2. Dıştan veya içten etki eden kuvvetlerle
kemik dokusunda oluşan ayrılmaya veya
kemiğin anatomik bütünlüğünün ve
devamlılığının bozulmasına “kırık” denir.
3. TRAVMATİK KIRIKLARIN
OLUŞ MEKANİZMALARI
Kemiği dıştan ve içten etkileyen
kuvvetlerin şiddeti, geliş yönü ve
etkileme süresine göre değişik tipte
kırık oluşmaktadır.
Etkileyen kuvvetler itici, çekici, sıkıştırıcı
veya makaslama şeklinde olabilir.
Hastalık veya yaşlılık nedeniyle doku
direnci bozulan kemikler daha kolay kırılır.
4. Kapsamlı Sınıflandırma
Sisteminin (KSS) İlkeleri
KSS, uzun kemik kırıklarının tamamının
belirlenmesi ve sınıflandırması için
mantıklı, faydalı ve kolay anlaşılır ve kullanılır
özellikte geliştirildi.
Bu sınıflandırma kemik lezyonlarının şiddetini
dikkate almaktadır dolayısıyla tedavisini
planlamakta ve sonuçları değerlendirmekte
faydası çoktur.
Ayrıca öğrenmesi ve anlatılması da kolaydır.
KSS’nin temel özelliği, bütün kırıkları
şiddetliden basite göre üçe ayırmasıdır.
5.
6. Uzun kemiklerin hepsi üç parçaya ayrılır.
Bu parçalardaki kırıklar da üç tip halinde
sınıflandırılır.
Bu tiplerin her biri de üç guruba ve bu
guruplar da üç alt guruba ayrılır.
7.
8. Alfa – Numerik Kodlama
Bilgisayara veri girişini ve alımını kolaylaştırmak için alfa-
numerik sistem geliştirilmiştir.
Bu sisteme göre her bir uzun kemiğe bir numara
verilmiştir.
Bu numaralar segment numaraları ile birleştirilmiştir:
1 proksimal, 2 orta, 3 distal kırığın yerini belirtir.
Bu numaralara kırığın morfolojik özelliklerini anlatan harf
da ileve edilince kırık sınıflandırılmış olur.
Örn; 33-C kırığı denilince, femur distalinin C tipi kırığı anlaşılır.
Tanıyı tam olarak ifade etmek için alt guruplar da C1, C2, C3
şeklinde yazılır.
Altgurupları belirleyen rakamlar küçükten büyüğe doğru
gittikçe kırığın şiddetinin artığını anlatır.
Örn; 33-C3 denilince, femurun distal segmentinin yüksek enerjili
bir travma sonucu oluşmuş kompleks kırığı anlaşılır. Kırığın
şiddeti artıkça tedavisi zorlaşır ve prognozu kötüleşir.
9.
10. Diyafiz Kırıklarında
Terminoloji
Kırıkları ifade ederken şu terimler kullanılır:
Basit: Diafiz iki parçaya ayrılır; transvers, spiral veya
oblik olabilir.
Parçalı: Ana parçalardan ayrı olarak bir veya daha
fazla kırık fragmanı vardır. Kama veya spiral biçimde
olabilir.
Kama: Parçalı kırıktır; redüksiyondan sonra ana
parçalarda az veya çok temas vardır.
Kompleks: Ana parçalardan başka fragmanlar da
vardır, redüksiyondan sonra ana fragmanlarda temas
yoktur. Spiral, segmental veya düzensiz olabilir.
11.
12. Uzun Kemiklerin Uç Kırıkları
Uzun kemiklerin uç kısımlarında eklem veya
eklem dışı kırıklar olabilir.
Eklem dışı kırıklar: Kırık eklem yüzünü
ilgilendirmez. Kapsül içi veya dışı olabilir.
Apofizyel, metafizyel veya impakte biçimdedir.
Apofizyel: Bazı tendonların yapışma yerlerinde
görülen kapsül dışı kırklardır.
Metafizyel: Metafiz bölgesinin parçalı veya basit
kırıklarıdır.
İmpakte kırıklar: Metafiz veya epifiz bölgesinde
görülen, kemik parçaların birbiri içine girdiği
kırklardır.
13. Eklem kırıkları: Eklem yüzünü ilgilendiren
kırıklardır. Kısmi veya tam eklem kırkları
vardır.
Kısmi eklem kırığı: Kırık eklem yüzünün bir
kısmını ilgilendirir; geri kalan kısmının diafiz
ile ilişkisi devam eder.
Tam eklem kırıkları: Eklem yüzü
tamamıyla kırılmıştır ve diafiz ile ilişkisi
kalmamıştır. Kırığın şiddeti, eklem
yüzündeki kırığın ve metafiz kısmının tek
veya çok parçalı olmasına bağlıdır.
14. Doğrudan doğruya kemik üzerine gelen bir
darbe ile oluşan kırığa DİREKT KIRIK adı
verilir.
Direkt kuvvetler vurma, ezilme veya ateşli
silah mermileri gibi etkilerler.
Bu tür yaralanmalar sıklıkla açık kırık ve
ezilme (crush) yaraları ile birlikte
bulunurlar.
Çoğu zaman parçalı kırıklardır.
15. Vücudun bir kısmına gelen zorlamanın
başka bir yerde kırık yapmasına
İNDİREKT KIRIK denir.
16.
1) Direkt ve indirekt travma
ile oluşan kırıklar
a) Kompresyon kırığı tipinde: Etkiyen kuvvet
sıkıştırıcıdır.
b) Makaslama tipinde : Bu mekanizma ile kırığı
meydana getiren kuvvetler birbirine zıt ve paralel
yönde (makaslama) zorlama yaparak genellikle
enlilemesine tipte kırık oluşturur.
c) Açılı kırık tipinde: Kemik bir yöne doğru bükülürse,
iç bükey kısmı sıkışır, dış bükey kısmı ise gerilerek
kırılır. Kırık çizgisi genellikle transvers (enlilemesine)
dir.
d) Dönme ile olan kırık tipinde : Oblik (Eğrilemesine )
veya spiral (helezonik) tipinde kırık oluşur.
17.
18. 2 ) Kopma ( Traksiyon,
Avulsiyon) kırıkları
Bağların veya tendonların
çekme gücüne bağlı olarak ,
kemiğe yapıştıkları yerlerde
oluşan enlemesine kırıklardır.
Patellada , tuberositas
tibiada, trokanter majorda ,
humerus tuberkulumda, ayak
bileği medial malleolda ,
spina iliak anterior superior
ve inferiorda oluşan kırıklar
örnek olarak gösterilebilir.
19. 3) Yorgunluk (Stress, March,
Fatique) kırıkları
Tekrarlayan minör travmaların
oluşturduğu kırıklardır. Bu kırık
tipinde üç radyolojik devre vardır.
a) Kırık olmadan subperiostal kemik
yapımı vardır.
b) Çizgi şeklinde kırık görülür.
c) Kırığın iyileştiği görülür.
Yorgunluk kırıkları sıklık sırasına
göre;
metatars boyunlarında,
femur boynunda,
tibia 1/3 proksimal kısmında,
femurun 1/3 distal kısmında,
humerus cisminde,
1. kostada görülür.
20. 4) Patolojik kırıklar
Doğmalık veya edinsel
hastılıklar nedeniyle,
kemik yapısının
zayıflaması (direncinin
azalması) ile
kendiliğinden (spontan ,
zorlayıcı bir kuvvet
olmadan ) oluşan
kırıklara patolojik kırık
denir.
21. TRAVMATİK KIRIKLARIN
SINIFLANDIRILMASI
A. DIŞ ORTAMLA
OLAN İLİŞKİSİNE
GÖRE
1) Kapalı kırık
(Basit kırık)
2) Açık kırık
22. B. KIRIĞIN DERECESİNE GÖRE
1)Tam kırık (Tamamen
ayrılmış, Komplet kırık)
2)Tam olmayan kırık
(Ayrılmamış – İnkomplet
kırık)
Çatlak
Yeşil ağaç kırığı
Çökme kırığı
Kompresyon kırığı
Dişlenmiş kırık
Epifiz ayrılması
(Çocuklarda)