1. แบบฝึก เสริม ประสบการณ์ส าระการเรีย นรู้พ ื้น ฐาน
(ชีว วิท ยาพื้น ฐาน)
บทที่ 1 เรื่อ ง ดุล ยภาพของสิ่ง มีช ีว ิต (ชุด ที่ 1)
1. ศึกษาแผนภาพแสดงโครงสร้างของเซลล์สิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่ง (ใน
หนังสือเรียน) แล้วตอบคำาถาม
- เซลล์นี้เป็นเซลล์พืชหรือเซลล์สัตว์ ทราบได้อย่างไร
แนวคำา ตอบ เซลล์พืช เนื่องจากมีคลอโรพลาสต์ (
หมายเลข 4 ) และมีแวคิวโอลขนาดใหญ่ ( หมายเลข 2 )
- ออแกเนลล์ใดเป็นแหล่งผลิตสารที่ให้พลังงานสูงแก่เซลล์
แนวคำา ตอบ หมายเลข 5 ไมโทคอนเดรีย
- หมายเลขใดควบคุมการลำาเลียงสารผ่านเข้าออกจากเซลล์
แนวคำา ตอบ หมายเลข 3 เยื่อหุ้มเซลล์
2. นำ้า กลูโคส และโปรตีนเข้าสู่เซลล์ด้วยวิธีการใด และใน
สถานการณ์ใด
แนวคำา ตอบ
นำ้า เข้าสู่เซลล์ด้วยวิธีการออสโมซิส เมื่อสารละลาย
ภายนอกเซลล์มีความเข้มข้นของนำ้ามากกว่าภายในเซลล์ โมเลกุล
ของนำ้าจะเคลื่อนผ่านเยื่อหุ้มเซลล์เข้าสู่เซลล์
กลูโคส เข้าสู่เซลล์โดย
1) การลำา เลีย งแบบฟาซิล ิเ ทต เกิดขึ้นเมื่อความ
เข้มข้นของกลูโคสภายนอกเซลล์มากกว่าภายในเซลล์ เช่น ในเซลล์
กล้ามเนื้อที่ทำากิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ความเข้มข้นของกลูโคสภายใน
เซลล์จะน้อยกว่าความเข้มข้นของสารละลายภายนอก กลูโคสจะ
เคลื่อนที่เข้าสู่เซลล์ผ่านโปรตีนตัวพา
2) การลำา เลีย งแบบใช้พ ลัง งาน เกิดขึ้นเมื่อ
ความเข้มข้นของกลูโคสภายนอกเซลล์น้อยกว่าภายในเซลล์ เช่น
เมื่อของเหลวในท่อหน่วยไตมีความเข้มข้นของกลูโคสลดน้อยลงจน
ตำ่ากว่าความเข้มข้นภายในเซลล์ของท่อหน่วยไตที่อยู่โดยรอบ ใน
สถานการณ์นี้ เซลล์ของท่อหน่วยไตจะนำากลูโคสเข้าสู่เซลล์ด้วยการ
ลำาเลียงแบบใช้พลังงาน
โปรตีน เข้าสู่เซลล์ด้วยกระบวนการเอนโดไซโทซิส ซึ่ง
จะเกิดขึ้นเมื่อเซลล์ต้องลำาเลียงโปรตีนทั้งโมเลกุลเข้าสู่เซลล์ เช่น
การลำาเลียงแอนติบอดีและฮอร์โมนบางชนิด

2. 3. สาหร่ายไฟเป็นสาหร่ายเซลล์เดียวที่เซลล์ต่อกันเป็นสายยาว จาก
การศึกษาความเข้มข้นของไอออนธาตุต่างๆ ในสารละลายแวคิวโอล
ของสาหร่ายไฟที่อยู่ในสระนำ้าจืด และความเข้มข้นของไอออนในนำ้า
ในสระ ได้ขอมูลดังตาราง จากข้อมูลนี้ สาหร่ายไฟมีการลำาเลียง
้
ไอออนของธาตุต่างๆเข้าสู่เซลล์โดยกระบวนการใด
ความเข้ม ข้น ของไอออน ( mg / l )
สารละ
โพแทสเ โซเดีย ม แมกนีเ ซี แคลเซีย คลอ
ลาย
ซีย ม ยม ม ไรด์
ในนำ้าจืด 0.05 1.2 3.0 1.3 1.0
ในแวคิว 59 86 22 19 107
โอล
แนวคำา ตอบ สาหร่ายไฟลำาเลียงไอออนของธาตุต่างๆ เข้าสู่
เซลล์ด้วยการลำาเลียงแบบใช้พลังงาน
4. โกงกางเป็นพืชที่ขึ้นอยู่ในบริเวณนำ้ากร่อย ผู้เรียนคิดว่าพืชชนิดนี้
ประสบปัญหาในการรักษาดุลยภาพของนำ้าหรือไม่ และจะรักษา
ดุลยภาพได้ด้วยกลไกใดบ้าง
แนวคำา ตอบ โกงกางและพืชที่ขึ้นอยู่ในบริเวณนำ้ากร่อยชนิด
อื่นๆ ไม่ประสบปัญหาเพราะ พืชกลุ่มนี้มีการปรับตัวเพื่อให้สามารถ
เจริญเติบโตได้ในบริเวณดังกล่าว โดยสารละลายภายในเซลล์มี
ความเข้มข้นสูงกว่าความเข้มข้นของสารละลายภายนอก รวมทั้งมี
แรงดึงจากการคายนำ้าสูง ทำาให้สามารถนำานำ้าเข้าสู่ต้นพืชได้
นอกจากนี้โกงกางรักษาดุลยภาพของนำ้า โดยการสร้างสารจำาพวกขี้
ผึ้งออกมาเคลือบบนผิวใบเพื่อลดอัตราการระเหยของนำ้าออกจากใบ
5. เราจะเลี้ยงปลาทะเลในนำ้าจืดได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
แนวคำา ตอบ ปลาทะเลส่วนใหญ่จะไม่สามารถนำามาเลี้ยงใน
ปลานำ้าจืดได้ เพราะปลาทะเลมีร่างกายที่เหมาะสมกับการใช้ชีวิตใน
สารละลายที่เข้มข้นกว่าสารละลายในร่างกาย เช่น มีเซลล์พิเศษใน
บริเวณเหงือกที่ขับเกลือออกจากร่างกาย ไตสร้างปัสสาวะที่มีความ
เข้มข้นสูงและไม่มีการดูดซึมแร่ธาตุจากอาหารที่กิน เป็นต้น เมื่อ
เลี้ยงปลาทะเลในนำ้าจืด นำ้าจะออสโมซิสเข้าสู่ร่างกายของปลาใน
ปริมาณมากเนื่องจากในเซลล์ของปลามีความเข้มข้นของนำ้าน้อยกว่า

3. ปลาทะเลมีร่างกายที่สามารถรักษานำ้าไว้ร่างกาย แต่ไม่มีกลไกเฉพาะ
ในการขับนำ้าออกจากร่างกายและดูดซึมแร่ธาตุจากสิ่งแวดล้อม จึงมี
ปัญหาในการรักษาดุลยภาพของนำ้าและแร่ธาตุในร่างกายจนอาจตาย
ในที่สุด
6. ในวันที่อากาศเย็น หรืออยู่ที่เย็นจัด จะขับถ่ายปัสสาวะบ่อยกว่า
วันที่มีอากาศร้อน เพราะอะไร
แนวคำา ตอบ ในวันที่อากาศเย็นร่างกายจะไม่มีเหงื่อ จึงมี
ปริมาณนำ้าในร่างกายมาก ความเข้มข้นของเลือดลดลง ซึ่งจะไปกระ
ตุ้นไฮโพทาลามัสให้ไปยับยั้งการหลั่ง ADH ทำาให้การดูดนำ้าคืนกลับ
จากท่อหน่วยไตน้อยลง ดังนั้นของเหลวที่ไปยังกระเพาะปัสสาวะจึงมี
ปริมาณมาก มีการขับถ่ายปัสสาวะบ่อยกว่าวันที่อากาศร้อน
--------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------