdat ze
voor een stuk verklaart waarom bepaalde mensen – ook
uit je eigen omgeving – het soms zo moeilijk hebben om de
digitale technologieën te aanvaarden, te begrijpen en
uiteindelijk te gebruiken.
Het recht op toegang tot het Internet kan ook een
belangrijke rol spelen, niet alleen als een hefboom voor
het dichten van de digitale kloof, maar om een
verregaande controle en censuur tegen te gaan, of die nu
van de politie of van een private sector zou komen.
xiv

9. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 9 | 19
3.3.2 Digitale geletterdheid
Het is niet omdat tieners tegenwoordig vliegensvlug
kunnen chatten en blindelings kunnen sms’en, dat ze
daarom gegarandeerd beter omgaan met nieuwe media.
Jongeren zijn vaak overmoedig of zelfs arrogant op dit
gebied, maar overschatten zichzelf soms wanneer het over
digitale geletterdheid gaat.
xv
Digitale geletterdheid omvat de vaardigheden, strategieën
en talenten die je nodig hebt om je succesvol aan te
passen aan snel veranderende informatie- en
communicatietechnologieën en die invloed hebben op je
beroeps- en privéleven. Deze nieuwe geletterdheid stelt je
in staat om internet en andere ICT toepassingen te
gebruiken, belangrijke vragen te stellen, informatie te
vinden, de waarde van de informatie kritisch te
beoordelen, gevonden informatie samen te brengen zodat
vragen beantwoord kunnen worden met als resultaat te
kunnen communiceren.
xvi
3.4 Hoe wint de politie de ‘war for
talent’?
“Het geheim van succes is in eerste instantie: er
klaar voor zijn.” (Henry Ford)
In tegenstelling tot traditionele media als radio en
televisie, waarbij de gebruiker een consumerende lean
back houding aanneemt, vraagt nieuwe media om een
lean forward houding. Digital natives nemen deze houding
al van kindsbeen aan. We doen er dus best aan om
geïnteresseerd naar voren te leunen als we onze
organisatie willen klaarstomen voor de toekomst.
Stel je de volgende situatie eens voor. Het is juni 2018. Op
een recruteringsdag van de politie ontvang je een groep
schoolverlaters die zich aangetrokken voelen tot de
politiejob. Jij wil ze ervan overtuigen om voor de
politieschool te kiezen... Je kan pas slagen in je missie als je
weet wie je voor je hebt en wat zij belangrijk vinden.
3.4.1 Wie studeert af in 2018?
Laten we onze digital native Robbe noemen. Dat was de
meest populaire Vlaamse jongensnaam in het jaar 2000.
Robbe speelt al sinds zijn vijfde levensjaar
computerspellen. Het uitspelen van die spelletjes en het
gebruiken van interactieve media zorgen ervoor dat hij
gewend is aan onmiddellijke beloning en regelmatige
waardering. Dit verwacht hij dus ook in andere
omgevingen.
xvii
Hij heeft niet het geduld om lange teksten
te lezen of te schrijven. Meer nog: hij verlangt vrijwel
onmiddellijk de essentie van een boodschap te snappen.
Als hij niet snel vindt wat hij zoekt, verslapt de aandacht en
gaat hij weer iets anders doen. Daarom schrikt
routinewerk hem af en kan hij niet beloven dat hij langer
dan vijf jaar hetzelfde werk zal doen.
Robbe denkt op een andere manier en verwerkt informatie
op heel andere wijze dan de generaties voor hem
deden
xviii
. Zijn visueel en ruimtelijk inschattingsvermogen is
veel sterker. Terwijl vorige generaties geleerd hebben om
lineair te denken – van stap a naar stap b en zo naar stap z
– zal Robbe inductief denken. Hij leest geen handleidingen
meer en volgt processen niet op een, voor ons, logische
wijze van begin tot einde. Hij zal liever leren met vallen en
opstaan (trial-and-error); wordt graag uitgedaagd om zelf
patronen te ontdekken en inzichten te verwerven. Robbe
onderzoekt al doende en graaft graag eens dieper,
wetende dat alle kennis van de wereld slechts een paar
muisklikken ver is. Gigantische hoeveelheden informatie
staan hem ter beschikking en hij houdt zich liever bezig
met het zinvol filteren van die data, dan het vanbuiten
leren van statische kennis. Hij beseft dat succes afhangt
van empathie, synthese en intuïtie. Hij weet dat hij creatief
moet denken om complexe problemen op te lossen
xix
.
Robbe gelooft in het principe dat twee meer weten dan
één. Dit wordt in de digitale wereld collectieve intelligentie
genoemd
xx
. Robbe is ervan overtuigd dat het beter is om
informatie te delen, dan die voor jezelf te houden. Delen is
een soort zelfexpressie geworden waar hij niet zonder kan.
Zijn e-reputatie hangt niet af van zijn leeftijd, opleiding of
sociale achtergrond. Hoe meer iemand deelt en hoe
waardevoller zijn informatie, hoe groter het respect dat
Robbe voor die persoon heeft. Autoriteit en respect
moeten verdiend worden, ook door volwassenen. Als je
rekening houdt met zijn individualiteit en vrijheid, dan
aanvaardt Robbe wel coaching en leiderschap. En hij wil
ook inspraak hebben op zijn jobinhoud, werkplek en –
model.
Omdat de wereld plat is
xxi
sinds Robbes geboorte, is hij van
jongs af aan blootgesteld aan andere plaatsen, ideeën en
culturen. Het is misschien daarom dat hij vooral focust op
zijn lokale interesses en activiteiten. Nochtans zal hij in zijn
netwerken wereldwijd samenwerken met gelijkgezinden,
ongehinderd door culturele restricties of taalbarrières. Het
zal dus niet verbazen dat Robbe zich gemakkelijk flexibel
opstelt. Hij zal veel vlugger zoeken naar creatieve
oplossingen en hij zal ook raad vragen aan zijn contacten

10. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 10 | 19
via de sociale netwerken
xxii
, waardoor antwoorden vlugger
komen en gevarieerder zullen zijn.
3.4.2 Waar hebben we dit nog gehoord?
Kenmerken digital natives Kenmerken digitaliteit
Inductief en visueel
denkvermogen
Collectieve intelligentie,
zelfexpressie
Delen
Autoriteit en respect moet je
verdienen, aanvaarden wel
coaching en leiderschap
Controle loslaten
Wereldwijde samenwerking Geen geografische grenzen
Verlangen vrijwel onmiddellijk
de essentie van een boodschap,
gewend aan onmiddellijke
beloning en regelmatige
waardering
Realtime
Flexibel Mobiel
Brede ervaring, maar lokale
interesses
Glokaal
Het is evident, ik weet het, maar ik wil het gerust nog eens
herhalen. Er zijn twee basisvoorwaarden voor goede
communicatie: respect voor elkaar en luisteren naar
elkaar. Mijn generatie kan waarschijnlijk even veel leren
van de nieuwkomers als zij van ons. Eerlijk toegeven, mijn
generatiegenoten en ikzelf hebben niet altijd de
knoppenkennis of het gebruiksgemak om gloednieuwe
toestellen zonder handleiding te manipuleren. Google+
laat je in de Hangouts aan Screen Sharing doen en Docs
delen, maar hoe doe je dat in godsnaam? De computer
met een wifi-verbinding aansluiten op de flatscreen en
alles met je smartphone bedienen? Dat soort zaken laten
we liever over aan de jongsten. Zij kunnen daar over het
algemeen wel wat van. Aan de andere kant kunnen wij
sommige tendensen in criminele fenomenen plaatsen in
een ruimer kader en mogelijke volgende stappen
voorspellen, want... dat is allemaal al eens gebeurd. Of
bieden we onze kennis en ervaring wanneer een jongere
collega drie verschillende spellingswijzen van het Latijnse
corpus delicti tegenkomt en niet kan afleiden welke nu de
juiste is. Studies hebben namelijk aangetoond dat
generaties na ons het steeds moeilijker hebben om hun
(internet)bronnen kritisch te beoordelen naar inhoud en
authoriteit. Daarin kunnen ze best nog wat begeleiding
gebruiken.
3.4.3 En bij de politie?
Het is mooi en lovend dat we over de technologische
platformen heen toenadering zoeken met de jeugd. We
moeten dat niet overhaast doen, maar talmen heeft ook
geen zin. We moeten de war for talent winnen, want
anders bloedt de politie dood. Zo kwam de federale
gerechtelijke politie Brussel (FGP) begin 2012 in het
nieuws, omdat haar ‘speurders massaal op pensioen’
gaan.
xxiii
Een op de drie rechercheurs van de gerechtelijke
politie van Brussel gaat binnen de vijf jaar met pensioen en
er staat geen vervanging klaar. Hoe kan dat?
Slechts een zestigtal speurders van de federale zijn jonger
dan dertig jaar. Dat is maar 1,6 procent van de 3.611
politieambtenaren. De leeftijdspiramide staat daardoor op
haar kop. Ruim zestig procent van de personeelsleden is er
tussen 45 en 60 jaar.
Een pak kennis en ervaring vloeit langzaam maar zeker
weg. Vooral de bestrijding van fraude en cybercriminaliteit
komt daardoor in het gedrang. De globalisering en de
digitalisering maakt dat zowel de maatschappij als de
criminaliteit complexer wordt. Van jonge instromers –
digital native of niet – kunnen we niet zomaar verwachten
dat ze onmiddellijk op hoog niveau meedraaien in onze
opsporingsactiviteiten.

11. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 11 | 19
4 LAAT ONS VAN DE POLITIE
EEN INNOVATIEF BEDRIJF
MAKEN
“Het onderscheid tussen een leider en een
volger is innovatie.” (Steve Jobs)
Innovatie is een actief vernieuwingsproces dat best
continu binnen elke politieorganisatie aan de gang blijft.
Innovatie is een samenspel van twee belangrijke factoren:
het visievermogen en het veranderingsvermogen. Vroeger
bleef het visievermogen beperkt tot het zien van
mogelijkheden tot verbetering. En het veranderings-
vermogen was niet meer dan investeren in verandering.
Creativiteit diende om te zoeken naar nieuwe tastbare
resultaten. Tegenwoordig wordt visievermogen verbreed
tot: herkennen, erkennen en zelfs voorspellen van trends.
Veranderingsvermogen betekent dan: investeren in de
realisatie van een intuïtieve visie. Dat is het verschil tussen
échte innovatie en permanente verbetering.
Geef dus het bestaande potentieel van de aankomende
generaties een kans. Door te experimenteren en te leren
van elkaar hebben jongeren een vaardigheid verworven
die velen onder ons in de verste verte niet kunnen
evenaren of zelfs begrijpen. De jongeren hebben voor het
eerst meer toegang tot informatie dan de generatie die ze
op de wereld heeft gezet. Gebruik dit! We kunnen hen
begeleiden op de manier die we het beste kennen en hen
meegeven wat ze het meest nodig hebben: begeleiding en
wijsheid. In een innovatief politiekorps komt de
leidinggevende op gelijke hoogte met zijn medewerkers.
Hij haalt zijn richtinggevende macht niet meer uit kennis,
maar uit respect dat hij afdwingt als coach en facilitator.
Managers krijgen te maken met jonge inspecteurs die
meer weten en sneller leren dan zij. Macht zal niet meer
op expertise kunnen worden gebouwd, maar op visie,
intuïtie, een open geest en enthousiasme. Een
leidinggevende met lef rekent op de initiatieven en
inventiviteit van zijn team. Hij spoort hen voortdurend aan
tot creatieve invallen die afwijken van de uitgestippelde
koers (out-of-the-box) en kan daardoor zijn beleid op elk
moment bijsturen.
xxiv
“Zo zei een leraar onlangs: “Ik doe heel veel
moeite om mijn eigen passie in het lesgeven te
leggen; het kwam nooit bij me op dat elk van
mijn studenten ook een passie heeft. Dat is
natuurlijk zo, en ze wachten tot wij die passies
ontdekken en gebruiken. Van zodra we dat
doen, behalen we alle resultaten die we maar
willen. En meer.” (Marc Prensk)
4.1 3D-politienetten
De boeken van Jef Staes (‘Mijn organisatie is een
oerwoud’, ‘Mijn manager is een held’ en ‘Ik was een
schaap’) zeggen drie dingen:
- leidinggevenden moeten snel veranderen van
managementstijl (van 2D naar 3D)
- jongeren moeten dringend ondernemender
worden in het gebruik van hun passies en
talenten
- met rigide denk- en organisatiestructuren hebben
we onszelf in de wei gezet; we moeten dringen
over de omheining klimmen
Gisteren leefden we nog in een rustige 2D-wereld; maar
die is inmiddels overgegaan in de huidige wereld van
information overload. Ook de logge supertanker die de
politieorganisatie is, vaart over de grote golven van de
wilde zee – het 3D-tijdperk zoals Staes het noemt. In dat
tijdperk werken confronterende ideeën (rode apen) als de
motor van innovatie. Informatie is het vijfde
(natuur)element geworden. Naast water, vuur, lucht en
aarde, hebben we nu ook informatie nodig om te
overleven. Vroeger was de totale beheersing van alle
informatie het ultieme streefdoel, denk maar aan de
verlichting en de homo universales, de alwetende mens.
Nu kan je de volledige informatiestroom niet meer de baas
zonder het hoofd te verliezen. Je moet informatie durven
selecteren en filteren, volgens je eigenbelangstelling en
passie. Je intuïtie moet je daarbij vaker helpen. Een
politieorganisatie die kiest voor 3D-management, kiest
best ook voor leiders met lef, intuïtie en een visie, liefst
ondersteund door creativiteit en ondernemerschap.
De vier kerncompetenties van 3D-managers noemt hij
agility competenties:
1. visie ontwikkelen of visioning: visie ontwikkelen is
reflecteren, je vragen durven stellen en je visie
blijvend aftoetsen aan de wereld om je heen.
2. medewerkers kiezen of casting: 3D-managers zijn
op zoek naar de juiste talenten met passie en 3D-
medewerkers zijn op zoek naar de juiste rol. 3D-
organisaties zorgen ervoor dat ze elkaar vinden.
3. levenslang leren of learning.: leren in 3D-
organisaties gebeurt niet omdat het moet, maar
omdat het mag. Het is een contradictie om de
waarde van een diploma de hemel in te prijzen en
tegelijkertijd het levenslang leren aan te
moedigen.
4. budgetten kenbaar maken of investing. De 3D-
manager geeft inzage in de beschikbare
budgetten voor verandering en innovatie. Inzicht
en betrokkenheid zijn de sleutelwoorden voor de
investerende 3D-manager.
Agility betekent letterlijk vingervlugheid en het slaat op
flexibiliteit in denken en handelen. 3D-politieorganisaties
hebben vingervlugge korpsmanagers én -medewerkers

12. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 12 | 19
nodig om beweeglijk en snel te kunnen inspelen op de
veranderingen in de netwerksamenleving.
Catherine De Bolle, Commissaris-generaal van de federale
politie, in een interview op KanaalZ. (juni 2012)
xxv
: “De
politieorganisatie moet een dynamische, flexibele
organisatie zijn met veel discipline, maar ze moet niet
militaristisch zijn. (...) Er moet ook ruimte zijn voor
creativiteit en innovatie. We moeten talenten kunnen
zoeken en talenten moeten ook de mogelijkheid hebben
om naar boven te drijven. (…) De organisatie moet er ook
klaar voor zijn om dat toe te laten, om goede ideeën te
laten opborrelen en goede ideeën te laten ontwikkelen
binnen de politie.”
4.2 Sociale innovatie
Sociale innovatie is anders dan het traditionele begrip
innovatie, waarmee meestal technologische innovatie
wordt bedoeld zoals het ontwikkelen van nieuwe
producten, diensten en processen. Technologische en
sociale innovatie zijn wel nauw met elkaar verbonden
natuurlijk, al was er altijd meer aandacht voor de
technologische kant. Sociale innovatie daarentegen is een
recente stroming die de mens in het centrum van de
vernieuwing stelt. Het legt de nadruk op
arbeidsorganisatie, op talent en competenties, de
verbetering van werkprocessen en prestaties en op
strategisch personeelsbeleid.
Professor Henk Volberda
xxvi
doet hier al ruim al zes jaar
onderzoek naar en hij ontdekte dat maar een kwart van
het innovatiesucces van bedrijven te danken is aan nieuwe
technologische snufjes. Driekwart van de slaagkansen
hangen af van de mate waarin bedrijven meer vrijheid
gunnen aan hun medewerkers en dus inzetten op sociale
innovatie. Factoren zoals, Belangrijke factoren van sociale
innovatie zijn:
- Een lossere leiderschapsstijl
- Een minder hiërarchische organisatievorm
- Managen op basis van vertrouwen
- Leeftijdsbewust personeelsbeleid en
loopbaanbegeleiding
- Individueel roosteren en slimmer werken
- Grote investeringen in levenslang en
employability
- Maatwerk en flexibiliteit
- Kruisbestuiving met universiteiten, klanten, …
4.3 Nieuwe jobs
Het leuke aan een veranderlijke en onbekende toekomst,
is dat je elke dag iets nieuws bijleert. Of dat er
bijvoorbeeld een resem nieuwe jobs ontstaan, die een
paar jaar terug nog geen betekenis hadden. Zo vonden we
de volgende voorbeelden
xxvii
, waarvan het me niet zou
verbazen dat ze in de toekomst een vaste plaats in een
politiekorps of politienet zouden krijgen.
- Conversation Manager of Team: heeft de
eindverantwoordelijkheid voor alle
communicatieprocessen in een organisatie, door
strategisch mee te denken en door een
faciliterende houding aan te nemen.
- Media of Conversation Monitor: neemt een
louter luisterende en controlerende houding aan,
een taak die ook door software kan uitgevoerd
worden, waarbij zowel positieve als negatieve
boodschappen, vragen en klachten worden
geregistreerd en doorgegeven aan conversation
team of manager om hier adequaat op te
reageren – deze taken kunnen ook door één en
dezelfde persoon uitgevoerd worden.
- Moderator: reviseert communicatie inhoudelijk
en redactioneel voordat deze online of offline
wordt gepubliceerd. Een moderator kijkt dus niet
enkel de eigen gepubliceerde teksten na, maar
ook de reacties en opmerkingen van willekeurige
bezoekers op sociale netwerksites.
- Chief Listening Officer: staat één trede hoger dan
de Conversation Manager. Chief Listening Officers
houden sociale platforms (als Facebook en
Twitter), maar ook algemene gesprekken
nauwlettend in het oog, om na te gaan wat er
precies over hun bedrijf of merk wordt gezegd.
- Global Mobility Consultant: houdt de vinger aan
de pols van het globaliserende bedrijfsleven en
helpt werknemers met de verplaatsing van de
ene locatie naar de andere.
- Futuroloog: is deels marktonderzoeker, deels
visionair. Voorspellingen over verschuivende
trends kunnen toekomstige zakelijke beslissingen
in de juiste richting sturen.
Nieuwe jobs bij de politie?
“Ik meet het succes van iemand niet aan hoe
hoog hij klimt, maar aan hoe hoog hij weer
opveert als hij de bodem raakt.” (George S.
Patton)

13. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 13 | 19
5 S.M.A.R.T. POLITIE
We hanteren lukraak termen als smart phone, smart cities,
smart cards, smart homes,… alles in onze omgeving wordt
smart ofwel slim, dankzij de technologische innovaties die
deze producten en diensten herbergen.
De term ‘Smart’ is hedendaags en verwijst naar (het
combineren van) diverse technologische innovaties. Maar
‘Smart’ wil zich voorts ook onderscheiden van ‘digitaal’: de
nadruk ligt op de rol van ICT in de verbetering van
resultaten voor ménsen: het menselijk kapitaal, educatie,
samenwerking, participatie, sociale en relationele
verbindingen, de omgeving en het milieu spelen allen een
even grote rol.
Niet enkel in België; maar wereldwijd voelen
(politie)organisaties de dwang om zich te reorganiseren en
nieuwe nadrukken te leggen: de financiële situatie
verplicht ons om meer met minder te realiseren
(optimaliseren), data is het nieuwe goud geworden.
Deze (r)evolutie zorgt, naast alle positieve ideeën en
realisaties, voor (het ontstaan van) talloze nieuwe
criminele praktijken.
Sterke spelers van de private sector staan te popelen om
taken en functies over te nemen die momenteel tot het
reguliere politiewerk behoren.
5.1 Definitie
S.M.A.R.T. Politie is een filosofie (een uitbreiding van de
Excellente Politiezorg), naar analogie met de opkomst van
smart cities, voor duurzame gemeenschapsgerichte
politiezorg waarbij ICT, wetenschap (meting, calculatie en
analyse) en innovaties mee op het voorplan komen.
Inspiratie was het Angelsaksische begrip ‘smart policing’,
maar tevens hield ik rekening met de grote discrepantie
tussen ons juridisch bestel en dat van landen als de VSA en
het VK. Hun concepten en definities kunnen we dus niet
klakkeloos overnemen.
Smart Politie groepeert de verschillende pijlers,
stromingen en aanpakken die recentelijk hun weg vonden
naar de (inter)nationale politiediensten, zoals GGPZ en
IGPZ, de CGPZ die ik voorstelde in ‘De Nieuwe Politie’, de
‘nieuwere’ aanpak van predictive, problem oriented en
nodal policing – en dit telkens gecombineerd met de 7
basisfunctionaliteiten van de geïntegreerde politie en de
noodzakelijke logistieke en administratieve ondersteuning
in deze.
Hierbij moeten we wel even de kanttekening maken dat
het globale takenpakket van de politie herbekeken moet
worden en dat noodzakelijke partnerships en structurele
samen-werking over organisaties en overheidsdiensten
hun intrede dienen te maken indien we een coherente en
kwalitatieve service aan onze eerste doelgroep, de
burgers, willen blijven garanderen.
Deze cluster van overlappende collaboratie kan uiteraard
oneindig aangevuld worden met structurele oplossing
evenals ad hoc samenwerkingsverbanden die eindig zijn.
Werkpunten die ik binnen het kader van S.M.A.R.T. Politie
uitlicht zijn S.amenwerken, M.eten, A.nalyse, R.ekenschap
en T.echnologie.

14. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 14 | 19
Bijlagen
Peelian Principles of Policing
Sir Robert Peel (1788-1850) was de premier van het Verenigd Koninkrijk van 1834 tot 1835, en daarna
van 1841 tot 1846.
In 1829 nam hij de organisatie van de stedelijke politie van Londen Metropolitan Police (thuisbasis
Scotland Yard) onder handen. Hij is hiervoor nog steeds bekend: de onofficiële term voor een
politieagent in Groot-Brittannië is een bobbie, het koosnaampje voor Robert.
‘Robert Peels Principes voor Politiewerk’ beschrijven de filosofie die Robert Peel ontwierp om een
‘ethische politiemacht’ te definiëren.
 Every police officer should be issued an identification number, to assure accountability for his
actions.
 Whether the police are effective is not measured on the number of arrests, but on the lack of
crime.
 Above all else, an effective authority figure knows trust and accountability are paramount. Hence,
Peel's most often quoted principle that "The police are the public and the public are the police."
Peelian Principles of Policing
1. The basic mission for which the police exist is to prevent crime and disorder.
2. The ability of the police to perform their duties is dependent upon the public approval of police
actions.
3. Police must secure the willing co-operation of the public in voluntary observation of the law to be
able to secure and maintain the respect of the public.
4. The degree of co-operation of the public that can be secured diminishes proportionately to the
necessity of the use of physical force.
5. Police seek and preserve public favour not by catering to public opinion, but by constantly
demonstrating absolute impartial service to the law.
6. Police use physical force to the extent necessary to secure observance of the law or to restore
order only when the exercise of persuasion, advice, and warning is found to be insufficient.
7. Police, at all times, should maintain a relationship with the public that gives reality to the historic
tradition that the police are the public and the public are the police; the police being only members
of the public who are paid to give full-time attention to duties which are incumbent upon every
citizen in the interests of community welfare and existence.
8. Police should always direct their action strictly towards their functions, and never appear to usurp
the powers of the judiciary.
9. The test of police efficiency is the absence of crime and disorder, not the visible evidence of
police action in dealing with it.
Ontmarkten
Smartphone gestolen? Grote kans dat het slachtoffer zelf op zoek gaat naar de daders, maar dat kan tot
gevaarlijke situaties leiden. Speuren naar vermiste personen gaat exponentieel vlugger als je netwerken
op internet inschakelt, maar de politie mag dat niet (steeds) doen. Schrik om het beroepsgeheim te
schenden, zorgt er misschien voor dat politiemensen té voorzichtig communiceren en transparantie
vermijden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de politie zich niet laat ‘ontmarkten’ en dus een
democratisch recht blijft nu en in de toekomst?

15. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 15 | 19
Smart Cities
“Gent wil een echte ‘smart city’ zijn, met ‘smart citizens’. Dat zijn begrippen die niet gemakkelijk te
vertalen zijn naar het Nederlands, om écht te vatten wat er mee wordt bedoeld. ‘Slimme steden’,
‘slimme inwoners’, dat komt in de buurt, maar het dekt de lading niet helemaal. Het gaat immers niet
alleen over verstandelijke vermogens, maar ook over anders handelen, de juiste dingen doen.”
- Daniël Termont, 11/07/2011
Laat ons van de politie een innovatief bedrijf maken
Innovatie is een actief vernieuwingsproces dat best continu binnen elke politieorganisatie aan de gang
blijft. Innovatie is een samenspel van twee belangrijke factoren: het visievermogen en het
veranderingsvermogen. Vroeger bleef het visievermogen beperkt tot het zien van mogelijkheden tot
verbetering. En het veranderingsvermogen was niet meer dan investeren in verandering. Creativiteit
diende om te zoeken naar nieuwe tastbare resultaten. Tegenwoordig wordt visievermogen verbreed
tot: herkennen, erkennen en zelfs voorspellen van trends. Veranderingsvermogen betekent dan:
investeren in de realisatie van een intuïtieve visie. Dat is het verschil tussen échte innovatie en
permanente verbetering.
Definitie Corporate Communicatie
Corporate communicatie omvat alle communicatie-uitingen van een organisatie gericht op haar
stakeholders (intern en extern; voorlichting, informatie en pr). Het is een managementinstrument dat
het uitdragen van de corporate identity of het verkrijgen van een beoogd of gewenst imago mogelijk
maakt. Het betreft verder ook de inzet van alle communicatieactiviteiten en –middelen voor het
verkrijgen van goede verhoudingen en verstandhouding met groepen, van wiens oordeel de organisatie
afhankelijk is.
Corporate communicatie impliceert een aantal grondige veranderingen aan de organisatiestructuur
(communicatie is strategisch) en aan de communicatievisie van het beleid:
- Communicatie moet in elk aspect van de job betrokken worden
- Medewerkers zijn communicatoren/ambassadeurs van het korps
- Open en eerlijke communicatie staat voorop
- Delen van informatie
- Conversaties met de doelgroepen
- Opvolgen identiteit (intern/extern) en imago (intern/extern)
- Eigen communicatiekanalen in handen houden
- Dienstoverschrijdend denken: structurele samenwerking tussen DCO, IT, HR, logistiek/gebouwen
en informatiedoorstroming
- Inzetten op sociale media en online aanwezigheid
Filosofie van dienstverlening en de burger ‘eerst’.
Meer informatie : www.communicatiedienst.blogspot.com
De Communicatieplaats
De communicatieplaats is de nieuwe werkplek voor elke politie-medewerker. Zijn digitale en analoge
kantoor, als je wilt. Hier schuift de politie-inspecteur aan na een interventie, hier bespreken wijkagenten
wat er op straat gebeurt is, hier tekent het conversation team haar plannen uit, hier wordt gepraat,
getypt en gedeeld.
De ideale communicatieplaats ademt professionaliteit uit: grote open ruimtes worden afgewisseld met
knusse vergaderplekken of concentratiehoekjes. Visuele informatie domineert dankzij grote LED-
schermen aan de muur, waarmee videoconferences een makkie worden en waar verder doorlopend het
nieuws binnen schijnt. Een vlotte wifi-verbinding en paperless desks nodigen uit om je laptop of tablet
pc overal uit te halen en in te loggen.
De burgers komen tot bij de politiemedewerkers omdat deze ruimte ook een ontmoetingsplaats is waar
de bevolking een kopje koffie kan komen drinken en een praatje kan slaan met haar politie. Diezelfde

16. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 16 | 19
ruimte kan, als dat nodig is, in een mum van tijd omgetoverd worden tot een crisiscentrum van waaruit
dringend sturing gebeurd, hand in hand met reputatiemanagement en informatievoorziening.
Zo kan het er natuurlijk morgen nog niet uitzien. Zolang we samen naar dezelfde doelen en idealen
streven, zijn we al goed op weg.
Kenmerken
- Flexwerken: wij stappen af van het begrip ‘Het Nieuwe Werken’ (zo nieuw is het niet meer), maar
concentreren ons op flexwerken: flexibel werken betekent flexibiliteit qua tijd en ruimte (dus
gepresteerde uren en werklocatie). Opgepast: flexwerken is echt wel meer dan hippe
kantoormeubelen, ICT-upgrades en afspraakjes om een dagje thuis te werken. (zie bijlage)
- Interne cultuur: het is de bedoeling mee te werken aan interne medewerkerstevredenheid,
gezamenlijke ambitie en een verbeterde interne communicatie. Is reeds bewezen in studies dat
dergelijke samenwerkingsvormen hiertoe bevorderlijk zijn.
- Innovatieve ingesteldheid: innovatie dringt zich op, de Gentse politie moet duidelijk maken, aan haar
bestuurlijke overheid én aan haar burgers, dat zij de modernisering en innovatie au sérieux neemt en
weigert nog achterop te hobbelen wanneer het over digitale processen en technologische
vooruitgang gaat.
- Multifunctioneel: de ruimte, zoals gezegd, moet op die manier geconcipieerd worden dat wanneer
noodzakelijk, zij vlot kan omgebogen worden tot een teleconferencing room, een commandopost of
een waar crisiscentrum. Het installeren van paperless desks, internettoegang, docking stations en
grote schermen zal die bijzonder vereenvoudigen.
- Vlottere automatisering: met de mobiele kantoren en de automatisering van de administratie
(hopelijk vlot mogelijk met een nieuwe software ter vervanging van ISLP) in het vooruitzicht, is het
essentieel deze denkpistes mee op te nemen in de verwezenlijking van de communicatieplaats.
- Wisdom of the crowds: we leren veel meer als we problemen laten oplossen door grote groepen
mensen. Het korps is reeds een grote organisatie, we zullen dus rechtstreeks beroep doen op de
kennis van deze ‘massa’, hen betrekken in het fasenplan en hen bevragen wat betreft noden,
wensen, schrik en oplossingen.

17. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 17 | 19
Politionele winst
- Openbare orde: commandocentrum, Gent in 3D, virtuele planningen, cameratoezicht,…
- Onthaal: 3D onthaal, externen uitnodigen, burgers ontvangen
- Wijkwerking: meer en vaker de straat op, online commissariaten met als back-up de
communicatieplaats
- Recherche: leren uit de lessen van de andere functionaliteiten
- Interventie: aansluiten op het mobiele kantoor en de automatisering van de administratie
- Slachtofferbejegening: slachtoffers/burgers voelen zich welkom, kennen het commissariaat reeds
van eerdere – positieve – ervaringen en kennismakingen.
Filosofie
Smart Politie is een overkoepeld filosofisch concept dat het de politie nu en de nabije toekomst mogelijk
maakt om binnen een afgelijnde visie vooropgestelde doelstellingen te behalen en het aanhouden van
een rechtlijnige koers eenvoudiger maakt.
Filosofie: De koers die door de hele politieorganisatie gekozen wordt, waarin ook globale normen en
waarden duidelijk naar voren komen.
Visie: Waar willen we (politiezone/korps) naartoe? Wat zijn onze doelstellingen (op korte/lange termijn)
en waarom? Welke functionaliteiten geven we (lokaal) prioriteit?
Strategie: Per onderdeel/takenpakket/probleemstelling wordt per doelgroep, locatie en functionaliteit
gekeken welke actieplannen met welke doelstellingen in gang kunnen gestoken worden.
Tools en tactieken: een ongelimiteerde opsomming van middelen en methodes die aangewend kunnen
worden ter uitvoering van onderhevige taken en oplossing van geformuleerde problemen.

18. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 18 | 19
S.M.A.R.T. Meme
Bronnen
i Bruggeman, W. (mei 2012). Politie, justitie en (nieuwe) sociale media. In: Panopticon. 33(3). p. 200-201
ii Digitaliteit is een neologisme en nog geen officieel aanvaard Nederlands woord. Er bestaat ook geen eensluidende
definitie voor het woord digitaliteit (mei 2012).
iii Nieuwe media worden nog vaak ook digitale media genoemd. Digitaal (afkomstig van het Latijnse digitus, dat vinger
betekent, omdat men vroeger met de vingers telde) verwijst naar en reeks gehele getallen, die een analoog signaal
kunnen voorstellen.
iv
De cloud staat voor een (privaat of publiek) netwerk, dat toegang geeft tot een soort wolk van computers, waarbij de
eindgebruiker niet weet op hoeveel of welke computers of servers de software draait of waar zijn gegevens precies
staan.De gebruiker hoeft op deze manier geen eigenaar meer te zijn van de gebruikte hard- en software en is niet
verantwoordelijk voor het onderhoud.
v App staat voor applicatie. De term is ontleend aan een boek van Nicholas Negroponte (Being Digital, 1995).
vi M. Presky. (2001). Digital natives, digital immigrants. In: On the Horizon. (MCB University Press, Vol. 9 No. 5).
vii Josh Spear is een jonge man die in 2004 opviel door zijn populaire blog en die sindsdien de stichter en voorzitter
van de media denktank ‘Undercurrent’ is.
viii Digitaliteit is een digitale mentaliteit, gebaseerd op de digitalisering van de samenleving, de nieuwe (mobiele)
technologieën en de impact van zowel traditionele als sociale media

19. Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 19 | 19
ix Wetenschappers hebben bewezen dat een taal die je op latere leeftijd aanleert, in een ander deel van je hersenen
wordt verwerkt.
x De Innovatietheorie van Everett Rogers (zoals beschreven in Diffusion of Innovations, 1962).
xi Zur & Zur, 2010.
xii W. Bruggeman. (mei 2012). Politie, justitie en (nieuwe) sociale media. In: Panopticon. 33(3). p. 200.
xiii Digitale geletterdheid omvat de vaardigheden, strategieën en talenten die je nodig hebt om je succesvol aan te
passen aan de snel veranderende informatie- en communicatietechnologieën en die invloed hebben op je beroeps- en
privéleven.
xiv
M. Vermeulen, P. De Hert (mei 2012). Toegang tot sociale media en controle door politie. Een eerste juridische
verkenning vanuit mensenrechtelijk perspectief. In: Panopticon. 33(3). p. 270.
xv M-A. Moreas & J. Pickery (red.). (2011). Mediageletterdheid in een digitale wereld. Studiedienst van de Vlaamse
Regering. Brussel: Josée Lemaître.
xvi Leu, D., Kinzer, C., Coiro, J., Cammack, D. (2004). Toward a theory of new literacies emerging from the internet and
other information and communication technologies. In: R.B. Ruddell & N. Unrau (Eds.)
xvii P.M. Greenfield. (1984). Mind and Media, The effects of television, videogames and computers. Harvard University
Press.
xviii Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat aan dat de hersenen van natives een fysieke verandering hebben
ondergaan en dat ze daardoor denkpatronen en –processen vertonen.
xix D. W. Shaffer. Forward. In Richard Van Eck (Ed.) (2009). Gaming & Cognition: Theories and Practice from the
Learning Sciences. Hershey, PA: IGI Global.
xx Jenkins, H., e.a. (2006). Confronting the challenges of participatory culture. MacArthur.
xxi Volgens het boek ‘The World is Flat: A Brief History of the Twenty-first Century’ (2005) van Thomas Friedman
(1953) hebben de nieuwe communicatiemogelijkheden en het goedkoper worden van vervoer van reizigers en
goederen de wereld 'plat' gemaakt.
xxii Crowdsourcing is een Engelstalig neologisme, dat een recent fenomeen beschrijft waarin organisaties of personen
beroep doen op een (online) netwerk voor consultancy, innovatie, beleidsvorming en onderzoek.
xxiii
Vanhecke, N. (30/03/2012). Opsporing fraude komt onder druk. Speurders gaan massaal met pensioen. In: De
Standaard. Online verkregen op 16 augustus 2012 via
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=HN3O3JPT
xxiv
Staes, J. (2007). Mijn organisatie is een oerwoud. Leuven: Uitgeverij Lannoo, p. 19-39
xxv De Bolle, K. (22/06/2012). Interview in Z-talk Goossens (KanaalZ). Online verkregen op 22 juni 2012 via
http://kanaalz.knack.be/talk/z-talk-goossens/catherine-de-bolle-commisaris-generaal-van-de-federale-politie/video-
4000120652130.htm#
xxvi
Verreet, E. (21/06/2012). Professor Henk Volberda: “Sociale innovatie maakt bedrijven competitiever”. Online
verkregen op 16 augustus 2012 via http://www.vacature.com/carriere/professor-henk-volberda-sociale-innovatie-
maakt-bedrijven-competitiever
xxvii
7 coole jobs... waar je nog nooit van had gehoord! In: Jobat. Online verkregen op 10 juli 2012 via
http://www.jobat.be/nl/artikels/7-coole-jobs-waar-je-nog-nooit-van-had-gehoord/