Uğur, B. ve Arkün Kocadere, S. (2016). Öğrenme ve öğretme sürecine BİT entegrasyonu: Bir çevrimiçi öğretmen eğitimi önerisi. XVIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB16), 30 Ocak-5 Şubat, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

1. Uğur, B. ve Arkün Kocadere, S. (2016). Öğrenme ve öğretme sürecine BİT entegrasyonu: Bir çevrimiçi öğretmen eğitimi önerisi. XVIII.
Akademik Bilişim Konferansı (AB16), 30 Ocak-5 Şubat, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
[1] Çevrimiçi Öğretmen Eğitimi Önerisi Hacettepe Üniversitesi’nin ortak olduğu, yürütücülüğünü Dr. Selay Arkün Kocadere’nin yaptığı 2014-1- TR01- KA201-
012990 numaralı ‘Searching for the Labours of Hercules’ isimli proje kapsamında geliştirilmiştir. Proje Erasmus+ Programı kapsamında Avrupa Komisyonu
tarafından desteklenmektedir. Ancak burada yer alan görüşlerden Avrupa Komisyonu ve Türkiye Ulusal Ajansı sorumlu tutulamaz.
Öğrenme ve Öğretme Sürecine BİT Entegrasyonu: Bir Çevrimiçi Öğretmen
Eğitimi Önerisi1
Bengüsu UĞUR2
Selay ARKÜN KOCADERE3
,
2
Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara
3
Hacettepe Üniversitesi, BÖTE, Ankara
bengusu.ugur@hacettepe.edu.tr, selaya@hacettepe.edu.tr,
Özet: Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) kullanımının akademik başarıdan, tutuma pek çok
değişken üzerinde olumlu etkilerinin olduğu çeşitli çalışmalarda görülmüş, BİT' in öğrenme ve öğretme süreçleri
ile bütünleştirilmesinin gerekli ve önemli olduğu vurgulanmıştır. BİT'in eğitimde kullanımının öncüleri olarak
öğretmenler görülmekte, öğretmenlerin bilgi ve becerilerindeki eksiklikler entegrasyon sürecinin önünde engel
oluşturmaktadır. Entegrasyon sürecinde öğretmenlerin eğitime ihtiyacı olduğu, Türkiye özelinde ise verilen
eğitimlerin yetersiz geldiği araştırmalarda görülmüştür. Bu çalışmada öğretmenlerin BİT'in öğrenme ve öğretme
süreçlerinde kullanımına yönelik bilgi ve becerilerindeki eksiklikleri doğrultusunda çevrimiçi bir ders önerisi
sunulmuştur. Önerinin geliştirilmesinde başta 21. yüzyıl öğretmen yeterlilikleri olmak üzere BİT entegrasyonu
ile ilgili alanyazından faydalanılmıştır. Eğitimin tasarlanmasında Roblyer ve Doering (2013) tarafından
güncellenmiş Teknoloji Entegrasyonu Planlama modeli temele alınmıştır.
Anahtar Sözcükler: Öğretmen Eğitimi, Teknoloji Entegrasyonu, Çevrimiçi Eğitim
ICT Integration in Teaching - Learning Process : An Online Teacher Training Proposal
Abstract: Information and Communication Technology in Education (ICT) has been observed to have positive
effects on many variables such as academic achievement and attitude in several studies. Necessity and
importance of ICT integration is emphasized. Teachers is seen as a pioneer for the process of ICT integration in
education and lack of teachers' knowledge and skills is a barrier for the integration process. So teachers need
training about how to integrate ICT into teaching and learning process. Integration process in which teachers are
in need of training has been shown to be insufficient in the training. In this study, it was presented online course
proposal in order to acquaint teachers with necessary knowledge and skills. In developing the proposal made of
use 21st century teacher qualification and the integration of ICT related literature. In the design of education has
been based Technology Integration Planning model which was updated by Roblyer and Doering(2013).
Keywords: Teacher education, Technology integration, Online learning.
1. Giriş
Teknolojideki hızlı gelişmeler, iş yapma biçimimiz,
bilgiyi elde etme yollarımız gibi pek çok alanda
değişime sebep olmuştur, eğitim de bu değişimden
etkilenenlerden biridir [14]. Dünya tüm bu değişimi
yaşarken, bireyleri gerçek hayata hazırlamayı
amaçlayan eğitimin de günümüz teknolojisiyle
uyum sağlaması beklenmektedir [11]. Bu bağlamda
temel olarak öğrenmenin gerçekleştirilmesi için
Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) araç olarak
kullanılması olarak tanımlanabilecek [45] teknoloji
entegrasyonu gündeme gelmektedir.
Teknolojinin eğitim ile ilişkisinin sürekli
güncellenmesi ve entegrasyon sürecinin çok
boyutlu olması sebebi ile tek bir tanım ortaya
koyulamamış; araştırmacılar çalışmalarının
sınırlarını belirlemek için entegrasyon ile ilgili
farklı tanımlar ortaya koymuşlardır. Entegrasyon
süreci başlangıçta derslerde bilgisayar kullanımı
şeklinde tanımlanırken [23]; şimdilerde
öğrencilerin öğrenmesine katkı sağlayan
sürdürülebilir bir süreç olarak tanımlanmaktadır
[48]. ISTE eğitime teknoloji entegrasyonunu;
"belirli bir içerik alanında ya da disiplinler arası bir
bağlamda öğrenmenin artırılması için teknolojinin
sürece dahil edilmesi, öğretimle ilgili işlevlerin bir
parçası haline getirilerek, diğer eğitsel araçlar gibi
erişilebilir olması" şeklinde tanımlamıştır [21].
Teknoloji entegrasyonu ile ilgili olarak BİT
araçlarının öğrenme ve öğretme süreçleriyle
bütünleşmesinde mikro, meso ve makro düzey
olmak üzere farklı düzeyler bulunmaktadır [48].
Mikro düzey; sadece BİT kullanımı ile ilgili ders
verilmesini ve derslerde BİT kullanımını kapsarken,
meso düzey; konu alanlarında etkili biçimde BİT
kullanımını içerir ve makro düzey; öğretim
programları ile bütünleşmeyi ifade eder [29].
Özellikle meso ve mikro düzey entegrasyonda
öğretmen etkin bir rol oynamaktadır.
Nitekim teknolojinin eğitimde kullanımı ile ilgili
yapılan çalışmalarda ilk olarak eğitimde değişimin
öncüleri olarak görülen öğretmenlerin ele alındığı
görülmektedir [18], [45].

2. Yıldırım öğretmenlerin teknolojiyi kullanmaya
yönelik tutumlarının düşük olduğu ve eğitimde
teknoloji kullanımı konusunda bilgi ve beceri
eksiklikleri olduğunu belirtmiştir [49]. Bingimlas
(2009) özgüven eksikliği, bilgi yetersizliği,
olumsuz tutumu olan ve değişmeye karşı dirençli
öğretmenlerin teknoloji entegrasyonu önündeki
engellerden bir olduğunu dile getirmiştir [4].
Bingimlas (2009)’ın dile getirdiği öğretmen
özelliklerin üstesinden eğitimle gelmek mümkün
gözükmektedir [4]. Yapılan çeşitli çalışmalarla
teknoloji entegrasyonunda öğretmen eğitiminin
önemine dikkat çekilmiştir [8], [1], [10].
Öte yandan bazı çalışmalar teknoloji entegrasyonu
eğitimi almış olmalarına rağmen öğretmenlerin
teknoloji kullanımı konusunda çekimser
olabildiklerini ve daha fazla uygulamaya ihtiyaç
duyduklarını göstermektedir [5]; [41].
Türkiye de ki teknoloji entegrasyonunun önündeki
engellerden biri de öğretmen eğitimi programlarının
sınırlı olması olarak dile getirilmektedir [44].
Öğretmenlere yeterli hizmetiçi eğitimin
verilmemesinin önemli sorunlardan biri olduğu
belirtilmiştir [39]. Yapılan bir araştırmada büyük
çoğunluğu eğitim almış öğretmenlerin derslerinde
BİT kullanmadıkları görülmüş, öğretmenlerin
aldıkları eğitimin sorgulanması gerektiğini
belirtmiştir [45]. Öğretmenlere verilen hizmetiçi
eğitimler incelendiğinde; bireysel farklılıkların göz
ardı edildiği yöntemler eleştirilerek,
kişiselleştirilmiş mesleki gelişim etkinlikleri
önerilmiştir [19].
Bu çalışmanın amacı; teknoloji entegrasyonu ile
ilgili alanyazını dikkate alacak şekilde eğitime
teknoloji entegrasyonu üzerine öğretmenlere
yönelik çevrimiçi bir ders taslağı sunmaktır.
2. 21. Yüzyıl Öğretmen Yeterlikleri
Teknolojideki hızlı değişimin eğitim alanına
yansıması ile toplumun beklentileri de değişmiş ve
bunları karşılayabilmek için değişimin öncüleri
olan öğretmenlerden beklentilerde değişmiştir.
Çeşitli çalışmalarda BİT okuryazarı bir toplum
oluşturabilmek için öncelikle örnek olabilecek
öğretmenlere ihtiyaç duyulduğu [40]; eğitimin
kalite ve verimliliğinin belirleyicilerinden biri olan
öğretmenlerin nitelikleri ile eğitimin niteliği
arasında bir ilişki olduğu belirtilmiştir [3].
Öğretmenlerden beklenen bu yeterliliklere ilişkin
ulusal ve uluslararası pek çok kuruluş standartlar
geliştirmiştir. ISTE 2008 yılında güncellenmiş hali
ile 5 kategori ve 20 performans göstergesinden
oluşan standartları ortaya koymuştur [21].
• Öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırmak ve
yaratıcılığını teşvik etmek
• Dijital çağın öğrenme yaşantılarını ve
değerlendirmelerini tasarlamak ve geliştirmek
• Dijital çağda çalışma ve öğrenme konusunda
model olmak
• Dijital vatandaşlığa model olmak ve dijital
vatandaşlık konusunda bireyleri teşvik etmek
• Profesyonel gelişim ve liderlikle meşgul olmak
Bu kategorilerin altında 20 performans
göstergesinden bazılarına "teknoloji okuryazarı
olma, derslerinde teknolojiyi kullanma, öğrencileri
teknolojiyi kullanmaya yöneltme" öğretmenlerden
beklenen yeterlilikler olarak örnek verilebilir [22].
UNESCO tarafından hazırlanan Öğretmenler için
BİT Yeterlilikleri Standartları kapsamında
öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlık
becerilerinin geliştirilmesi önerilmektedir [47]. Bu
çalışmada öğretmenlerden beklenen yeterlilikler 3
kategoriye ayrılarak, her bir kategori 6 ana başlık
üzerinden incelenmiştir. Söz konusu kategoriler (1)
Teknoloji okuryazarı, (2) Bilgiyi derinleştirme ve
(3) Bilgiyi yaratmadır. Kategorilerin her biri için şu
altı başlıkta ise toplam 62 performans göstergesine
yer verilmiştir: (a) Politika, (b) Müfredat ve
Değerlendirme, (c) Pedagoji, (d) BİT, (e)
Organizasyon ve Yönetim, (f) Öğretmen Mesleki
Gelişimi
UNESCO’nun teknoloji okuryazarı yaklaşımı baz
alındığında; "Öğrenenlerin ders içeriği ile birlikte
BİT becerileri kazanmalarına yardım etme, Eğitimi
desteklemek için sunum yazılımı ve dijital
kaynakları kullanma, Yaygın kullanılan donanım
teknolojilerini gösterme ve tanıtma" gibi daha çok
teknolojinin temel olarak tanıtıldığı performans
göstergeleri yer almaktadır [47].
UNESCO’nun Bilgi Derinleştirme yaklaşımı baz
alındığında; "BİT gerçek dünya problemlerini
çözmede, kilit kavramları anlamada öğrencileri
nasıl destekleyebilir tanımlamak, Çeşitli öğrenci
projelerini izlemek, yönetmek ve değerlendirmek
için bir ağ ve yazılım kullanmak, Ders dışı öğrenci
iletişimini bir ağ ile desteklemek, Çevrimiçi
materyaller tasarlamak için gerekli araç ve
ortamları kullanmak" gibi performans göstergeleri
yer aldığı görülmektedir. Bu seviyede yer alan
göstergelerin BİT araçlarını kullanarak iletişim
kurma üzerine yoğunlaştığı, öğreticinin çevrimiçi
materyaller geliştirmesi beklendiği görülmektedir
[47].
UNESCO’nun Bilgi Yaratma yaklaşımında ise,
"Öğrencilerin bilgiyi BİT kullanarak
değerlendirme, analiz etme ve yönetmek için arama

3. becerileri kazanmalarına yardım etme, Öğrencilerin
problem çözme ve araştırma becerileri kazandıran
etkinlik ve projeleri tasarlamasına yardımcı olma,
Öğrencilerin bilgi yaratmasını desteklemek için;
BİT üretim araç ve kaynaklarını tanıtma, sınıf ve
müfredat uygulamalarında BİT entegrasyonuna
liderlik etme" gibi performans göstergeleri yer
almaktadır. Bu yaklaşımda öğretmenin teknolojiyi
etkin biçimde kullanımın yanında öğrencilerinin de
etkin biçimde kullanmalarını sağlayacak
göstergelere yer verilerek, öğretmenin liderlik
yapması ve öğrenme kaynak ve ortamlarını
tasarlaması beklenmektedir [47].
MEB (2006) öğretmenlerden beklediği yeterlilikleri
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri başlığı
altında toplamıştır [30]. MEB, bu yeterlilikleri 6
ana, 39 alt yeterlilik alanında 233 performans
göstergesi şeklinde tanımlamıştır [30]. Bu
performans göstergelerinden BİT ile ilişkili bazı
göstergeler;
• Teknoloji okur yazarı olmak
• Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeleri
izlemek
• BİT ile ilgili yasal ve ahlaki sorumlulukları
bilmek ve bunları öğrencilere kazandırmak
• BİT kullanarak bilgiyi paylaşmak
• BİT kullanarak çeşitli özelliklere sahip
öğrencilere uygun öğrenme ortamları
tasarlamak
• Ders planlarında BİT' i nasıl kullanacağına karar
vermek
• Teknoloji kaynaklarının kullanımı ile
öğrenenlere model olmak
• Mesleki gelişimini desteklemek ve verimliliğini
artırmak için bilgi ve iletişim teknolojilerinden
yararlanmak
şeklindedir. Performans göstergeleri incelendiğinde
MEB'in; öğretmenlerin kişisel ve mesleki
gelişimleri, öğrenme-öğretme ve değerlendirme
süreçlerinde BİT'i etkin bir biçimde kullanmasını ve
öğretmenlerin öğrenenlere model olmasını
beklediği görülmektedir [31].
TED “Öğretmen Yeterlikleri” çalışmasında eğitim
alanında yaşanan dönüşümün teknopedagoji
bilgisine yönelik olduğunu açıklamış;
öğretmenlerin pedagoji ve alan bilgisini teknoloji
ile bütünleştirilerek verilmesi hakkında bilgi sahibi
olması gerektiği belirtilmiştir [43].
Etkin bir eğitim için UNESCO, ISTE, TED ve
MEB tarafından ortaya koyulan öğretmen
yeterliliklerinin ortak noktası; öğretmenlerin BİT
araçlarını planlamadan uygulamaya öğrenme-
öğretme süreçlerinin her aşamasında uygun biçimde
kullanması, bu amaçla gerekli materyalleri
geliştirmesi, uygun ortamları oluşturması,
öğrenenlerin teknoloji kullanımlarına yönelik
model olması ve teknolojiyi kendi mesleki
gelişimlerinde kullanmaları konularında yeterlik
kazanmış olması gerektiğidir.
3. Teknoloji Entegrasyonu
Teknoloji entegrasyonu için farklı bileşenleri
temele alan farklı modeller ortaya koyulmuştur.
Öğreticilerin temele alındığı Teknoloji, Pedagojik,
İçerik Bilgisi Modeli (TPİB), öğretmenlerin kendi
alanlarında ve öğretim yapacakları seviyede,
teknoloji ile öğretme ve teknolojiyi öğretme
konusunda ihtiyaç duyduğu temel bilgi yapısını
tanımlamaktadır [28]. Türkiye’de en çok kullanılan
entegrasyon modeli TPİB’dir, öte yandan yaptıkları
araştırmalarda TPİB’i modelde ortaya konulan
hipotezleri doğrulamadığı, modelde yer alan bazı
bileşenlerin etkisinin olmadığı, modelde eşit
ağırlıkta gösterilen bileşenlerin etkisinin benzer
ağırlıkta olmadığının görülmesi bakımından
eleştiren araştırmacılar da vardır [26]; [7]; [27];
[46].
Bir başka teknoloji entegrasyon modeli Roblyer’a
aittir [35]. Entegrasyon sürecinin planlanması
aşamasını tanımlayarak koşulları ortaya koyan
Teknoloji Entegrasyonu Planlama Modeli’ni (TIP)
önermiştir [35]. Bu model 5 aşamadan
oluşmaktadır. Bu modelde teknolojinin neden
kullanılacağı, yöntemin probleme çözüm açısından
yararlı olup olmadığına karar verilmesi ilk aşamayı
oluşturmaktadır. İkinci aşamada hedef ve
kazanımların nasıl değerlendirileceği yer alırken;
üçüncü aşamada hangi stratejilere ve etkinliklere
ihtiyaç duyulduğunun, teknolojinin nasıl
destekleyeceğinin belirlenmesi ve teknolojilerin
kullanımının öğretilmesi yer almaktadır. Dördüncü
aşamada eğitsel ortamın hazırlanması ve son
aşamada da entegrasyon sürecinin değerlendirilmesi
yer almaktadır.
TIP Modeli Roblyer ve Doering tarafından yeniden
düzenlenerek TPIB modeli ile birleştirilmiş
modelin aşamaları yeniden belirlenmiştir [36]. Bu
son model 3 fazdan ve 7 adımdan oluşmaktadır.
Öğrenme ve öğretme ihtiyaçlarının analizi,
Entegrasyonun planlanması, Eğitim sonrası analiz
ve revizyon fazlarından oluşan modelin adımları
aşağıdaki gibidir [36].
• Göreceli avantajları belirleme
• Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini (TPİB)
değerlendirme
• Hedef ve ölçütlere karar verme
• Entegrasyon stratejilerini tasarlama
• Eğitsel ortamı tasarlama
• Sonuçları analiz etme
• Düzeltmeleri yapma
İlk faz olan “öğrenme öğretme ihtiyaçlarının
analizi” fazı göreceli avantajları belirleme ve
Teknoloji Pedagojik İçerik Bilgisini değerlendirme

4. adımlarından oluşmaktadır. Göreceli avantajları
belirleme adımı verilecek eğitimin öğrenenler
açısından nasıl fırsatlar oluşturulacağının ve günlük
hayat problemlerimizi çözmede nasıl yarar
sağlayacağının belirlendiği basamağı
oluşturmaktadır. TPİB'i değerlendirme
basamağında öğretici verilecek eğitim için gerekli
içerik, pedagojik ve teknoloji bilgisinin yeterli olup
olmadığını test ederek varsa entegrasyonun
planlanması fazına geçmeden önce gerekli
eksikliklerini giderir [36].
Entegrasyon planlama fazı; hedef ve ölçütlere karar
verme, entegrasyon stratejilerini tasarlama ve
eğitsel ortamı tasarlama adımlarını kapsar. Hedef ve
ölçütlere karar verme adımı eğitimin hedef,
uygulama ve değerlendirme aşamalarının
planlandığı adımdır. Entegrasyon stratejisini
tasarlama adımında öğretici eğitim sürecinde
teknolojinin nasıl kullanılacağına karar vererek;
öğrenenlerin teknoloji kullanımını öğrenme,
teknolojiyi kullanma ya da yeni bir materyal
yaratma gibi hangi stratejilerin kullanılacağını
belirler. Bu fazın son adımı olan eğitsel ortamı
tasarlama adımında öğretici gerekli materyalleri
geliştirerek ya da materyallere erişerek eğitim için
hazır hale getirir ve bu materyallere uygun gerekli
sınıf düzenlemeleri ve planlamalarını yapar [36].
Modelin son fazını eğitim sonrası analiz ve
düzeltmedir. Sonuçları analiz etme ve analize
uygun düzeltme yapma adımlarını içermektedir.
Sonuçları analiz etme basamağı öğrenenlerin eğitim
hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarının
değerlendirildiği ve bunun için gerekli verilerin
toplandığı adımdır. Fazın ve modelin son adımını
oluşturan düzeltmeleri yapma basamağında
değerlendirme sonunda beklenen hedeflere
ulaşmayan öğrenenler için eksiklikler giderilmeye
çalışılarak, elde edilen sonuçlar doğrultusunda bir
sonraki eğitim için güncellemeler yapılır [36].
Çevrimiçi ders önerisi için Roblyer ve Doering
(2013)’e ait model temele alınmış, eğitim içerikleri
bu modele uygun biçimde düzenlenmiştir.
4. Çevrimiçi Ders Önerisi
Öğretim elemanlarının kendi derslerinde etkili
teknoloji entegrasyonu yapabilmeleri eğitim alan
öğrenciler için rol model olarak etkili entegrasyon
yapabilmelerinde önemli rol oynadığı [20] göz
önünde bulundurulduğunda hazırlanacak olan
eğitimin aynı zamanda etkili entegrasyon için bir
örnek olması gerekmektedir. Yapılandırmacı
yaklaşım çerçevesinde ortaya konulan durumlu
öğrenme kuramı; öğrencileri öğrenme sürecinin
merkezinde tutarak, öğrenmenin bilişsel çıraklık
yoluyla, gerçek işlerin tamamlanması şeklinde
olması gerektiğini belirtir [2]. Durumlu öğrenme
modeli, öğrenmeyi sosyokültürel bir algı olarak ele
almaktadır, buna göre öğrenenlerin etkileşime
girerek mutlaka uygulama içinde yer alması
gerekmektedir [24]. Durumlu öğrenme ve bilişsel
çıraklık temellerine dayanan otantik öğrenme [17];
gerçek hayat deneyimlerini yansıtan bir ortam
sağlar [15]. Otantik öğrenme sürecinde gerçek
hayat problemlerine yönelik yoğun gözlem,
deneysel öğrenme ve değerlendirmeler yer alır [25].
Teknoloji sayesinde gerçek hayatta zor bulunacak
olabilecek otantik ortamlar kolay bir şekilde
oluşturularak, öğrencinin yaşayarak öğrenmesi
sağlanabilir [17]. Eğitim taslağının
düzenlenmesinde otantik öğrenme modeli temele
alınmış, öğrenenlerin sürece dahil edilerek, gerçek
yaşam problemlerinden yola çıkılarak, uygulamaya
dönük ve etkileşimin yer aldığı bir çerçeve
hazırlanmıştır.
Çevrimiçi ders önerisinde içerik modüller halinde
hazırlanmış, uygulama sürecinin seçilen modüllere
de uygun olarak yaklaşık 20-25 saat sürmesi
planlanmıştır. Nitekim öğretmen ve öğretmen
adaylarına yönelik düzenlenmiş teknoloji
entegrasyonu eğitimleri incelendiğinde eğitim
süresinin ve içeriğinin çok çeşitlilik gösterdiği fakat
ortalama 20-25 saatlik bir programın uygulandığı
görülmüştür [6]; [12]; [34].
Eğitim için ilk planlanan modül; günümüzde
toplumun beklentileri, öğrenci profilleri ve
öğretmen yeterlilikleri üzerinedir. Türkiye'de
öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik yapılan
araştırmalar öğretmenlerin kendilerini geliştirmeye
ihtiyaç duymadıklarını göstermekte iken [32]; [43]
değişimin sağlanabilmesi için bireylerin gelişime
ihtiyaç hissetmesi gerektiği belirtilmiştir [16]. Bu
modülde öğretmenlere farkındalık kazandırılmaya
çalışılmakta, hem hedef kitlesi olacak öğrenenleri
tanımaları hem de mesleki gelişimleri ile ilgili bir
öz değerlendirme yapması beklenmektedir.
Eğitimin tasarımı için temele alınmış olan TIP
modelinin ilk basamağı olan göreceli avantajları
belirleme adımına uygun olarak katılımcılar için
eğitimin sağlayacağı avantajlar ortaya koyulmaya
çalışılmaktadır. Ulusal ve uluslararası kuruluşlarca
kabul edilmiş öğretmen yeterlikleri üzerinde
durularak öğretmenlerin kendi mesleki
yeterliliklerini değerlendirmeleri için katkıda
bulunmak istenmiştir.
1. MODÜL
Canlı Ders: Oryantasyon çalışmaları için
katılımcılarla canlı bir video görüşme
gerçekleştirilecektir.
Konu 1: Günümüz Toplum Özellikleri ve Eğitim
Video 1: Toplumun beklentilerini karşılamak için
öğretmenlerden sahip olması beklenen yeterlilikler
vurgulanır.

5. Video 2: Günümüz öğrenci özellikleri ortaya
koyulur.
Video 3: Teknolojinin eğitimdeki yeri vurgulanır.
Ulusal ve Uluslararası araştırma sonuçları,
istatistikler ortaya koyulur.
Forum: Teknolojinin niçin ve hangi şartlarda
öğretimde kullanılacağı konusu tartışılır.
Teknoloji entegrasyonu modelimizde yer alan 2.
basamak olan TPİB değerlendirme aşaması
düşünüldüğünde öğretmenlerin MEB öğretim
programlarında 2005 yılından itibaren uygulanmaya
devam eden pedagoji anlayışına [30], diğer bir ifade
ile yapılandırmacı yaklaşıma ve öğretmenlik
branşlarına ait alan bilgilerine sahip oldukları
varsayılmaktadır. Katılımcıların teknoloji,
teknoloji-içerik, teknoloji-pedagojik, teknoloji
pedagojik içerik bilgileri bu modülün başında
ölçülecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak
kişiselleştirilmiş bir eğitim verilecek olup,
katılımcılar tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler
uygun biçimde değerlendirilerek, kişiye özel dönüt
verilecektir. Ölçek sonuçları dikkate alınarak
gerekli görülen modüller üzerinde güncellemeler
yapılacak olup bu modül ile birlikte eğitimin
amaçları içinde yer alan teknoloji bilgisi artırılmaya
çalışılmaktadır. Özellikle 2, 3 ve 4. modüller
içerisine dağıtılmış bir şekilde öğretmenin teknoloji
bilgisi ile ilgili destek olması beklenmektedir.
Öğretmen ve öğretmen adaylarının BİT okuryazarı
olması, kendi kişisel gelişimleri ve eğitimin kalitesi
açısından önemli görülmüş [38], ulusal ve
uluslararası kuruluşlar tarafından beklenen temel bir
yeterlilik olmuştur [21], [30]. Bu bağlamda Modül
2 içerisinde teknoloji ile ilgili "E-öğrenme, sanal
sınıf, öğrenim yönetim sistemi (ÖYS), kitlesel açık
çevrimiçi ders (MOOC), oyunlaştırma" gibi yeni
nesil kavramların tanıtıldığı etkinliklere, eğitsel
teknolojik materyal örneklerine yer verilmektedir.
Teknoloji entegrasyonu modeline uygun olarak,
hedef ve ölçütlere karar verme ile entegrasyon
stratejilerine karar verme aşamalarına uygun olarak
katılımcıların 5-E modeline uygun teknoloji
destekli ders planı geliştirmeleri beklenmektedir.
Eğitimde planlama; eğitsel amaçlara ulaşmak için
hangi etkinliklerin öğrencilere nasıl ve niçin
yaptırılacağının, kaynakları nasıl kullanılacağının
ve değerlendirmenin tasarlanarak saptanmasıdır [9].
Zamanla değişip güncellenerek son halini alarak
oluşan 5-E modeli yapılandırmacı yaklaşıma uygun
bir planlama modelidir [42]. Bu modelle yapılan
çalışmalar da öğrenenlerin başarılarını artırdığı,
kavramların kalıcılığını sağladığı görülmüştür [37],
[33]. 5E modelinin eğitime teknoloji entegrasyonu
bilgi ve becerisini kazandırmayı amaçlayan
öğretmen adaylarının eğitimlerinde başarılı sonuç
elde edildiğini gösteren örnek çalışmalar da vardır
[50]. Modülde bu modele uygun bir ders planı
geliştirilerek, örnek planlar sunulmakta;
katılımcıların alanlarına özgü kendi planlarını
geliştirmeleri beklenmektedir.
2. MODÜL
Konu 2: Teknoloji ve Eğitim
Ölçek: TPİB ölçeğinin uygulanır.
Video 1: Materyal türleri ve örnekleri ortaya
koyularak incelenmesi sağlanır.
Etkinlik 1: Yeni nesil teknolojik kavramların
tanınması sağlanır.
Forum: Teknoloji tabanlı materyallerin eğitim
alanında nasıl kullanılabileceği tartışılır.
Video 3: 5-E modeli anlatılarak, Teknoloji destekli
örnek bir ders planı oluşturulur.
Forum: Teknoloji destekli bir ders nasıl olmalıdır
sorusu tartışılarak, paylaşılan örnek ders planlarının
uygunluğu tartışılır.
Teknoloji entegrasyon modelinin eğitsel ortamı
tasarlama basamağına uygun olarak bu modülde
materyal arama, bulma, seçme etkinlikleri üzerine
çalışmaktadır. Öğretmenlerden beklenen yeterlikler
düşünüldüğünde; MEB teknolojik ortamlardaki
öğrenme-öğretme ile ilgili kaynaklara ulaşır ve
bunları doğruluk ve uygunluk açısından
değerlendirir kazanımı ile bu beklentisini ifade
ederken [30]; UNESCO teknoloji okuryazarlığı
basamağında öğretmenlerin Web kaynaklarına ve
çevrimdışı eğitsel yazılımlara ulaşarak müfredata ve
öğrenci ihtiyaçlarına uygunluğunu değerlendirir
şeklinde kazanımlar ile ifade etmektedir [47].
Ilgaz ve Usluel öğretmen yeterliliklerini belirlemek
için yaptıkları çalışmada öğretmenlerin dijital
ortamlarda etik ve sosyal davranışlar ile ilgili olarak
öğrenci ve velileri bilgilendirmesi beklendiğini
ifade etmiştir [20]. Bu bağlamda öğretmenin dijital
ortamda uyulması gereken alıntı yapma dosya
indirme gibi etik kuralları bilmesi gerekmekte ve
modüle bu amaçla konu ile ilgili bölüm
eklenmektedir.
3. MODÜL
Ders4: Teknoloji Kullanımı
Video 1: Materyal arama, bulma, seçme, paylaşma
işlemleri gösterilir.
Video 2: Materyaller ile ilgili etik ve yasal kurallar
anlatılır.
Forum: Derslerimizde kullanmak üzere seçtiğimiz
materyalin uygunluğuna ilişkin ölçütler nelerdir
sorusu tartışılır.
Teknoloji entegrasyonu modelimizin eğitsel ortamı
tasarlama basamağına uygun olarak bu modül
tamamen materyal geliştirme üzerine
oluşturulmuştur. ISTE (2012) de öğretmenlerden
beklenen yeterlilikler için dijital çağın öğrenme
yaşantısını ve değerlendirmelerini tasarlamak ve

6. geliştirmek kategorisi içinde beklenen
performanslardandır [22]. UNESCO bilgi yaratma
yaklaşımına göre öğretmen öğrencinin bilgi
yaratması için BİT üretim araç ve gereç
kaynaklarını tanıtması beklenmektedir. Bu
yeterlikleri yerine getirmesi beklenen 21. yy
öğretmenlerinin materyal geliştirmek için
kullanılabilecek kaynakları tanıması ve etkin
biçimde kullanması beklenmektedir [47].
4. MODÜL
Ders 5: Materyal geliştirme
Video 1: Görsel, ses ve video araçlarının
geliştirilmesi gösterilir.
Video 2: Animasyon vb. geliştirme, sunum
araçlarının kullanımı tanıtılır.
Forum: Öğretmenler tarafından alanlarına uygun
geliştirilmiş olan materyallerin paylaşılması,
geliştirme önerilerinin tartışılması.
Eğitim amaçlarına ulaşma düzeylerini belirlemek
amacıyla ölçme ve değerlendirme eğitimin bir
parçası olarak uygulanmaktadır [13]. Teknoloji
entegrasyon modelimizin sonuçları analiz etme
basamağına uygun olarak bu modülde
değerlendirme araçlarının kullanımı ve nasıl
değerlendirme yapılması gerektiği sorularına yer
verilmektedir. MEB öğretmen yeterliliklerinde
öğretmenlerinden BİT kullanarak veri analizi
yapmalarını, değerlendirme sonuçlarını
paylaşmalarını beklemekte iken ISTE öğretmen
yeterliliklerinde değerlendirmelerin BİT araçları ile
tasarlanması beklenmektedir [22]; [31].
5. MODÜL
Ders 6: Teknoloji ve Değerlendirme
Video 1: Teknolojiler kullanılarak
gerçekleştirilebilecek ölçme ve değerlendirme
araçlarının kullanımı anlatılır.
Forum: Nasıl, ne şekilde ve hangi araçlar
kullanılarak ölçme değerlendirme yapılmalıdır
sorusu tartışılarak, oluşturulan ölçme değerlendirme
araçları incelenir.
Teknoloji entegrasyon modelimizin son basamağı
düzeltmeleri yapma adımına uygun olarak
katılımcıların geliştirdikleri dersleri uygulamaları
beklenmektedir. Dersin geliştirilmesi, uygulanması
ve değerlendirilmesi esnasında yaşadıkları olumlu
ve olumsuz deneyimleri birbirleriyle
paylaşabildikleri, süreç içerisinde yaşanan ya da
yaşanabilecek problemlere nasıl çözümler
bulunabileceğinin yer aldığı modül
geliştirilmektedir.
6. MODÜL
Ders 7: Uygulama
Video 1: Dersin planlanması, materyal
geliştirilmesi ve uygulama süreçleri ile ilgili
örnekler gösterilir.
Forum: Öğretmenler tarafından gerçekleştirilen
derste uygulama, materyal sunma görüntülerinin
paylaşılması. Uygulama esnasında karşılaşılan
güçlükler ve çözüm önerileri.
Ayrıca eğitim sürecinde her hafta ayrı ayrı olmak
üzere blog tutularak katılımcıların yaşadıkları
süreçler, eğitim ile ilgili dönütleri oluşturulacaktır.
Çalışma sürecinde blogun yanı sıra katılımcıların
yaşayabilecekleri sorunlar ile ilgili hızlı dönütlerin
verilebileceği, anlık iletişim sağlamalarına uygun
araçlardan faydalanılacaktır.
5. Sonuç ve Öneriler
Bu çalışmada Roblyer ve Doering (2013)’e ait
teknolojik, pedagojik, içerik bilgisini kapsayan
güncel TIP modeli temele alınarak öğretmenlerin
BİT'in öğrenme ve öğretme süreçlerinde
kullanımına yönelik bilgi ve becerilerini artırmak
amacıyla çevrimiçi bir ders önerisi hazırlanmıştır.
Eğitimde yer alan derslerin içeriğinin
oluşturulmasında; ulusal ve uluslararası öğretmen
yeterlilik standartlarından, alanyazında yer alan
araştırmaların önerilerinden yararlanılmıştır.
Geliştirilmiş olan çevrimiçi ders taslağı öneri
niteliği taşımaktadır. Meslektaşlardan gelecek
öneriler ve uzman görüşleri doğrultusunda
güncellenmesi, uygulanması ve sonuçlara bağlı
olarak yeniden güncellenerek paylaşılması
planlanmaktadır. Bu noktada, yaşanan süreç ve
TPIB modeline gelen eleştiriler doğrultusunda,
çalışmanın; çevrimiçi ortamlar için özelleştirilmiş
farklı bir teknoloji entegrasyon modeli üretmek için
alt yapı oluşturabileceği de düşünülmektedir.
Kaynaklar
[1] Adıgüzel, A. & Yüksel, İ., "Öğretmenlerin
öğretim teknolojileri entegrasyon becerilerinin
değerlendirilmesi: Yeni pedagojik yaklaşımlar için
nitel bir gereksinim analizi." Necatibey Eğitim
Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi
Dergisi 6.1 (2012).
[2] Ataizi, M., "Çevirimici (Online) Eğitimde
Durumlu Öğrenme Yaklaşımlarının
Uygulanması." Sakarya Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, (2002): (4).
[3] Ayaz, M. F., Oral, B., & Söylemez, M.,
"Türkiye’de Öğretmen Eğitimi İle İlgili Yapılmış
Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi." İlköğretim
Online 14.2 (2015).

7. [4] Bingimlas, K. A., "Barriers to the successful
integration of ICT in teaching and learning
environments: A review of the literature." Eurasia
Journal of Mathematics, Science & Technology
Education 5.3 (2009): 235-245.
[5] Bulut, İ., & Koçoğlu, E., "Sosyal bilgiler
öğretmenlerinin akıllı tahta kullanımına ilişkin
görüşleri (Diyarbakır ili örneği)." Dicle
Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi
Dergisi 19 (2012): 242-258.
[6] Ching, C. C., & Hursh, A. W. "Peer modeling
and innovation adoption among teachers in online
professional development." Computers &
Education. 73 (2014): 72-82.
[7] Cox, S., & Graham, C. R., "Using an elaborated
model of the TPACK framework to analyze and
depict teacher knowledge." TechTrends 53.5
(2009): 60-71.
[8] Cüre, F., & Özdener, N., "Öğretmenlerin bilgi
ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları
ve BİT’e yönelik tutumları." Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 34.34
(2008).
[9] Demirel, Ö. "Programdan değerlendirmeye
öğretme sanatı." (2002).
[10] Demiraslan, Y., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve
iletişim teknolojilerinin öğrenme öğretme sürecine
entegrasyonunda öğretmenlerin durumu." TOJET.
(2005).
[11] Donahoo, S., & Whitney, M., "Knowing and
getting what you pay for: Administration,
technology, and accountability in K-12 schools",
Technology and Education: Issues in
Administration, Policy, and Applications in K12
Schools, 8, 125, (2006).
[12] Grant, M. M. "Learning to teach with the web:
Factors influencing teacher education faculty." The
Internet and higher education 7.4 (2004).
[13] Gelbal, S., & Kelecioğlu, H.. "Öğretmenlerin
ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki
yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar."
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi 33.33 (2007).
[14] Griffin, J. D. "Technology in the teaching of
neuroscience: Enhanced student
learning." Advances in physiology education 27.3
(2003): 146-155.
[15]Gulikers, J.T.M., Bastiaens, J. T., & Martens,
R. L. "The surplus value of an authentic learning
environment." Computers in Human Behavior
21.3 (2005): 509-521.
[16]Guskey, T. R. (2007). "Results oriented
professional development." Eyalet: Pearson
Education Inc. (334-346).
[17] Herrington, J., & Oliver, R. "An instructional
design framework for authentic learning
environments." Educational technology research
and development 48.3 (2000): 23-48.
[18] Herzig, R. G., "Technology and its impact in
the classroom."Computers & Education 42.2
(2004): 111-131.
[19] Hixon, E., & Buckenmeyer, J. , "Revisiting
technology integration in schools: Implications for
professional development." Computers in the
Schools 26.2 (2009): 130-146.
[20] Ilgaz, H., & Usluel, Y., "Öğretim Sürecine Bit
Entegrasyonu Açısından Öğretmen Yeterlikleri Ve
Mesleki Gelişim." Journal of Educational
Sciences & Practices, 10(19) (2011).
[21] ISTE., "National educational technology
standards for teachers." Eugene, OR, (2008).
[22] ISTE., "National educational technology
standards for teachers." Eugene, OR, (2012).
[23] Jonassen, D., ve Reeves, T., " Leaming with
Technology: Using Computers as Cognitiye Tools."
In D. l-I. Jonassen (Ed.), Handbook of Research
on Educational Communications and
Technology 693-719. (1996).
[24]Kılıç, E. "Durumlu öğrenme kuramının
eğitimdeki yeri ve önemi." Gazi Eğitim Fakültesi
Dergisi 24.3 (2004).
[25] Knobloch, N. A. "Is experiential learning
authentic?." Journal of Agricultural
Education 44.4 (2003): 22-34.
[26] Koh, J. H. L., Chai, C. S., & Tsai, C. C.,
"Examining practicing teachers’ perceptions of
technological pedagogical content knowledge
(TPACK) pathways: a structural equation modeling
approach."Instructional Science 41.4 (2013).
[27] Krauskopf, K., Zahn, C., & Hesse, F. W.,
"Leveraging the affordances of Youtube: The role
of pedagogical knowledge and mental models of
technology functions for lesson planning with
technology." Computers & Education 58.4
(2012): 1194-1206.

8. [28] Koehler, M. J., & Mishra, P. , "What happens
when teachers design educational technology? The
development of technological pedagogical content
knowledge." Journal of educational computing
research 32.2 (2005): 131-152.
[29] Mazman, S. G., & Usluel, Y. K., "Bilgi ve
iletişim teknolojilerinin öğrenme-öğretme
süreçlerine entegrasyonu: Modeller ve
göstergeler." Eğitim Teknolojisi Kuram ve
Uygulama 1.1 (2011): 62-79.
[30] MEB. (2006). Temel eğitime destek projesi
“öğretmen eğitimi bileşeni” öğretmenlik mesleği
genel yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, S.2590, 1491-
1540.
[31] MEB. Temel eğitime destek projesi “öğretmen
eğitimi bileşeni” öğretmenlik mesleği genel
yeterlikleri, Tebliğler Dergisi, (2015).
[32] Özoğlu, M. "Hizmet içi eğitimde sorunlar ve
çözüm önerileri." Milli Eğitim Bakanlığı’nda
Hizmet İçi Eğitimin Yeniden Yapılandırılması
Panel ve Çalıştayı. 31 (2010).
[33] Pulat, S., "5E Öğrenme Döngüsünün 6.sınıf
Öğrencilerinin Matematik Başarısına ve
Matematiğe Yönelik Tutumlarına Etkisi," Yüksek
Lisans Tezi Orta Doğu Teknik Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri, Ankara , 2009.
[34] Rienties, B., Brouwer, N., & Lygo-Baker,
S."The effects of online professional development
on higher education teachers' beliefs and intentions
towards learning facilitation and
technology." Teaching and Teacher Education.
29 (2013): 122-131.
[35] Roblyer, M. D., "Integrating educational
technology into teaching", Columbus, Ohio:
Prentice Hall’s. (2006).
[36] Roblyer, M. D., & Doering, A. H. Integrating
educational technology into teaching: Pearson new
international edition. Pearson Higher Ed, 2013.
[37] Sakallı, A. F. Karmaşık sayılar konusunun
öğretiminde yapılandırmacı 5E modelinin
öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına
etkisi, Yüksek lisans Tezi, Sütçü İmam
Üniversitesi, KahramanmaraĢ, 2011.
[38] Seferoğlu, S. S. "Öğretmen yeterlilikleri ve
mesleki gelişim." Eğitim Dergisi 58 (2004): 40-41.
[39] Somyürek, S., Atasoy, B., & Özdemir, S.,
"Board’s IQ: What makes a board
smart?." Computers & Education 53.2 (2009).
[40] Gao, P., Tan, S. C., Wang, L., Wong, A., &
Choy, D. "Self reflection and preservice teachers'
technological pedagogical knowledge: Promoting
earlier adoption of student-centred
pedagogies." Australasian Journal of
Educational Technology 27.6 (2011): 997-1013.
[41] Türel, Y. K., & Johnson, T. E., "Teachers'
belief and use of interactive whiteboards for
teaching and learning." Journal of Educational
Technology & Society 15.1 (2012): 381-394.
[42] Trowbridge, L.W., Bybee, R.W. ve Powell.
J.C., Teaching secondary school science. (8th ed.)
Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall,
2004.
[43] Türk Eğitim Derneği, Öğretmen yeterlikleri.
Türk Eğitim Derneği, 2009.
[44] Toprakci, E., "Obstacles at integration of
schools into information and communication
technologies by taking into consideration the
opinions of the teachers and principals of primary
and secondary schools in Turkey." Journal of
Instructional Science and Technology (e-
JIST) 9.1 (2006): 1-16.
[45] Usluel, Y. K., Mumcu, F. K., & Demiraslan,
Y., "Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi ve iletişim
teknolojileri: Öğretmenlerin entegrasyon süreci ve
engelleriyle ilgili görüşleri." Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32.32
(2007).
[46] Usluel, Y. K., Özmen, B., & Çelen, F. K.
"BİT’in Öğrenme Öğretme Sürecine Entegrasyonu
ve Teknolojik Pedagojik İçerik Bilgisi Modeline
Eleştirel Bir Bakış." Eğitim Teknolojisi Kuram ve
Uygulama 5.1 (2015).
[47] UNESCO, Teacher education guideliness:
Using open and distance learning, Paris/France:
Higher Education Division, Teacher Education
Section. (2008).
[48] Wang, Q., & Woo, H. L., "Systematic planning
for ICT integration in topic learning." Journal of
Educational Technology & Society 10.1 (2007).
[49]Yildirim, S. "Current utilization of ICT in
Turkish basic education schools: A review of
teacher's ICT use and barriers to
integration." International Journal of
Instructional Media 34.2 (2007): 171.
[50] Yıldız, B. "Etkili Matematik Öğretimi İçin Bit
Entegrasyonu Model Önerisi." Doktora Tezi.
Hacettepe Üniversitesi. (2013).