1. • Hazırlayan : Kürşat Ardıç
• Ödevin Konusu : Dairesel Hareket
• Ögretmenin Adı Soyadı : Ayla Ergan
• Tarih / Saat : 24.04.2012 / 19:07

3. DAİRESEL HAREKET
 Şekildeki cisim M merkezli
dairesel yörünge üzerinde
düzgün dairesel hareket
yapıyor. Cismin anlık hızı
daima yörüngeye teğet (
mavi vektör), merkezcil
ivmesi daima merkeze
doğrudur. (kırmızı vektör).
Merkezcil kuvvet
merkezcil ivmeyle aynı
yönlü olacağından, o da
merkeze doğrudur. Demek
ki bir cismin dairesel
hareket yapabilmesi için,
onu sürekli merkeze doğru
çeken bir kuvvetin ve
kuvvete dik bir ilk hızının
olması gerekir.

4. DAİRESEL HAREKET
 Gördüğünüz gibi eğer bir cismi
şekildeki gibi çevirirsek cisim
dışarı doğru fırlar.

5. DAİRESEL HAREKET
 Gördüğünüz gibi eğer bir cismi
şekildeki gibi çevirirsek cisim
dışarı doğru fırlar.
 Ama cismin önüne fırlamasını
önleyen bir cisim konulunca
sistem dairesel bir hareket
yapar. İşte bu konudaki
mantıkta budur.

6. DAİRESEL HAREKET
Peki o zaman
size bir soru
şekildeki cismi
hareket ederken
merkezcil ivme
kaldırılırsa ne
olur?

7. DAİRESEL HAREKET
Peki o zaman Bu soruyu günlük
size bir soru hayatta
şekildeki cismi anlayacağımız şekille
hareket ederken
merkezcil ivme getirerek kolaylıkla
kaldırılırsa ne yanıtlıyoruz.
olur? Merkezcil ivme
kaldırılırsa değil de ip
koparsa ne olur diye
düşünüyoruz.
Tabii ki cisim koptuğu
noktadan itibaren
dümdüz devam eder.

8. DAİRESEL HAREKET
İşte Ayla
hocam
zurnanın
zırt dediği
yer. :D
Gördüğünü
z adamlar
niye
düşmüyor?

9. DAİRESEL HAREKET
Sebebi
tabii ki
merkezcil
kuvvet.

10. DAİRESEL HAREKET
Bu gerçek hayattan başka bir örnek.
Görmüş olduğunuz lastiğin üzerine yapışan
pislik merkezcil kuvvetin olmamasından
dolayı fırlıyor. Eğer merkezcil kuvvet olsaydı
pislik lastikle beraber dönerdi.
Biz sınırlı vakitten ve artık konuyu anlamış olmanızdan
dolayı bu kadar örnek veriyoruz. Eyer düşünürseniz gerçek
hayattan onlarca örnek daha bula bilirsiniz. Virajdan dönen
araba, Ayın dünya etrafında dönmesi iple bağlı kovayı
savurmamız.
Tabii ki daha aklımıza gelmeyen bir sürü örnek var. Ve
muhakkak burada hepsine yer veremeyiz.

11. DAİRESEL HAREKET
 Yarıçap (r) : Dairesel
yörüngenin yarıçapıdır.
Birimi SI birim
sistemlerinde metre (m) dir.
 Periyot (T): Dairesel
hareket yapan cismin bir
tam tur atması için geçen
süredir. Birimi SI birim
sistemlerinde saniye (s) dir.
 Frekans (f): Dairesel
hareket yapan cismin birim
zamanda attığı tur sayısıdır.
Birim zaman olarak saniye
alınırsa, frekans birimi SI
birim sistemlerinde 1/s
veya Hertz (Hz) olur.

12. DAİRESEL HAREKET
 Çizgisel hız (V): Dairesel
hareket yapan cismin
birim zamanda aldığı
yoldur. Birim zaman
olarak saniye yol olarak
metre alınırsa, hız birimi
SI birim sistemlerinde
m/s olur. Yörüngeye her
zaman teğettir.
 Cisim bir tam tur
döndüğünde 1 periyotluk
zaman geçer ve bu
sürede cisim dairenin
çevresi kadar yol alır.
Birim zamandaki yolu
bulmak için çevreyi
periyoda bölmemiz
gerekir.

13. DAİRESEL HAREKET
 Açısal hız [veya Açısal
frekans](w):Dairesel
hareket yapan cismin
birim zamanda taradığı
açıdır. Birim zaman olarak
saniye açı olarak radyan
alınırsa, açısal hız birimi
SI birim sistemlerinde
rad/s olur.
 Cisim bir tam tur
döndüğünde 1 periyotluk
zaman geçer ve bu sürede
cisim 1 tam açı kadar açı
tarar. Birim zamanda
taranan açıyı bulmak için
tam açıyı periyoda
bölmemiz gerekir.

14. DAİRESEL HAREKET
 Merkezcil ivme (a):
Dairesel hareket
yapan cismin birim
zamandaki hız
vektörü değişimidir.
Yönü sürekli
merkeze doğrudur.
Birim zaman olarak
saniye yol olarak
metre alınırsa,
merkezcil ivme
birimi SI birim
sistemlerinde m/s2
olur.

15. DAİRESEL HAREKET
 Merkezcil kuvvet (F):
Dairesel hareket yapan
cismi sürekli merkeze
doğru çeken kuvvettir.
Örneğin Dünya Güneş
çevresinde dönerken
merkezcil kuvvet
Güneş'in çekim
kuvvetidir. Araba virajı
alırken merkezcil kuvvet
sürtünme kuvvetidir.
Birimi SI birim
sistemlerinde Newton
(N) dur. Kütle ile
ivmenin çarpımı kuvveti
vereceğinden, merkezcil
kuvvet aşağıdaki
formülden bulunur.

16. DAİRESEL HAREKET
 Bütün formüller
Formüllerin Çıkarılışı
yandaki gibi
özetlenebilir. Bu
formülleri kendiniz
çıkarmayı deneyin.
 Ezberlemeye gerek
yok ama bu konuda
formüler önemli.
Yorum sorularını
yapsanız da işlem
sorularını yaparken
mutlaka bunları
bilmeniz gerekli.

17. ÖRNEK: Yarı çapı 2m olan bir dairede dolanım yapan cisim tam dolanımı 3
sn de gerçekleştiğine göre;(Pi=3)
a)Cismin hızı nedir?
b)Açısal hızı nedir?
c)Merkezcil ivmesi nedir?
d)Merkezci kuvveti nedir?

18. ÖRNEK: Yarı çapı 2m olan bir dairede dolanım yapan cisim tam dolanımı 3
r:2m
sn de gerçekleştiğine göre;(Pi=3)
a)Cismin hızı nedir?
T:3
4m/s
ç
b)Açısal hızı nedir?
2m/s
Pi:3
c)Merkezcil ivmesi nedir?
8m/s
d)Merkezci kuvveti nedir?
16m/s

19. Hazırlayan
Kürşat Ardıç