1. Disediakan Oleh:
Ganin Talok
Mate 1 PPG Jun 2011

2. APAKAH KEMAHIRAN
MANIPULATIF
 Kemahiran manipulatif sains merupakan
kemahiran psikomotor dalam menjalankan
aktiviti amali sains.
 Ianya melibatkan perkembangan koordinasi
mata dan tangan.
 Pengalaman mengguna dan mengendalikan
bahan dan peralatan sains akan menyediakan
pengalaman pembelajaran yang secara beransur-
ansur pada pelajar untuk menguasai kemahiran-
kemahiran tersebut.

3.  Kemahiran manipulatif terdiri daripada;
1 Penggunaan dan pengendalian peralatan
dan bahan sains dengan betul
2. Penyimpanan peralatan sains dan bahan
dengan betul dan selamat
3. Pembersihan peralatan sains dengan cara
yang betul
4. Pengendalian spesimen hidup dan bukan
hidup dengan betul dan cermat
5. Pelakaran spesimen, bahan dan peralatan
sains dengan tepat dan betul.

4. 2.1 Jenis dan unit ukuran
2.1.1 Pengukuran panjang
 Pembaris pita ukur

5.  Untuk mengukur panjang objek, diameter luar objek
berbentuk sfera atau silinder, diameter dalam paip dan
kedalaman lubang.
 Angkup vernier micrometer

6. 2.1.2 Mengukur masa
 Masa boleh diukur dengan menggunakan alat seperti
jam
 Jam randik analog Jam randik digital

7. 2.1.3 Mengukur isipadu
Isipadu adalah jumlah ruang yang di isi
biasanya diukur dengan menggunakan
bikar, silinder bersenggat, picagari,
buret dan pipet.
Unit yang biasa digunakan ialah unit
liter(l) dan milliliter(ml)

8.  Bikar silinder bersenggat

9.  Picagari pipet

10. 2.1.4 Mengukur suhu
 Alat yang digunakan untuk mengukur suhu ialah
termometer

11. 2.1.5 Mengukur jisim
 Alat yang selalu digunakan untuk mengukur jisim
ialah neraca tiga palang.

12. 2.1.6 Mengukur arus
elektrik/voltan
 Alat yang boleh digunakan untuk mengukur arus
elektrik/voltan ialah ammeter dan voltmeter
 Ammeter voltmeter

13. 2.2.1 Penggunaan dan pengendalian
peralatan dan bahan sains dengan betul
Boleh menggunakan peralatan
sains yang betul bermakna dapat
memilih peralatan yang sesuai dan
membaca skala yang terdapat pada
peralatan yang digunakan

14. Contoh
 Apabila ingin mengukur panjang pensil anda
pilih pembaris pendek untuk mengukur dan
mencatat bacaan panjangnya dalam sentimeter
atau millimeter
 Apabila anda ingin mengukur lilitan batang rod,
anda pilih angkup vernier supaya dapat bacaan
yang lebih tepat dan jitu
 Apabila ingin mengukur isipadu air anda pilih
kelalang isipadu dan bukannya bikar

15. Cara pengendalian

16. Cara pengendalian

17. 2.2.2 Pengendalian spesimen hidup dan
bukan hidup dengan betul dan cermat
 Spesimen yang mungkin digunakan di bilik sains
adalah tumbuhan dan haiwan-haiwan kecil seperti
lipas, cacing tanah, siput dan ikan.
 Beberapa perkara perlu diberi perhatian semasa
menggunakan tumbuhan sebagai spesimen yang
dikaji.
 Contohnya, ingatkan murid- murid supaya berhati-
hati apabila gunakan tumbuhan yang mempunyai
rembesan/getah yang boleh menimbulkan alahan
seperti batang keladi dan miang rebung.

18.  Langkah berjaga –jaga yang patut dipatuhi
oleh murid-murid semasa mengendalikan
spesimen hidup adalah;
 Tutup luka
 Basuh tangan bersih-bersih selepas
kendali spesimen
 Letak bahan basmi kuman sekiranya
digigit oleh haiwan

19. 2.2.3 Pelakaran spesimen, bahan dan peralatan
sains dengan tepat dan betul
 Panduan untuk melukis peralatan sains;
 Lukis dengan gunakan pensil dan kertas yang tidak
begaris
 Lukisan perlulah agak besar supaya perincian rajah
dapat dilihat
 Lukisan diletak disebelah kiri kertas supaya label boleh
diletakkan di sebelah kanan
 Gunakan pembaris untuk melukis garis label
 Rajah tidak perlu diwarna atau dilorek
 Tulis tajuk rajah

20. Contoh lakaran

21. 2.2.4: Pembersihan peralatan
sains dengan cara yang betul
 Peralatan sains yang digunakan di sekolah rendah
tidak banyak, ada yang diperbuat daripada plastik
dan ada yang diperbuat daripada kaca.
 Selalunya setelah digunakan arahkan murid untuk
membilas peralatan yang telah digunakan dan
dikeringkan sebelum disimpan.
 Sekiranya peralatan itu terlalu kotor rendam
dalam air sabun semalaman sebelum dibilas dan
dikeringkan.

22. 2.2.5: Penyimpanan peralatan dan
bahan sains dengan cara yang betul
 Kaki retod, tabung uji, bikar, silinder
penyukat, dan penunu Bunsen adalah
diantara peralatan yang biasa murid
gunakan di makmal sains.
 Setelah selesai menjalankan aktiviti
pastikan murid meletakkan semula
peralatan ditempat penyimpanannya.
 Tentunya minta mereka pastikan peralatan
itu bersih dan kering sebelum disimpan.

23.  Ikut arahan yang tertera pada kotak penyimpanan
peralatan yang tertentu.
 Contohnya, kanta objektif dan kanta mata
disimpan dalam tempatnya secara berasingan.
 Kemudian badan mikroskop dan komponennya
tadi disimpan dalam kotaknya atau diletakkan
dalam almari yang bercahaya supaya kulat tidak
membiak dan merosakkan mikroskop.

24. Ikut arahan guru bagaimana hendak
menyimpan bahan sains.
Ada bahan sains yang akan rosak
dengan cepat kalau tidak disimpan
dengan betul.
Ianya bertindak balas dengan wap air
yang ada dalam udara dan tidak dapat
digunakan semula.

25. Contoh

26. SEKIAN
TERIMA KASIH