Ένα άρθρο που περιγράφει την επίδραση που έχει η εξάσκηση στο Taekwondo στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και του ΚΝΣ του παιδιού.

1. 1
Η ΕΡΙΔ΢ΑΣΗ ΤΟΥ TAEKWONDO ΣΤΗΝ ΑΝΑΡΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΚΑΙ
ΤΟΥ ΝΕΥ΢ΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΡΑΙΔΙΟΥ
Dr. Κωνςταντίνοσ Μπζθσ (PhD, MSc)
Διδάςκων Taekwondo ςτο Τ.Ε.Φ.Α.Α. - Α.Π.Θ.
Τα ςτάδια τθσ μάκθςθσ
Κάκε άςκθςθ που εκτελοφμε, κάκε τεχνικι, κάκε κίνθςθ, καταγράφεται ςτον
εγκζφαλο. Μετά από πολλζσ επαναλιψεισ αποκθκεφεται ςτθν μακρομνιμθ και εκεί
δθμιουργείται τελικά για κάκε μια κίνθςθ ζνα μοναδικό κινθτικό πρόγραμμα.
Όταν θ μάκθςθ είναι ςτο 1ο
αρχικό ςτάδιο (γνωςτικι φάςθ), αποκθκεφονται μόνο
οι βαςικζσ αρχζσ τθσ τεχνικισ. Λείπουν ακόμθ πολλά ςθμαντικά ςτοιχεία. Με τθν
πολλαπλι επανάλθψθ τθσ κίνθςθσ ο αςκοφμενοσ/θ περνά ςτο 2ο
ςτάδιο μάκθςθσ,
όπου οι λεπτομζρειεσ τθσ κίνθςθσ γίνονται κατανοθτζσ και θ κίνθςθ εμφανίηει μία
ςαφι βελτίωςθ τόςο ςτθν ορκι εκτζλεςθ τθσ τεχνικισ, όςο και ςτον μεγάλο αρικμό
ςωςτϊν επαναλιψεων. Ακόμθ όμωσ γίνονται λάκθ και ο αςκοφμενοσ/θ ςυχνά
ςκζπτεται τισ λεπτομζρειεσ. Στο 3ο
και τελικό ςτάδιο μάκθςθσ, αυτό τθσ
αυτοματοποίθςθσ, ο αςκοφμενοσ/θ δεν ςκζπτεται κακόλου. Η κίνθςθ ι θ τεχνικι
εκτελείται αυτόματα χωρίσ λάκθ τεχνικισ και ςτθν μζγιςτθ δυνατότθτα, όςον
αφορά τα ςτοιχεία τθσ φυςικισ κατάςταςθσ.
Το κινθτικό πρόγραμμα
Το κινθτικό πρόγραμμα δθμιουργείται ςτθν μακρομνιμθ του εγκεφάλου,
αποκθκεφεται μόνιμα, αφορά αποκλειςτικά μια μόνο κίνθςθ για τθν οποία
εμπεριζχει κάκε λεπτομζρεια:
α) ποιεσ μυϊκζσ ομάδεσ κα ενεργοποιθκοφν και με ποια ςειρά, ποιοι μφεσ είναι οι
αγωνιςτζσ και ποιοι ανταγωνιςτζσ ςτθν ςυγκεκριμζνθ κίνθςθ, ποιοι μφεσ κα
διατακοφν και πόςο,
β) με πόςθ δφναμθ και ταχφτθτα κα εκτελεςκεί θ κίνθςθ,
γ) ποια τροχιά κα διανφςει το μζλοσ του ςϊματοσ (πόδι ι χζρι),
δ) ποιά κίνθςθ εκτελοφν ταυτόχρονα τα άλλα μζλθ του ςϊματοσ, που βρίςκεται το
κζντρο βάρουσ αρχικά και πωσ μετατοπίηεται μζχρι το τζλοσ τθσ κίνθςθσ, ποια
κζςθ ζχει ο κορμόσ αρχικά και πωσ μετατοπίηεται καιόλα αυτά άριςτα
ςυγχρονιςμζνα μεταξφ τουσ,

2. 2
ε) θ ευςτοχία τθσ κίνθςθσ (θ κίνθςθ πρζπει να καταλιξει ςτο ςωςτό ςθμείο με
ακρίβεια),
ςτ) ο ζλεγχοσ τθσ κίνθςθσ μετά το τζλοσ τθσ και επαναφορά ςτθν αρχικι ςτάςθ
αγϊνοσ (ι όπου αλλοφ ζχει αποφαςίςει ο εκτελϊν),
η) ενεργοποίθςθ των νευροδιαβιβαςτϊν που κα αναλάβουν να μεταβιβάςουν τθν
εντολι του εγκεφάλου μζςω του νευρικοφ ςυςτιματοσ ςε κάκε μυϊκι ίνα των
μυϊν που κα εκτελζςουν τθν κίνθςθ.
Πλα αυτά τα δθμιουργεί ο εγκζφαλοσ και για να βάλει μια τάξθ ςτισ αμζτρθτεσ
κινθτικζσ πλθροφορίεσ που δζχεται, δθμιουργεί το ξεχωριςτό και λεπτομερζςτατο
κινθτικό πρόγραμμα κάκε κίνθςθσ. Εκεί τθν απομνθμονεφει, τθν βελτιϊνει, τθν
ελζγχει και δίνει εντολι να εκτελεςκεί από τα μζλθ του ςϊματοσ. Σε
ακλθτζσ/τριεσ υψθλοφ επιπζδου οι τεχνικζσ είναι καταγεγραμμζνεσ με τθν
παραμικρι λεπτομζρεια ςτθν μακρομνιμθ του εγκεφάλου και όταν ο εγκζφαλοσ
δϊςει τθν εντολι να εκτελεςκεί μια τεχνικι, αυτι εκτελείται από το μυϊκό ςφςτθμα
τζλεια και αυτοματοποιθμζνα, χωρίσ καμία ςκζψθ ι διςταγμό.
Ο ρόλοσ του εγκεφάλου
Γίνεται αντιλθπτό ότι όταν προπονοφμαςτε δεν γυμνάηουμε μόνο το ςϊμα μασ,
αλλά μζςω τθσ άςκθςθσ πρωτίςτωσ εξαςκοφμε τον εγκζφαλό μασ. Εάν ο νοφσ μασ
δεν είναι ςυγκεντρωμζνοσ ςτθν άςκθςθ το ςϊμα κα γυμναςκεί βζβαια, αλλά ο
εγκζφαλοσ δεν κα μάκει καινοφργια ςτοιχεία, οφτε κα αφομοιϊςει τισ ςθμαντικζσ
λεπτομζρειεσ τθσ τεχνικισ και τθσ τακτικισ (πϊσ εκτελείται κάκε τεχνικι με ακρίβεια
και πότε εφαρμόηεται ςτον αγϊνα). Γι’ αυτό ζχει μεγάλθ αξία, θ προςοχι των
αςκουμζνων να είναι απόλυτα εςτιαςμζνθ ςτθν προπόνθςθ. Ο ςτόχοσ τθσ άςκθςθσ
αρχίηει και τελειϊνει με τθν εκπαίδευςθ του εγκεφάλου και όχι μόνο του
ςϊματοσ. Οι αςκοφμενοι και προπαντόσ τα παιδιά πρζπει να προπονοφνται με
πολλζσ διαφορετικζσ φυςικζσ δραςτθριότθτεσ, να μακαίνουν νζεσ κινιςεισ που
να διακζτουν πρωτοτυπία, διαφορετικότθτα όςον αφορά τθν κίνθςθ και τον βακμό
δυςκολίασ κάκε κίνθςθσ, αλλά και πολυπλευρικότθτα-φανταςία.
Το πλεονζκτθμα του Taekwondo, ζναντι άλλων μορφών άςκθςθσ
Το αγωνιςτικό Tkd ζχει το πλεονζκτθμα ότι διακζτει ζναν πολφ μεγάλο αρικμό
τεχνικϊν των χεριϊν και των ποδιϊν, αμυντικϊν και επικετικϊν κινιςεων,
κινθςιολογία (προςποιιςεισ, βθματιςμοί, κ.λπ.), αμζτρθτουσ ςυνδυαςμοφσ αυτϊν
κακϊσ και τακτικι του αγϊνα, τα οποία μεγιςτοποιοφν τθν διζγερςθ και τθν
απόδοςθ του αςκοφμενου όχι μόνο ςε ςωματικό επίπεδο, αλλά και ςε νοθτικό. Η
προςκικθ των εξειδικευμζνων παιχνιδιϊν τα οποία χρθςιμοποιοφνται ςτθν ζναρξθ
τθσ προπόνθςθσ, εμπλουτίηουν το ιδθ πλοφςιο αςκθςιολόγιο του Tkd και
ταυτόχρονα ψυχαγωγοφν τα παιδιά, κακιςτϊντασ το Tkd περιςςότερο ελκυςτικό
ςτισ μικρζσ θλικίεσ, αλλά και ωφζλιμο ςτθν βιολογικι ανάπτυξι τουσ. Αν ς' αυτά
προςτεκοφν και θ πολφ μεγάλθ ποικιλία διαφορετικϊν κινιςεων που υπάρχουν
ςτθν φλθ και του παραδοςιακοφ Tkd που εξαςκείται ταυτόχρονα ειδικά ςτισ μικρζσ
θλικίεσ (Poomsae=φόρμεσ, Haboon Girugi=αςκιςεισ αντιπάλου, αυτοάμυνεσ,
κραφςεισ, ειδικά χορευτικά προγράμματα με τεχνικζσ του tkd με τθν ταυτόχρονθ
χριςθ μουςικισ, ευφάνταςτα προγράμματα επιδείξεων, κλπ), ςυμπεραίνουμε ότι
το Tkd, υπερκαλφπτει τισ ανάγκεσ των παιδιϊν (αλλά και αςκοφμενων κάκε

3. 3
θλικίασ), ςτο ςωματικό επίπεδο και ςτον τομζα
τθσ εγκεφαλικισ διζγερςθσ και τθσ εξάςκθςθσ των
παρακάτω νοθτικϊν διαδικαςιϊν, που είναι πολφ
ςθμαντικζσ για τθν ςυνολικι ανάπτυξθ του
παιδιοφ:
1. Τθν ικανότθτα να εςτιάηει τθν προςοχι και να
διατθρεί τθν ςυγκζντρωςθ του νου εκεί που πρζπει
για όςο χρονικό διάςτθμα χρειάηεται.
2. Τθν αντίλθψθ του χϊρου και του χρόνου, αλλά
και τθν ςυνεκτίμθςι τουσ κατά τθν εκτζλεςθ κάκε
κίνθςθσ, ςε ςχζςθ με τθν κίνθςθ του αντιπάλου.
3. Τθν απομνθμόνευςθ των χριςιμων πλθροφοριϊν και τθν αξιοποίθςι τουσ
ςτθν πράξθ (χριςθ τθσ τεχνικισ και τθσ τακτικισ ςτον αγϊνα).
4. Τθν ςφγκριςθ τεχνικϊν μεταξφ τουσ και τθν ανάλυςθ των λεπτομερειϊν
(ομοιότθτεσ/διαφορζσ). Επιλογι και εφαρμογι των τεχνικϊν που κάκε
ακλθτισ/τρια κρίνει ωσ κατάλλθλθ.
5. Τθν αςτραπιαία ανάκλθςθ των πλθροφοριϊν από τθν μακρομνιμθ για άμεςθ
χριςθ ςτον αγϊνα (τακτικι/ςτρατθγικι).
6. Τθν ταχφτατθ απόφαςθ για το ποια τεχνικι (μεταξφ πολλϊν που γνωρίηει)
πρζπει να εφαρμόςει ςε κάκε ςφγκρουςθ του αγϊνα, ανάλογα με τον
αντίπαλο και τισ τρζχουςεσ ςυνκικεσ του αγϊνα που μεταβάλλονται ςυνεχϊσ
(κόπωςθ, κάκωςθ, εξζλιξθ του ςκορ, κ.λπ.).
7. Τθν ανάλυςθ -με αςφλλθπτθ ταχφτθτα- πολλϊν πλθροφοριϊν που δζχεται
ταυτόχρονα από τον αντίπαλο και από το περιβάλλον. Τθν άμεςθ απόρριψθ
των άςχετων ι αδιάφορων για τον αγϊνα πλθροφοριϊν (π.χ. κόρυβοι του
γθπζδου, φωνζσ από τθν κερκίδα, γεγονότα ςτο διπλανό τερζν, κ.λπ.) και
ολοκλθρωτικι εςτίαςθ τθσ προςοχισ ςτο κφριο κζμα (αντίπαλοσ).
8. Τθν ςυνεργαςία ςε μζγιςτο βακμό πολλϊν κζντρων του εγκεφάλου, του
Κεντρικοφ Νευρικοφ Συςτιματοσ (ΚΝΣ), των νευρϊνων, των ςυνάψεων, των
νευροδιαβιβαςτϊν και του περιφερειακοφ νευρικοφ ςυςτιματοσ.
Η άςκθςθ ωριμάηει το Κεντρικό Νευρικό Σφςτθμα (ΚΝΣ) των παιδιών
Όταν ο νουσ δζχεται ςυχνά νζα κινθτικά ερεκίςματα και διαφορετικζσ κινθτικζσ
δεξιότθτεσ, εξαςκείται αυτομάτωσ θ δθμιουργικότθτα και θ φανταςία του. Κάκε
κίνθςθ, ακόμα και θ απλοφςτερθ, πριν εκτελεςκεί από το ςϊμα ζχει ιδθ
δθμιουργθκεί και ολοκλθρωκεί ςτον εγκζφαλο με τθν παραμικρι λεπτομζρεια. Το
υψθλό ι χαμθλό επίπεδο τθσ ςυγκζντρωςθσ του νου, είναι υπεφκυνο για τθν ορκι
ι λανκαςμζνθ εκτζλεςθ μιασ γνωςτισ κίνθςθσ (ςτα πρϊτα δφο ςτάδια μάκθςθσ).
Όπωσ ο μφσ όταν αςκείται βελτιϊνει τισ επιδόςεισ του και όταν δεν αςκείται
ατροφεί, ζτςι με τθν ίδια αρχι λειτουργεί και ο εγκζφαλοσ. Η άςκθςθ ωριμάηει το
ΚΝΣ του παιδιοφ, το εξαςκεί και ςυντελεί ςτθν ανάπτυξθ των νοθτικϊν και
γνωςτικϊν ικανοτιτων του. Η κάκε είδουσ κίνθςθ επθρεάηει κετικά τισ νοθτικζσ και
γνωςτικζσ ικανότθτεσ του παιδιοφ ενϊ αντίςτοιχα θ ακινθςία τισ επθρεάηει
αρνθτικά. Η ακλθτικι επιςτιμθ περιγράφει αυτιν τθν κατάςταςθ ωσ ψυχοκινθτικι
ικανότθτα, όπου ςυνδυάηεται θ κίνθςθ με τθν ψυχικι κατάςταςθ, θ οποία με τθ
ςειρά τθσ κακορίηεται από το επίπεδο τθσ τρζχουςασ ςυναιςκθματικισ κατάςταςθσ

4. 4
και τθσ νοθτικισ διζγερςθσ του εγκεφάλου. Στθν ψυχοκινθτικι ικανότθτα που
ςχετίηεται με τθν απόδοςθ υπάγονται:
 ο ςυντονιςμόσ και ο ςυγχρονιςμόσ των κινιςεων,
 θ κακοδιγθςθ και ο ζλεγχοσ των κινιςεων,
 θ προςαρμογι των κινιςεων ςε διαφορετικζσ καταςτάςεισ,
 θ εκμάκθςθ τθσ ορκισ τεχνικισ,
 θ νοθτικι επεξεργαςία των κινιςεων με κάκε λεπτομζρεια,
 θ κινθτικι μνιμθ, που αφορά τθν ςτακερότθτα ςτθν επανάλθψθ κάκε
κίνθςθσ χωρίσ λάκθ.
Είναι αυτονόθτο ότι οι παραπάνω γνωςτικζσ λειτουργίεσ όταν αναπτυχκοφν ςτον
εγκζφαλο, δεν χρθςιμοποιοφνται από το παιδί μόνο για τισ ανάγκεσ τθσ κίνθςθσ,
αλλά ςε κάκε δραςτθριότθτα! Όταν θ άςκθςθ ςυνδυάηει και τθν ψυχαγωγία που
προξενοφν τα εξειδικευμζνα παιχνίδια που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςτθν
προπόνθςθ, τότε το Tkd αποτελεί για τα παιδιά μια ολοκλθρωμζνθ ψυχοςωματικι
διαδικαςία που όμοιά τθσ δφςκολα βρίςκεται.
Η ανάπτυξθ του εγκεφάλου
Η ςκζψθ αποτελεί μια ανϊτερθ νοθτικι λειτουργία θ οποία επεξεργάηεται τισ
πλθροφορίεσ που αντιλαμβάνεται ο εγκζφαλοσ μζςω των αιςκιςεων από το
περιβάλλον. Η ςκζψθ επιτελείται από νευρωνικά κυκλϊματα του εγκεφαλικοφ
φλοιοφ και μεταφζρεται με τθν μορφι ςθμάτων από νευρϊνα ςε νευρϊνα. Η
μετάδοςθ των ςθμάτων μεταξφ των νευρϊνων γίνεται μζςω τθσ ςυναπτικισ
διαβίβαςθσ. Κατά τθν ανάπτυξθ του οργανιςμοφ, κάκε νευρϊνασ δθμιουργεί πολφ
εξειδικευμζνεσ ςυναπτικζσ ςυνδζςεισ με άλλουσ νευρϊνεσ. Οι πολφ ςθμαντικζσ
λειτουργίεσ τθσ αντίλθψθσ, τθσ δράςθσ, των ςυναιςκθμάτων και τθσ μάκθςθσ
βαςίηονται ςτθν εξειδίκευςθ των ςυναπτικϊν ςυνδζςεων μεταξφ των νευρϊνων.
Πςο αυτζσ οι λειτουργίεσ
ενεργοποιοφνται μζςω τθσ άςκθςθσ,
τόςο οι ςυναπτικζσ ςυνδζςεισ
αναπτφςςονται. Η κίνθςθ, είτε ωσ
οργανωμζνθ άςκθςθ, είτε ωσ
ελεφκερο παιχνίδι, αποτελεί το πάν
για τθν ςωματικι, ψυχολογικι,
ςυναιςκθματικι και νοθτικι
ανάπτυξθ του παιδιοφ.
Ζνασ νευρϊνασ δθμιουργεί περίπου 1.000 ςυναπτικζσ ςυνδζςεισ κατά μζςο όρο και
δζχεται πολφ περιςςότερεσ. Ο ανκρϊπινοσ εγκζφαλοσ ο οποίοσ περιζχει περίπου
1011
νευρϊνεσ, ςχθματίηει κατά προςζγγιςθ 1014
ςυνδζςεισ! Η νευρικι ϊςθ, μζςω
τθσ οποίασ μεταφζρονται οι εντολζσ από τον εγκζφαλο ςτα όργανα του ςϊματοσ,
είναι ζνα θλεκτρομαγνθτικό και βιοχθμικό μινυμα. Η νευρικι ϊςθ όταν φτάνει
ςτον άξονα πυροδοτείται μζςω του νευροδιαβιβαςτι πζρα από το ςυναπτικό κενό,
ςτον δενδρίτθ του υποδοχζα του νευρϊνα. Η εντολι που δίνει ο εγκζφαλοσ για να
εκτελεςκεί μια κίνθςθ ενεργοποιεί τουσ νευρϊνεσ. Όταν ζνασ νευρϊνασ
ενεργοποιεί ζναν άλλον με αυτόν τον τρόπο, είναι ςαν να ανάβει ζνασ διακόπτθσ.
Οι νευρϊνεσ ενεργοποιοφνται διαδοχικά, ςαν ντόμινο, μζχρι να επιςτρατευκοφν
όλοι όςοι είναι αναγκαίοι για να εκτελεςκεί μια κίνθςθ. Αν ο αςκοφμενοσ εκτελεί

5. 5
ςυνεχϊσ τισ ίδιεσ κινιςεισ κινθτοποιεί μόνο τουσ ςχετικοφσ νευρϊνεσ και το
ανάλογο τμιμα του εγκεφάλου, όλα τα άλλα τμιματα και νευρϊνεσ μζνουν
ανενεργά, με άλλα λόγια ςβθςτά! Οι νευρϊνεσ μποροφν να ενεργοποιιςουν άλλουσ
νευρϊνεσ ϊςτε να λειτουργιςουν, ι μποροφν να τουσ αναςτείλουν ϊςτε να μθν
ενεργοποιθκοφν λόγω τθσ μθ χριςθσ των ανάλογων κινιςεων. Υπάρχουν
διαφορετικοί νευροδιαβιβαςτζσ που είτε ενεργοποιοφν, είτε αναςτζλλουν τθν
λειτουργία άλλων νευρϊνων. Οι πολλζσ και διαφορετικζσ κινιςεισ ενεργοποιοφν
αντίςτοιχα πολλοφσ διαφορετικοφσ νευρϊνεσ, ςυνάψεισ και νευροδιαβιβαςτζσ.
Αντίκετα θ εμμονι ςε λίγεσ, ςτακερζσ και μονότονα επαναλαμβανόμενεσ -χωρίσ
εναλλαγζσ- κινιςεισ αναςτζλλουν τθν λειτουργία τουσ (εφόςον δεν χρειάηονται)
και λειτουργοφν μόνο οι περιοριςμζνεσ περιοχζσ του εγκεφάλου που μζςω τθσ
άςκθςθσ διεγείρονται.
Κάκε νζα κίνθςθ, κάκε καινοφργια κινθτικι εμπειρία που διαφζρει από τισ γνωςτζσ,
κινθτοποιεί διαφορετικά-καινοφργια κζντρα ςτον εγκζφαλο, ςυνεργάηονται νζεσ
ςυνάψεισ, εκκρίνονται επιπλζον νευροδιαβιβαςτζσ, νζεσ νευρικζσ ϊςεισ διεγείρουν
διαφορετικοφσ νευρϊνεσ, το περιφερειακό νευρικό ςφςτθμα κινεί νζεσ μυϊκζσ ίνεσ.
Μποροφμε να παρομοιάςουμε τθν
λειτουργία του εγκεφάλου και του
νευρικοφ ςυςτιματοσ με ζνα τεράςτιο
κτίριο που ζχει αμζτρθτα δωμάτια και
διαδρόμουσ: εάν χρθςιμοποιοφνται μόνο
λίγα δωμάτια και διάδρομοι μόνο εκεί
υπάρχει ηωι (ανάβουν τα φϊτα και
λειτουργοφν τα πάντα). Ο υπόλοιποσ
μεγαλφτεροσ αρικμόσ των δωματίων και
των διαδρόμων κα παραμείνει χωρίσ ηωι.
Αφοφ κανείσ δεν κινείται εκεί κα επικρατεί
θ εγκατάλειψθ και το ςκοτάδι. Άρα με τθν πάροδο του χρόνου κα περιπζςει ςε
αχρθςτία και οι αχρθςιμοποίθτεσ περιοχζσ κα φκαροφν. Αντίκετα, εάν ςε όλα τα
δωμάτια και τουσ διαδρόμουσ υπάρχει επιςκεψιμότθτα και ηωντάνια, κα
λειτουργοφν τα πάντα, όλοι οι χϊροι κα είναι άριςτα ςυντθρθμζνοι και ςυνολικά
όλοι οι χϊροι του τεράςτιου κτθρίου κα λειτουργοφν αποδοτικά ςτον μζγιςτο
βακμό.
Η ςφγχρονθ επιςτιμθ τθσ Νευροφυςιολογίασ
Σφμφωνα με τα αποτελζςματα από πρόςφατεσ ζρευνεσ τθσ νευροφυςιολογίασ κάκε
ζντονθ κινθτικι-νευρικι δραςτθριότθτα, όπωσ είναι τα παιχνίδια, οι αςκιςεισ, θ
τεχνικι του ακλιματοσ, αφινει ίχνθ ςτο νευρικό ςφςτθμα και ςυμβάλει ςτθν
ανάπτυξθ κακϊσ και ςτθν ωρίμανςθ του εγκεφάλου! Ζχει αξία να τονιςκεί ότι ςτα
πρϊτα 6 χρόνια του παιδιοφ, τα πολλά κινθτικά ερεκίςματα, οι πολφπλευρεσ
αςκιςεισ, οι διαφορετικζσ κινθτικζσ εμπειρίεσ, παίηουν ςθμαντικό ρόλο για τθ
ανάπτυξθ και του Κεντρικοφ Νευρικοφ Συςτιματοσ (ΚΝΣ).
Όςα παιδιά ζχουν τθν δυςτυχία να μθν αςκοφνται, δεν απολαμβάνουν τισ
προαναφερόμενεσ ωφζλειεσ και ςτθν κυριολεξία αδρανοποιοφν και αποκοιμίηουν
ςθμαντικά τμιματα του εγκεφάλου και του νευρικοφ τουσ ςυςτιματοσ. Μπορεί να

6. 6
ζχουν μάκει δφο ξζνεσ γλϊςςεσ μζχρι τθν εφθβεία τουσ, αλλά πολλά τμιματα του
εγκεφάλου κα μείνουν αδρανι, πολλζσ ςυνάψεισ και νευροδιαβιβαςτζσ δεν κα
λειτουργιςουν, πολλά τμιματα του περιφερειακοφ νευρικοφ ςυςτιματοσ κα είναι
ανενεργά. Εφόςον αυτι θ ηθμία ςυντελεςκεί ςτθν παιδικι θλικία, θ κατάςταςθ δεν
είναι εφκολα αναςτρζψιμθ ςτθν ενθλικίωςθ. Τα ελλθνόπουλα (και οι ενιλικεσ)
δυςτυχϊσ βρίςκονται ςτθν τελευταία κζςθ ςτθν Ευρϊπθ όςον αφορά τθν
ςυςτθματικι τουσ ςυμμετοχι ςτον ακλθτιςμό!
Σφμφωνα με πρόςφατεσ ζρευνεσ ςθμαντικϊν επιςτθμόνων τα υποκινθτικά παιδιά
(εκτόσ από τθν αδρανοποίθςθ μζρουσ του εγκεφάλου και του ΚΝΣ, τθσ παχυςαρκίασ
και τθν εμφάνιςθ ςοβαρϊν ψυχολογικϊν προβλθμάτων), όταν ενθλικιωκοφν είναι
ταυτόχρονα επιρρεπι ςτθν βία και τθν παραβατικότθτα, ειδικά αν αυτι θ -ενάντια
ςτθν φφςθ- ακινθςία του ςϊματοσ (που κεωρείται ωσ μια μορφι βίασ ενάντια ςτο
παιδί), ςυνοδεφκθκε και από πολφωρθ παρακολοφκθςθ ταινιϊν ι παιχνιδιϊν βίασ
ςε μια θλεκτρονικι οκόνθ (τθλεόραςθ, διαδίκτυο, τάμπλετ, κινθτό τθλζφωνο). Δεν
είναι τυχαίο ότι όπωσ τα παιδιά αυκόρμθτα και από τθν φφςθ τουσ ζχουν τθν
ανάγκθ να κινοφνται και να παίηουν αςταμάτθτα, ζτςι και τα μικρά κάκε
κθλαςτικοφ ηϊου (τα οποία δεν ζχουν τθν λογικι και τθν γνϊςθ μασ),
εκπαιδεφονται και αναπτφςςονται ενςτικτωδϊσ μζςα από το τρζξιμο, το πάλεμα
και το παιχνίδι… Η καταςτολι τθσ φυςικισ ανάγκθσ που ζχει το παιδί να γνωρίςει
τον εαυτό του, τουσ ςυνανκρϊπουσ και το περιβάλλον μζςα από τθν κίνθςθ,
ςυνιςτά το ςοβαρότερο λάκοσ που διαπράττουν οι γονείσ με ανυπολόγιςτεσ
αρνθτικζσ ςυνζπειεσ για το παιδί τουσ. Επομζνωσ, θ ςυςτθματικι-κακθμερινι
άςκθςθ με πολλά διαφορετικά κινθτικά ερεκίςματα είναι πιο αναγκαία και
ςθμαντικι για τθν φυςιολογικι ςυνολικι ανάπτυξθ ενόσ υγιοφσ και χαροφμενου
παιδιοφ, ςε ςφκριςθ με άλλεσ επιλογζσ που λανκαςμζνα προτιμοφν οι
απλθροφόρθτοι γονείσ (ακινθςία ςτο δωμάτιο, πολφωρθ αςχολία με τισ
θλεκτρονικζσ οκόνεσ, ζλλειψθ παιχνιδιοφ, διακοπι από τον ακλθτιςμό χάριν μιασ
ξζνθσ γλϊςςασ, κ.λπ.).
Η εκμάκθςθ τθσ τεχνικισ ςτο Tkd
Η εκμάκθςθ τθσ τεχνικισ ξεκινά αναπόφευκτα από τθν πρϊτθ θμζρα, πάντα με
ζμφαςθ ςτα βαςικά ςτοιχεία κάκε κίνθςθσ, χωρίσ λεπτομζρειεσ. Τα λάκθ
διορκϊνονται, αλλά ο προπονθτισ δεν είναι ςχολαςτικόσ και απαιτθτικόσ, διότι τα
λάκθ κα ςυνεχίςουν να υπάρχουν, μζχρι να ωριμάςει ο εγκζφαλοσ και το ΚΝΣ του
παιδιοφ. Πότε ολοκλθρϊνεται ςτον οργανιςμό του παιδιοφ θ ανάπτυξθ του
νευρικοφ ςυςτιματοσ; θ πλιρθσ ανάπτυξθ του ΚΝΣ ολοκλθρϊνεται περίπου ςτα 9
χρόνια και βζβαια με διαφορετικό, εξατομικευμζνο ρυκμό για κάκε παιδί, που
εξαρτάται από τα κλθρονομικά χαρακτθριςτικά, αλλά και από παράγοντεσ του
περιβάλλοντοσ (γονείσ, εκπαίδευςθ, ακλθτιςμόσ, κ.λπ.). Ο γονζασ ι ο προπονθτισ
που ζχει ενθμερωκεί για τα προαναφερόμενα οφείλει να μθν είναι αυςτθρόσ και
απαιτθτικόσ από τα παιδιά, αλλά θ ςυμπεριφορά του να χαρακτθρίηεται από
θπιότθτα, υπομονι και επιείκεια. Πρζπει να περιμζνουμε τθν ωρίμανςθ και τθν
ολοκλιρωςθ τθσ ανάπτυξθσ του νευρικοφ ςυςτιματοσ, ϊςτε να ζχουμε τθν ςαφι
εικόνα για τισ τεχνικζσ και ακλθτικζσ ικανότθτεσ που ζχει αποκτιςει το παιδί.
Ζχει εντοπιςκεί από επιςτθμονικζσ ζρευνεσ ότι θ καλφτερθ θλικία για «κινθτικι
μάκθςθ (τεχνικι)» κεωρείται ότι είναι μεταξφ 9-12 ετϊν για κάκε παιδί. Σε μερικά
παιδιά που παρουςιάηουν πρόωρθ ανάπτυξθ μπορεί να ξεκινά από τα 7-8 χρόνια,

7. 7
αλλά αυτά αποτελοφν μειοψθφία. Σε αυτιν τθν θλικία οι τεχνικζσ μακαίνονται
άμεςα, εφκολα και κυρίωσ ςωςτά, λόγω τθσ πλιρουσ ωρίμανςθσ των παιδιϊν ςε
αιςκθτθριακό και κινθτικό επίπεδο, αλλά και ςτο γνωςτικό-νοθτικό (αντίλθψθ,
κ.λπ.).
Λίγα λόγια και πολλζσ εικόνεσ!
Στθν θλικία του Δθμοτικοφ καταγράφεται με τον καλφτερο τρόπο ςτον εγκζφαλο θ
ςωςτι τεχνικι του ακλιματοσ ωσ εικόνα και όχι ωσ πλθροφορίεσ. Οι λεκτικζσ
λεπτομζρειεσ και οι περιγραφζσ του προπονθτι, πρζπει να περιορίηονται μόνο ςτα
βαςικά ςτοιχεία τθσ τεχνικισ, διότι τα πολλά λόγια είτε δεν γίνονται κατανοθτά, είτε
το παιδί τα αγνοεί ακοφςια λόγω τθσ ανωριμότθτασ του ΚΝΣ του, είτε δεν τα ακοφει
κακόλου, γι' αυτό οι ενιλικεσ οφείλουν να δείχνουν ατελείωτθ υπομονι και
κατανόθςθ. Στθν παιδικι θλικία (ζωσ 12 ετϊν) ο προπονθτισ πρζπει να μιλά λίγο
και να δείχνει πολφ, να επιδεικνφει τθν τεχνικι ο ίδιοσ ι να χρθςιμοποιεί για τθν
επίδειξθ τθσ τεχνικισ τουσ καλφτερουσ ακλθτζσ/τριεσ .
Για γριγορθ και ςωςτι εκμάκθςθ τθσ τεχνικισ ςτθν θλικία 9-12 ετϊν, είναι πολφ
αποτελεςματικό τα παιδιά να παρατθροφν ακλθτζσ υψθλοφ επιπζδου, αλλά και
βίντεο από αγϊνεσ και προπονιςεισ. Η άριςτθ τεχνικι κακϊσ και θ τακτικι του
αγϊνα των καλφτερων ακλθτϊν/τριϊν που είναι πρότυπα καταγράφεται ςτθν
μακρομνιμθ τουσ και αντιγράφεται επακριβϊσ ςτθν κίνθςι τουσ, διότι ςτθν
παιδικι θλικία είναι πολφ ανεπτυγμζνθ θ ικανότθτα μίμθςθσ. Όμωσ δεν ζχουμε
τόςο καλά αποτελζςματα ςτθν ςωςτι εκμάκθςθ τθσ τεχνικισ διότι τα τυχαία βίντεο
από αγϊνεσ και προπονιςεισ ζχουν και μειονεκτιματα: δεν εκτελοφνται όλεσ οι
τεχνικζσ παρά οριςμζνεσ που ίςωσ δεν ταιριάηουν ςτο παιδί, οφτε εκτελοφνται
πάντα με τζλεια τεχνικι, αλλά και οφτε πάντα με τον ίδιο τρόπο λόγω τθσ πίεςθσ
του αντιπάλου. Η κάμερα ςυχνά δεν ζχει τθν καλφτερθ οπτικι γωνία λιψθσ, δεν
φαίνονται οι λεπτομζρειεσ τθσ τεχνικισ και προπαντόσ δεν υπάρχει θ αναγκαία
κεωρθτικι υποςτιριξθ που να αποκαλφπτει τισ αναγκαίεσ λεπτομζρειεσ τθσ κίνθςθσ
και τθσ τακτικισ.
Η μεγάλθ αξία τθσ βιντεοπαρατιρθςθσ
Για τουσ παραπάνω λόγουσ (εκτόσ από τθ καταγραφι και τθν ταξινόμθςθ όλων των
τεχνικϊν τθσ κινθςιολογίασ και των λακτιςμάτων ςτο βιβλίο: TAEKWONDO-
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΑΘΛΗΜΑ, που ζχουν χρθςιμοποιθκεί ςτουσ αγϊνεσ), ζκρινα ςκόπιμο
να βιντεοςκοπθκοφν όλεσ οι τεχνικζσ από δφο γωνίεσ λιψθσ (μετωπικά και
διαγϊνια) ςε υψθλι ανάλυςθ και με δυνατότθτα αργισ κίνθςθσ, ϊςτε με θρεμία ο
ακλθτισ και θ ακλιτρια κάκε θλικίασ (άνω των 9 ετϊν), να μπορεί εφκολα και
γριγορα να επιλζγει τθν τεχνικι που κζλει, να τθν μελετά ςτο βίντεο με προςοχι ωσ
πραγματικι κίνθςθ με αντίπαλο και ταυτόχρονα να μακαίνει από το βιβλίο όλεσ τισ
κρίςιμεσ λεπτομζρειεσ τθσ τεχνικισ και τθσ τακτικισ.
Αλλά τι γίνεται με τισ δφςκολεσ τεχνικζσ; αυτζσ τισ εντυπωςιακζσ τεχνικζσ που τα
περιςςότερα παιδιά δυςκολεφονται ι αδυνατοφν να τισ καταφζρουν; Ζχει
αποδειχκεί ότι ανεξάρτθτα από το γεγονόσ ότι το παιδί δεν είναι ακόμθ ςε κζςθ να
εφαρμόςει ακριβϊσ ςτθν πράξθ τισ πολφ δφςκολεσ τεχνικζσ λόγω του χαμθλοφ
ακόμθ επιπζδου τθσ φυςικισ του κατάςταςθσ (ανεπαρκισ ευλυγιςία, μειωμζνθ
δφναμθ, ατζλειεσ ςτθν ιςορροπία και τθν ςυναρμογι), εάν δει πολλζσ φορζσ μια
τεχνικι εκτελεςμζνθ με τον ίδιο τρόπο, ζχουμε το ςπουδαίο αποτζλεςμα ότι ςτον

8. 8
εγκζφαλό του ζχει καταγραφεί και αποτυπωκεί θ ςωςτι εκτζλεςθ τθσ τεχνικισ με
πλιρθ γνϊςθ για κάκε κρίςιμθ λεπτομζρεια. Μπορεί το παιδί να μθν είναι ακόμθ
ςωματικά ζτοιμο να εκτελζςει μια δφςκολθ τεχνικι, αλλά είναι ςωςτά
αποτυπωμζνα ςτο μυαλό του όλα τα ςτοιχεία τθσ και αυτό είναι το ςπουδαιότερο.
Όταν το παιδί φκάςει ςτθν εφθβικι θλικία όπου θ δφναμθ, θ ταχφτθτα, θ ιςορροπία
κ.λπ. αυξάνονται κεαματικά, τότε καταγράφεται μια ξαφνικι, εντυπωςιακι και
απρόςμενθ βελτίωςθ τθσ αγωνιςτικισ ικανότθτασ γιατί εκτελεί όλεσ τισ τεχνικζσ
άριςτα ακόμθ και αυτζσ που δεν μποροφςε και αυτό ςυμβαίνει διότι το ςϊμα ζχει
πλζον τθν φυςικι δυνατότθτα να εκτελζςει τισ ςωςτζσ εντολζσ που δζχεται από
τον εγκζφαλο. Εάν ςτον εγκζφαλο υπάρχουν τυχόν λανκαςμζνεσ πλθροφορίεσ
τεχνικισ και τακτικισ ι ακόμθ και άγνοια κάποιων τεχνικϊν, καμία ςωματικι
ικανότθτα, όςο άριςτθ και να είναι, δεν μπορεί να ςυγκαλφψει το κενό. Η εξάςκθςθ
του εγκεφάλου παραμζνει πάντοτε ςπουδαιότερθ από αυτιν του ςϊματοσ.
Για να αξιοποιθκοφν ςτον μζγιςτο βακμό ο ςυνδυαςμόσ τθσ βιντεοπαρατιρθςθσ και
θ γνϊςθ των ςθμαντικϊν πλθροφοριϊν για κάκε τεχνικι, πρζπει ο ακλθτισ/τρια να
ακολουκιςει τθν παρακάτω μζκοδο:
1. Μελζτθςε όλεσ τισ τεχνικζσ τθσ Κινθςιολογίασ και των Λακτιςμάτων από το βιβλίο
"TAEKWONDO-ΟΛΥΜΡΙΑΚΟ ΑΘΛΗΜΑ", ϊςτε να διαλζξεισ μεταξφ των πολλϊν
τεχνικϊν αυτζσ που εςζνα ςου ταιριάηουν, ςε ενδιαφζρουν, ι τισ χρειάηεςαι.
2. Επζλεξε μία τεχνικι κάκε φορά για να τθν μελετιςεισ και να τθν εμπεδϊςεισ.
3. Κάκε τεχνικι του βιβλίου είναι καταχωρθμζνθ με τθν ίδια αρίκμθςθ ςτθν
ιςτοςελίδα: www.kostasbeis-tkd.gr
4. Βάλε το βίντεο να παίξει και μελζτθςε προςεκτικά τθν τεχνικι και από τισ δφο
οπτικζσ γωνίεσ και ςε αργι κίνθςθ. Πρζπει να δεισ ςυνεχόμενα 15-20 φορζσ τθν
ίδια κίνθςθ. Δεν ωφελεί να δεισ μόνο μερικζσ φορζσ τθν τεχνικι, οφτε να
πθγαίνεισ ςυνεχϊσ από τθν μια τεχνικι ςτθν άλλθ.
5. Αν και υπάρχει πρόςβαςθ ςτα βίντεο ακόμθ και από κινθτό τθλζφωνο, για να δεισ
καλφτερα τισ λεπτομζρειεσ τθσ τεχνικισ βοθκά πολφ να ζχουμε όςο το δυνατόν
μεγαλφτερθ οκόνθ (PC ι τθλεόραςθ). Το ιδανικό είναι να ςυνδζςουμε τον
υπολογιςτι με ζνα προτηζκτορα, ϊςτε να ζχουμε τθν μεγαλφτερθ δυνατι
εικόνα που αποκαλφπτει κάκε λεπτομζρεια. Η μεγάλθ εικόνα βοθκά ςθμαντικά
τον εγκζφαλο ςτθν ευκολότερθ αφομοίωςθ, διότι λόγω του μεγάλου μεγζκουσ
προκαλεί εντφπωςθ ςτον εγκζφαλο και αποςπά όλθ τθν προςοχι του και
επιπλζον αποκαλφπτει κάκε μικρι λεπτομζρεια.
6. Αμζςωσ μετά διάβαςε από το βιβλίο τισ λεπτομζρειεσ αυτισ τθσ τεχνικισ (που
εφαρμόηεται θ δφναμθ, που είναι το κζντρο βάρουσ, κ.λπ.) και τθσ τακτικισ (πότε
και πωσ εφαρμόηεται ςτον αγϊνα), ϊςτε να ςυμπλθρωκοφν όλεσ οι πλθροφορίεσ
ςτον εγκζφαλο.
7. Κάνε Νοερι (Διανοθτικι) προπόνθςθ (Mental training) για τθν ςυγκεκριμζνθ
τεχνικι, βλζποντασ τον εαυτό ςου να τθν εκτελεί νοερά με τζλειο τρόπο και
εφάρμοςζ τθν νοερά ςτον αγϊνα ωσ τακτικι. Η τεχνικι ζχει αποτυπωκεί ςτον
εγκζφαλο.
8. Στθν επόμενθ προπόνθςθ εξαςκιςου πρακτικά ς' αυτιν τθν τεχνικι επάνω ςτα
υλικά (ςτόχοι, μαξιλάρια, μπανάνεσ) και προςπάκθςε να τθν εφαρμόςεισ κατά
τον αγϊνα με τουσ ςυνακλθτζσ του ςυλλόγου ςου.