3. Mehuta yeo re tlo bolelago ka yona ya
madiri
Leitiri
Lediriši
Ledirani
Lentiri
4. Phapano gareng ga mehuta ya madiri le
mehlala
Phapantšho ya madiri e bonala kudu meselaneng le dihlogong tša madiri.
Ledirani le bopša ka moselana wa -an, wo e lego koketšo pele ga -a ya
mafelelo ya lediri. Moselana wo o laetša tiro ye e hlakanetšwego ke batho ba
babedi goba sehlopha. Ke gore modiro o dira ke yo mongwe go fetela go yo
mongwe.
Mohlala:ješa > ješ-an-a
Swara > swar-an-a
5. Tšwelopele
Lediriši le tšea moselana wa –iš- wa hlomesetšwa pele ga –a ya mafelelo
ya lediri. Mo go dirwa mošomo wa batho ba babedi goba go feta, mo go
thušwago yo mongwe.
Mohlala: aga > ag-iš-a
Apea > ape-iš-a
6. Tšwelopele
Lentiri ke lediri leo le hlomesetšwago hlogo ya –N- pele ga kutu ya lediri, mo
modiro o direga gare ga batho ba babedi goba go feta, mo modiro o welago
godimo ga yo tee.
Ka mabaka ka thatafalo le khuetšano ya medumo, lentiri le ka tšea hlogo ya –M-
Mohlala: bona > m-pona… morago ga go lokela hlogo ya n- go lentšu le bona, -b-
e thatafetše ya ba –p- gomme –p- ya kguetša n- gore e fetoge le yona e bitšwe
melomomg, ya ba m-
Swara > n-tshwara
7. Tšwelopele
Leitiri leno le hlomesešwa hlogo ya –i- pele ga kutu ya lediri. Modiro o
dirwa ke sedirwa godimo ga sona sedirwa seo. Morago ga go lokela hlogo
ya –i- modumo wa go latela o a thatafala.
Mohlala: betha > i-petha
Raga > i-thaga
8. Mošomo wa phapoši
TEKATLHAOLOGANYO
Rakgolo Rapelang o lemela ditlogolwana merogo gore ba tsebe ka tša temo, le go
iphediša ka merogo. O leka go ba ratiša merogo ka ge ba tlwaetše dinama tšeo di
ba jelago mašeleng. Gape bana ba swanetše go ratana le merogo gore ba phele ga
botse. Ge go kgonagala ba ithute ka tša temo, le go sepetša kgwebo ka thekišo ya
merogo, gore ba tle ba kgone go ipolokela mašeleng.
Dipotšišo
1. Ntšha mehlala ye meraro ya madiri go tšwa temaneng, o fe le gore ke mohuta ofe
wa lediri. [6]
2. Hlaolosa ka botlalo phapano magareng ga madiri ao o kgonnego go a ntsša
temaneng. [6]
