1. EUROPAKO ETA ESPAINIAKO
KLIMA ETA PAISAIAK

2. ASKOTARIKO KLIMA ETA PAISAIAK
-Europan badira askotariko klima eta paisaiak: Ozeanikoa, Mediterraneoa,
Kontinentala, Polarra, Goi-mendietakoa... Hori LATITUDE diferentzia handiagatik
gertatzen da.
-Ia Europako kontinente guztia Ipar Hemisferioko alderdi epelean kokatzen da.
EUROPAKO KLIMA ETA PAISAIA:
EUROPA KONTINENTE TXIKIA:
-Europa EURASIAREN mendebaldean dagoen penintsula bat da.
-Penintsula denez, ozeanoak eta itsasoak ditu mugakide: Iparraldean, Ozeano
Artikoa; mendebaldean, Ozeano Atlantikoa eta Hegoaldean Mediterraneo itsasoa.

3. EUROPAKO KLIMA ETA PAISAIAREN ARRAZOIAK:
• LATITUDEA:
-Kontinente honetako lurralde gehienak,Ipar latitudeko 30º eta 60º artean kokatzen dira, beraz Europan
klima epelak dira nagusi:Atlantikoa, Mediterraneoa eta Kontinentala, ipar ertzak ordea POLOA ukitzen
du.
• ITSASOAREN ERAGINA:
-Europako lurraldeek ozeano Atlantiko eta Mediterraneoaren eragina hartzen dute, beraz tenperatura
leunak eta prezipitazio ugari daude eremu askotan.
• ERLIEBEA:
-Europako mendebaldean lurralde LAUAK dira nagusi.
-Hegoaldeko mendikateek barneko lurraldeak isolatzen dituzte.
-Badira mendikate garaiak, handiak eta zabalak (ALPEAK, PIRINIOAK...) horietan goi-mendiko klima dago.
EUROPAKO LANDAREDIA ETA FAUNA:
• LANDAREDIA:
-Ipar Europako landaredi nagusia TUNDRA da, hotzera moldatutako landarez osatua(GOROLDIO eta
LIKENAK)
-Hegoalderago TAIGA aurkitzen dugu; koniferoen basoa, hostoiraunkorrez osatutako zuhaitzez
(PINUAK, IZEIAK...)
-Gainerako lurraldeetan, berezko landaredia desagertuz doa gizakiaren eraginez.
-BASO HOSTOGALKORRA:haritzak, pagoak, gaztainondoak...gehien bat zonalde Atlantikoan.
-BASO MEDITERRANEOA:zuhaitz hostoiraunkorrez osatua: artea adb. Eta zuhaixka anitzez: erromeroa,
ezkaia, isatsa, txilarra, legeltxorra...
-ESTEPA:kontinente barneko lurraldeetan (erdialdeko Europa eta Iberiar Penintsularen barnealdean)
belar –landarez osaturik, gramineak eta sastraka txikiak.
-GOI-MENDIKO klima duten paisaietan, mendiko landaretza dute,LATITUDE eta ALTITUDEaren
arabera aldatzen dena.
• FAUNA:
-Gizakiak Europako faunan eragina du eta aldatu du ere.
-UGAZTUN TXIKIAK:untziak, erbiak, katagorriak… daude.
-UGAZTUN HANDIAK: hartza, otsoa, elur oreina… murriztu dira..
-HEGAZTI nagusien artean:belatza, zikoina, urretxindorra…

8. ESPAINIAKO KLIMA ETA PAISAIAK
• ERA ASKOTARIKO KLIMAK:
-Espainiako lurraldearen parterik handiena Iberiar Penintsulan dago. Bertan ondo nabarmentzen dira zona
epelaren hiru klima motak: ATLANTIKOA, MADITERRANEOA eta KONTINENTAL joerakoa, mendikate
nagusietan GOI MENDIKO klima dute.
- KOKAPEN GEOGRAFIKOA: Iberiar penintsula Europaren hego-mendebaldean dago, Ipar hemisferioaren
alde epelean, eta Polotik baino Tropikotik hurbilago.
-ITSASOAREN ERAGINA:Ozeano Atlantikoak eta Kantauri eta Mediterraneo itsasoak bustitzen dute,
beraz itsasoaren eraginpean dago, baina mendiak inguruan dituenez, eragin horri, kosta egiten zaio
barnerantz sartzea.
-ALTITUDEA:Penintsulako bataz besteko altitudea handia da, eta horrek eragina du bai prezipitazioetan
bai tenperaturetan.
• KLIMA OZEANIKOA:
-Kostalde hurbileko zonak hartzen ditu Penintsularen iparraldean.
-Leuna eta hezea da, baina latitudea dela eta, urteko bataz besteko tenperaturak, Europako zonalde
Atlantikoan baino altuagoak dira.
• KLIMA MEDITERRANEOA.
-Penintsularen hego ekialdeko kostaldean zabaltzen da, Balear uharteak harturik ere.
-Tenperaturak leunak dira neguan eta udan bero handia, aire tropikala iparralderantz joaten dalako.
- Euri gutxi egiten du,gehienak udaberrian eta udazkenean.
• KLIMA MEDITERRANEAR - KONTINENTALIZATUA:
-Penintsulako erdialdean, altitude handia denez, eta itsasoaren eragina txikia (mendiek oztopo egiten
dutelako), klimak ezaugarri KONTINENTALAK ditu.
-Neguak hotzak eta uda beroak.
• KANARIETAKO SUBTROPIKALA:
-Kanariar uharteak Kantzer tropikotik eta Afrikako kostaldetik hurbil daude, Ozeano Atlantikoaren
erdian, beraz klima SUBTROPIKALA dute.
-Tenperatura altuak urte osoan 17º eta 25º artean, Atlantikoaren eraginez beroa ez da itogarria, udan
eta neguan ez du hotzik egiten.
-Euriak urriak eta irregularrak, basamortuko haize lehorraren eraginez.

14. ESPAINIAKO PAISAIA GIZARTIARTUA
• PAISAIA ATLANTIKOA:
-Jatorriko basoaren ordez (hariztiak, pagadiak eta otalurrak) orain pinuak eta eukaliptoak daude.
-Basoak moztu eta belar-soroak egin dira, abere eta nekazaritzarako.
-Espainiako Iparraldean BELAR-SOROAK harresiz, hesiz edo, berezita egoten dira. Aziendak belar soroko belarra jan
ondoren, beste batera doa.
-Atlantiko aldeko landa-populazioa ETXE ISOLATUETAN, BASERRIETAN, edo herri txikitan bizi da.
-Euri handia egiten duenez eta argi gutxi, etxeak leiho handiak izaten dituzte eta kale eta etxe askok aterpea edo atadia.
• PAISAIA MEDITERRANEOA:
- Berezko landaretza desagertu eta basoaren ordez, SOROAK eta ALORRAK daude, HIRI HANDIAK eta TURISMO
guneak...
-Penintsulako Mediterraneo aldea oso populatuta dago, hiri handiak, industria guneak eta turismo guneak nonahi egonez.
-Lur emankorretan, NEKAZARITZA eremu asko, habitat sakabanatuta.
-Kostaldetik hurbil BEROTEGIKO NEKAZARITZA eta NEKAZARITZA UREZTATUA, eta barneko lurretan, LEHORREKO
NEKAZARKTZA.
-Betiko etxeak hegoaldera begira daude, leiho gutxi, eguzkitik babesteko. Euri gutxi izaterakoan teilatuak ia ez daude
inklinaturik, terrazak izaten dira.
• BARNEALDEKO PAISAIA:
-Artadi gutxi eta oro har ESTEPA DA NAGUSI.
-Lautada zabal-zabalak hartzen ditu eta bertan NEKAZARITZA eta ABELTZANTZA ESTENTSIBOAK garatu dira
(Espainiako eremurik lehorrena)
-Ia lurralde osoan LEHORREKO NEKAZARITZA egiten da (laboreak, olibondoak eta mahastiak)
-Abeltzaintzan, mendietan behi aziendak eta lautadetan ardi aziendak.
-Nekazaritza ureztatua: ibai ertzeko lautadetan, ureztatzeko sistemei esker.
-Landa populazioa herrietan bildurik bizi da, landetatik hurbil.
• KANARIETAKO PAISAIA:
-Oro har, landaretza urria da, badira soilik Kanarietan bizi diren landare espezieak: KANARIETAKO PINUA, DRAGOA…
-Lehendabizi NEKAZARITZAK zuen Kanarietako berezko paisaia eta gero TURISMOAK.
-Kostaldetik hurbil dauden lurretan eta mendi magaletan ia ez dago basorik, ordez NEKAZARITZA LURRAK (banana eta
tomatea) eta ARTZAINTZA IKUS DAITEKE.
-Lur bolkanikoak, ur eskasia, haizeak… kontutan harturik, TERRAZETAN antolatutako laboreak daude (lurra eusteko) eta

18. KLIMAK BEREZKO
KLIMAK LANDARETZA
TUNDRA
KONTINENTALA KONTINENTALA
BASO MEDITERRANEOA ARTADIAK
OZEANIKOA MIXTOA
GOI BASOAK
MEDITERRANEOA BASO MENDIKOA
MEDITERRANEOA BELAR SOROAK
DRAGOA
GOI- MAILAKATUA PINUA
MENDIKOA