Autor: o. Paweł Klimczak OP

1. Grzech pierworodny

2. Z pewnością nic nas bardziej nie razi niż ta nauka; mimo to, bez tej
tajemnicy, najniezrozumialszej ze wszystkich, jesteśmy niezrozumiali
samym sobie. Człowiek bardziej jest niepojęty bez owej tajemnicy, niż
tajemnica ta jest niepojęta dla człowieka.
Pascal, Myśli

3. Łatwo przychodzi mi chcieć tego, co dobre, ale wykonać – nie. Nie czynię bowiem dobra,
którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę. (Rz 7, 19)

4. Skąd zło w człowieku ?
Byt jest sprzeczny sam w sobie, zawiera w sobie zarówno dobro jak i zło.
1. Dualizm : dwie równe sobie prazasady – dobra i zła.
2. Ewolucjonizm : od początku byt zawiera w sobie zło i dobro; sam w sobie nie
jest z natury dobry, ale otwarty na dobro i zło. Zło jest równie pierwotne jak
dobro. W ludzkiej historii przejawia się dynamizm obecny w powszechnym
procesie ewolucji.
To co chrześcijanie nazywają grzechem pierworodnym jest jedynie złożonym
charakterem bytu; pomieszaniem dobra i zła, które należy do samej istoty bytu.

5. Jak było to możliwe, jak do tego doszło? Ciągle pozostaje to niejasne. Zło nie
jest rozumne. Tylko Bóg i dobro są rozumne/logiczne, są światłem. Zło
pozostaje tajemnicze. Przedstawia się je w wielkich obrazach, jak czyni to trzeci
rozdział Księgi Rodzaju, z obrazem dwóch drzew, węża, grzesznego człowieka.
Wielki obraz, który pomaga nam odgadnąć, lecz nie może wyjaśnić czegoś, co
samo w sobie jest nielogiczne. Możemy odgadnąć, ale nie wytłumaczyć; nie
możemy tego nawet opowiedzieć jako jednego faktu obok innych, gdyż jest
głębszą rzeczywistością. Pozostaje tajemnicą ciemności, tajemnicą nocy.
Benedykt XVI, Audiencja generalna, 3 grudnia 2008

6. „grzech początków” (peccatum originale originans),
grzech Adama, grzech pierwszych rodziców,
„grzech pierworodny” (peccatum originale originatum),
grzech (stan) dotykający całej ludzkości,
KKK 385-421

8. Pierwszy grzech człowieka
Człowiek, kuszony przez diabła, pozwolił, by zamarło w jego sercu
zaufanie do Stwórcy, i nadużywając swojej wolności, okazał
nieposłuszeństwo przykazaniu Bożemu.
W następstwie tego faktu każdy grzech będzie nieposłuszeństwem
wobec Boga i brakiem zaufania Jego dobroci.
(KKK 396)

9. Skutki grzechu Adama i Ewy
1. Tracą łaskę pierwotnej świętości (przyjaźń z Bogiem).
2. Ustalona dzięki pierwotnej sprawiedliwości harmonia, w której żyli, zostaje
zniszczona:
a) zerwane panowanie duchowych władz duszy nad ciałem;
b) jedność mężczyzny i kobiety została poddana napięciom; ich relacje będą
naznaczone pożądaniem i chęcią panowania;
c) zerwana harmonia ze stworzeniem, które stało się wrogie i obce człowiekowi,
d) zapowiedziana konsekwencja nieposłuszeństwa: śmierć.
(KKK no 399-400)

10. Grzech pierworodny
- stan pozbawienia pierwotnej świętości i sprawiedliwości
- grzech „zaciągnięty”, a nie „popełniony”
- stan związanym z urodzeniem, nie zaś akt osobisty
Według Tomasza:
- grzech natury
- zła dyspozycja (habitus) natury
- śmierć duszy
- formalnie: utrata pierwotnej sprawiedliwości; materialnie: pożądliwość (nieład)
- druga natura (Pascal)

11. Konsekwencje grzechu pierworodnego
- natura ludzka zostaje poważnie choć nie całkowicie zepsuta (wolność
człowieka nie zostaje unicestwiona)
- poddana niewiedzy, cierpieniu i władzy śmierci
- skłonna do grzechu (pożądliwość)
Rany zadane ludzkiej naturze (wg Tomasza):
- niewiedza/ignorancja (zdolność poznania prawdy)
- przewrotność (dążenie woli ku dobru)
- słabość (męstwo w dążeniu ku dobru mimo przeciwności)
- pożądliwość (dążenie ku przyjemności podległe rozumowi)

12. Dziedziczenie grzechu pierworodnego
Przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć i w ten
sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli.
(Rz 5, 12)
Przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wszyscy stali się grzesznikami.
(Rz 5, 19)
Bo śmierci Bóg nie uczynił i nie cieszy się ze zguby żyjących.
A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła i doświadczają jej ci, którzy do
niego należą.
(Mdr 1, 13; 2, 24)

13. Dziedziczenie grzechu pierworodnego
Grzech jest przekazywany całej ludzkości przez zrodzenie (nie zaś jedynie
przez naśladowanie), to znaczy przez przekazywanie natury ludzkiej
pozbawionej pierwotnej świętości i sprawiedliwości.
Cały rodzaj ludzki jest w Adamie jak jedno ciało jednego człowieka (jakby liczne
członki jednego ciała). Adam otrzymał świętość i sprawiedliwość pierwotną nie
dla siebie samego, ale dla całej natury ludzkiej; ulegając kusicielowi, pierwsi
rodzice popełnili grzech osobisty, ale ten grzech dotyka natury ludzkiej, którą
będą przekazywać w stanie upadku.

14. Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie a niewiastę, pomiędzy potomstwo
twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę.
(Rdz 3, 15)
Jak przestępstwo jednego sprowadziło na wszystkich ludzi wyrok
potępiający, tak czyn sprawiedliwy Jednego sprowadza na wszystkich
ludzi usprawiedliwienie dające życie. (Rz 5, 18)