Vegetativni organi kaj rastenijata

1. Растителни органи
Маја Д. Саридис

2. Поделба на растителните органи
1.Вегетативни –го одржуваат растението во
живот
 корен
 стебло
 лист
2. Репродуктивни (генеративни) –
овозможуваат размножување и биолошки
опстанок
 цвет
 плод
 семе

3. КОРЕН
Коренот е осовински вегетативен растителен
орган со кој:
 растението се прицврстува за подлогата
 впива вода и растворени минерални материи
 Складира ( органски) резервни материи
 на врвот на коренот се наоѓа вегетативниот
конус со чија активност коренот расте
непрекинато цел живот
 Вегетативниот конус е заштитен со коренова
капа ( калиптра)за да не се оштети при
пробивање низ подлогата

4. Градба на коренот
 На коренот морфолошки се
разликуваат повеќе делови ( зони)
 зона на коренова капа
 Зона на растење
 Зона на издолжување
 Зона на коренови влакна (апсорпција)
 Зона на спроведување

5. Зона на растење
•Со делба на
клетките од
вегетативниот
конус коренот
расте
Зона на коренови влакна
• површински клетки кои
создаваат влакна за
впивање на водата.
Зона на издолжување
Клетки кои растат во
должина
Зона на коренова капа
 површинскиот слој е изграден
од мртви клетки кои постојано се
трошат но и се обновуваат од
вегетативниот конус
 Го намалуваат триењето –го
заштитуваат вегетативниот конус
Градба на корен
Зона на
спроведување

6. Зона на коренова
капа
Зона на растење
Меристемско
ткиво

7. Анатомија на коренот
Ако се направи напречен пресек се
забележуваат следниве
слоеви( зони)
 Кора епително ткиво ( заштита)
 Паренхимско основно ткиво
 Централен дел – спроводно ткиво.

8. Анатомија на коренот
Кора епително
ткиво
( заштита)
Од нив се
создаваат
кореновите
влакненца
Централен
дел –
спроводно
ткиво
Паренхимско
основно ткиво

9. Напречен пресек на спроводно ткиво
КСИЛЕМ
ФЛОЕМ

10. simplast
apoplast Ćelijski zid
НАДОЛЖЕН ПРЕСЕК НА КОРЕН

11. Коренов систем
Главниот корен со страничните
A. Осков коренов систем
се создава од коренчето на никулецот
се вика главен корен и на
одредена оддалеченост од врвот
почнува да се разгранува
образувајки странични корења
обично послабо развиени од
главниот корен
Овој тип на коренов систем го има
кај голосемени и дикотиледони
B. Жилест коренов систем кога коренчето на никулецот
рано ќе престане со растење,тогаш од стеблото почнуваат
да растат корени – адвентивни кај жилестиот коренов систем
сите адвентивни корења се со иста должина и се
многубројни
Овој тип на корен го има кај монокотиледоните
Адвентивни корења се јавуваат и кај некој растенија кои
можат вегетативно да се размножуваат

12. ДОДАТНА УЛОГА НА КОРЕНОТ
СКЛАДИРАЊЕ НА ХРАНЛИВИ
МАТЕРИИ
 Ако храната се складира во главниот
корен- репкаст
 Кога храната се складира во страничните-
грутчест
 Кај некој тропски растенија кои живеат во
мочуришта- корења на површината за
дишење- спроведува воздух во подземните
корења

13. РЕПКАСТ
Beta cicla
цвекло

14. РЕПКАСТ
Daucus carota subsp. sativus

15. Скробни зрна во
паренхимски клетки
КОРЕН

16. Мангрово дрво корења за дишење

17. СТЕБЛО - ИЗДАНОК
Стеблото е осовински дел на изданокот кое расте
непрекинато во текот на целиот живот на растението.
Стеблото заедно со листовите се вика изданок.
Основна улога на стеблото е:
 Спроведување на вода и минерални материи од
корен нагоре и обратно спроведување на
растворени органски материи
 Потпорна-Стеблото и гранките го држат исправено
ратението,ги носат листовите и ги поставуваат во
најдобра положба за примање на Сончева
светлина
 Складирање на хранливи материи,вода

18. ИЗДАНОК- стебло со листови и пупки
ТЕМЕНА ПУПКА
СТРАНИЧНА ПУПКА
КОЛЕНЦЕ -НОДУС
ЧЛЕНЧЕ - ИНТЕРНОДУС
ЛИСТ

19. цвет
ТЕМЕНА ПУПКА
КОЛЕНЦЕ -НОДУС
ЧЛЕНЧЕ - ИНТЕРНОДУС
СТРАНИЧНА ПУПКА
ТЕМЕНА ПУПКА
Лисна дршка
Лисна плочаЛист
Осков корен
Странични
корења
СИСТЕМ
НА
ИЗДАНОК
КОРЕНОВ
СИСТЕМ
Стебло

20. Епидермис
Спроводно снопче
Меристем (ткиво за растење)
Вегетативна пупка –растење во висина

21. Изданокот расте со врвот на кој е
вегетативниот врв (конус) ,на основата се
формираат зачетоци на листови ,во нивните
пазуви се образуваат странични изданоци
Делот на стеблото од каде почнуваат листови
се вика коленце – нодус, а делот мегу 2
коленца се вика членче - интернодус
 во зависност од должината на членчето
изданоците може да бидат :
 Кратки –со приближени листови
 Долги – на одредена одалеченост

22. Долг
Краток

23. Разгранување на изданокот
Изданокот кој се развива од никулецот основен
изданок
Странични изданоци –од странични пупки
Пупката е всушност млад уште не развиен
изданок ( со делба на клетките од вегетативниот
конус) ќе израснат сите делови на изданокот.
Под врвот на вегетативниот конус се зачнуваат
листовите ,а во нивните пазуви пазувни
( странични )пупки од кои настануваат страничните
изданоци
Така настанува разгранувањето – се формира
систем од изданоци со кои се постигнува
зголемување на површината на телото на
растението

24. ПУПКИ
A. ТЕМЕНИ ПУПКИ
B. Странични пазувни пупки

25. Разгранување
2. 3.
1.Дихотомно
2. Моноподијално
3.Симподијално

26. Разгранување
Моноподијално кога расте со главната
осовинска гранка,страничните растат на
неа и заостануваат во растот –
иглолисните даб, јавор,дрен
Симподијално кога главната осовина го
прекинува растењето, а некоја од
страничните го превзима правецот на
растење и тоа се повторува во текот на
растењето

27. Симподијалноразгранување
Picea omorica, Панчиќева оморика
Quercus sp., даб
Моноподијално разгранување

28. Изменети изданоци/стебла
Резервоар за вода

29. Репкасто задебелено стебло
Складирање хранливи материи
Brassica oleraceae var. gongyloides, келераба

30. STOLONI kod jagode, Fragaria vesca

31. Трња
Gleditschia sp., рогач

32. Лијани стебла
кои ползат

33. Подземни изданоци
ризом
Zingiber officinale
Rosc., ѓумбир

34. Solanum tuberosum L.,
компир
Грутка

35. Луковица
Allium cepa L., кромид
Gagea sp., љутиче

36. Urginea maritima, приморски кромид -најголема луковица

37. Видови надземните стебла:
Треви ( пиреј,жита)
Зелјести растенија
(пипер,домат,градинарски цвекиња)
Лијани (винова лоза,бршлен)
Грмушки ( капина,малина)
Дрвја ( бука,даб,слива)

38. Епидермис
Кора
Централен
цилиндер
Паренхим
Aristolochia sp.
Меристем
Спроводни
снопчиња

39. Распоред на спроводните снопчиња
1
2
1. Монокотиледони
2. Дикотиледони

40. Секундарна
градба на стебло
I. Кора
II. Секундарно
дрво
III. Срцевина

41. Лист
Лист е дел од изданокот кој врши
три главни функции
Фотосинтеза
Транспирација
Размена на гасови

42. Градба на листот
 Листот се создава од истото творно
ткиво како и стеблото – вегетативниот
врв (конус)
 Потполно развиен лист се состот од :
Лисна основа
Лисна дршка
Лисна плоча - лиска

43. Делови на
листот
Лисна плоча лиска lamina
дел кој ги врши сите функции
кај него се разликува
Опачина- посветла и рапава
лице- потемна
Лисна дршка- petiola
е делот што ја
прицврстува лиската
за стеблото
Лисна основа
Е делот со кој листот е
прицврстен за
стеблото

44. Лице на лист
Опачина на лист
Бифацијален
лист

45. бифацијаленбифацијален
еквифацијаленеквифацијален
унифацијаленунифацијален

46. Видови листови
Во зависност од
тоа колку лиски
има на лисната
дршка се делат
на :
Прости
Сложени
Листовите кои на една дршка
има повеќе лиски – сложени
Прстесто сложени
Перасто сложени
Прости на една дршка има
една лиска

47. Според
облик на
лиската може
да биде
игличест
ланцетест
Линеарен
Асиметричен
спатуларен
јајчест
елипсоиден
кружен
бубрежест
срцест
копјест
стрелест,
триаголен

48. Раб на листот
•Крајот на лиската може да биде цел или засечен
•Така листот може да биде назабен,перасто и прстесто
насечен,пиласто назабен

49. Врвот на
листот
Основата на
листот

50. Нерватура на листот
 Системот на спроводни
снопчиња на лиската
се нарекува нерватура
на листот
Паралелна
Мрежеста нерватура

51. Переста нерватура Прстеста нерватура

52. Распоред на листови на стеблото
Наизменичен ( 1 лист од
членче)
Прстенести
Наспремни (2 листа од едно
членче)

53. Градба на лист
Епидермис на
лицето на
листот
Епидермис на
опачината
Кутикула
Кутикула
Ксилем
флоем
Палисаден
паренхим
Со хлоропласти
- фотосинтеза
Сунгерест
паренхим
Со меѓупростори
Размена на гасови
Стоми
Спроводни
снопчиња

54. O2, H2O
CO2
Ksilem i
floem
Функција на листот