Prezentacja na temat potrzeb osób z uszkodzonym słuchem prof. Bogdana Szczepankowskiego (Polska Rada Języka Migowego) wygłoszona 09.03.2015 na posiedzeniu Zespołu opiniodawczo-doradczego oraz zadaniowego ds. osób o ograniczonej możliwości poruszania sięprzy Prezesie UTK.

2. Prof. dr hab. Bogdan Szczepankowski
Warszawa, 9 marca 2015 r.
SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK – WARSZAWA

3.  niedosłyszący – częściowe uszkodzenie słuchu
(ubytek słuchu średnio do 90 dB)
 głusi – praktycznie nie słyszą, ale mówią
(utrata słuchu zazwyczaj po opanowaniu
mowy dźwiękowej, średnio powyżej 90 dB)
 głuchoniemi – nie słyszą i nie mówią (utrata
słuchu zazwyczaj od urodzenia lub powstała
we wczesnym dzieciństwie średnio
powyżej 90 dB).

4.  ok. 35 tysięcy osób głuchoniemych
 ok. 10 tysięcy osób głuchych
 ok. 900 tysięcy osób
niedosłyszących (z uszkodzonym
słuchem w stopniu co najmniej
umiarkowanym)
Skala tego zjawiska w Polsce
Ponadto ok. 3 milionów osób ma lekki niedosłuch,
który także może stanowić problem w komunikowaniu się,
zatem podejmowane działania dotyczyć będą ok. 4 milionów
potencjalnych pasażerów z uszkodzonym słuchem,
czyli ok. 10% populacji

5.  Osoby głuchonieme – posługują się
głównie lub wyłącznie językiem migowym,
możliwość porozumiewania się pismem
bywa bardzo ograniczona
 Osoby głuche – posługują się mową
dźwiękową, ale odbiór informacji może
następować głównie drogą pisemną
 Osoby niedosłyszące – porozumiewają się
mową dźwiękową i posługują słuchem,
ale wymagają komfortu akustycznego
i odpowiednich środków technicznych.

6.  Uszkodzenie słuchu jest niepełnosprawnością bardzo
często niedostrzegalną w warunkach podróży koleją.
Jeśli wszystko idzie dobrze, nie pojawia się potrzeba
komunikowania się lub dostępu do informacji – nikt
może nie zauważyć, że taka osoba skorzystała
z usług polskich kolei.
 Problemy pojawiają się wtedy, kiedy
coś jest nie tak jak powinno być,
a wtedy są to zazwyczaj problemy
bardzo trudne do pokonania.

7.  osoby głuchonieme mogą swobodnie
porozumiewać się pismem – nieprawda,
jest to dostępne tylko nielicznym
 aparaty słuchowe załatwiają problem niedosłuchu czy
głuchoty – nieprawda, aparaty
tylko poprawiają sytuację,
ale nie rozwiązują problemu.

8.  rezerwacja i zakup biletu
 komunikowanie się i dostęp
do informacji na dworcu
 komunikowanie się i dostęp
do informacji w pociągu
 sytuacje awaryjne

9. na ogół przebiega to bez problemów, często jednak
starsze osoby często nie potrafią samodzielnie
dokonać zakupu lub nie mają dostępu do internetu

10.  osoby głuchonieme najczęściej przygotowują
parametry biletu na kartce i podają kasjerce –
problem pojawia się wówczas, kiedy konieczna
jest wymiana informacji – wtedy brak rozwiązania
 osoby głuche wyrażają życzenie mową,
w przypadku konieczności wymiany
informacji kasjerka posługuje się
pismem
 osoby niedosłyszące wymagają
komfortu akustycznego – idealnym
rozwiązaniem jest okienkowa pętla
indukcyjna.

11. Sygnał wejściowy z dowolnego źródła dźwięku (w tym
przypadku z mikrofonu) przekazywany jest poprzez
wzmacniacz bezpośrednio do pętli indukcyjnej.
Gdy użytkownik aparatów słuchowych znajdzie się
w zasięgu działania pola magnetycznego urządzenia
(wewnątrz obwodu pętli) i przestawi aparat słuchowy
na odbiór indukcyjny oznaczany literą „T” lub „MT”,
sygnał ze źródła dźwięku dociera bezpośrednio
do aparatów słuchowych, dzięki czemu
pozbawiony jest wad (zniekształceń w postaci
pogłosu, echa czy odbicia) wynikających
z rozchodzenia się fali dźwiękowej w otoczeniu.
Odbiorca dźwięków ma wrażenie, jakby
mówiono mu bezpośrednio do ucha.
Koszt takiej pętli jak na obrazku ok. 500 zł.
Piktogram

12.  osoby głuchonieme – kontakt
za pomocą systemu
wideotłumaczenia
 osoby głuche – kontakt na
piśmie (papier, smartfon, tablet)
 osoby niedosłyszące – kontakt
przez okienkową pętlę
indukcyjną

13.  konieczny jest monitor z kamerą,
która widzi osobę głuchoniemą
(urządzenie może być za szybą)
 po połączeniu się przez internet
z tłumaczem osoba głucha nawiązuje z nim
kontakt migowy – tłumacz przekłada
wypowiedzi osoby słyszącej na język migowy
oraz wypowiedzi migowe osoby głuchej
na język foniczny – rozmowa przebiega
w zasadzie bez problemów.
 usługa jest dostępna w Polsce
i korzysta z niej coraz więcej
instytucji publicznych.

14.  osoby głuchonieme –
wielkoformatowy monitor plazmowy
z możliwością wyświetlania ważnych
informacji także w języku migowym
 osoby głuche – wielkoformatowy
monitor plazmowy z możliwością
wyświetlania ważnych informacji
w formie napisów
 osoby niedosłyszące –
wielkoformatowy monitor plazmowy
z możliwością wyświetlania ważnych
informacji w formie napisów
oraz stacjonarna pętla indukcyjna
w pomieszczeniu poczekalni
(otaczająca całe pomieszczenie
lub jego część)

15.  osoby głuchonieme – dociera tylko informacja wizualna,
w sytuacjach awaryjnych brak rozwiązania
 osoby głuche – informacja wizualna i/lub
kontakt na piśmie (papier, smartfon, tablet)
 osoby niedosłyszące – obniżone
głośniki, strefa odbioru
indukcyjnego na peronie

16.  osoby głuchonieme – praktycznie
brak kontaktu, w sytuacji awaryjnej
kierownik pociągu powinien mieć
dostęp do tłumacza on-line; należy
też rozważyć możliwość szkolenia
konduktorów w zakresie podstaw
języka migowego
 osoby głuche – kontakt
na piśmie (papier, smartfon, tablet)
 osoby niedosłyszące – kontakt
akustyczny, także z wykorzystaniem
aparatów słuchowych

17.  z osobą głuchą lub głuchoniemą można próbować
nawiązać kontakt za pomocą smartfona wyposażonego
w opcję przekształcania głosu w pismo (aktualnie
większość taką opcję posiada)
 należy posługiwać się prostymi i krótkimi zdaniami.

18.  osoby głuchonieme – widoczna informacja
wizualna, wyświetlanie na wielkoformatowych
monitorach plazmowych informacji w języku
migowym, korzystanie z tłumacza on-line
 osoby głuche – widoczna informacja
wizualna, kontakt na piśmie (papier,
smartfon, tablet)
 osoby niedosłyszące – widoczna
informacja wizualna, kontakt akustyczny
bezpośredni lub przez pętlę indukcyjną.

19.  uszkodzonym słuchem słyszy się nie tylko ciszej, ale również
inaczej, bowiem dźwięki mowy składają się z wielu częstotliwości,
natomiast uszkodzenie słuchu zazwyczaj jest różne dla różnych
częstotliwości; ewentualny odbiór mowy słuchem jest zniekształcony
 aparaty słuchowe działają na bliską odległość – do ok. 2 m, dalej
zakłócenia uniemożliwiają rozumienie mowy
 każda osoba z uszkodzonym słuchem chociaż trochę odczytuje
mowę z układu ust; wspomaga to rozumienie mowy, ale nie jest
w stanie zastąpić słuchu; w każdym przypadku osoba głucha musi
widzieć wyraźnie twarz osoby mówiącej, a jej rozmówca musi mówić
wyraźnie (nie przesadnie), zawsze będąc zwrócony twarzą do osoby
z uszkodzonym słuchem
 osoba z uszkodzonym słuchem powinna mieć w miarę możliwości
zapewniony komfort akustyczny (cisza wokół).