2. • Urodził się w 469 roku p.n.e. w Atenach,
gdzie zmarł w 399 roku p.n.e.
• Sokrates był pierwszym z wielkiej trójki
filozofów greckich.
• Mieszkał w Atenach, gdzie nauczał
prowadząc dysputy z przypadkowymi
przechodniami na ulicach miasta.
• Nie opuszczał swojego rodzinnego miasta,
za wyjątkiem trzykrotnego udziału w
wyprawach wojennych. Walczył
jako hoplita w bitwach pod Potidają, pod
Delion i pod Amfipolis
3. • Syn kamieniarza Sofroniskosa i akuszerki Fainarete.
• Żył w Atenach, gdzie głosił swoje poglądy filozoficzne.
• Został skazany na karę śmierci za bezbożność i psucie
młodzieży.
• Karą było wypicie cykuty.
4. • • Arystofanes uwiecznił Sokratesa
w „Chmurach”. Widział w nim
ucieleśnienie bezcelowych
rozważań, pychy i nieróbstwa.
• Sokrates porównywał swój
„zawód” do pracy swojej matki.
Mawiał, że pomaga swoim
rozmówcom dojść do prawdy, tak,
jak akuszerka pomaga w
narodzinach dziecka.
• Platon opisał przebieg procesu
Sokratesa w dialogu „Obrona
Sokratesa”.
5. • Cnota to dobro bezwzględne.
• Tożsamość dobra i władzy.
• Metoda dochodzenia do prawdy – dialektyka.
• Dwie metody rozmowy:
- elenktyczna
- maieutyczna
6. Intelektualizm etyczny
To stanowisko Sokratesa odnośnie problematyki moralnej.
Cnota
Wg Sokratesa jest wiedzą czyli poznaniem. Przeciwieństwem cnoty jest wada,
która jest brakiem wiedzy i poznania czyli ignorancją. Jeśli bowiem istotą
człowieka jest dusza, a dusza jest rozumna i świadoma, wówczas tym, co
duszę w pełni urzeczywistnia, jest właśnie świadomość i rozumność.
Poznanie czyni duszę piękną, czyli taką, jaką być powinna.
1.Cnota jest dobrem bezwzględnym
2. Cnota to pożytek i szczęście
3. Cnota jest wiedzą: wiedza jest cnotą
7. Dobro i zło.
Według Sokratesa nikt nie może chcieć zła jako zła. Jeśli
człowiek pragnie zła, to tylko dlatego, że wydaje mu się
dobrem. Kluczem do tego, by dążyć ku temu, co naprawdę
jest dobrem, jest poznanie tego, co nim jest. Jeśli ktoś czyni
zło – robi to z niewiedzy. Tak więc – nikt nie „grzeszy”
dobrowolnie (słowo „grzech” musi być w tym miejscu ujęte w
nawias, bo też nie miało za czasów Sokratesa takiego
znaczenia, jak ma w kulturze chrześcijańskiej). Wszelkie zło
pochodzi zatem z nieświadomości; nikt umyślnie zła nie czyni.
Skoro bowiem dobro jest pożyteczne i gwarantuje szczęście,
nie ma powodu, aby ktoś, kto je zna, nie czynił go.
8. Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty.
Do prawdy dochodzi się poprzez specjalnego rodzaju dyskusję, zwana
dialektyka.
• W swoich rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema
metodami:
• metoda elenktyczna - sprawdzanie i zbijanie twierdzeń rozmówcy poprzez
wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy
absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym (aporii);
• metoda maieutyczna (dosł. położnicza) - polega na dopomożeniu uczniowi w
uświadomieniu sobie prawdy, którą już posiada, poprzez umiejętne stawianie
pytań; wg. Sokratesa tylko ludzie brzemienni posiadali wrodzone intuicje o
wiedzy.
9. • Wiem, że nic nie wiem.
• Jemy, aby żyć, nie żyjemy, aby jeść.
• Głód jest najlepszym kucharzem.
• Najmądrzejszy jest, który wie, czego nie wie.
• Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy.