Πρόκειται για την Ευκλείδεια Γεωμετρία, όπως την παρουσίασε προς διδασκαλία στα Ελληνικά Σχολεία ο Νικηφόρος Θεοτόκης. Το έργο εγράφη στο εξωτερικό και εστάλη για να διδαχθεί περί τα τέλη του 18ου αι. λίγες μόλις δεκαετίες πριν την Επανάσταση του 1821. Το χειρόγραφο θεωρείται σταθμός για την παιδεία της εποχής, καθώς είναι το πρώτο κατά την εποχή της τουρκοκρατίας, στο οποίο αναγράφεται ύλη μη στοιχειωδών Μαθηματικών. Προγενέστερό του υπήρχε μόνον η Οδός Μαθηματικής του Ανθρακίτη το οποίο όμως περιείχε αποκλειστικά κλασικά Μαθηματικά ενώ στερείται παντελώς των σύγχρονων. Από την αλληλογραφία των Διδασκάλων του Γένους προκύπτει ότι διδάχθηκε σε διάφορα σχολεία της εποχής και έχαιρε ευρείας εκτίμησης.
The codex vindobonensis phil. gr. 65 of the 15th century, ff. 11r-126r
Δείγμα Μεταγραφής Ελληνικού Μαθηματικού Χειρογράφου του 18ου αι. της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Δημητσάνας
1. Η ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ 1ΗΣ
ΣΕΛIΔΑΣ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ 72
Της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της
Δημητσάνας
11/06/2016
DR. MARIA D. CHALKOU
HTTPS://UOA.ACADEMIA.EDU/DRCHALKOUMARIA
1
2. Στην Ιστορική Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας κατά τη διάρκεια ξενάγησής μου η ματιά μου
έπεσε τυχαία σε ένα παληό τετράδιο μέσα σε βιτρίνα φυλαγμένο. Οι άνθρωποι είχαν την
καλοσύνη να μου το εμπιστευθούν και έτσι βρέθηκα καθισμένη σε γραφείο της Βιβλιοθήκης
για να το περιεργασθώ γυρνώντας προσεκτικά τις σελίδες, γιατί φοβόμουν μήπως το χαρτί
διαλυθεί, τόσο που ήταν φθαρμένο. Το βιβλίο ήταν ανώνυμο, το είχαν ονομάσει
ΜΑΘΗΜΑΤΑΡΙΟΝ διδοντάς του το νούμερο 72. Το ζήτησα να το μελετήσω, σαν κάτι να
προαισθανόμουν. Σε λίγες ημέρες το έστειλαν σε μένα φωτογραφισμένο σελίδα σελίδα, και
έτσι άρχισε το ταξίδι το θαυμάσιο της μεταγραφής. Θες το ένστικτο, θες η έρευνα, δεν
θυμάμαι πώς, ανακάλυψα ότι ήταν έργο του Νικηφόρου Θεοτόκη, πρόχειρο, από αυτά που οι
Δάσκαλοι τότε έστελναν ανυπόγραφα τις περισσότερες φορές για να προλάβουν να
μορφώσουν και να θωρακίσουν τα Ελληνόπουλα λίγα μόλις χρόνια πριν την Επανάσταση του
1821. Ανεπανάληπτο το συναίσθημα της ανακάλυψης κατά τη διάρκεια της έρευνας. Είναι
σαν να ανοίγεται ξαφνικά μπροστά σου ένας καινούργιος κόσμος μαγευτικός, που τον βρήκες
εσύ και μπορείς να τον χαρίσεις σε όλους τους ανθρώπους αυτόν τον δικό σου κόσμο.
Η πρώτη σελίδα με τη σφραγίδα της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Δημητσάνας αξίζει όλες τις
αναμνήσεις από το υπέροχο ταξίδι που μου χάρισε αυτή η μελέτη.
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου που δημιουργήθηκε διατίθεται σε ψηφιακή μορφή, με ελεύθερη πρόσβαση από το
Πανεπιστήμιο της Κρήτης στο σύνδεσμο http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/8/1/a/metadata-
461e8c655d0f25db132f89009e13a455_1256540623.tkl
11/06/2016
DR. MARIA D. CHALKOU
HTTPS://UOA.ACADEMIA.EDU/DRCHALKOUMARIA
2