2. ფულს ისევე დიდი ისტორია აქვს როგორც კაცობრიობის
ცივილიზაციას.საუკუნეების სვლასთან ერთად
ფულადი ერთეულებიც მუდმივად
იცვლებოდა.თავდაპირველად ეს იყო ნატურალური
გაცვლა. ადამიანების პირველყოფილი საქმიანობის
ნადირობისა და შემგროვლებლობის უფრრო ეფექტური
საქმიანობით ჩანაცვლებამ განაპირობა გაცვლის
საჭიროება ერთი საქონლისა მეორეზე,რომელიც დღემდე
„ბარტერის“სახელით შემორჩა.
3. ყველაზე პირველად მონეტები გამოჩდნენ ჩინეთსა და ძველი ლიდიის
სამეფოში ძვ.წ VII საუკუნეში.მონეტები სწრაფად გავრცელდა მეზობელ
ბარბაროსულ ტომებში .საქართველოში მონეტებს ძვ.წ VI საუკუნიდან
1834 წლამდე ბეჭდავდნენ.
4. პირველი ქაღალდის ფული შეიქმნა ჩინეთში ჯერ კიდევ IX საუკუნის დასაწყისში.დიდი და
მნიშვნელოვანი საქმეები დიდ თანხებს მოითხოვდა.მასიურად ბანკნოტების ბეჭდვა 1024
წელს დაიწყო.
5. Xx საუკუნის 90-იან წლებში საქართველოში
გამოიყენებოდა ფულის ერთეული,რომელსაც
ერქვა კუპონი.მიმოქცევაში გამოშვებულმა
ჭარბმა ფულის ოდენობამ გამოიწვია კუპონის
გაუფასურება ,მისი მსყიდველობითი უნარი
დაეცა და განიცადა ინფლაცია.საქმე იქამდე
მივიდა რომ კუპონი შეიცვალა ფულის ახალი
ერთეულით რომელსაც ლარი ეწოდა.
6. ფულის მნიშვნელობა
ფული ეკონომიკაში არსებული ქტივების
სიმრავლეა რომელსაც ადამიანები
რეგულარულად იყენებენ სხვა
ადამიანებისგან საქონლისა და
მომსახურების შესაძენად.
7. ფულის თვისება
გამძლეობა_მასალა ადვილად არ უნდა
უჭდებოდეს.
გაყოფადობა-შესაძლებელი იყოს ნაწილებად
დაყოფა,დახურდავება
პორტატულობა-მცირე ზომის ,მსუბუქი,ადვილად
სატარებელი
ცნობადობა-ძნელად
გასაყალბებლი,განსაკუთრებული დამცავი ნიშნის
მქონე
სტაბილურობა-მუდმივ ან ხანგრძლივ
ღირებულების მქონე
ერთგვაროვნება-ქვეყნის ნებისმიერ
წერტილში,ერთი და იმავე ნომინალის ფულს
ერთი და იგივე ღირებულება ქონდეს
9. გაცვლის საშუალება-ისაა რასაც მყიდველები აძლევენ
გამყიდველებს საქონლისა და მომსახურების შესაძენად.
ფულის გაცვლა შესაძლებელია ბანკებსა და ვალუტის
გასაცვლელ პუნქტებში , რომელებშიც დადგენილია
სავალუტო კურსი.
ღირებულების საზომი-ერთეული რომელსაც ადამიანები
იყენებენ ფასების განსაზღვისა და დავალების
აღრიცხვისათვის.
დაგროვების საშუალება-ადამიანების მიერ
მსყიდველობითი უნარის აწმყოდან მომავალში გადატანის
განსაკუთრებული შესაძლებლობა.
როდესაც ადამიანი იღებს რაიმე თანხას მას შეუძლია ეს
თანხა შეინახოს და სხვადასხვა დროს გამოიყენოს.
10. ფულის ფუნქციებიდან გამომდინარე
განასხვავებენ ფულზე ოპერაციულ და
სპეკულაციურ მოთხოვნას.
ოპერაცილუი -მოთხოვნა ასახავს ფულზე
მოთხოვნას რომელიც აუცილებელია
საქონლის შესაძენად.
ფულზე სპეკულაციური მოთხოვნა ასახავს
ფულზე მოთხოვნას აქტივების მხრიდან.
ფულზე ოპერაციული და სპეკულაციური
მოთხოვნა ერთად აყალიბებს ფულზე
მთლიან მოთხოვნას.
11. ფულის სახეობები
საქონლური ფული-ფული რომელიც იღებს
რეალური ღირებულების მქონე ქონების
ფორმას.
დეკრეტული ან ქაღალდის ფული-შინაგანი
ღირებულების არმქონე ფული რომელიც
მთვარობის დეკრეტის გამო იხმარება
როგორც ფული.
14. ფულის ფასი ისე როგორც ნებისმიერი
საქონლის ფასი დამოკიდებულია მასზე
არსებულ მოთხოვნა მიწოდებაზე.
თუ ფული იმაზე მეტი მიეწოდბა
მიმოქცევას ვიდრე მოთხოვნაა მაშინ იგი
განიცდის ინფლაციას.
თუ ფული მოთხოვნაზე ნაკლები მიეწოდება
მაშინ დეფლაციას.
15. ფულადი აგრეგატები
ეკონომიკაში ფულის მოცულობისა და
სტრუქტურის გამოსახატავად გამოიყენება
ფულადი აგრეგატი M₀ ; M₁;M₂; M₃;L;
მიმოქცევისათვის საჭირო ფულის რაოდენობის
განსაზღვრისთვის გამოიყენება ირვინგ იშერის
განტოლება MV=PQ სადაც :
M--- ფულის რაოდენობა
V--- ფულის მიმოქცევის სიჩქარე
Q--- საქონლისა და მოპმსახურების რაოდენობა
P--- საქონლისა და მომსახურების საშუალო ფასი
16. საკრედიტო ბარათები
საკრედიტო ბარათი არის პლასტიური
ფირფიტა,რომლის მაგნიტუს ლენტზე
შეყვანილია მფლობელის
მონაცემები.საკრედიტო ბარათის არამარტო
ზღუდავს ნაღდი ფულის მიმოქცევას
მოსახლეობაში არამედ სხვა დადებითი
თვისებებიც აქვს. მაგ :უსაფრთხოა
მოგზაურობისას,ქურდობისა და
ყაჩაღობისგან დაცულობა მაღაზიაში
განაღდების გამარტივებული ოპერაციები.
