1. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ - ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΓΙΑ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

2.  SCHOOLIGANS: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ,
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ,
ΔΗΜΟΛΙΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ
 ΦΑΚΕΣ: ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ,
ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ,
ΚΟΥΣΗ ΝΤΙΑΝΑ, ΚΡΑΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ
 ΙΔΙΟΦΥΙΕΣ: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ,
ΚΥΡΑΪΛΙΔΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ, ΛΑΜΠΙΡΗ ΣΙΔΕΡΩ
 ΑΓΕΛΗ: ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ ΟΛΓΑ,
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ,
ΚΟΥΛΟΥΚΟΥΡΓΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ,
ΛΥΚΙΔΟΥ ΑΝΘΟΥΛΑ

3. Η ΟΙΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Η οικονομική κρίση έφτασε για τα καλά στη
χώρα μας..
το χρήμα ήταν πάντοτε για όλες τις χώρες κάθε
είδος εξουσίας Τι γίνεται όμως τώρα που η
οικονομική κρίση καταργεί ΚΆΘΕ εξουσία,
ΚΆΘΕ πολιτισμό και ΚΆΘΕ παρελθόν της
καθεμίας προσβεβλημένης χώρας από την
Οικονομική κρίση;
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα αίτια με σκοπό
στο τέλος να γίνουν κατανοητά τα πάντα γύρω
από την "μάστιγα" αυτή και ίσως να βγει και
κάποιο συμπέρασμα και λύσεις αν υπάρχουν.

4. TΑ ΒΑΘΥΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1) Αρχικά το χρέος δημιουργήθηκε κατά την δεκαετία του 1980 που από το 1993 έχει
φτάσει το 100-120% του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν)
2) Στην συνέχεια χρέος επίσης προέκυψε από δημόσιες δαπάνες οι οποίες
επεκτάθηκαν τότε από το 25% στο 40% του ΑΕΠ και λίγο αργότερα έφθασαν στο
45%, στο οποίο και μονιμοποιήθηκαν μέχρι σήμερα. Παρόλο που οι δημόσιες
αυτές δαπάνες αφορούσαν την καλυτέρευση της υγείας, της παιδείας και των
συντάξεων δεν είχαν το αποτέλεσμα που υπόσχονταν.
3) Επιπροσθέτως, τα δημόσια έσοδα πάντοτε υστερούσαν των δαπανών του
Ελληνικού κράτους. Γιατί αυτό; Είναι γνωστό ότι τα έσοδα ενός κράτους
προέρχονται από τους φόρους κατανάλωσης κατά τα δύο τρίτα καθώς και από
άμεσους φόρους των μισθωτών στρωμάτων. Όταν όμως οι επιχειρήσεις, είτε
μεγάλες είτε μικρές , τα ελεύθερα επαγγέλματα και καθώς το 20-30% των πιο
ευκατάστατων στρωμάτων που ελέγχουν το 50% του ΑΕΠ δεν πληρώνουν
φόρους συνεπώς θα υπάρχει αντίκτυπο στην οικονομία του κράτους.

5. 4) Επίσης, άλλη αιτία είναι και η διαφθορά στον δημόσιο τομέα η οποία προκλήθηκε από
υπερτιμολογήσεις μεγάλων δημοσίων έργων τα οποία κόστισαν στον ελληνικό λαό
πολλά περισσότερα χρήματα από την πραγματική τους αξία.
5) Ακόμα, η μεγάλη "μάστιγα" της γραφειοκρατίας έκανε μεγάλες επιχειρήσεις που
ήθελαν να επενδύσουν στην Ελλάδα να αλλάξουν γνώμη και να φύγουν από τις
δυσκολίες που αντιμετώπιζαν λόγω του μεγάλου χρόνου που χρειαζόταν για να
πάρουν τις άδειες λειτουργίας των επιχειρήσεων τους.
6)Ένας ακόμα σοβαρός λόγος είναι η πλήρης κομματικοποίηση της Ελληνικής
κοινωνίας. Τα κόμματα δηλαδή σαμποτάρουν το οτιδήποτε προέρχεται από αντίπαλο
κόμμα και κρίνεται επιζήμιο μόνο και μόνο για λόγους αντιπαλότητας
7) Τέλος η Ελληνική νοοτροπία η οποία υποστήριζε και υποστηρίζει ότι οι μόνες πηγές
πλούτου είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία. Έτσι επαγγέλματα που είχαν μεγάλη
παράδοση στην Ελλάδα εγκαταλείφθηκαν η Ελληνική κοινωνία τα περιφρόνησε με
αποτέλεσμα χιλιάδες προϊόντα να εισάγονται από το εξωτερικό, δίνοντας εργασία
στις ξένες βιομηχανίες σε όλο το κόσμο και εμείς να υπερηφανευόμαστε ότι
παράγουμε "κουλτούρα" με την ανεργία στα ύψη

6. ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΚΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Τα τελευταία δύο χρόνια, από την είσοδο της Ελλάδας στο ΔΝΤ
και την εφαρμογή της μνημειακής πολιτικής, γινόμαστε
μάρτυρες μιας ολοένα και μεγαλύτερης εξαθλίωσης ενός
μεγάλου τμήματος της κοινωνίας.Μιας εξαθλίωσης που είναι
αποτέλεσμα της ραγδαίας και βίαιης επιδείνωσης του βιοτικού
επιπέδου της πλειοψηφίας των πολιτών, με την ανεργία
επίσημα να ξεπερνά το 21%, εμπορικά
καταστήματα και επιχειρήσεις να κλείνουν κάθε μέρα, με τη
δραματική μείωση μισθών και συντάξεων, με την απώλεια της
ασφαλιστικής δυνατότητας, με την αύξηση των αστέγων, με
την
επιδείνωση των δεικτών υγείας και την κατακόρυφη αύξηση
των αυτοκτονιών (2.000 αυτοκτονίες μέσα σε 2 χρόνια).

7. 20 τώρα χρόνια σε όλες τις σχετικές μελέτες φαίνεται ότι η ανεργία, η ανασφάλεια
στην
εργασία και η απώλεια εισοδήματος για διαβίωση έχουν σημαντική επίδραση και
στην
υγεία. Αιτιολογικές ερμηνείες αυτού του φαινομένου αποτελούν η φτώχεια, το στρες,
οι
επιβλαβείς για την υγεία συμπεριφορές όπως η κατάχρηση αλκοόλ, καπνίσματος και
ναρκωτικών αλλά και οι ειδικές συνθήκες εργασίας (μη ικανοποιητική εργασία,
υποβαθμισμένη θέση)
Η απώλεια εργασίας καταλαμβάνει την 8η θέση μεταξύ των 42 πιο στρεσογόνων
γεγονότων και σε ότι αφορά στη ψυχική υγεία, μειωμένα επίπεδα ευεξίας,
μεγαλύτερη
συχνότητα ψυχικών διαταραχών, κατάθλιψης και συνεπακόλουθων βίαιων
συμπεριφορών διαπιστώθηκαν σε όλες τις μελέτες που συνέκριναν ανέργους με
εργαζομένους όλων των ηλικιών και των δύο φύλων. Η απώλεια εργασίας
συνεπάγεται
εκτός της οικονομικής ανέχειας και άλλες «λανθάνουσες συνέπειες» όπως η
απώλεια
χρονοοργάνωσης της ημέρας, ανταλλαγής εμπειριών και επαφής, στόχων και
επιδιώξεων,
ορισμού στοιχείων για την ατομική ταυτότητα, αυτοεκτίμησης και σεβασμού των

8. Μείζονος σημασίας είναι επίσης οι επιπτώσεις που δημιουργεί η
οικονομική κρίση ΑΚΟΜΑ και στη ζωή των έφηβων. Όπως όλοι
ξέρουμε ο κάθε νέος άνθρωπος με το ξεκίνημα της ενήλικης ζωής
του έχει τις δικές του φιλοδοξίες, τα δικά του πλάνα, τα δικά του
όνειρα για το μέλλον. Ο κάθε νέος άνθρωπος δίνει όλη του την
ενέργεια για να εκπληρώσει αυτές τους τις επιθυμίες. Ένα μεγάλο
ποσοστό νέων ανθρώπων θυσιάζει τον χρόνο του, τα λεφτά τα δικά
του ή της οικογένειας του για να σπουδάσει, για να πάρει αυτό το
πολύτιμο χαρτί που θα ανοίξει τις πόρτες της καριέρας του και θα
θέσει γερά θεμέλια για να γίνουν τα όνειρα του πραγματικότητα .Στο
ξεκίνημα της καριέρας του ο κάθε άνθρωπος γίνεται παραγωγικός και
βρίσκει περαιτέρω πόρους μέσα από τους οποίους ευελπιστεί να
κτίσει καλύτερες συνθήκες ζωής, να δημιουργήσει οικογένεια, και να
ετοιμαστεί να κάνει το επόμενο βήμα στη ζωή του σύμφωνα με τις
δικές του προσδοκίες. Στη κρίση αυτή που ζούμε ένα μεγάλο
ποσοστό νέων ανθρώπων βλέπουν τα όνειρα τους να μπαίνουν
προσωρινά στο συρτάρι. Στη κρίση αυτή που ζούμε πολλοί νέοι
βλέπουν την καριέρα τους να τελειώνει πριν καν αρχίσει λόγω του ότι
πολλοί νέοι δεν είναι σε θέση να βρουν δουλειά στον τομέα τους, και
ένα μεγάλο ποσοστό είναι άνεργοι. Αυτή η οικονομική κρίση έχει
καταστροφικές επιπτώσεις στη κοινωνική ζωή ενός νέου αλλά και στη

9. 'Οι καθημερινές συνήθειες αυτόματα τροποποιούνται και ο κάθε νέος άνθρωπος
είναι αναγκασμένος παρά τη θέληση του να προβεί σε αυτές τις
τροποποιήσεις. Ένας νέος άνθρωπος είναι αναγκασμένος να κάνει
περικοπές στις βασικές του ανάγκες όπως φαγητό, χώρους διαμονής,
ενδυμασία, και εξόδους κοινωνικοποίησης με φίλους.Αυτόματα αυτές οι
περικοπές στην καθημερινότητα πιθανόν να φέρουν αρνητικές εξελίξεις στην
ψυχική υγεία ενός ανθρώπου. Για παράδειγμα ένας νέος άνθρωπος ο
οποίος κατά τη διάρκεια των σπουδών του έμαθε να ζει μόνος και
ανεξάρτητος είναι αναγκασμένος να μένει με τους γονείς του λόγω του ότι
είναι άνεργος ή το ενοίκιο είναι ακριβό για ένα νέο επιστήμονα που μόλις
άρχισε δουλειά και πέραν από τις ανάγκες του. Πολύ πιθανόν ο νέος αυτός
να μην μπορέσει να προσαρμοστεί στα δεδομένα και στις συνήθειες που είχε
όταν ήταν κάτω από την στέγη των γονιών του. Έχει συνηθίσει σε ένα
διαφορετικό πρόγραμμα διαμορφωμένο στα δικά του δεδομένα.''Επίσης η μη
παραγωγικότητα και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας νέος
πιθανόν να του προκαλέσουν μια αίσθηση ενοχής, την απώλεια της
αυτοεκτίμησης, και πολλές φορές ταπείνωση.Υπάρχουν και αυτοί οι
άνθρωποι όμως που μέσα στην οικονομική κρίση στάθηκαν πιο τυχεροί από
άλλους και βρήκαν απασχόληση και δουλειά.

10. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν αυτή των προσωπικών συνεντεύξεων μέσω
ερωτηματολογίου
Συμπεράσματα:
Οι νέοι αισθάνονται αβεβαιότητα για το μέλλον στη πλειοψηφία τους (42%),
απαισιοδοξία
σε ποσοστό 20% αλλά και αισιοδοξία σε ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του (38%).
Στην
πλειοψηφία τους πιστεύουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα παραμείνει σταθερό
(48%) για
τον επόμενο χρόνο, ότι θα χειροτερέψει σε ποσοστό (36%) και ότι θα βελτιωθεί
(16%).
Η εργασία για την πλειοψηφία των νέων (49%) αποτελεί τον τρόπο για να κερδίσουν
Έρευνα για την οικονομική κρίση

11. Πολλοί είναι αυτοί που λένε ότι η δουλειά σε τέτοιους καιρούς είναι ευλογία. Πιθανόν
να
έχουν δίκαιο. Αλλά είναι πολλοί νέοι που απασχολούνται σε δουλειές μόνο και μόνο
για
να βγάλουν ένα μεροκάματο και να αντεπεξέλθουν στα καθημερινά έξοδα. Η κρίση
όμως δεν τους αφήνει ανεπηρέαστους, καθώς ένας μεγάλος αριθμός νέων δεν
απασχολούνται στο αντικείμενο που ειδικευτήκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών
τους.
Έρευνες δείχνουν ότι 6 στους 10 ανθρώπους δεν είναι ικανοποιημένοι με τη δουλειά
τους
λόγο έλλειψης επαγγελματικών προοπτικών στους τομείς ειδίκευσης τους.'Οι
διαπροσωπικές σχέσεις δοκιμάζονται καθώς τα άτομα που επηρεάζονται από την
οικονομική κρίση αρκετές φορές χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους, κάνουν λάθος
χειρισμούς σε διάφορες καταστάσεις, και το γνωστικό τους σύστημα θωρακίζεται
από
αρνητικές σκέψεις.

12. Πηγή : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΑΘΗΝΩΝ (ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ)
Η τιμή του δείκτη απεικονίζει την έντονη απαισιοδοξία των
ερωτηθέντων, σχετικά με τη μεταβολή της φτώχειας στη χώρα
μας. Ο δείκτης σημείωσε μικρή αύξηση έναντι του προηγούμε-
νου τριμήνου.

13. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Ποσοστό 20% των πολιτών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας , έχοντας εισόδημα μικρότερο
του60%
του μέσου εθνικού εισοδήματος- και τονίζεται ότι το ποσοστό αυτό είναι από τα υψηλότερα
στην
Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών.
Δηλαδή, αυτό σημαίνει ότι ένας στους πέντε πολίτες της χώρας μας βρίσκεται κάτω από το
όριο της
φτώχειας. Σημειώνεται, ότι από το 20% εκείνων που ζουν στα όρια της φτώχειας, το 33% έχει
ηλικία
άνω των 65 ετών.
Γίνεται αντιληπτό, ότι το 20% του πληθυσμού στερείται στοιχειωδών ανέσεων, αλλά υπάρχουν
επίσης
πολλές περιπτώσεις πολιτών που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις βασικές τους ανάγκες.
838.910 νοικοκυριά, με 2.190.933 μέλη, βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχιας
(οικογενειακό
εισόδημα 12.852 ευρώ ετησίως)

14. Από τα δεδομένα του δείκτη της προσδοκώμενης μεταβολής της
ανεργίας, για τους επόμενους 12 μήνες, προκύπτει ότι οι
καταναλωτές αναμένουν να αυξηθεί σημαντικά η ανεργία, τους
επόμενους 12 μήνες
Πηγή : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΑΘΗΝΩΝ (ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ)

15. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΤΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ (Α’ ΤΡΙΜΗΝΟ
2012) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ 2011 (Α’ ΤΡΙΜΗΝΟ 2011).

16. ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
'Σε αυτές τις περιόδους οικονομικής ύφεσης δοκιμάζονται οι φυσικές και ψυχικές
αντοχές
ενός ανθρώπου. Μερικοί θα καταφέρουν να ξεπεράσουν κάθε δυσκολία, και κάθε
εμπόδιο που θα βρεθεί στο δρόμο τους με τη βοήθεια των ανθρώπων που
βρίσκονται
δίπλα τους. Είναι και αυτοί οι λίγοι που δεν θα τα καταφέρουν. Θα καταρρεύσουν,
θα
μείνουν από αντοχές. Οφείλουμε όλοι μας να δώσουμε αγάπη, συμπόνια, και
αλληλεγγύη
στις ευάλωτες ομάδες ανθρώπων που η κρίση προσπαθεί να τους αφανίσει.
Οφείλουμε να
τους σηκώσουμε όταν γονατίσουν γιατί κάλλιστα στη θέση τους θα μπορούσε να

17. ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ!
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, τα μέταλλα και ο ορυκτός
πλούτος με την κατάλληλη αξιοποίηση μπορούν να αποτελέσουν μια νέα πηγή
εσόδων και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο
για τον τόπο μας.
Πιστεύουμε βαθειά ότι η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να βγει από την κρίση και σε
αυτή την προσπάθεια το τραπεζικό σύστηµα μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο.
Είναι σαφές ότι η επάνοδος της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης δεν μπορεί να
προέλθει μέσα από πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Γι αυτό και είναι
απαραίτητο το τραπεζικό σύστηµα να συνεχίσει να λειτουργεί στα πλαίσια των
ευρωπαϊκών και διεθνών κανόνων, µε βάση την αποτελεσματική διαχείριση των
στοιχείων ενεργητικού και παθητικού και µε σεβαστό όχι µόνο στους
δανειολήπτες, αλλά και στους καταθέτες, που µας έχουν εµπιστευθεί τις
αποταμιεύσεις τους καθώς και στους εκατοντάδες χιλιάδες μετόχους τους.
Μόνο ένα τραπεζικό σύστηµα που λειτουργεί µε βάση τις σύγχρονες αρχές
διοίκησης, µε σαφείς και διαφανείς κανόνες και μακριά από παρεμβάσεις πολιτικές ή
άλλες, μπορεί να επιτελέσει το ρόλο του στην ορθολογική κατανομή των πόρων και
να βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη.

18. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 http://el.wikipedia.org
 http://www.bankofgreece.gr/BoGDocuments
 http://www.aerologio.gr
 http://www.dia-trofis.gr

19. Επαγγέλματα - ασχολίες
για την συμπλήρωση
οικεγενειακού
εισοδήματος
A.Φωτοβολταϊκά συστήματα.
ΦΑΚΕΣ: ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ
ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ
ΚΟΥΣΗ ΝΤΙΑΝΑ
ΚΡΑΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

20. • Τα φωτοβολταϊκά είναι διατάξεις που παράγουν ηλεκτρικό
ρεύμα από την ηλιακή ακτινοβολία. Το ηλεκτρικό αυτό
ρεύμα χρησιμοποιείται για να δώσει ενέργεια σε μια
συσκευή ή για τη φόρτιση μπαταρίας.Στην ουσία πρόκειται
για ηλεκτρογενήτριες που συγκροτούνται από πολλά
φωτοβολταϊκά στοιχεία σε επίπεδη διάταξη που έχουν ως
βάση λειτουργίας το φωτοβολταϊκό φαινόμενο. Τα
φωτοβολταϊκά ανήκουν στη κατηγορία των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιείται
ευρέως σε μικροϋπολογιστές τσέπης που λειτουργούν χωρίς
μπαταρία, απλώς με την έκθεσή τους στο φως.
• Τα Φ/Β πλαίσια έχουν ως βασικό μέρος το ηλιακό στοιχείο
(solar cell) που είναι ένας κατάλληλα επεξεργασμένος
ημιαγωγός μικρού πάχους σε επίπεδη επιφάνεια. Η
πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας δημιουργεί ηλεκτρική
τάση και με την κατάλληλη σύνδεση σε φορτίο παράγεται
ηλεκτρικό ρεύμα.

21. Για την εγκατάσταση ενός
φωτοβολταϊκού συστήματος σε στέγη ή/και σκίαστρα
και πέργολες κτιρίων απαιτείται η παρακάτω
διαδικασία:

22. ΒΗΜΑ 1: Ενημέρωση του ενδιαφερόμενου για την πλήρη κατανόηση του
προγράμματος και έρευνα αγοράς των εταιρειών που δραστηριοποιούνται
στα φωτοβολταϊκά συστήματα.
ΒΗΜΑ 2: Εκπόνηση ηλεκτρολογικού σχεδίου, τεχνικής μελέτης και της
σχετικής αίτησης
για προσφορά σύνδεσης από το τοπικό κατάστημα της ΔΕΗ. (Θα
χρειαστεί κάποιος αδειούχος μηχανικός ή τεχνική εταιρεία για την υπογραφή
των σχεδίων). Η ΔΕΗ θα πρέπει να απαντήσει σε 20 ήμερες.
(Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας δεν απαιτείται πλέον από την
Πολεοδομία της Νομαρχίας.)
ΒΗΜΑ 3: Εάν θα χρησιμοποιηθεί δάνειο, εξασφάλιση της σχετικής
δανειοδότησης
ΒΗΜΑ 4: Αίτηση σύμβασης σύνδεσης στην τοπική ΔΕΗ και υλοποίηση
έργων σύνδεσης (ολοκλήρωση σε 20 ήμερες). Αφορά ουσιαστικά το
κόστος εγκατάστασης της νέας "χελώνας" με διπλό μετρητή για την
εισερχόμενη και εξερχόμενη ηλεκτρική ενέργεια (κόστος 300- 500 ευρώ).
ΒΗΜΑ 5: Εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού συστήματος από την εταιρεία
στην οποία αναθέσατε την υλοποίηση της κατασκευής (διάρκεια από 2
έως 14 ημέρες).
ΒΗΜΑ 6: Υπογραφή σύμβασης πώλησης με την ΔΕΗ
ΒΗΜΑ 7: Ενεργοποίηση της σύνδεσης και πώληση της παραγόμενης
ηλεκτρικής ενέργειας στην ΔΕΗ.

23. Τα χρήματα που χρειάζεται κάποιος για ένα μικρό φωτοβολταϊκό
σύστημα είναι ανάλογα με το μέγεθος της εγκατάστασης που θέλει
να κάνει. Έτσι για παράδειγμα αν κάποιος τοποθετήσει 1
φωτοβολταϊκό πάνελ των 200 Watt (μαζί με τα λοιπά εξαρτήματα) σε
μια σκεπή για να πουλήσει το ρεύμα που παράγει στην ΔΕΗ θα
χρειαστεί από 700 έως 1100 ευρώ. Εάν πάλι τοποθετήσει 5 πάνελ
των 200 Watt (σύνολο 5 Χ 200= 1000 Watt ή 1 kW (κιλοβάτ)) το
αντίστοιχο κόστος θα είναι από 3500 έως 5500 ευρώ . Εάν αντίστοιχα
αποφασίσετε να εγκαταστήσετε 5KW οι τιμές που θα βρείτε θα
κυμαίνονται από 17.500 ως 27.500 ευρώ. Το κύριο μέρος του
κόστους της εγκατάστασης αφορά τα φωτοβολταϊκά πλαίσια (ή
πάνελ ή συλλέκτες ή πανέλα ή καθρέφτες ή ακόμα και ...τζάμια (50%-
70% του συνολικού κόστους). Το υπόλοιπο κόστος επιμερίζεται
στους αντιστροφείς, το σύστημα στήριξης και κατά δεύτερο λόγο
στις καλωδιώσεις και ηλεκτρολογικούς πίνακες (ασφάλειες,
διακόπτες, αντικεραυνικά κλπ).Γενικά λοιπόν το κόστος και οι τιμές
για ένα σταθερό φωτοβολταϊκό σύστημα στην Ελληνική αγορά
κυμαίνεται από 3.500 έως 5.500 ευρώ ανα kW .
Πόσα θα πληρώσω;

24. Πόσα θα κερδίσω;
Τα έσοδα εξαρτώνται από την ενέργεια που παράγει το
φωτοβολταϊκό σύστημα σας. Κοντά στο σημείο σύνδεσης του
φωτοβολταϊκού συστήματος με το δίκτυο της ΔΕΗ θα υπάρχει
ένας διπλός μετρητής (ο ίδιος και για την ενέργεια που
καταναλώνουμε) που θα μετράει την ενέργεια που παράγει το
φωτοβολταϊκό σύστημα σε κιλοβατώρες (kWh). Αυτήν την
ενέργεια η ΔΕΗ ήταν υποχρεωμένη να την αγοράζει πληρώνοντας
0,55 σεντς ανά κιλοβατώρα ( 0,55 euro cents/kWh ).
Από το 2013 και έπειτα η τιμή αυτή θα μειώνεται κατά 5% ανά
έτος. Να διευκρινήσουμε όμως (μετά από επικοινωνία με το
υπουργείο ανάπτυξης) ότι αυτό δεν σημαίνει ότι αν κάποιος
εγκαταστήσει ένα σύστημα το 2010 η τιμή πώλησης μετά από 3
χρόνια θα αρχίσει να μειώνεται κατά 5% κάθε έτος έως και το
2019. Η τιμή θα είναι σταθερή και μάλιστα θα προσαυξάνεται
σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ( ακολουθεί τον
πληθωρισμό). Συνεπώς ανάλογα με την ενέργεια που παράγει το
σύστημα έχουμε και τα αντίστοιχα έσοδα σε ευρώ
πολλαπλάσιαζοντας τις κιλοβατώρες που παράγουμε με το 0,32.

26. Νέα φορολογία…και στα
φωτοβολταϊκά ;
ΕΚΤΑΚΤΗ εισφορά στα φωτοβολταϊκά σε τρεις κλίμακες, από 25%
έως 35%, αναδρομικά από τον Ιούλιο και έως και τον Ιούνιο του
2014, που κατατέθηκε στην Βουλη.
Ειδικότερα, η έκτακτη εισφορά για τα φωτοβολταϊκά κλιμακώνεται ως
εξής, επί του τιμήματος πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας προ ΦΠΑ:
- 25% για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που τέθηκαν σε
δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους έως
31.12.2011.
- 35% για τους σταθμούς που τέθηκαν σε δοκιμαστική λειτουργία ή
ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους μετά την 1.1.2012 και η αποζημίωση
της παραγόμενης ενέργειας υπολογίζεται με τις υψηλές τιμές που
ίσχυαν μέχρι τον Ιανουάριο του 2012.
- 29% για τους σταθμούς που τέθηκαν σε δοκιμαστική λειτουργία ή
ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους μετά την 1.1.2012 και η αποζημίωση
της παραγόμενης ενέργειας υπολογίζεται με τις τιμές που ίσχυσαν στο
διάστημα, μεταξύ Φεβρουαρίου 2012 και 9 Αυγούστου 2012.

27. Δεν επιβάλλεται εισφορά στα φωτοβολταϊκά
που πουλάνε την ενέργεια με τις νέες μειωμένες
τιμές που θεσπίστηκαν και ισχύουν από τις 10
Αυγούστου 2012.Επίσης δεν προβλέπεται
εισφορά για τα φωτοβολταϊκά σε στέγες. Η
έκτακτη εισφορά ισχύει για δύο χρόνια, μπορεί
ομως να παραταθεί για έναν ακόμη χρόνο με
υπουργική απόφαση.Σημειωτέον ότι τα
φωτοβολταϊκά επιβαρύνονται ούτως ή άλλως
και με φόρο (εταιρικό και μερισμάτων) της τάξης
του 40% επί των κερδών, ανεβάζοντας τη
συνολική φορολόγηση σε εξωπραγματικά ύψη
και καθιστώντας μη βιώσιμες πολλές
επενδύσεις,Ετσι οδηγούνται σε ανεργία χιλιάδες
εργαζόμενοι στα φωτοβολταϊκά».

28. Ισχύς
συστήμα
τος
Κόστος
ανά
kWh
Κόστος
επένδυσ
ης
Φ.Π.Α.
επένδυ
σης
Έσοδα
25ετίας
Απόσβ
εση
επένδυ
σης
Καθαρά
κέρδη
25ετίας
Ετήσια
απόδοσ
η
επένδυ
σης
5kWh 2.300€ 11.685€ 2.185€ 43.700€ 7 έτη 29.200€ 14%
10kWh 1.900€ 19.065€ 3.565€
87.400€
5,7 έτη 63.100€ 17%

29. Σύντομη απόσβεση της επένδυσης και
υψηλή οικονομική απόδοση για 25 χρόνια.
Η απόδοση της επένδυσης μέσω του προγράμματος
φωτοβολταϊκά σε στέγες είναι εξαιρετική και εγγυημένη για 25
χρόνια. Λόγω της υψηλής ηλιοφάνειας αλλά και των επερχόμενων
κλιματικών αλλαγών, η απόδοση της επένδυσης πιθανώς να είναι
ακόμη υψηλότερη από αυτήν που προβλέπεται με τα σημερινά
μοντέλα.Με τα σημερινά δεδομένα υπολογίζεται πως κατά μέσο
όρο στην Ελλάδα η επένδυση σε φωτοβολταϊκό σύστημα, με τους
όρους του προγράμματος "φωτοβολταϊκά σε στέγες", αποσβένεται
σε 5-8 χρόνια.Το ακριβές οικονομικό όφελος που θα έχει ο
επενδυτής από την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος
εξαρτάται από την ισχύ της εγκατάστασης, το κόστος της
επένδυσης, τον τρόπο χρηματοδότησης και την απόδοσή του
συστήματος σε kWh (κιλοβατώρες).Η απόδοση του συστήματος
εξαρτάται από την τοποθεσία της εγκατάστασης, καθώς
διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος έχουν διαφορετικό ηλιακό
δυναμικό. Εξαρτάται επίσης από τον προσανατολισμό και την κλίση
της στέγης, από το αν είναι επικλινής στέγη ή
δώμα και από τους παράγοντες σκίασης στο συγκεκριμένο σημείο
(π.χ.ψηλά δέντρα ή άλλα κτίρια).

30. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://www.prasina.gr
http://el.wikipedia.org
http://www.bigsolar.gr/
http://www.alten.gr/fotovoltaika_se_steges_ofelos.html
http://www.myplanet.eu/pvs3.html
http://www.selasenergy.gr/odigos_mikron_sustimaton.php
http://dionolympos.blogspot.gr/2012/11/blog-post_1236.html
http://www.express.gr/afieroma/photovoltaic/655997oz_20121107655997.php3

31. ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΑ
ΙΔΙΟΦΥΙΕΣ: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ
ΚΥΡΑΪΛΙΔΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ
ΛΑΜΠΙΡΗ ΣΙΔΕΡΩ

32. Ιστορία του ελληνικού κρασιού
Οποιαδήποτε προσπάθεια να καταγραφεί η ιστορία του ελληνικού κρασιού,
παρότι αποτελεί ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, είναι ένα εξαιρετικά
πολυσύνθετο και περίπλοκο εγχείρημα, σαν να επρόκειτο για την καταγραφή της
ίδιας της ελληνικής ιστορίας!
Η αναφορά και μόνο στα βασικά σημεία της ιστορίας του ελληνικού κρασιού
απαιτεί πολύχρονη διεπιστημονική μελέτη. Προϋποθέτει δε τη συγγραφή
δεκάδων τόμων, έτσι ώστε να καλυφθούν οι αναρίθμητες πηγές, τα αρχαιολογικά
ευρήματα, οι ιστορικές αναφορές, οι επιστημονικές έρευνες, οι μελέτες και οι
δημοσιεύσεις για την αμπελοκαλλιέργεια, την οινοποίηση, τα κρασιά, καθώς και η
διαχρονική αξία και η σημασία που έχουν για την Ελλάδα και τους ανθρώπους
της.
Ωστόσο, κάθε πραγματικός οινόφιλος έχει πολλά να κερδίσει, έστω και από μια
συνοπτική περιγραφή τηςιστορίας του ελληνικού κρασιού, αφού θα τον μυήσει
στην εξερεύνηση ενός «μαγικού» οινικού γίγνεσθαι. Παρότι, μάλιστα, πρόκειται
για το αρχαιότερο του «παλιού κόσμου» του κρασιού, προκαλεί για μια
βιωματική ανακάλυψη και εξερεύνηση, προτείνοντας κάτι πιο νέο, ακόμα και από
τα κρασιά του «Νέου Κόσμου»: τα νέα κρασιά της Ελλάδας.

33. Καθ’ όλη τη μακρά ιστορία του ελληνικού κρασιού, η σχέση αμπελιού-
οίνου είναι άρρηκτα δεμένη με όλους τους κατοίκους της Ελλάδας, απ’ άκρη
σ’ άκρη. Έτσι, οποιαδήποτε αναφορά στην ιστορία του ελληνικού κρασιού
περιέχει αναπόφευκτα, στοιχεία που αφορούν τον πολιτισμό, την
οικονομία, τη θρησκεία, την κοινωνική ζωή, την καθημερινότητα, αλλά και
τους τόπους όπου αναπτύχθηκε η αμπελοκαλλιέργεια, η οινοπαραγωγή και
η κατανάλωση κρασιού.
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού καλύπτει μία εξαιρετικά μεγάλη χρονική
περίοδο, τη μεγαλύτερη παγκοσμίως, όσον αφορά τη συνεχόμενη
καλλιέργεια της αμπέλου και τη διαχρονική παραγωγή οίνων. Η απαρχή της
αμπελοκαλλιέργειας στον ελλαδικό χώρο ξεπερνά τους ιστορικούς χρόνους
και χάνεται στα βάθη των αιώνων. Από τότε, το αμπέλι και το κρασί
συνοδεύουν την Ελλάδα και τους κατοίκους της μέχρι τις μέρες μας, χωρίς
διακοπή! Άλλες φορές δοξάζονται και άλλες μένουν στη σκιά των
γεγονότων, της πολύπαθης γης που τα γέννησε. Σε κάθε περίπτωση, η
βουτιά βαθιά στο χρόνο καταδεικνύει, αν μη τι άλλο, το βαθμό ωριμότητας
των ελληνικών αμπελοτοπίων και των παραγωγών τους, για τη δημιουργία
των νέων κρασιών της Ελλάδας.

34. Κρασί ίσον πολιτισμός
Στην ιστορία του ανθρώπου υπήρξαν πολιτισμοί που στηρίχτηκαν
στην αμπελοκαλλιέργεια και στο οινεμπόριο, ενώ ακόμα και
σήμερα, στη συνείδηση πολλών, κρασί ίσον πολιτισμός. Κατά τους
προϊστορικούς χρόνους, στους τόπους όπου το κλίμα ευνοούσε την
αμπελοκαλλιέργεια «γεννιόταν» πολιτισμός και αντίστροφα: η
άνθηση και η ευημερία ενός πολιτισμού, συνδεόταν με την άμπελο
και τον οίνο. Αυτό δεν είναι τυχαίο: η καλλιέργεια του αμπελιού
προϋποθέτει μόνιμη κατοικία και όχι νομαδική ζωή και γίνεται σε
άγονα εδάφη, αφήνοντας τα γόνιμα για σιτηρά και άλλες
καλλιέργειες. Η παραγωγή του κρασιού απαιτεί τεχνικές γνώσεις
και εξειδικευμένες πρακτικές, ενώ το εμπόριό του απαιτεί
μεταφορικά μέσα, γνώσεις συναλλαγών, οικονομίας, ναυτιλίας κ.ά.
Ένας από τους πολιτισμούς του κρασιού, ο πιο διάσημος και με τη
μεγαλύτερη χρονική διάρκεια, ήταν και ο ελληνικός

35. Ποια κρασιά παλαιώνουν;
Στο ερώτημα «ποια κρασιά παλαιώνουν» η απάντηση είναι σύνθετη. Η
συντριπτική πλειονότητα των λευκών και των ροζέ κρασιών προορίζονται
να καταναλωθούν σύντομα, άμεσα ή κοντά στην κυκλοφορία τους στην
αγορά και περίπου 12-18 μήνες από τη στιγμή της παραγωγής τους. Αυτό
συμβαίνει γιατί η ευχαρίστηση που προσφέρουν, τόσο αρωματικά, όσο
και γευστικά, σχετίζεται με τα συχνά έντονα, φρέσκα χαρακτηριστικά της
νιότης τους. Το ίδιο ισχύει, σε γενικές γραμμές και για μεγάλο μέρος των
ερυθρών κρασιών, ιδίως όταν η οινοποίησή τους δεν περιλαμβάνει το
πέρασμά από βαρέλι.
Αν είναι όμως έτσι, τελικά, ποια κρασιά παλαιώνουν; Ένα μικρό ποσοστό
των λευκών και μεγάλο μέρος των ερυθρών κρασιών ωφελούνται από
παλαίωση περίπου 2-5 χρόνων στη φιάλη. Πολύ μικρότερο ποσοστό,
κυρίως ερυθρών και γλυκών κρασιών, προορίζεται για παλαίωση 5-10
χρόνων.

36. Τέλος, υπάρχουν και οι –πολύ λιγότερες– περιπτώσεις
«εξαιρετικών» κρασιών, που όχι μόνο αντέχουν, αλλά
απαιτούν μακρόχρονη παλαίωση, που ξεπερνά τη 10ετία
και μπορεί να φτάσει ακόμα και σε αρκετές δεκαετίες.
Ακόμα όμως και γι’ αυτά τα κρασιά, τα περισσότερο
δεκτικά σε μακρόχρονη παλαίωση, υπάρχει ένα χρονικό
σημείο κατά το οποίο παρουσιάζουν την καλύτερη
οργανοληπτική εικόνα τους (χρώμα, άρωμα, γεύση).
Εκείνη η στιγμή θεωρείται ιδανική για την κατανάλωσή
τους και όταν ξεπερνιέται, το κρασί αντί να παλαιώνει
βελτιούμενο, αρχίζει σταδιακά να «γερνάει» και τελικά...
«πεθαίνει». Είναι θέμα σωστής χρονικής στιγμής και
γνώσης του ποια κρασιά παλαιώνουν και πόσο.

37. Το άρωμα και το χρώμα του
κρασιού
«Φρουτώδες κρασί», «ανθώδες κρασί», «κρασί που μυρίζει κόκκινα
φρούτα» «κρασί χρυσοκίτρινο», «κρασί βαθυκόκκινο»... Τέτοιοι και άλλοι
ανάλογοι προσδιορισμοί οδηγούν συχνά σε λανθασμένες εντυπώσεις,
σχετικά με το άρωμα και το χρώμα του κρασιού και αφορούν την
ενδεχόμενη τεχνητή προσθήκη αρωμάτων σε αυτό. Πρόκειται για... μύθο!
Η αλήθεια είναι πως η πρώτη ύλη για τη διαμόρφωση του αρώματος και
του χρώματος του κρασιού είναι «φυσική». Βρίσκεται δηλαδή στο
σταφύλι και κατά κανόνα στο φλοιό των ρωγών του. Πρόκειται για
χαρακτηριστικές ενώσεις, οι οποίες, ανάλογα και με διάφορους άλλους
παράγοντες, που αφορούν το αμπέλι και τις αμπελουργικές εργασίες και
βέβαια τις μεθόδους οινοποίησης, την παλαίωση του κρασιού κ.ά.,
διαμορφώνουν το άρωμα και το χρώμα του κρασιού, που προσφέρονται
από τη φύση απλόχερα και... δωρεάν.

38. Υψηλή αλκοόλη και καλό κρασί
• Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως ένα κρασί είναι καλό
εφόσον περιέχει πολύ αλκοόλ. Άλλος ένα μύθος του κρασιού, που
δεν αποκλείεται να έχει τη ρίζα του σε... άρρενες οινόφιλους,
κυρίως άλλων εποχών. Τέτοιες θεωρήσεις δεν συνάδουν βέβαια με
το σύγχρονο ελληνικό κρασί, οπότε, πολύ απλά, υψηλή αλκοόλη
και καλό κρασί δεν πάνε απαραίτητα μαζί. Ωστόσο, είναι γεγονός
πως τα τελευταία χρόνια τα κρασιά έχουν όλο και πιο υψηλούς
αλκοολικούς τίτλους. Σε αυτό έχουν μάλλον συμβάλει η παγκόσμια
αύξηση της θερμοκρασίας, η δυνατότητα άρδευσης, που επέτρεψε
την αμπελοκαλλιέργεια σε αρκετές περιοχές, οι οποίες ήταν
κάποτε πολύ ζεστές γι’ αυτήν κ.ά. Σημαντικός όμως παράγοντας
είναι και ο ανθρώπινος. Πολλοί οινοποιοί τρυγούν πια όλο και
αργότερα, παίρνοντας σταφύλι με περισσότερα σάκχαρα και έτσι
κρασί με περισσότερο αλκοόλ, αφουγκραζόμενοι τις τάσεις.

39. Τάσεις που διαμορφώνονται από προτιμήσεις και γούστα κάποιων σύγχρονων
οινόφιλων, αλλά και από καταναλωτικά πρότυπα της «παγκοσμιοποίησης», που
σε μεγάλο βαθμό ομοιογενοποιούν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων, χωρίς να
τους ξεφεύγει το κρασί. Άλλωστε, η αλήθεια είναι πως τα υψηλόβαθμα κρασιά
εμφανίζουν συχνά υψηλή ένταση χρώματος και συμπύκνωση αρώματος, ενώ η
υψηλή αλκοόλη τα κάνει συχνά πιο μαλακά, πλούσια και θελκτικά στη γεύση.
Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός παραμένει: υψηλή αλκοόλη και καλό κρασί δεν είναι
απαραίτητα συνοδοιπόροι, αφού το κορυφαίο ζητούμενο στην παραγωγή ενός
κρασιού υψηλής ποιότητας είναι η ισορροπία ανάμεσα στα επιμέρους
χαρακτηριστικά του, ένα από τα οποία είναι και η αλκοόλη. Αν λοιπόν η υψηλή
αλκοόλη δεν ισορροπεί με ικανοποιητική οξύτητα, στην περίπτωση του λευκού, ή
από ένα συνδυασμό οξύτητας και ταννινών καλής ποιότητας, στην περίπτωση του
ερυθρού κρασιού, τότε το κρασί μπορεί να φαίνεται «θερμό» (λόγω αλκοόλης),
πλαδαρό, ίσως και βαρύ• σε κάθε περίπτωση ανισόρροπο. Τέτοια κρασιά, μετά
από 1-2 ποτήρια κουράζουν και δεν συνοδεύουν ευχάριστα φαγητό, κάτι που
αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο σημαντικούς στόχους για ένα κρασί. Κάποιες
φορές μάλιστα, ανάλογα και με το γούστο, σταματούν να είναι ελκυστικά,
δροσιστικά, ευφραντικά και «εύπεπτα» και καταναλώνονται δύσκολα! Με άλλα
λόγια, τέτοια κρασιά επιβεβαιώνουν πως υψηλή αλκοόλη και καλό κρασί δεν
συμβαδίζουν υποχρεωτικά, εάν δεν συντρέχουν και άλλοι παράγοντες.

40. Τύποι κρασιών
• Οι τύποι κρασιών δεν αφορούν στυλ, αλλά ομαδοποιήσεις των κρασιών με βάση
συγκεκριμένα κριτήρια.
Πρώτο κριτήριο διαφοροποίησης των τύπων κρασιού αποτελεί το χρώμα. Πρόκειται για ένα
χαρακτηριστικό που εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία αμπέλου πού χρησιμοποιείται για
την παραγωγή του κρασιού, αλλά και από το είδος της οινοποίησης («κυρίως», γιατί και
δυνατή είναι και εφαρμόζεται η παραγωγή λευκών κρασιών από σκουρόχρωμες ποικιλίες).
Έτσι τα κρασιά διακρίνονται σε:
• Λευκά,
• Ροζέ και
• Ερυθρά.
Οι τύποι κρασιών χρησιμοποιούν ως δεύτερο κριτήριο τη γλυκύτητα, την περιεκτικότητα
δηλαδή των κρασιών σε σάκχαρα, με αποτέλεσμα αυτά να διακρίνονται σε:
• Ξηρά,
• Ημίξηρα,
• Ημίγλυκα και
• Γλυκά.

41. Η γλυκύτητά των κρασιών οφείλεται στα σάκχαρα που παραμένουν αζύμωτα
εάν αποτραπεί ή διακοπεί η αλκοολική ζύμωση. Η ζύμωση δεν ξεκινά καν,
όταν στο μούστο προστεθεί οινόπνευμα οινικής προέλευσης. Τότε έχουμε τα
κρασιά του τύπου Vin de Liqueur. Η διακοπή της αλκοολικής ζύμωσης μπορεί
να είναι φυσική, όπως στην περίπτωση των Φυσικώς Γλυκών Οίνων (Vins
Νaturellement Doux). Υπάρχει όμως και ο Οίνος Γλυκός Φυσικός (Vin Doux
Natourel), όπου η διακοπή της αλκοολικής ζύμωσης είναι τεχνητή,
πραγματοποιείται δηλαδή με την προσθήκη αλκοόλης.
Τελευταίο κριτήριο για τους τύπους κρασιών είναι το διοξείδιο του άνθρακα
(CO2). Ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε αυτό, τα κρασιά διακρίνονται
σε:
• Ήσυχα,
• Ημιαφρώδη και
• Αφρώδη.
Το CO2 μπορεί να προέρχεται από την αλκοολική ζύμωση και να έχει
διατηρηθεί στο κρασί (Φυσικώς Αφρώδεις Οίνοι) ή να έχει προστεθεί εκ των
υστέρων (Tεχνητώς Αφρώδεις Οίνοι).

42. Κατηγορίες ελληνικών οίνων
Σε όλες της οινοπαραγωγικές χώρες της Ευρώπης, οι κατηγορίες οίνων
βασίζονται στη λογική του τόπου καταγωγής των κρασιών (ονομασία
προέλευσης). Πρόκειται για ένα σύστημα κατηγοριοποίησης, που στη διάρκεια
του 20ου αιώνα υιοθέτησαν πολλές χώρες, διαμορφώνοντας αντίστοιχη οινική
νομοθεσία (πρακτική που –ως κοινή πλέον– υιοθέτησε και εξέλιξε η Ευρωπαϊκή
Ένωση). Σε αυτό το πλαίσιο, διατάξεις και νόμοι σχετικά με τις κατηγορίες
ελληνικών οίνων θεσπίστηκαν από το 1971. Έκτοτε, η ελληνική οινική νομοθεσία
εξελίσσεται και διευρύνεται συνεχώς. Από το 1981 και έπειτα (ένταξη της
Ελλάδας στην Ε.Ε.) κινείται στο κανονιστικό πλαίσιο που θεσπίζει η Ε.Ε.
Η ελληνική οινική νομοθεσία προβλέπει 2 μεγάλες κατηγορίες ελληνικών οίνων:
• «Οίνοι Ονομασίας Προέλευσης» (VQPRD – Vin de Qualité Produit Dans Une
Région Déterminée), που περιλαμβάνουν τους οίνους ΟΠΑΠ και ΟΠΕ. Είναι
δηλαδή οι οίνοι με «Ονομασία Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος» και οι οίνοι
με «Ονομασία Προελεύσεως Ελεγχόμενη», αντίστοιχα (οίνοι ΠΟΠ της Ελλάδας).
• «Επιτραπέζιοι Οίνοι» (εδώ περιλαμβάνονται οι «Τοπικοί Οίνοι» –οίνοι ΠΓΕ
της Ελλάδας–, οι οίνοι με «Ονομασία κατά Παράδοση» και οι απλοί Επιτραπέζιοι
Οίνοι.

43. Η παραγωγή του Κρασιού
Η διαδικασία παρασκευής του κρασιού είναι, στη θεωρία, πολύ πιο απλή
από τις διαδικασίες παρασκευής μπίρας ή διαφόρων αποσταγμάτων
(ουίσκι, βότκα, τσίπουρο κτλ.), που περιλαμβάνουν πολλά διαφορετικά
και περίπλοκα στάδια. Πίσω, όμως, από αυτή τη φαινομενική απλότητα
των διαδικασιών κρύβονται χιλιάδες μικρές -αλλά καθόλου ασήμαντες-
λεπτομέρειες και μυστικά, που τελικά κάνουν όλη τη διαφορά ανάμεσα
στους ποικίλους τύπους κρασιού και δίνουν στην οινοποιία το status μιας
αναγνωρισμένης -πολύ ευρύτερα από την ζυθοποιία ή την ποτοποιία-
επιστήμης. Επεται, λοιπόν, ότι στο παρόν άρθρο θα γίνει μια συνοπτική
αναφορά σε γενικές αρχές, καθώς δεν μπορούμε να επεκταθούμε στις
λεπτομέρειες που αφορούν κάθε κρασί, ούτε να δώσουμε οδηγίες για
επίδοξους οινοποιούς -κάτι τέτοιο ξεφεύγει από τα όρια του
εγχειρήματός μας και αποτελεί αντικείμενο πολλών και ευμεγέθων
ειδικών συγγραμμάτων

44. Η πρώτη ύλη.
Εν αρχή ην το σταφύλι. Οι ρώγες του περιέχουν σάκχαρα, που θα μετατραπούν με
αλκοολική ζύμωση σε οινόπνευμα, καθώς επίσης οργανικά οξέα και νερό. Για την
παραγωγή ερυθρού ή ροζέ οίνου τα σταφύλια κατά κανόνα είναι ερυθρά, ενώ για
τους λευκούς οίνους, όπως θα δούμε παρακάτω, το σταφύλι μπορεί να είναι λευκό ή
και ερυθρό. Σημαντική για το τελικό αποτέλεσμα είναι η περιεκτικότητα του
σταφυλιού σε σάκχαρα και οξέα, η οποία εξαρτάται από την ποικιλία, το έδαφος, τις
κλιματικές συνθήκες, αλλά και από την χρονική στιγμή του τρύγου, δηλ. την
ωρίμανση του σταφυλιού: όσο πιο πολύ αφήνεται να ωριμάσει ένα σταφύλι, τόσο
αυξάνονται τα σάκχαρά του εις βάρος των οξέων, ούτως ώστε να είναι κατάλληλο για
γλυκά κρασιά, αλλά όχι για όξινα -και αντίστροφα. Το σταφύλι, λοιπόν, επιλέγεται,
ανάλογα με το κρασί που θέλει να βγάλει κανείς, βάσει της ποικιλίας του αμπελιού,
του τόπου και του τρόπου που καλλιεργείται. Όσο πιο ελεγχόμενης ποιότητας είναι
ένα κρασί σύμφωνα με το νόμο, τόσο πιο αυστηρά είναι τα κριτήρια επιλογής του
αμπελιού. Στους "Οίνους Ποιότητος Παραγόμενους σε Καθορισμένη Περιοχή"
(V.Q.P.R.D.), λόγου χάριν, καθορίζονται αυστηρά η ποικιλία, η τοποθεσία, η
καλλιεργητική τεχνική, ακόμη και η στρεμματική απόδοση του αμπελιού, ενώ οι
απλοί "Επιτραπέζιοι Οίνοι" δεν υφίστανται τέτοιους νομικούς περιορισμούς και
μπορούν να παράγονται από μη καθορισμένο χαρμάνι διάφορων σταφυλιών ή
μούστων. Βέβαια, εκτός από τους νόμους, υπάρχει η παράδοση και το μεράκι του
οινοποιού, που συχνά δίνει εκπληκτικά αποτελέσματα πέρα από κάθε κανονισμό και
κατηγορία.

45. Γλευκοποίηση
Μετά τον τρύγο τα σταφύλια πρέπει να μεταφερθούν χωρίς καθυστέρηση
στο "πατητήρι", όπου θα εξαχθεί το γλεύκος (κοινώς μούστος) από τις ρώγες.
Η έκθλιψη του μούστου μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους. Το
παραδοσιακό πατητήρι όπου τα σταφύλια πατιούνται κυριολεκτικά από τους
τρυγητές χρησιμοποιείται πλέον μόνο στην οικογενειακή οινοποιοία . Τη
θέση του έχουν καταλάβει διάφορα μηχανήματα ("σπαστήρες"), χειροκίνητα
ή ηλεκτρικά, που συνήθως λειτουργούν συνθλίβοντας το σταφύλι ανάμεσα
σε περιστρεφόμενους κυλίνδρους. Υπάρχουν μηχανήματα ("πιεστήρια") τα
οποία, προκειμένου να παραχθεί λευκό κρασί, διαχωρίζουν αυτόματα το
χυμό από τα στερεά συστατικά της ρώγας. Για το κόκκινο κρασί δεν
χρειάζεται, παρά μόνο πολύ αργότερα, να γίνει αυτός ο διαχωρισμός -σε
πρώτο στάδιο παίρνουμε το μούστο μαζί με τα στερεά συστατικά, δηλ.
ολόκληρο το σταφυλοπολτό. Αυτό που είναι παντα επιβεβλημένο τόσο στη
λευκή, όσο και στην ερυθρά οινοποίηση, είναι η αφαίρεση των κοτσανιών
(αποβοστρύχωση), καθ' ότι αυτά είναι επιζήμια τόσο για τη γεύση του
κρασιού, όσο και για την υγεία του καταναλωτή.

46. Ζύμωση
Το οινόπνευμα που περιέχει το κρασί παράγεται από τα σάκχαρα του
μούστου -κυρίως γλυκόζη και φρουκτόζη- με την αντίδραση της
αλκοολικής ζύμωσης, που επιτελείται από ειδικά ένζυμα ("ζυμάσες") των
ζυμομυκήτων. Ο οινοποιός, αντίθετα από τον ζυθοποιό, δεν χρειάζεται να
εμβολιάσει το γλεύκος με καλλιεργημένους ζυμομύκητες. Οι ζυμομύκητες
ήδη πριν τον τρύγο υπάρχουν αδρανοποιημένοι (αφού δεν έχουν
πρόσβαση στα σάκχαρα του χυμού) στο φλοιό των σταφυλιών και
"ενεργοποιούνται" κατά τη γλευκοποίηση: έρχονται σε επαφή με το
μούστο, εκεί πολλαπλασιάζονται και επιτελούν τη ζύμωση, κατά την οποία
εκτός από αιθυλική αλκοόλη παράγεται διοξείδιο του άνθρακα και
θερμότητα -γι' αυτό κατά τη διάρκεια της ζύμωσης ο μούστος είναι ζεστός
και "κοχλάζει".

47. Η ζύμωση διαρκεί από 8-9 έως και 25 ημέρες, ανάλογα με την αρχική συγκέντρωση
των σακχάρων, τη θερμοκρασία στην οποία πολλαπλασιάζονται και δρουν οι
μύκητες, το οξυγόνο που έχουν στη διάθεσή τους και άλλους παράγοντες. Όσο πιο
πολύ διαρκεί η ζύμωση, τόσο πιο πολλά "αρώματα ζύμωσης" θα πάρει το κρασί, γι'
αυτό, ιδίως στα λευκά κρασιά, οι περισσότεροι οινοποιοί διατηρούν με τεχνητά
μέσα χαμηλή (15-20 Κελσίου) τη θερμοκρασία ζύμωσης, μειώνοντας την ταχύτητά
της. Στα κόκκινα κρασιά συχνά η ζύμωση γίνεται σε δύο φάσεις, μια πρώτη,
σφοδρή και γρήγορη, στη διάρκεια της οποίας μέσα στο μούστο βρίσκονται και οι
φλούδες ("στέμφυλα") των σταφυλιών, και μια δεύτερη πιο αργή, μετά την
αφαίρεση των στέμφυλων. Η ζύμωση μπορεί να διακοπεί πριν την ολοκλήρωσή της
με θέρμανση (38-40 Κελσίου), με ψύξη (6-7 Κελσίου) ή με προσθήκη μικρής
ποσότητος καθαρού οινοπνεύματος. Αν η ζύμωση διακοπεί, ένα ποσοστό των
σακχάρων μένει αδιάσπαστο, έτσι η μέθοδος βρίσκει εφαρμογή στην παρασκευή
γλυκών κρασιών. Εκτός από την αλκοολική ζύμωση, συχνά στο μούστο λαμβάνει
παράλληλα χώρα κι ένας άλλος τύπος ζύμωσης, η μηλογαλακτική ζύμωση. Κατά
την αντίδραση αυτή ένα από τα οργανικά οξέα του σταφυλιού, το μηλικό οξύ,
μετατρέπεται σε γαλακτικό. Αυτό έχει σημασία, γιατί το γαλακτικό οξύ είναι
λιγότερο όξινο του μηλικού, έτσι η μηλογαλακτική ζύμωση μειώνει την οξύτητα του
κρασιού. Αυτό το επιδιώκουμε κυρίως στα ερυθρά κρασιά, ενώ στα λευκά η
οξύτητα συνήθως είναι επιθυμητή σε μεγαλύτερο βαθμό.

48. Το χρώμα του κρασιού
Στις παραπάνω παραγράφους αναφέραμε ποικίλες διαφορές, όσον αφορά την
διαδικασία παραγωγής σε κάθε στάδιό της, ανάμεσα στα κόκκινα και τα λευκά
κρασιά. Για την ακρίβεια, οι ειδήμονες μιλούν συνήθως για δύο διαφορετικές
διαδικασίες, τη "λευκή οινοποίηση" και την "ερυθρά οινοποίηση". Για να
κατανοήσουμε το ζήτημα, πρέπει να ξεδιαλύνουμε μια διαδεδομένη πλάνη:
Πολύς κόσμος θεωρεί, πως το κόκκινο κρασί παράγεται από κόκκινα σταφύλια
και το λευκό κρασί από λευκά. Αυτό ναι μεν συνήθως ισχύει, κάλλιστα όμως
μπορεί να γίνει και το αντίστροφο- η ουσία δε βρίσκεται εκεί. Αν πάρουμε μια
μαύρη και μια άσπρη ρώγα και τις στίψουμε ξεχωριστά, κρατώντας μόνο το
ζουμί, θα δούμε πως έχει και στις δύο περιπτώσεις το ίδιο (σχετικά ανοικτό)
χρώμα. Η χρωστικές του σταφυλιού, που ονομάζονται ανθοκυάνες, δε
βρίσκονται λοιπόν στο μούστο, αλλά στα στερεά μέρη της ρώγας (στέμφυλα).
Αυτό που τελικά καθορίζει το χρώμα, είναι κυρίως το αν τα στερεά μέρη της
ρώγας θα βρίσκονται ή όχι μέσα στο μούστο κατά τη ζύμωση, ούτως ώστε να
γίνει εκχύλιση των χρωστικών τους.

49. Τα στέμφυλα, χάρη στο διοξείδιο του άνθρακα που εκλύεται κατά τη ζύμωση,
ανεβαίνουν στην επιφάνεια εν είδει κρούστας (λέγεται και "καπέλο"). Εδώ,
τουλάχιστον στο πρώτο στάδιο της ζύμωσης, η υψηλή θερμοκρασία που
αναπτύσσεται είναι επιθυμητή, γιατί διευκολύνει την εκχύλιση των
χρωστικών και άλλων συστατικών από τα στερεά μέρη του σταφυλιού. Από τα
"άλλα συστατικά", μεγίστης σημασίας είναι οι ταννίνες, οι ουσίες στις οποίες
κυρίως οφείλουν τα κρασιά (ιδιαίτερα τα "μπρούσκα") τη στυφή-ξηρή
συνισταμένη της γεύσης τους. Μετά την εκχύλιση, ο μούστος διαχωρίζεται
και οδηγείται σε άλλη δεξαμενή για συνεχιστεί η ζύμωση. Τα στέμφυλα είτε
"στίβονται" για να πάρουμε το μούστο που περιέχουν (περίπου 10% του
συνόλου), κάτι που σπάνια γίνεται και μόνο για κρασιά παλαίωσης, είτε
οδηγούνται στον άμβυκα για απόσταξη και παραγωγή τσίπουρου. Στα
ερυθρά κρασιά επιδιώκουμε συνήθως και τη μηλογαλακτική ζύμωση, που
είδαμε παραπάνω. Τα ροζέ κρασιά, όπως μπορεί πλέον να φανταστεί ο
αναγνώστης, δεν παράγονται από "ροζέ σταφύλια". Η παρασκευή ροζέ
κρασιού γίνεται από κόκκινα σταφύλια με βραχύτατη εκχύλιση, διάρκειας όχι
πάνω από ένα εικοσιτετράωρο, ή, σπανιότερα, από λευκά σταφύλια με
μακράς διάρκειας εκχύλιση.

50. Το κρασί στην καθημερινότητα
Υπάρχουν αρκετοί λαοί στον κόσμο, που το αμπέλι και το κρασί
ήταν ή είναι στενά δεμένο με την καθημερινή ζωή τους. Το κρασί
στην καθημερινότητα της Ελλάδας αποτελεί μια πανάρχαια
υπόθεση. Για την ακρίβεια, χάνεται στα βάθη του χρόνου. Η σχέση
του αμπελιού, που καλλιεργείτο και καλλιεργείται σχεδόν σε όλη
την Ελλάδα και βέβαια του κρασιού, που παράγεται και
καταναλώνεται διαχρονικά, είναι μακρόχρονες. Τόσο τα προϊόντα
της αμπέλου, όσο και το κρασί αποτελούν βασικά πολιτισμικά,
κοινωνικά και διατροφικά αγαθά των Ελλήνων.
Το κρασί στην καθημερινότητα των Ελλήνων, από τους
προϊστορικούς χρόνους έως σήμερα –ως διατροφικό συμπλήρωμα,
ως θρησκευτικό αγαθό ή ως απλή απόλαυση– αποτέλεσε και
αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της συλλογικής ελληνικής μνήμης
και τείνει να γίνει εγγραφή στο ελληνικό DNA

51. Το κρασί ως τρόφιμο
• Το κρασί ως τρόφιμο λειτούργησε στην Ελλάδα καταλυτικά για χιλιετίες,
αποτελώντας έναν διατροφικό πυλώνα. Ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, το
αμπέλι ήταν μια πανελλαδική καλλιέργεια και το κρασί αποτελούσε όχι απλώς
ένα ποτό, αλλά καθημερινή τροφή. Δεν συνόδευε μόνο το φαγητό• ήταν φαγητό.
Αλλά και για τους Έλληνες της κλασικής εποχής, ο οίνος ήταν βασικό αγροτικό
προϊόν και ταυτόχρονα τρόφιμο, με πλούσια θρεπτική και διατροφική αξία. Οι
γλυκείς μέλανες οίνοι της αρχαιότητας ήταν μια εξαιρετική και καθημερινή πηγή
λήψης θερμίδων, διαθέσιμη όλο το χρόνο.
Οι ελληνικοί αμπελώνες, οι γηγενείς ποικιλίες και ο ήλιος του Αιγαίου πελάγους
προίκιζαν τους ελληνικούς οίνους με αντοχή στη μεταφορά και στο χρόνο. Έτσι,
στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, στις σκληρές γεωργικές εργασίες, στα
μακρινά ταξίδια, στους αναπόφευκτους πολέμους, το κρασί ως τρόφιμο ήταν
κάτι παραπάνω από ευεργετικό. Μια κούπα κρασί δυνάμωνε και τόνωνε τον
οργανισμό, αλλά και το ηθικό. Πολύ αργότερα, κατά τα δύσκολα χρόνια της
κατακτημένης Ελλάδα, όπως ήταν αυτά της Τουρκοκρατίας, στους αιώνες που η
υπόλοιπη Ευρώπη ζούσε την αναγέννησή της, η θρεπτική αξία του κρασιού ήταν
απαραίτητη, για τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης.

52. Αλλά ακόμα και στα πιο πρόσφατα χρόνια, μια συνηθισμένη τροφή της
ελληνικής υπαίθρου, με ρίζες στην αρχαιότητα, ήταν το βουτηγμένο σε κρασί
ψωμί. Δεν αποτελεί άλλωστε παρά μια... οινική παραλλαγή του ομηρικού
Κυκεώνα (νερό, κριθάρι και βότανα).
Δεν ήταν όμως μόνο το κρασί ως τρόφιμο που βοήθησε τους Έλληνες (από
τους αρχαίους έως του κατά πολύ μεταγενέστερους χρόνους), αλλά και το
κρασί ως γιατρικό. Από πολύ παλιά, το κρασί θεωρείτο θεραπευτικό, τόσο
μόνο του, όσο και με την προσθήκη βοτάνων. Είχε ανέκαθεν και χαρακτήρα
«φαρμάκου», λόγω της τονωτικής, της θερμαντικής, της «αποστειρωτικής»,
αλλά και της ευφραντικής δράσης του. Φυσικά, η έννοια του μέτρου συνόδευε
την κατανάλωσή του, που στην αρχαία Ελλάδα γινόταν σχεδόν πάντα μετά
από ανάμειξη με νερό. Ο Αθηναίος πολίτης άρχιζε την ημέρα του με ένα
ποτήρι κρασί (κεκραμένος –με νερό– οίνος), ενώ συμμετείχε τακτικά στα
συμπόσια, κατά τα οποία η πόση κρασιού (αποφεύγοντας τη μέθη) και η
φιλοσοφία κυριαρχούσαν. Σε άλλες περιπτώσεις, η ανάμειξη αυτή
αποστείρωνε μερικώς το αμφίβολης ποιότητας νερό.

53. Οινοτουρισμός στην Πιερία
• Οινοποιεία - Παραγωγοί Κρασιού - Κατάλογος των οινοποιείων
της Πιερίας
Κτήμα Αδάμου - Κίτρος Πύδνας Πύδνας-Κολινδρού, δική του
ταβέρνα δίπλα
Κτήμα Κούρτη - Οινόβιον - Ράχη Πέτρας Κατερίνης, επισκέψιμο
οινοποιείο
Κτήμα Μυθικό Βουνό, Οικογένεια Γραμματόση - Λιτόχωρο Δίου-
Ολύμπου
Οινάμπελος Κολινδρού, Κτήμα Πιερία Ερατεινή - Κολινδρός
Πύδνας-Κολινδρού,
επισκέψιμο οινοποιείο υπό κατασκευή
Αμπελώνες Κουρέα - Αιγίνιο Πύδνας-Κολινδρού
Οίνος Τερζή - Αιγίνιο Πύδνας-Κολινδρού

56. «Ευφραίνει» την... τσέπη το βιολογικό
κρασί
Το ακαθάριστο εισόδημα στον αμπελουργό βιολογικών σταφυλιών
υπολογίζεται να είναι 2.500-3.000 ευρώ το στρέμμα. Οι
μεγαλύτεροι βιολογικοί αμπελώνες υπάρχουν στην Ιταλία,
303.000 στρέμματα, στη Γαλλία, 215.000 στρέμματα και στην
Ισπανία, 176.600 στρέμματα, ενώ στην Ελλάδα καλλιεργούνται
38.750 στρέμματα με αμπέλια για την παραγωγή βιολογικού
κρασιου.Το ακαθάριστο εισόδημα στον αμπελουργό βιολογικών
σταφυλιών υπολογίζεται να είναι 2.500-3.000 ευρώ το στρέμμα, αν
λάβουμε σαν βάση μία μέση παραγωγή σταφυλιών 1.000-1.200
κιλά /στρέμμα και μία μέση τιμή 2,5-3 ευρώ/κιλό. Στον οινοποιό
βιολογικού κρασιού 4.000-4.800 ευρώ το στρέμμα αν
υπολογίσουμε μία παραγωγή 600-800 κιλά κρασιού/στρέμμα και
μία τιμή 5-6 ευρώ/κιλό. Η ΕΕ έχει ψηφίσει τον κανονισμό
834/2007, ο οποίος αντικαθιστά τον κανονισμό 2092/91.

57. Με αυτόν εισάγεται για πρώτη φορά το πλαίσιο μέσα από το οποίο θα μπορέσει
να γίνει η πιστοποίηση βιολογικού οίνου. Στο πλαίσιο του προγράμματος, η
οινοποίηση γίνεται με χαμηλά επίπεδα θειωδών αλλά και με γηγενείς ζύμες,
ένζυμα μόνο τα επιτρεπτά, φυσικά διαυγαστικά (π.χ ζελατίνες από ζώα που
εκτρέφονται βιολογικά), τρυγικό οξύ προερχόμενο από φυσικές τρυγίες των
δεξαμενών.
Με τον νέο κανονισμό, οι παραγωγοί βιολογικού κρασιού θα χρησιμοποιούν
σταφύλια που θα έχουν παραχθεί με βιολογικές μεθόδους, θα έχουν δε το
δικαίωμα να αναγράφουν στις φιάλες «βιολογικό κρασί» και όχι «κρασί από
βιολογικά σταφύλια», όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, που δεν είχε εφαρμοσθεί ο
σχετικός κανονισμός. Οι μεγαλύτεροι βιολογικοί αμπελώνες υπάρχουν στην
Ιταλία, 303.000 στρέμματα, στη Γαλλία, 215.000 στρέμματα και στην Ισπανία,
176.600 στρέμματα ενώ στην Ελλάδα καλλιεργούνται 38.750 στρέμματα αμπέλια
για την παραγωγή βιολογικού κρασιού.

58. Μελισσοκομία
ΑΓΕΛΗ: ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ ΟΛΓΑ,
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ,
ΚΟΥΛΟΥΚΟΥΡΓΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ,
ΛΥΚΙΔΟΥ ΑΝΘΟΥΛΑ

59. Μελισσοκομία ονομάζεται η τέχνη της εκτροφής των μελισσών. Οι
μέλισσες έχουν την τάση να δημιουργούν φωλιές και να παραμένουν μέσα
σε τρύπες, σε κουφάλες δέντρων κλπ. Αυτό οδήγησε τον άνθρωπο στη
σκέψη ότι είναι δυνατό να τις συλλάβει και να τις βάλει να ζήσουν μέσα σε
κάποιο κουτί, που να μοιάζει με κουφάλα δέντρου ή με τρύπα σε βράχο,
προκειμένου να παράγουν μέλι γι' αυτόν. Έτσι άρχισε σιγά - σιγά ο
άνθρωπος να ασχολείται με τη μελισσοκομία.
Η μέλισσα ζει στη Γη το λιγότερο 15 εκατομμύρια χρόνια και θεωρείται από
τους πιο παλιούς κατοίκους της, που εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και
σήμερα.
Είναι από τα ελάχιστα είδη των εντόμων που ο άνθρωπος προσπάθησε να
εκμεταλλευτεί, βλέποντας ότι θα είχε κάποιο οικονομικό όφελος. Η
προσπάθεια αυτή του ανθρώπου να εξημερώσει τη μέλισσα δεν είναι νέα.
Υπάρχει μια σπηλαιογραφία στην Μπικόρπ της Ισπανίας, όπου εικονίζεται
ένας άνθρωπος που προσπαθεί να πάρει μέλι από μελίσσι.
Σε διάφορες ζωγραφικές παραστάσεις, που βρέθηκαν στις Πυραμίδες της
Αιγύπτου, εικονίζονται άνθρωποι που ασχολούνται με τη μελισσοκομία.

60. Στην αρχαία Ελλάδα επίσης η μελισσοκομία βρισκόταν σε
αρκετά υψηλό επίπεδο. Άλλωστε από την εποχή αυτή
υπάρχουν τα γραπτά του Αριστοτέλη για τη μελισσοκομία. Οι
απόψεις του εξακολουθούσαν να ισχύουν μέχρι και το
μεσαίωνα. Ο μεσαίωνας δεν πρόσθετε και πολλά καινούρια
πράγματα στη μελισσοκομία, εκτός ίσως από τον καπνό, όταν
επρόκειτο να ασχοληθεί κανείς με τις μέλισσες, ώστε αυτές να
μην αγριεύουν πολύ. Αργότερα η μελισσοκομία αποτέλεσε
είδος ασχολίας των μοναχών στα μοναστήρια, όπου και
αναπτύχθηκε σημαντικά.

61. Τη μεγαλύτερη ανάπτυξη τη γνώρισε η μελισσοκομία τα τελευταία εκατό
χρόνια και ακόμη μεγαλύτερη τα τελευταία χρόνια μετά τον πόλεμο.
Σήμερα είναι πια πάρα πολλά γνωστά πράγματα από τη βιολογία των
μελισσών, από τη νομοτέλεια που διέπει τη ζωή τους, τον τρόπο της
ζωής τους κλπ. Σε μερικά κράτη η μελισσοκομία έχει πάρει το
χαρακτήρα της βιομηχανικής παραγωγής, όπως στον Καναδά, την
Ρωσία και τις ΗΠΑ. Οι παλιές πρωτόγονες κυψέλες έχουν
αντικατασταθεί με νέες ξύλινες και πολύ πιο πρακτικές και αποδοτικές.
Σήμερα υπάρχουν δύο τρόποι μελισσοκομίας. Ο παραδοσιακός, όπου
το σύνολο των κυψελών παραμένει σε ένα μέρος και ο σύγχρονος, που
κάθε φορά μεταφέρεται στην περιοχή που έχει λουλούδια. Ο δεύτερος
τρόπος, η νομαδική μελισσοκομία, θεωρείται ασύγκριτα πιο
αποτελεσματική και πιο αποδοτική.

62. Στο είδος της μέλισσας της μελιτοφόρου, όπως επίσημα
λέγεται η μέλισσα, υπάρχουν τρεις βασικές ομάδες, η
κάθε μια από τις οποίες έχει και μερικές φυλές. Η πρώτη
ομάδα περιλαμβάνει τις μέλισσες της ανατολικής Ασίας
με εκπρόσωπο τη μέλισσα την ινδική. Η δεύτερη ομάδα
είναι η αφρικανική και η τρίτη ομάδα είναι η ευρωπαϊκή,
που περιλαμβάνει πάνω από 10 φυλές. Οι πιο γνωστές
διεθνώς είναι η Ιταλική (ligoustica) και η Γιουγκοσλαβική
(Carnica), ενώ στην Ελλάδα το πιο διαδεδομένη ντόπια
φυλή είναι η (Cecropia) η οποία πήρε το όνομά της από
τον πρώτο βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα.
Ομάδες μελισσών

63. Η καθεμιά από τις παραπάνω ομάδες έχει
μερικά βασικά διακριτά χαρακτηριστικά. Τα
τελευταία χρόνια άρχισε η συστηματική
διασταύρωση των μελισσών για να
δημιουργηθεί νέος τύπος που θα έχει μέσο
μέγεθος, θα είναι ήσυχη και εργατική και θα
πολλαπλασιάζεται σχετικά εύκολα την άνοιξη.

64. Η ΓΥΡΗ
Είναι η ανθόσκονη που βγαίνει από τους ανθήρες των
στημόνων των λουλουδιών. Από εκεί την μαζεύουν οι
μέλισσες με τα πόδια τους και την κουβαλούν στην
κυψέλη τους, μέσα σε είδος καλαθάκια που
σχηματίζονται στην κλείδωση των δύο τελευταίων
ποδιών τους.
Η γύρη είναι απαραίτητη τροφή για τα μελίσσια εξίσου
με το μέλι, προπάντων για την ανάπτυξη του γόνου.
Χωρίς γύρη σταματά η γέννα της βασίλισσας. Η τροφική
αξία της είναι για τις μέλισσες ό,τι το τυρί, το κρέας και τα
αυγά για τον άνθρωπο, δηλαδή μια αζωτούχος τροφή
(λευκώματα) απαραίτητη για την ανάπτυξη του σώματος
και την αναπαραγωγή, ενώ το μέλι είναι τροφή
υδατανθρακική για την παραγωγή ενέργειας.
Υπολόγισαν ότι μια γερή κυψέλη καταναλώνει 30 κιλά
γύρη τον χρόνο .

65. ΤΟ ΚΕΡΙ
Το κερί είναι μια λιπαρή ουσία που παράγει η μέλισσα
από τους κηρογόνους αδένες που βρίσκονται στην
κοιλιά της, σε διάταξη κατά ζεύγη, σε τέσσερα σημεία.
Από τους κηρογόνους αδένες το κερί βγαίνει σε λέπια,
που η μέλισσα πιάνει με τα πόδια της, τα φέρνει στο
στόμα της και τα πλάθει με τις σιαγόνες της για να
σχηματίσει τις κερήθρες. Το κερί σε χαμηλή
θερμοκρασία σπάζει και τρίβεται, μαλακώνει στους 30ο
Κ., λιώνει στους 62-63ο και βράζει περίπου για να για
να παράγει 1 μέρος κεριού.

66. Για να χτίσουν κερήθρες οι κηροπλάστριες μέλισσες,
γεμίζουν το στομάχι τους με μέλι, κρεμιούνται από το
ψηλότερο σημείο του πλαισίου, άλλες πιάνονται με τα
μπροστινά τους πόδια από τα πίσω πόδια της
προηγούμενης σειράς των μελισσών και σχηματίζουν
δεύτερη σειρά, άλλες με τον ίδιο τρόπο σχηματίζουν
τρίτη σειρά κ.ο.κ., σε τρόπο ώστε να σχηματίζουν ένα
παραπέτασμα από πάνω ως κάτω.
Σε αυτήν την θέση στέκονται τελείως ακίνητες επί 24
ώρες.. Τότε, αφού τα μαλάξουν με τις σιαγόνες τους,
χρησιμοποιούν τα χείλη τους σαν μυστρί, τα
τοποθετούν στη θέση που θέλουν να χτίσουν. Η
ποσότητα του κεριού που περιέχουν τα 20 πλαίσια
μιας κυψέλης είναι περίπου 1,5 χιλιόγραμμα.

67. ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Αν ενδιαφέρεστε να έχετε επιπλέον εισόδημα, το
μελίσσι θα σας το προσφέρει απλόχερα και μάλιστα
με ελάχιστο κόστος επένδυσης. Οι τιμές του μελιού
διαμορφώνονται ανάλογα με την ποικιλία και
ξεκινούν από τα 10 ευρώ το κιλό για ένα συμβατικό
μέλι και από τα 15 ευρώ το κιλό για ένα
πιστοποιημένο βιολογικό μέλι.
Ανάλογα τώρα με την περιοχή όπου ζει ένα μελίσσι
εξαρτάται και η απόδοση της κάθε κυψέλης. Για
παράδειγμα, ένα μελίσσι που ζει στην ηπειρωτική
Ελλάδα και μετακινείται συχνά σε τόπους με
ανθοφορία μπορεί να δώσει παραγωγή μέχρι 3
φορές τον χρόνο. Αντίθετα ένα μελίσσι που ζει σε
νησί θα δώσει από μισή μέχρι μιάμιση παραγωγή
τον χρόνο.

68. Επίσης ένα μελίσσι που θα τοποθετηθεί σε περιοχή
με έντονη ανθοφορία -για παράδειγμα σε
πευκόδασος- μπορεί να δώσει μέχρι και 30 κιλά μέλι.
Το ίδιο μελίσσι αν τρυγήσει σε περιοχή με θυμάρι θα
δώσει πολύ μικρότερη παραγωγή.
Η μέση κατά κεφαλή κατανάλωση μελιού στη χώρα
μας ανέρχεται σε 1,5 κιλό μέλι ανά άτομο τον χρόνο.
Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό στον κόσμο.
Το ελληνικό μέλι θεωρείται ως το καλύτερο του
κόσμου. Μπορεί να γίνει το μαύρο χαβιάρι για την
Ελλάδα. και το μεράκι του Έλληνα μελισσοκόμου.

69. Η ανωτερότητα του ελληνικού
μελιού οφείλεται στη μεγάλη
βιοποικιλότητα (μεγάλος αριθμός
διαφορετικών φυτών), στις
εδαφολογικές και κλιματικές
συνθήκες της χώρας μας στο
υψηλό γνωστικό επίπεδο και τον
επαγγελματισμό.

70. Η προσφορά της μελισσοκομίας ως κλάδου της γεωργικής
παραγωγής είναι μικρή, όταν υπολογίζεται με βάση την αξία
των προϊόντων που παράγει άμεσα η ίδια, εφόσον καλύπτει
μόλις το 1,80% της ζωικής παραγωγής και το 0,55% της
συνολικής ακαθάριστης αξίας της αγροτικής παραγωγής της
χώρας μας .Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντική , όταν σ' αυτήν
συνυπολογίζεται η συμμετοχή της μέλισσας στην
επικονίαση.
Από τη δραστηριότητα αυτή της μέλισσας προκύπτουν
γενικότερα οφέλη ,όπως η βελτίωση ποιότητας και
παραγωγής φρούτων, καρπών και σπόρων,
η ποικιλότητα της αυτοφυούς βλάστησης, η διατήρηση της
βιολογικής ισορροπίας και άλλα. Η μελισσοκομία είναι από
τις ελάχιστες οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου
που, όχι μόνο είναι φιλική προς το περιβάλλον, αλλά και
συντελεί στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων.

71. Η μελισσοκομία είναι από τις ελάχιστες
οικονομικές δραστηριότητες του
ανθρώπου που, όχι μόνο είναι φιλική
προς το περιβάλλον, αλλά και συντελεί
στην ορθολογική διαχείριση των
φυσικών πόρων.
Με τη σταδιακή μείωση του αριθμού
των άλλων εντόμων επικονιαστών με
τις εκχερσώσεις και τη χρήση των
ζιζανιοκτόνων, ο ρόλος της μέλισσας
στην επικονίαση των καλλιεργούμενων
φυτών, αλλά και της αυτοφυούς
βλάστησης καθίσταται πλέον
πρωταρχικός

72. Η μέλισσα θεωρείται και
είναι το πολυτιμότερο έντομο
στον πλανήτη γη. Έχει
υπολογισθεί ότι η οικονομική
συμβολή της, μέσω της
επικονίασης στην Ευρωπαϊκή
Ένωση, φθάνει τα 4250
εκατομμύρια. Η συμβολή αυτή
είναι σημαντική για την Ε.
Ένωση, της οποίας οι νέοι
προσανατολισμοί είναι η
ποιότητα και το περιβάλλον.