Faktorët abiotik që karakterizoje biomat e ujërave të kripura Klevis Kadriu shkolla "Albanet" klasa VI
1.
2.
Bashkësi të ngjashme popullatash që shtrihen
në zona të caktuara gjeografike dhe në kushte
të përafërta klimaterike quhen bioma.
Biomat ujore përfshijnë 23 e sipërfaqes
së Tokës.Biomat ujore klasifikohen në:
Bioma të ujërave të kripura, ku bëjnë
pjesë
detet,oqeanet,lagunat e brigjet e tyre.
Bioma të ujërave të ëmbla,ku bëjnë pjesë
ujërat e rrjedhshëm e të ndenjur,si
përrenjtë,lumenjtë,liqenet,kënetat e pellgjet.
3. Sipas aftësisë që ka drita e diellit për të
depërtuar ne thellësi të ujit,dallojme tri
zona:
Zona me dritë ose fotike me thellësi nga
0-200 m.Këtu uji është transparent dhe I
ngrohtë.Drita në këtë zonë mundëson
procesin e fotosintezës te algat dhe te
bimët shumëqelizore.Kjo zonë është e
pasur me gjallesa që ushqehen me
plankton,bimë dhe me peshq të vegjël.
4.
Zona e errët është me
thellësi nga 200 deri ne
1000 m.Me rritjen e
thellësisë,numri I
organizmave pakësohet
në mënyrë të
dukshme.Këtu jetojnë
organizma jetër
ushqyes,që jetojnë edhe
pa dritë,si: lloje të
shumta
bakteriesh,krimba deti
dhe peshq që ushqehen
me mbeturinat e
gjallesave të vdekura që
bien nga zona me dritë.
5.
Zona e errët ose
afotike, që është me
thellësi mbi 1000 mku
mbizotëron
errësira.Peshqit që
popullojnë këto zona
janë mishngrënës
dhe gjithashtu
bimësia mungon.
6.
Përqendrimi I kripërave të
tretura në ujërat e deteve
dhe oqeaneve ndryshon
në raport me avullimin e
tyre dhe prurjen e ujërave
të ëmbla nga
lumenjtë.Mesatarisht në një
litër ujë deti janë të tretura
35 g kripë.Kurse në dete ku
kripësia është e lartë si Deti
I vdekur me kripësi 9 herë
më te lartë se uji I
zakonshëm I deteve.Në
këtë zonë nuk ka jetë
përvec disa bakterieve
7.
Gazet që gjenden te tretura në ujë janë
oksigjeni dhe gazi karbonik.Ato u
shërbejnë gjallesave për frymëmarrjen
dhe fotosintezën.Oksigjeni gjendet me
shumicë në pjesën sipërfaqësore të
ujërave,ku është zona me dritë.Në këtë
zonë bimët e pasurojnë ujin me oksigjen
falë procesit të fotosintezës
8.
Temperaturat e sipërfaqes
së ujërave varen nga
ndryshimet stinore dhe
pozita gjeografike.Gjatë
periudhës së verës,uji
avullon nga nxehtësia e
diellit.Nga ekuatori në pole
temperaturat e sipërfaqes
ndryshojnë nga 28 gradë
celcius në 0 gradë
celcius.Temperaturat e
ujërave detare ndryshon
me ndryshimin e
thellësisë.Në thellësi
temperaturat mbeten të
pandryshueshme 4 grade
celcius për shkak se sasia e
ujit ka vlerën maksimale.
9.
Presioni varet nga thellësia e detit.Kur
rritet thellësia e detit gjithashtu rritet edhe
presioni i ujit.Në thellësitë e mëdha të
deteve uji ka presion shume të lartë dhe
është tepër I ftohtë.Këtu gjallesat janë të
pakta por ka edhe disa gjallesa që
mund ta përballojnë nje presion që është
300 herë më I lartë se presioni atmosferik.
10.
Ujërat e deteve jane në
levizje të vazhdueshme :
dallgë,baticat e
zbaticat, por mbi të
gjitha rrymat detare
kontribuojnë në
përzierjen e ujërave.Ato
nxjerrin në sipërfaqe
lëndët,që përmbajnë
azot dhe fosfor,për të
cilat kanë nevojë bimët
për tu rritur,gjithashtu
çojnë në thellesi
oksigjenin,I cili është I
domosdoshem për
jetesën e gjallesave