2. Embriyolojik Gelişme
Solunum sisteminin ilk taslağı ;
22-24 günlük embriyoda
ilkel barsağın ventral kısmında belirir.
25-27. günlerde ilkel larinks-trakea
çıkıntısıyla gelişimini sürdürür. Uzunlamasına
büyüyen bu tomurcuk laringotrakeal oluk
adını alır.
3. Endoderm, solunum sisteminin içini döşeyen
epitel ve mukoza glandlarını
Mezoderm, solunum sisteminin mezankimal
yapılarını(damarlar, bağ dokusu:interstisyum)
yapar.
4. 25-27. günde ilkel laringotrakeal çıkıntının
apikal bölgesi larinksi oluşturur,
kuyruk kısmı trakeayı oluşturmak üzere
uzar; daha sonra bu uzantıdan sırasıyla
trakea ve bronşlar oluşur.
5. Solunum sisteminin intrauterin gelişimi 5
dönemde tamamlanır:
1) embriyoner dönem: ilk 6 hafta
2)psödoglandüler ve glandüler dönem:ilk 16
hafta
3)kanaliküler dönem:17-28. hafta
4)sakküler dönem: 29-35. hafta
5)alveoler dönem:36. hafta ve sonrası
7. Solunum sisteminin gelişmesi doğumdan
sonra da devam eder:
hemen doğumdan sonrası dönem,
3-5 yaş arası dönem,
5 yaş-puberte arası dönem
olmak üzere gelişme tamamlanır.
8. 32. haftada;
Ana pulmoner arterden 6 dal halinde oluşup
gelişen vasküler yapılar;
truncus arteriosus’tan pulmoner arteri
oluşturmak üzere,
aortanın ön yüzünden dallanırlar.
9. Bu vasküler yapılar,
aveoler alanda, kapillerlerde ve daha sonra
venöz sistemde gelişmelerini alveoler faza
değin sürdürürler.
10. Primitif pulmoner ven;
atriumun arka yüzünden invajine olarak,
sinoatrial bölgeden akciğer alanına doğru
gelişir,
mezankim içinde bir çok dallara ayrılarak
alveol kapillerlerinde arteriyel yapılarla
bütünleşir.
11. Kapillerler, alveol duvarında yoğun bir ağ
oluşturur,
alveol sayısı yaklaşık 300 milyon,
alveol kapiller yüzeyi 40-80 m2
kapiller hacmi 150-200 cm3
12. Plevra;
akciğerler gelişirken kendilerini çevreleyen
Coelom’ u arkaya - yanlara iter ve
splanknik alandan visseral,
somatik alandan paryetal plevra oluşur.
13. GÖĞÜS TOPOGRAFİK
ANATOMİSİ
Göğüs boşluğu; vertebral kolon, kostalar ve
diafragma ile sınırlanmış olup tepesi uç
tarafından kesik, tabanı aşağıda bir koniye
benzer.
Seröz zarlarla 3 ayrı boşluğa bölünmüş olup
etrafı solunum kasları ile çevrilidir.
14. İnspirasyon Kasları
Esas kaslar:
diyafragma,eksternal interkostal, kıkırdaklar
arası internal kaslar
Yardımcı kaslar:
M. Scm, M. Scalenus ant., medius ve post.,
M. Pectoralis majör ve minör, M latissimus
dorsi
16. PLEVRA
Visseral plevra ;
Akciğer ve interlober fissürlere sıkı bir şekilde
yapışıktır
Bronşial arterlerle beslenir; pulmoner arterin
birkaç dalından da kan alabilir.
17. Lenfatik drenajı hilus lenf bezlerine olur
(diyafragmatik bölüm hariç).
*Diyafragmatik bölüm;A. mam. int etrafındaki
sternal lenf bezleri yolu ile ön ve arka
mediastinal lenf bezlerine olur.
Ağrıya duyarlı değildir.
N. vagus ve sempatik zincirden sinirlerini alır.
18. Paryetal plevra;
*Kostaların ve interkostal kasların iç,
diyafragmanın üst ve mediastenin yan yüzlerini
örter.
*Kostaları örten kısım interkostal arterlerden,
diyafragmatik ve med. bölümleri ise internal
mammarian arterin perikardiofrenik dalından
kanlanır.
19. *Lenfatik drenajı mediastinal lenf bezlerine
olmaktadır.
*Sinirlerini, n. vagus, n. phrenicus, sempatik
zincir ve interkostal sinirlerden alır.
*Diyafragmatik yüzün santral bölümü duyu
liflerini phrenic sinirden, periferik bölümü ise
interkostal sinirlerden alır.
20. SOLUNUM YOLLARI
Üst solunum yolları;
burun, yüz sinüsleri, östaki borusu, farinks ve
larinks.
Alt solunum yolları;
trakea ve bronş ağacından oluşur.
21. Trakea;
6. ve 7. boyun vertebrası düzeyinde
krikoid kıkırdaktan başlar, önde louis açısı
arkada 4. veya 5. göğüs vertebrası düzeyinde
ana bronşlara ayrılır.
Açıklığı arkaya bakan atnalı şeklinde 20
kıkırdak halkadan yapılmıştır.
Halkaların uçları arasında kas bağı,
kıkırdaklar arasında destek doku bulunur.
22. Trakea bifurkasyonda 70 derecelik bir açıyla sağ ve
sol ana bronşlara ayrılır. Sağ ana bronş 25, sol ana
bronş 45 derecelik eğim gösterir. Sağ ana bronş
uzunluğu 1.5-2 cm, sol ana bronş 5 cm dir.
Ana bronşlar… lob bronşları…segment bronşları
Trakeadan itibaren ortalama 23 dallanma yaparak
alveollere ulaşılır.
26. Bronşlar,
duvarında kıkırdak bulunan hava yollarıdır ve
trakea bifurkasyonundan sonra yaklaşık 10
dallanma yaparlar.
Bronşioller,
duvarında kıkırdak bulunmayan ve çapları 1
mm den küçük hava yollarıdır.
Trakeadan terminal bronşiollere kadar olan kısım
iletici hava yolları, daha distalde kalan kısım ise
respiratuar hava yolları olarak isimlendirilir.
27. AKCİĞERLER
Dış yüzleri göğüs kafesi ile çevrili, iç yüzleri
mediastene dönüktür; bronş ve damarların
akciğere girdikleri yer hilus olarak tanımlanır.
Apeksler, önde klavikulaların yukarısında ve
arkada 1. kaburga kemiği ile temas
halindedirler.
Taban kısımları, diyafram kubbesine uyarak
periferde orta kısımlara göre daha aşağıda
bulunur. Arka kısımda da yine öne göre daha
aşağıda bulunur.
28. Lob ve segmentler
Sağ akciğer 2 fissürle 3 loba,
sol akciğer 1 fissürle 2 loba ayrılmıştır.
Büyük (oblik)fissür:
sağda orta ve üst lobu alt lobdan, solda ise üst
lobu alt lobdan ayırır.
Arkada 4. göğüs vertebrası hizasından başlar,
aşağıya ve öne doğru uzanır, orta koltuk altı
çizgisinde 5. kostayı keserek önde 6. kostanın
kemik ve kıkırdak kısımlarının birleştiği yerde
sonlanır.
29. Küçük (horizontal) fissür:
orta koltuk altı çizgisinde 5. kostadan
başlayarak 4. kosta üst kenarı boyunca
hilusa doğru yatay olarak uzanır.
Her lob visseral plevra yaprağı ile
kaplanmıştır ve fissürlerde 2 lobun visseral
yaprakları yüzyüze gelir.
30.
31.
32. Loblar segmentlere ayrılır
Her segmentin bağımsız bir bronş, arter ve
venası bulunur.
Loblar gibi birbirinden plevra yaprağı ile değil
ince bir konnektif doku tabakası ile ayrılırlar.
Tepesi hilusa, tabanı perifere yönelik piramit
biçimindedirler.
33. Her 2 akciğere ait lob ve segmentler
Sağda;A- Üst lob
1. Apikal segment
2. Posterior segment
3. Anterior segment
B- Orta lob
4. Lateral segment
5. Medial segment
C- Alt lob
6. Süperior bazal
7. Medial bazal
8. Anterior bazal
9. Lateral bazal
10.Posterior bazal
Solda;A- Üst lob
1,2 Apikoposterior
3. Anterior
Lingula
4. Süperior
5. İnferior
B- Alt lob
6. Süperior bazal
7. Anterior bazal
8. Lateral bazal
9. Posterior bazal
34.
35.
36. Akciğer segmentleri;en küçük anatomik birim
olan lobüllerden yapılmıştır. Her lobülün
bağımsız bir arteriolü ve bronşiolü vardır.
Primer lobül;
respiratuar bronşiolün distalinde kalan
kısım olup, 1 asinüs içinde yaklaşık 8 primer
lobül yer alır.
37. Sekonder lobül;
bir terminal bronşiole bağlı 5-6 asinüsten
yapılmıştır. Çapı yaklaşık 1-2.5 cm dir.
38. Alveoller;
1/3 mm çapında boşluklar ve çevresinde
bulunan alveolokapiler zardan oluşur. Her iki
akciğerde yaklaşık 14 milyon alveol kanalı ve
300 milyon alveol vardır.
Birbirine komşu alveoller arasında kohn
delikleri, alveoller ile bronşioller arasında ise
lambert kanalları vardır.
39. Asinüs:
bir terminal bronşiolün distalinde kalan
kısımdır. Respiratuar bronşioller, alveol
kanalları, alveol keseleri ve alveolleri içerir.
Her respiratuar bronşiol 5-6 alveol
kanalına, her alveol kanalı 3-6 alveol
kesesine açılır.
40. Göğüs içi lenfa sistemi
1.Parietal lenf bezleri
2.Viseral lenf bezleri
41. Paryetal lenf bezleri
Plevra ve mediastenin dışında bulunan lenf
bezleridir. 3 grup yaparlar:
1. Ön paryetal lenf bezleri:Mammaria interna
arter ve veni etrafında bulunurlar. Göğüs ön
duvarı, meme ve karın duvarı lenf damarları
bunlara drene olur.
42. Paryetal lenf bezleri
2. Arka paryetal lenf bezleri:Kot aralıkları,
spinal kaslar ve paryetal plevranın lenf
akımını alır.
3. Diyafragma lenf bezleri:Diyafragma
üstünde ksifoid arkasında bulunurlar.
Diyafragma, özofagus ve karaciğer lenf
damarları bunlara drene olur.
43. Visseral lenf bezleri
Plevra içi ve mediastende bulunan lenf bezleridir. 4
gruba ayrılırlar.
1. Ön mediastinal (brakiosefalik)lenf bezleri:üst
mediastenin ön kısmında, brakiosefalik damarların
önünde yer alırlar. Perikard, timus ve diyafragmanın
lateral kısımlarının lenfasını toplarlar. Eferentleri
trakeobronşial lenf bezleri ve duktus torasikusa
drene olurlar.
44. 2. Posterior mediastinal lenf bezleri:perikard
arkasında, özofagus ve inen aortanın
etrafında yerleşmişlerdir. Özofagus,
perikardın arka kısmı, diyafragma ve
bazende karaciğerin sol lobunun lenfasını
alır. Eferentleri duktus torasikusa az bir kısmı
da trakeobronşial sisteme gider.
45. 3. Trakeobronşial lenf bezleri
*Paratrakeal l.b.;Trakeanın sağında ve
solunda yer alırlar. Eferentleri alt derin
servikal lenf bezleri ile bağlantılıdır.
*Trakeobronşial l.b.;trakea bifurkasyonunun
iki yanında ve altında (subkarinal) bulunurlar.
46. *Bronkopulmoner (hiler) bezler;akciğerlerin
bronş ve damarlarının çevresinde bulunurlar.
Anteromedial ve posterolateral olarak iki
gruptur.
*Aorta ve ductus arteriozus bezleri;solda
paraaortik bölgede bulunan bezlerdir.
47. 4. Akciğer içi lenf nodülleri; Her bronş
dallanmasında yer alan ve visseral plevraya
kadar uzanan bir lenf ağı sistemidir.
49. Yüzeyel lenf damarları;
visseral plevra altında sekonder lobülleri
çevreleyen poligonal bir ağ oluştururlar. Akım
visseral plevra altından sekonder lobüller arası
septumlar yolu ile hilus lenf bezlerine
olmaktadır.
50. Derin lenf damarları;
akciğer içinde bronş, arter ve venaları takip
ederler. Normalde alveol duvarlarında lenfatik
damarlar bulunmaz. İnterstisyel sıvıdan oluşan
lenf, alveol septumlarının kesiştiği bölgede yer
alan lenf aralıkları yolu ile derin lenfatik
kanallara dökülür. Ins. ve eks. sırasında
akciğerlerin hareketi ile lenf sıvısı hilusa
ulaşır.
51. Sağ akciğerin lenfa akımı tümden,
sol akciğerin orta ve alt zonlarının lenfa akımı
bifurkasyon bezleri ile sağ paratrakeal bezlere ve
buradan sağ lenfatik kanaldan vena innominataya
dökülürler.
52. Sol akciğerin üst zonunun lenfa akımı ise
sol trakeobronşial bezlerden sol paratrakeal bezlere
ve buradan torasik kanal yoluyla sol v. subclaviaya
ulaşır.
54. Akciğerin damarları
Arteria pulmonalis:
sağ ventrikülden çıkıp ikiye ayrılır ve akciğere
vena kanını getirir.
bronş dallanmasını dış ve arka yüzlerde
izleyerek dallanır ve bronşioller hizasında
kapiller hale gelir.
55. Akciğerin damarları
Vena pulmonalis:
alveolokapiler ağdan başlar.
bronşial ve arteriyel sistemden farklı bir seyir
gösterir.
segment anatomisine paralel değildirler.
pek çok segmentin kanını alabilirler.
hilusa doğru yaklaştıkça bronşları takip
ederler ve bunların ön-iç kısmında bulunurlar.
her iki akciğerden 2 tane vena pulmonalis
çıkar ve bunlar sol atriuma taşınırlar.
56. Bronşial arterler:
akciğerin besin kaynağıdır,
inen aorta yada üst interkostal arterlerden dal
alabilirler,
sistemik basıncı yansıtır,
bronşlar, bronşioller, akciğer içi arter ve venlerin
duvarlarını ayrıca sinirleri, akciğer içi lenf
düğümlerini ve bağ dokusu septumlarını da
kanlandırırlar.
Bronkopulmoner anastomozlar sayesinde herhangi
bir yetersizlik durumunda dokuların kanlanması
sürebilmektedir.
57. Akciğerin sinirleri
Sempatik zincir ve vagustan gelen dallardan oluşan
ön ve arka pulmoner pleksuslar hilusların ön ve arka
yüzlerinde yer alırlar.
Bu pleksuslardan çıkan lifler, pulmoner arter ve
bronşlara eşlik eden sinirsel ağlar oluştururlar.
Hem aferent hem de eferent lifler içerirler.
Bronş ve arterleri izleyerek visseral plevraya
ulaşırlar.
Bu sinirlerde ağrı uçları bulunmadığından visseral
plevra ağrıya hassas değildir.
58. Vagustan gelen eferent lifler, bronşları daraltır, müköz bezlere
sekresyon yaptırır ve damarları genişletir.
Aferent vagus dalları ise öksürük ve hering-breuer refleksinden
sorumludur.
Eferent sempatik lifler bronkodilatör ve vazokonstriktördür.
Aferent sempatikler ise hava yolları ve visseral plevranın temas
duyusunu temin ederler.
Paryetal plevranın inervasyonu ise;vagus, sempatik zincir,
interkostal ve phrenic sinirlerle olur.
59. Mediasten
1.Ön kompartman; timus, substernal tiroid,
paratiroid, arcus aorta ve dalları, vena
innominata, lenf bezleri, bağ dokusu.
2.Orta kompartman; kalp, trakea, ana bronşlar,
hiluslar, lenf bezleri, vagus ve frenik sinirler.
3.Arka kompartman;
özofagus, inen aort, vena azygos ve
hemiazygos, ductus torasikus, lenf
bezleri,sempatik zincir ve nervus vagus,
mezankim dokusu.