Het Nieuwe Werken is dé trend in werkplekontwikkeling. Interieurarchitect Daniela Schelle zegt hierover in het tijdschrift Facilitair!: "Bedrijven en organisaties die willen aansluiten op de nieuwe economie zullen hier wel in mee moeten gaan. Als ze jonge mensen willen binnen halen en vasthouden zullen ze een andere werkstijl moeten ontwikkelen."

1. 12 2 | 2014 Facilitair!
Vierkante meters moeten efficiënt worden benut. Kantoren moeten medewerkers optimaal facili-
teren in al hun activiteiten. En mensen moeten worden gestimuleerd om samen te werken. Bij de
nieuwbouw of verbouw van kantoren wordt dan ook veel aandacht besteed aan werkplekontwik-
keling. Interieurontwerper Daniela Schelle van Kraaijvanger Architecten is daarin gespecialiseerd.
Zij krijgt steeds meer vrijheid in haar ontwerpen: ‘Bedrijven en organisaties nemen afscheid van
het idee dat de ordening van de werkplekken de organisatiestructuur moet weerspiegelen.’
Gebouwen maken voor
flexibel gedrag
14_FAC_049_Facilitair 6 binnenwerk 06-06-14 12:41 Pagina 12

2. 132 | 2014 Facilitair!
W
erkplekontwikkeling is een betrekkelijk nieuwe discipline. Tot
een jaar of twintig geleden werkten kenniswerkers of in unifor-
me kantoren aan lange gangen, of in kantoortuinen: andere
werkplekconcepten waren er eigenlijk niet. Dankzij de digitalisering konden
kantoren papierloos gaan werken. Met de komst van internet kon dat ook
nog eens tijd- en plaatsongebonden plaatsvinden. Daniela Schelle: ‘Ook
kwam resultaatgericht werken in zwang, waarbij mensen niet worden
afgerekend op aanwezigheid, maar op het resultaat van hun inspanningen.
Daardoor veranderde de functie van het kantoor: mensen kwamen meer
en meer naar kantoor om te communiceren, niet meer zozeer om te pro-
duceren. Dus was er minder behoefte aan productie-units, maar veel meer
aan ontmoetingsplekken.’
Een goede basis
Ze zal nooit zomaar een flexibele nieuwe werkomgeving ontwerpen. ‘Ik
hamer er altijd op dat de nieuwe werkomgeving niet de verandering
teweeg brengt die bedrijven beogen. Als bedrijven dat geloven, gaat het
meestal mis. De basis is dat het werk gedigitaliseerd wordt. Om mensen
op resultaat af te rekenen moet er een andere managementstijl worden
ontwikkeld, en dat is lastig, want dat betekent een cultuurverandering. De
aangepaste werkomgeving beschouw ik als het laatste zetje voor mensen
om de mogelijkheden ook daadwerkelijk te gaan gebruiken.’ Als ze merkt
dat er op ICT-gebied of mentaal gebied nog veel moet gebeuren, raadt ze
organisaties aan om adviseurs in te schakelen die daarbij kunnen coa-
chen. ‘Ik moet wel een goede basis hebben om met de werkomgeving aan
de slag te gaan.’
Aansluiten op nieuwe economie
Het Nieuwe Werken is nog steeds dé trend in werkplekontwikkeling.
Daniela Schelle: ‘Bedrijven en organisaties die willen aansluiten op de nieu-
we economie zullen hier wel in mee moeten gaan. Als ze jonge mensen
willen binnenhalen en vasthouden zullen ze een andere werkstijl moeten
ontwikkelen.’ Ze snapt wel dat het fenomeen soms met enige scepsis
wordt bekeken. ‘Er leven nog concepten die het etiket Het Nieuwe Werken
dragen, terwijl ze tien jaar oud zijn. Dat is dus eigenlijk Het Oude Werken.
We zijn inmiddels heel wat verder.’ Sterker nog: Het Nieuwe Werken ont-
wikkelt zich nog steeds. ‘Organisaties stappen steeds meer af van arbo-
conforme werkplekken en reserveren meer en meer vierkante meters voor
samenwerken en communicatie. Ze nemen afscheid van het idee dat de
ordening van de werkplekken de organisatiestructuur moet weerspiegelen.
De vrijheid die daardoor ontstaat, vind je terug in het interieur.’
Mensen mobiel maken
De concepten die zij ontwikkelt zijn gericht op samenwerken. En dat is
voor haar wel wat meer dan acht uur per dag naast elkaar zitten. ‘Het gaat
om efficiëntie, om informatie zo snel mogelijk van A naar B te brengen. Dat
gaat het best als mensen in teams samenwerken en goed communiceren.’
DANIELA SCHELLE
Daniela Schelle is Duitse van origine. Ze studeerde aan de Fachhochschule
Düsseldorf. Via architect en mentor Mart van Schijndel, die als hoogleraar aan
de hogeschool was verbonden, kwam ze in Nederland terecht. Als
associate partner bij Kraaijvanger heeft ze zich gespecialiseerd in
het integraal ontwerpen van interieurs en het implementeren
van nieuwe werkconcepten. Daniela Schelle was recent
onder ander betrokken bij de werkplekontwikkeling voor
Capgemini, VGZ, SAP, Gerechtsgebouw Wilheminahof en
het servicekantoor van zorginstelling Ipse de Bruggen.
‘BEDRIJVEN EN ORGANISATIES
NEMEN AFSCHEID VAN HET IDEE DAT
DE ORDENING VAN DE WERKPLEKKEN
DE ORGANISATIESTRUCTUUR
MOET WEERSPIEGELEN’
FOTO:EWOUTHUIBERS
14_FAC_049_Facilitair 6 binnenwerk 06-06-14 12:41 Pagina 13

3. 14 2 | 2014 Facilitair!
Het Nieuwe Werken moet het samenwerken stimuleren, maar tegelijkertijd
stimuleren dat mensen mobiel blijven en op flexibele wijze van de verschil-
lende plekken gebruik maken. ‘Mensen die bijvoorbeeld langdurig aan een
project werken, gaan zich weer territoriaal gedragen. Daar moet je dan
misschien geen vergaderruimte voor creëren, maar een ruimte met een
statafel. Dan bevorder je dat het overleg maar kort duurt. Een scrumplek,
zoals dat nu al wordt genoemd. Zo zijn er allemaal mogelijkheden om
samenwerken vorm te geven en mensen mobiel te maken. Daar push ik
organisaties graag in.’
Flexibele gebouwen
Het Nieuwe Werken past ook goed bij trends als hergebruik van bestaan-
de gebouwen, minder vierkante meters en minder zicht op groei en krimp
van de organisatie. ‘Wij kunnen met deze concepten buffers creëren voor
organisaties, zodat ze groei en krimp in de toekomst kunnen opvangen.’
Niet alleen het werken wordt dus flexibel, ook gebouwen. ‘Niet iedere
werkplek hoeft meer aan de standaard arbo-normen te voldoen. Wie in
een papierloos kantoor werkt en het meeste van zijn werk ook nog eens
op een iPad doet, heeft echt geen bureau meer nodig van 1.60 m bij 80
cm. Dat werk kun je net zo goed doen in een oorstoel, met de voeten
omhoog. Bovendien: als mensen toch vooral naar kantoor komen om te
communiceren, kun je veel overlegplekken gelijkwaardig maken aan werk-
plekken.’
Thuiswerken stimuleren
‘Als je in een bedrijfsrestaurant zorgt voor stopcontacten en wifi, dan gaan
mensen er ook werken. Misschien niet acht uur, maar wel twee uur. In de
werkomgevingen zorgen we voor grote werktafels, zodat er altijd aan-
schuifplekken zijn die in de toekomst heel makkelijk zijn om te vormen tot
een arbo-conforme werkplek. Dus dat zijn buffers. In dergelijke kantoren
zijn er doorgaans meer stoelen dan er fte’s zijn. Maar het aantal arbo-con-
forme werkplekken is maar tussen de 50 en de 80 procent van het aantal
fte’s. Natuurlijk kun je bij groei van de organisatie ook ruimtes verbouwen
en anders gaan inrichten. Daarom hebben al deze kantoren ook verplaats-
bare binnenwanden en dergelijke. Maar als je zorgt voor voldoende buffer,
is verbouwen volgens mij de eerste vijf tot tien jaar niet nodig. Al hangt dat
erg samen met de mate waarin bedrijven het thuiswerken stimuleren en
faciliteren. En dat staat in Nederland nog heel erg in de kinderschoenen.’ <
In het recent verschenen magazine ‘future offices’ probeert
Kraaijvanger Architecten de toekomst van kantoren te vangen
met fotoreportages en artist impressions van projecten, inter-
views (ook met Daniela Schelle), en fragmenten uit het leven
van (toekomstige) gebruikers. Het magazine is in digitale vorm
te vinden op www.kraaijvanger.nl. Daar kan ook een gedrukt
exemplaar worden aangevraagd.
Magazine ‘future offices’ >
SAMEN PUZZELEN AAN
TWEE PPS-PROJECTEN
Facilicom en Kraaijvanger Architecten werken op dit moment samen aan twee
PPS-projecten: PPS Het Gelders Huis en PPS Nieuw gemeentehuis Westland.
Beide projecten verkeren op dit moment in de dialoogfase. Bij elk project zijn nu
dus drie consortia druk aan het puzzelen om tot een zo goed mogelijke invulling
te komen van de opgave. PPS Het Gelders Huis betreft de vergaande renovatie
van de huisvesting van de provincie in Arnhem. Facilicom heeft als single party
ingeschreven op dit project. Bij PPS Nieuw gemeentehuis Westland gaat het om
het realiseren van een nieuw publieks- en bestuurscentrum met een werkkantoor
voor de gemeente. Facilicom en Kraaijvanger maken hier onderdeel uit van een
consortium dat verder bestaat uit Dura Vermeer, van Mierlo Bouwgroep, Weboma,
Deerns en Pieters Bouwtechniek. Bij beide projecten is Kraaijvanger overigens niet
alleen ingeschakeld voor het ontwerp van het interieur, maar ook van het pand.
FOTO:FRANKHANSWIJK
14_FAC_049_Facilitair 6 binnenwerk 06-06-14 12:42 Pagina 14