1. 2.gaiko sintesiak
LEHEN HEZKUNTZAKO IRAKASLE BEZALA, ZE
FORMAKUNTZA TEKNOLOGIKO BEHAR
DUGU?
OTARRAK:
Ainhoa Onsalo
Eider Ordoki
Nuria Oyarzabal
Idoia Oyarzabal

2. 2.gaiko sintesiak
LEHEN HEZKUNTZAKO IRAKASLE BEZALA, ZE FORMAKUNTZA
TEKNOLOGIKOA BEHAR DUGU?
Los ordenadores, provocadores de emociones (Gros, 2000)
Gehienetan ordenagailuen aurrean bi muturreko jarrera agertzen dira:
1. Teknofobia: Teknologia erabiltzeari gorrotoa
2. Teknofilia: Teknologia arazo guztien soluzioa ikusten dutenak eta
horregatik punta-puntako teknologia erabiltzen dutenak
Irakasleak honen aurrean ere zenbait ikuspuntu ezberdin aurkezten ditu:
1. Aldaketarik nahi ez dituztenak
2. Prestakuntzarik ez dutena
3. Huts egitera beldur direnak, etorkin digitalak baitira.
4. Ordenagailua irakaslearen ordezko ikusten dutenak.
5. Eguneroko berrikuntzak ikasleei azaltzen dizkietenak.
La competencia digital e informacional en la escuela (Area, 2009)
XXI .mendeak aldaketa asko jasan ditu eta honekin batera eskolak ere
moldatu egin behar izan dira. Liburuek eta imprimatutako materialek zenbatuta
dituzte beraien egunak, ondorioz, konputagailu eta Internetarekin batera existituko
dira. Guzti honi esker, sozializazio kulturaleko prozesua aldatzen ari da eta gure
aurreko garaiarekin alderatuz, orain informazio gehiago lortu dezakegu.
XXI.mendearen kulturak alfabetatze berriak gehitzearen beharra eskatzen
dio heziketa sistemari:
Ikus-entzunezko alfabetatzea: analizatzeko eta ikus entzunezko testuak
produzitzeko ahalmena garatzea ikaslearengan.
Alfabetatze teknologiko edo digitala: informatikaren erabilerarako
trebetasunak garatu. Hardware-a eta software-a erabiltzen jakitea.
1

3. 2.gaiko sintesiak
Alfabetatze informazionala: konpetentzi eta trebetasun desberdinak
garatu informazioa bilatzeko, aukeratzeko, analizatzeko eta
berreraikitzeko.
Multialfabetizazioa: gizarte bat prestatu egin behar da eta gaur egungo
komunikabide eta hizkuntzekin kualifikatu, alfabetizazio desberdinak
kontuan izanik.
Alfabetizaziorako, lau dimentsio hezigarri planteatu beharko dira:
Dimentsio instrumentala: hardwarea eta softwarea erabiltzen jakitea.
Dimentsio kognitiboa: erabilera burutsuko informazioarako eta
komunikaziorako trebetasunak garatu (datuak bilatzea, aukeratzea...)
Dimentsio soziokulturala: teknologiaren aurrean arrazoizko jarrerak
garatzea eta baita komunikaziorako jarrera positiboak ere.
Dimentsio axiologikoa: irizpideak lortu informazioaren analisi
kritikoetarako eta balore etikoak izan teknologiaren eta
komunikazioaren erabileran.
Azken finean, multialfabetizazio eskolarra, ikasle konpetentea eratzea
izango litzateke informazioaren tratamenduan eta kultura desberdinekin elkar
eragitera gaitzea.
Konpetentzi informazional eta komunikatiboak garatzeko eremuak TIC-en bidez:
Informazioaren eskuratzerako eta ulermenerako konpetentziak: bilatzen
jakitea, aurkitzea eta informazioa ulertzea.
Informazioaren adierazpenerako eta komunikaziorako konpetentzia:
hizkuntza, simbolo eta teknologia desberdinen bidez adierazten jakitea
(bloga landuz, web orrialdeak, bideoklipak..)
Interakzio sozialerako konpetentziak: emailen, foroen bidez...beste
pertsonekin komunikatzea.
2

4. 2.gaiko sintesiak
Irakasleek dituzten heziketa erronka berriak:
Ikaslea gaininformatuta dago komunikabide guztiek igortzen duten
informazio ezberdinengatik. Eskolak lagundu egin beharko dio ikasleari
bere informazio guztiari zentzua izaten. Horretarako, eskolak trebetasun eta
konpetentzi berriak garatzen lagundu beharko die ikasleei, informazioa
aurkitzeko, informazio egokia eta interesgarria aukeratzeko,
aztertzeko eta ondoren antolatu, berreraiki eta hedatzeko.
Irakasleak onartu egin beharko du ikasleek helduek baino gehiago
menderatzen dutela teknologia.
Ordenagailuen etorrerarekin,irakasleak irakaskuntza metodologia berria
garatu beharko du, horregatik, ordenagailuen bidez egiteko jarduerak
planifikatzen ikasi beharko du.
Ordenagailuez erakustea, irakasleentzat konponbide bat baino gehiago,
erronka bat izatea izango litzateke. Honek, ikasle edo talde bakoitza
aztertu eta kontrolatu beharko du, bakoitzak lan bat egiten baitu eta izango
duten erritmoa ez delako berdina izango.
Sare digitalei esker, informazioa truka dezakegu denbora eta espazioa
kontuan izan gabe. Era indibidualean, teknologiaren erabileraren bidez,
erronka lankidetza heziketa bat sortzea izango litzateke, hau da,
ikasleen artean eta klase geografikoki desberdinen artean lankidetza
heziketa lortzea.
Digital Natives, Digital Inmigrants (Prensky, 2001)
Gaur egungo ikasleak teknologiarekin hazitako lehen belaunaldia dira.
Beraien bizitza osoan ordenagailu, bideojoko, musika erreproduktore, kamara
digital, mugikor eta tresna digitalekin jardun dute. Honenbestez, ulertzekoa da
ikasle horiek beraien aurreko belaunaldiekin konparatuz, informazioa
prozesatzeko eta pentsatzeko modu desberdina dutela.
Horretaz gain, teknologia digitalarekin hazi ez diren baina beren bizitzako
momentu batean horri egokitzen eta horrekin liluratzen ari diren horiek etorkin
digitalak dira.
3

5. 2.gaiko sintesiak
Hari horretan, hezkuntza aurre egiten ari den arazo garrantzitsuena etorkin
digitalak, garaiz kanpoko hizkuntzan mintzatzen direnak, borrokatzen ari direla
biztanleriari irakasteko da, azken hauek hizkuntza erabat berria hitz egiten
dutelarik.
Etorkin digital horiek gaur egungo mundura egokitu daitezen, metodologia
eta edukiak berriz aztertu behar dira. Lehenarekin hasita, gaur egungo irakasleak
beren ikasleen hizkuntza eta estiloan komunikatzen ikasi behar dute. Horrek
azkarrago joatea esan nahi du, ez garrantzia duenari zentzua kentzea edo
pentsamenduaren trebeziak aldatzea.
Bigarrenari dagokionez, singulartasun digitalean bi eduki mota pentsa
daitezke: eduki legatu eta etorkizuneko edukiak. Lehenengoak antzinako
sistemetarako konputaziokoak dira. Horren barruan, irakurketa, idazketa,
aritmetika, pentsamendu logikoa, idazketen ulermena, antzinako ideiak eta abar
hartzen ditu. Azken finean, gure curriculum tradizional osoa.
Etorkizuneko edukiak, aldiz, bere gehiengoan digital eta teknologikoak dira.
Honen barruan software, hardware, robotika, nanoteknologia, genomaren
ikasketak eta gainera, etika, politika, soziologia, hizkuntzak eta horiekin
erlazionaturiko beste alorrak ere barnean ditu.
Irakasle bezala, eduki legatu eta etorkizuneko edukiak nola irakatsi
pentsatu beharra dago. Lehenak itzulpen eta metodologia aldaketa gehiago
tartean sartzen ditu; bigarrenak, berriz, eduki eta pentsamendu berri horren plus
hori barnean du.
Natibo digitalen hizkuntzara jada material batzuk egokitu dira. Horren
barruan, eraginkorrak dira lana egiten duten bideojokoak asmatzea, baita eduki
zailenetarako ere. Azken finean, ikasleen gehiengoa hizkuntza horrekin trebatua
dago.
4

6. 2.gaiko sintesiak
Ikuspuntu berri hori eraginkorra zela ikusi zuten heinean, natibo digitalen
metodologia berria irakaskuntza eredua bihurtu zen, bai joku barruan bai kanpoan
ere eta bere garapen abiadura asko azkartu zen.
Orobat, gai guztientzat metodologia natiboak asmatu behar dira, maila
guztietarako, ikasleak bideratzaile modura erabiliz. Prozesua jada hasi da,
adibidez, joko ezberdinak asmatuz eta horren publizitatea egin eta arrakastak
aditzera eman behar dira.
Hitz gutxitan esanda, hezitzaile etorkin digitalak berez natibo digitala izatera
heldu nahi badute, hots, beraien ikasle guztien mailara, aldatu beharra dute.
European Pedagogical ICT License (EPICT, 2006)
Irakasleek bost gauza jakin beharra ditu IKTen inguruan. Lehena IKTen
erabilera irakaskuntzan eta ikaskuntzan, bigarrena ordenagailuen erabilera,
informazioa bilatzeko eta komunikatzeko internet erabiltzen ere jakin behar da,
idazketa eta testuak prozesatzen ere jakin behar dituzte eta azkenik IKTak eta
eskola berrikuntzak ere kontuan izan behar dira.
1. IKTak ikaskuntzan eta irakaskuntzan: hiru talde ezberdinetan sailkatzen dira
a. IKTak ikasketaren osagarri gisa
b. IKTak irakaskuntza tresna gisa
c. IKTak ikaskuntza tresna gisa
Hau lortzeko beharrezkoa da teknologia erabiltzen jakitea, teknologia
ulertzea eta hausnartzeko gai izatea. 3 gaitasun hauek lortzean, IKTak
kontrolatzen direla esan daieke.
2. Ordenagailua: Irakasleak ordenagailua modu pedagogiko zein pertsonalean
erabiltzen jakin behar du. Horrez gain, ordenagailuak modu egoki batean
funtziona dezan eguneratua egon behar da.
5

7. 2.gaiko sintesiak
3. Informazioa bilatu eta komunikatu interneta erabiliz: Interneten informazio
asko dago ikaskuntza prozesurako zein ikaskuntzarako, irakasle nahi
ikasleentzako. Baina, informazio egoteaz gain zenbait plataforma daude non
bertan besteekin komunikatu gaitezkeen eta gure lanak bertan zintzilikatu
besteekin partekatzeko.
4. Testuak prozesatzen eta idazketa prozesua: Ordenagailuek baliabide asko
dituzte idazketa eta testu prozesua errazteko.
5. IKTak eta eskola berrikuntzak: IKTek asko laguntzen dute eskolan berrikuntza
aldaketa bat ematerako garaian. Esaterako ekimen digitalak erabiliz.
Eskola 2.0: Konpetentzia Mapa
Gaur egun, IKT guztien artean, izugarrizko indarra hartzen ari den Eskola
2.0 proiektua dugu. Eskola 2.0 proiektuak, irakasleak ezagutza teknologiko,
diziplinar eta pedagogikoa garatu ditzan beharrezkoak diren materialak eta
baliabideak ditu.
Proiektu honen arabera, hezkuntzako hainbat aspektu aldatu egin behar
dira. Hezkuntza tradizionalean, irakasleak ematen zituzten ezagutzak, ikasleak
irakaslearen zain egoten ziren ezagutzak jasotzeko, ikastea bakarkako lana zen,
irakasle eta ikasleen artean ez da inolako erlaziorik ematen eta lehiakorra da.
Eskola 2.0 proiektuarekin berriz, ezagutzak irakasle eta ikasleen artean
eraikitzen dira, ikastea eraikitzaile aktibo bat da, ikasketa soziala da, hau da, ez da
indibiduala, irakasle eta ikasleen arteko erlazioan ezagutzak trukatzen dira eta
ikaskuntza kooperatiboa da.
IKTak irakasleak eta ikasleak erabiltzen baditu, ikaskuntza konstruktibo elkar
banatu bat lortuko dugu.
Nahiz eta IKTak aurrerapen handia eman, eta ikaslearen inguru gertukoena
eta esperientziarik errealena izan, IKTak ezin dituzte orain arteko ikerkuntza
6

8. 2.gaiko sintesiak
zuzena eta aktiboa ordezkatu. Ikaslearen inguru gertukoena, hau da, IKTak, eta
errealitateko bizipenak material didaktikoarekin elkartzen badugu, Eskola 2.0
proiektua dugu.
IKTak gure bizitzaren eta kulturaren zati dira, asko aldatzen ari baitira gure
inguruko eremu guztiak. Honekin guztiarekin bi aktore nagusi daude: ikasleak eta
irakasleak.
Bi gaitasun mapa desberdintzen ditugu, ikasleenak eta irakasleenak.
Gaitasun mapa horiek irakasle profil jakin bat lortzera bideratuta daude: irakasle
autonomoa, IKTen erabileraren trebatua eta herritarra den aldetik konpromisoa
ageri duena. Irakasleak bere gaitasun mapen arabera, inprimakiak eta
kalifikazioak aurkeztea, laguntza materialak sortzea.. hartzen ditu barnean.
Ikasleen mapak ere, gazte autonomiadunaren profila du. Gaztea, sortzailea,
kritikoa eta bere ingurune fisiko eta gainerakoekiko arduratsua izan behar du.
Ikaslearen gaitasun maparen arabera berriz, teknologia ulertzea eta erabiltzea,
jarrera ireki eta ikertzailea izatea hartzen ditu barnean.
Gaitasun hauek guztiak, IKTko gaitasun orokorrak osatzen dituzte.Gaitasun
orokor hauek komunak dira hezkuntza maila guztietan.
7