Unha panorámica xeral da civilización romana

1. A CIVILIZACIÓN
ROMANA

2. EVOLUCIÓN POLÍTICA
 As orixes de Roma
 No século VIII a. C. a península Itálica estaba
habitada por diferentes pobos, entre os que
destacaban os latinos e os etruscos no norte.
 A costa desta península e gran parte da illa de
Sicilia estaban dominadas polos gregos: era a
chamada Mag na Gre cia.

4. Capitolio
Quirinal
Viminal
Esquilino
Palatin
o
Celio
Aventino

5.  AfundacióndeRoma
 Os romanos explicaban a fundación da súa
cidade por medio dunha lenda na que interviñan
os deuses. Isto permitiulles crer que estaban
destinados a lograr importantes éxitos.
 Segundo a lenda, no ano 753 a. C., Rómulo e
Remo fundaron, nunha zona dominada por sete
outeiros xunto ao río Tíber, un poboado que sería
a orixe de Roma.
 As escavacións arqueolóxicas amosan que, en
realidade, os outeiros sobre os que se asentou
Roma estiveron habitados desde o século IX a. C.
e que a cidade de Roma xurdiu da unión de
varias aldeas que se estendían ás beiras do río
Tíber.

7. AMONARQUÍA
 Os latinos organizaron o goberno de Roma como unha
monarquía.
 Sabemos que os reis tiñan o máximo poder: mandaban no
exército, impartían xustiza e eran as máximas autoridades
relixiosas.
 No S. VII a. C. os etruscos dominaron gran parte da
península Itálica: impuxeron os seus reis, transmitiron o seu
alfabeto, deuses e os seus coñecementos artísticos e técnicos.

8. Cloaca máxima-Inicio de obras no 600 a.c.

9. Esposos de Cerveteri-520 a.c.

10. AREPÚBLICA(509a.c.)
 As institucións daRepública
 Na República, o goberno non estaba nas
mans dunha soa persoa. Os cidadáns
romanos homes que pertencían ao grupo dos
nobres ou patricios podían votar.
Habitualmente os representantes elixidos eran
tamén nobres ou patricios.
 Este sistema de goberno durou cinco séculos
e baseouse en tres institucións

11.  Os maxistrados. Elixidos por un ano, exercían
diferentes cargos de goberno.
 Os comicios ou asembleas populares. Elixían
os maxistrados, aprobaban leis, decidían
sobre a guerra e a paz etc. Estaban
organizados en diferentes grupos segundo a
súa riqueza.
 O Senado. Era o máximo órgano de goberno
de Roma. Estaba composto por antigos
cónsules e maxistrados, membros das
familias patricias ou nobres.

12.  Os cónsules e os pretores eran os cargos
máis importantes.
 Normalmente dous cónsules eran os
dirixentes máximos da República e eran
os que presidían o Senado; un deles
encargábase da administración e dos
asuntos do Estado e outro dirixía o
exército. Cando os dous se atopaban na
cidade de Roma, alternaban na dirección
da política.

15. ASOCIEDADEROMANA
 Os patricios e os plebeos eran cidadáns, eran libres e tiñan
dereitos.
 Os estranxeiros, que eran homes libres, e os escravos, que non
tiñan ningún dereito e carecían de liberdade, eran considerados
non-cidadáns.
 Os plebeos subleváronse en varias ocasións para conseguir os
mesmos dereitos ca os patricios. No século V a. C. conseguiron ter
un representante que defendese os seus intereses: o tribuno da
plebe. Posteriormente, lograron acceder ás maxistraturas (Lex
Hortensia)e ao Senado e puideron casar con membros das familias
patricias.
 As mulleres, xa fosen patricias ou plebeas, non tiñan os mesmos
dereitos ca os homes. Non podían participar na vida política e
legalmente sempre dependían dun home, ben do pai (pater familias),
ben do marido.

16. EXPANSIÓN DAREPÚBLICA
 Durante a época da República, Roma iniciou a conquista da
península Itálica e de extensos territorios do Mediterráneo.
 No Mediterráneo occidental, os romanos impuxéronse tras o
longo conflito que os enfrontou aos cartaxineses nas Guerras
Púnicas (264-146 a. C.). Campaña Aníbal-Cannas 216 a.c.
 Os romanos ocuparon parte da península Ibérica e converteron
Cartago nunha provincia de Roma.
 Ocuparon tamén un amplo territorio desde o norte dos
Pireneos ata Centroeuropa, as Galias. Pola súa parte, no
Mediterráneo oriental loitaron contra os macedonios e
conquistaron Grecia e algúns territorios da costa asiática e do
norte de África

19. CRISEDAREPÚBLICA
 O aumento da desigualdade social provocou unha serie de
revoltas, como as dos irmáns Graco, que pedían unha
repartición máis xusta da riqueza, ou a liderada polo
escravo Espartaco.
 Ante esta situación, o Senado cedeulles o poder a varios xefes
militares, que acabaron enfrontándose entre eles en varias
guerras civís.
 No ano 48 a. C. un dos xefes militares, Xulio César, asumiu
todo o poder e enfrontouse ao Senado nunha guerra civil.
Xulio César foi asasinado catro anos de pois de chegar ao
poder. Sucedeuno Octavio, o seu sobriño e fillo adoptivo.
Octavio enfrontouse a outros dous rivais noutra guerra civil
para conseguir o poder. Esta guerra civil marcou os últimos
anos da República.

20. Xulio César
(100-44 a.c.)

22. OIMPERIOROMANO
 A guerra civil na que se viu sumida Roma finalizou no ano 31 a. C.
coa vitoria de Octavio.
 No 27 a. C. o Senado outorgoulle o título sagrado de Augustus. Isto
significaba que todo o que fixese estaba baixo a protección dos
deuses.
 Lentamente, Octavio Augusto foi exercendo todos os poderes:
era o xefe do exército (imperator), impartía xustiza, elaboraba as
leis e controlaba a vida relixiosa. Así, converteuse no primeiro
emperador romano, o que supuxo o final da República.
 Octavio Augusto organizou un exército poderoso que lle permitiu
ampliar os territorios do Imperio e controlar con eficacia as
provincias, de maneira que iniciou unha época de estabilidade e
prosperidade.
 http://es.wikipedia.org/wiki/Legion_romana

26. ACRISEDOIMPERIO(SIII)
 A inseguridade nos limes oufronteiras
 O aumento de poderdo exército
 A crise económica (ruralización)
 División e o final do Imperio
 http://www.librosvivos.net/smtc/homeTC.asp?
TemaClave=1015

29. ASCIDADESROMANAS
 No Imperio Romano as cidades tiveron unha grande importancia. Roma, a
capital, chegou a contar con máis dun millón de habitantes. Ademais,
creáronse moitas outras cidades que foron o centro político, económico e
cultural do vasto territorio imperial.
 https://www.youtube.com/watch?v=vrIEwjgfbYs
 As cidades romanas de nova fundación tiñan unha estrutura en cuadrícula
baseada na dos campamentos militares romanos. Estaban rodeadas por
murallas e organizábanse a partir de dúas rúas principais, o cardo e o
decumano.
 No centro situábase o foro, praza na que se encontraban os principais
edificios públicos, como as basílicas, e onde se desenvolvía o comercio.
 Nos barrios populares proliferaban as insulae, edificios de apartamentos de
cinco ou seis plantas onde vivían as familias de clase media. Os nobres vivían
coas súas familias nas domus, casas amplas cun patio centralº

37. “Unha cea de convite constaba de tres partes:
o g ustus o u ape ritivo to m ábase ante s da ce a e
co nsistía nunha se rie de alim e nto s para espertar
o apetito: melón, leituga, atún, croquetas,
alcachofas, trufas, ostras e peixe salgado. A
prim a m e sa co nsistía e n se rvir unha infinidade de
manxares variados, era o prato forte; tomábase
cabrito, polo, xamón, peixe –coñecían ao redor de
150 especies–, mariscos e outros pratos exóticos
preparados coas vísceras dos animais. A
se cunda m e sa e staba co m po sta po las
so bre m e sas; tomaban froita, doces, dátiles,
pasas e viños doces.”
Traducido de J. Espinós e outros, Así vivían lo s
ro m ano s. Anaya, 1 9 9 2

39. OCOMERCIO
 Os produtos que se cultivaban nos latifundios destinábanse a abastecer as
cidades. Segundo a súa procedencia e o seu uso, distinguimos entre:
— Os produtos procedentes das cidades próximas, como os artigos
perecedoiros (froitas, hortalizas…).
— Os produtos chegados de zonas afastadas, como os cereais do norte de
África, os obxectos de vidro producidos en Colonia (Alemaña) ou os de
madeira procedentes de Antioquía (Siria).
— Os obxectos de fóra dos límites do Imperio,como ámbar da ribeira do mar
Báltico para elaborar xoias, animais de África para o circo ou seda de China.
O comercio, ademais, viuse facilitado pola extensión do uso da moeda.
A maioría dos intercambios comerciais realizábase por vía marítima. Tamén
foi importante o comercio terrestre, grazas á construción de máis de 80
000 km de vías que atravesaban o Imperio.

43. AAGRICULTURA
 A agricultura foi a base da economía romana. En todas as terras que
os romanos conquistaron introduciron técnicas como o uso do arado
e sistemas de rega. Ademais, estenderon a agricultura baseada no
cultivo dos cereais, da vide e da oliveira.
 As terras de cultivo podían ser traballadas por campesiños que eran
pequenos propietarios.
 Pero o máis habitual foron os latifundios, enormes extensións de
terra que pertencían a un único propietario.
 Estas grandes extensións de terra eran moitas veces o pagamento
que recibían os militares e os nobres pola súa participación
nalgunha conquista militar. A maioría deles tiña tamén residencia
na cidade. Os latifundios eran traballados polos escravos, a man de
obra máis barata.

44. ENXEÑARÍAEARTEROMANAS
 Os romanos destacaron polas súas obras de enxeñaría
e pola funcionalidade ou sentido práctico das súas
construcións.
 Tomaron elementos doutros pobos. Así, por
exemplo, dos etruscos herdaron o arco e mais a
bóveda, a partir da cal desenvolveron as cúpulas para
cubrir grandes edificios.
 Dos Gregos respectaron a planta dalgúns edificios,
como os templos ou os teatros, e as ordes
arquitectónicas

46.  Pero tamén desenvolveron novas técnicas. O
descubrimento máis importante foi o morteiro, que se
obtiña mesturando area e cal con auga. Cando esta mestura
secaba, obtiña unha gran consistencia e impermeabilidade,
polo que se utilizaba para levantar muros e pavimentos.
 Entre as construcións máis importantes podemos destacar:
-Os edificios públicos (termas, templos, basílicas...), entre
os que destacan os dedicados aos espectáculos (como teatros
e anfiteatros).
- As obras públicas (vías e acuedutos).
-Os monumentos conmemorativos (columnas, arcos de
triunfo...).
-As obras privadas (casas, mausoleos).

50. Columna de Marco Aurelio

51. ESCULTURA, PINTURAE
MOSAICO
 Os mosaicos empregábanse para pavimentar o solo dos
edificios públicos e das casas dos romanos ricos.
 Estes mosaicos estaban realizados cunhas pezas moi
pequenas, as teselas, de diferentes cores, coas que se
intentaba imitar o efecto da pintura.
 En escultura os romanos dominaron especialmente os
retratos. Os escultores romanos inspiráronse nas esculturas
gregas, moitas das cales tomaron durante a conquista.
 A pintura utilizábase fundamentalmente para decorar os
interiores das casas.