Miljana Krstić

1. SYSTEMA
DIGESTORIUM
Miljana Krstić
I4

2. -Digestivni sistem predstavlja skup organa za obradu unete hrane, odvajanje
upotrebljivih hranljivih materija i izbacivanje nesvarenih ostataka.
-Najduži deo je cevolikog oblika, dužina 8-10m, usna duplja, ždrelo, jednjak,
želudac, tanko i debelo crevo.

4. CAVITAS ORIS
-Usna duplja je početni deo organa za varenje, podeljena je na predvorje usne duplje i pravu
usnu duplju.
-Usnoj duplji pripadaju zubi, jezik, pljuvačne žlezde, krajnici
• predvorje usne duplje (VESTIBULUM ORIS)
• prava usna duplja (CAVITAS ORIS PROPRIA):
-gornji zid je nepce (PALATUM) – tvrdo i meko
(DURUM/MOLLE)
-nepčana resica (UVULA PALATINA)
-Otvor prema ždrelu je ISTHMUS FAUCIUM
-U krajničkoj jami je nepčani krajnik
(TONSILLA PALATINA)

6. DENTES
-Zubi su čvrsti organi uradjeni u zubne jamice (ALVEOLI
DENTALES)
-Zubi grade 2 zubna luka : gornji I donji (ARCUS
DENTALIS SUPERIOR/INFERIOR)
-PRVI zubi su nestalni – MLEČNI (DENTES
DECIDUI) :
• izbijaju prve godine života I postepeno
ispadaju do osme godine
-STALNI zubi (DENTES PERMANENTES:
• zamenjuju mlečne
• izbijaju od šeste godine
• ima ih 16 u gornjoj I 16 u donjoj vilici
• dele se na 4 grupe –
- sekutići (8- DENTES INCISIVI)
- očnjaci (4- DENTES CANINI)
- pretkutnjaci ( 8- DENTES PREMOLARES)
- kutnjaci ( 8- DENTES MOLARES)
- umnjaci (4- DENS SEROTINUS: niču od
20-30 godine)
-Na svakom zubu opisuje se:
• KRUNA – vidljivi deo beličaste boje
• VRAT - pokriven desnima
• KOREN – ima izgled klina usadjenog u koštanu zubnu
jamicu
Broj korenova zavisi od vrste zuba (1-5)
•ŠUPLJINA – je prostor unutra zuba koja sadrži rastresito
vezivno tkivo, bogate spletove krvnih sudova I živaca zuba
-Zubi su učvršćeni pokosnicom
(PERIODONTIUM) I desnima (GINGIVAE)

8. LINGUA
-Jezik je sluzokožno-mišićni organ na
donjem zidu usne duplje
-Ima prednji deo- TELO I zadnji deo- KOREN
•TELO (CORPUS LINGUAE)
•KOREN (RADIX LINGUAE)
-Sastoji se od vezivnog skeleta, mišića I
sluznice
•VEZIVNI SKELET je izgradjen od čvrstog
vezivnog tkiva
-MIŠIĆI JEZIKA (16) omogućavaju
pokretljivost jezika
•SLUZNICA – oblaže površinu jezika, tanka
je, ružičasta I osetljiva na nadražaje koje
prima preko PAPILA (predstavljaju čulne
strukture- osećaji vezani za ukus, dodir,
toplo, hladno I bol.

10. GLANDULAE SALIVARIAE
-Pljuvačne žlezde su EGZOKRINE žlezde koje
stvaraju I luče pljuvačku (SALIVA)
•MALE PLJUVAČNE ŽLEZDE (GL.SALIVARIAE
MINORES) – su brojne I rasute unutar
sluznice
•VELIKE PLJUVAČNE ŽLEZDE
(GL.SALIVARIAE MAJORES) – parne,
podjezična (SUBLINGUALIS)
Podvilična (SUBMANDIBULARIS)
Parotidna (PAROTIS)

12. PHARYNX
-Ždrelo je sluzokožno-mišićni organ,
nastavlja se jednjakom, pripada I sistemu
organa za varenje I disanje (raskrsnica)
-ZIDOVI su izgradjeni od 3 sloja:
•SPOLJAŠNJEG (TUNICA ADVENTITIA)
•SREDNJEG (TUNICA MUSCULARIS) -
najdeblji I izgradjuju ga poprečno prugasti
mišići
•UNUTRAŠNJEG (TUNICA MUCOSA)
-Mišići ždrela učestvuju u gutanju unete
hrane
-Pri gutanju dolazi do refleksnog
zatvaranja EPIGLOTTISA-a I refleksnog
pomeranja slobodne ivice mekog nepca
naviše.
-Duplja ždrela (CAVITAS PHARYNGIS) ima
dva otvora CHOANAE
-Usna šupljina (ISTHMUS FAUCIUM) prelazi
u duplju ždrela
-Duplja ždrela ima 3 sprata:
GORNJI – nosni deo (PARS NASALIS
PHARYNGIS), na njegovom gornjem zidu se
nalazi zdrelni krajnik (TONSILLA
PHARYNGEALIS)
SREDNJI – usni deo (PARS OSALIS
PHARYNGIS) je iza usne duplje
DONJI – grkljanski deo (PARS LARYNGEA
PHARYNGIS) je iza grkljana

14. OESOPHAGUS
-Jednjak je sluzokožno-mišićni organ koji je
uzi od ždrela (23-25cm / 2-3cm)
-Nastavlja se na ždrelo, od VII vratnog
pršljena kroz grudnu duplju iza srca, prolazi
kroz diaphragmu I ulazi u trbušnu duplju
-Delovi :
•VRATNI (PARS CERVICALES) : iza dušnika
•GRUDNI (PARS THORACICA) : najduži, iza
luka aorte I levog plućnog korena
•TRBUŠNI (PARS ABDOMINIALIS) : najkraći,
iznad želuca, ispod dijafragme

16. CAVITAS ABDOMINIALIS
-Trbušna duplja je prostor unutar trupa,
ispod prečage koja je odvaja od grudne
duplje
-PREDNJI I BOČNI zid grade mišići prednje-
bočnog trbušnog zida I njihove vezivne
tvorevine
-ZADNJI ZID: grade slavinski deo kičmenog
stuba I mišići
-DONJI ZID je otvoren prema karličnog
duplji
-Trbušna duplja je trbušnom maramicom
opredeljena na 2 dela :
•PREDNJI – veći (CAVITAS PERITONEALIS) :
tu su uglavnom organi za varenje
•ZADNJI – manji (SPATIUM
RETROPERITONEALE) : mokracni organi,
veliki krvni sudovi I živci

17. PERITONEUM
-Trbušna maramica je SEROZNA OPNA koja
oblaže zidove I organe trbušne duplje
-Sastoji se iz 2 lista –
•SPOLJAŠNJEG ZIDNOG LISTA
(PERITONEUM PARIETALE) : oblaže zidove
trbušne duplje I unutrašnjeg
•DROBNOG LISTA (PERITONEUM
VISCERALE) : oblaže organe koji se nalaze u
parietalnoj duplji, gradu peteljke I veze koji
spajaju susedne organe

19. GASTER
-Trbušna maramica je SEROZNA OPNA koja
oblaže zidove I organe trbušne duplje,
pruža se od jednjaka do tankog creva,
potpuno je obmotan trbušnom maramicom
-ima PREDNJI I ZADNJI zid, DESNU I LEVU
ivicu, 2 OTVORA
-PREDNJI ZID (PARIES ANTERIOR) : naleže
na diaphragmu, levi režanj I prednji trbušni
zid
-ZADNJI ZID (PARIES POSTERIOR) : naleže
na gušteraču, levi bubreg I levu
nadbubreznu zlezdu
-BURSA OMENTALE – je kesa koja se nalazi
kod zadnjeg zida želuca, ulazni otvor je
FORAMEN OMENTALE
-IVICE ŽELUCA su:
•DESNA MALA (CURVATURA GASTRICA
MINOR) – na nju se pripaja OMENTUM
MINUS
•LEVA VELIKA KRIVINA (CURVATURA
GASTRICA MAJOR) - sa nje se spušta
OMENTUM MAJUS

20. -GORNJI UlAZNI OTVOR (OSTIUM
CARDIACUM) : spoj jednjaka I želuca
-DONJI IZLAZNI OTVOR (OSTIUM
PYLORICUM) : je između želuca I tankog
creva
-Želudac ima oblik slova “J” pa mu se
opisuju 2 dela:
•USPRAVNI DEO gradi TELO (CORPUS
GASTRICUM), a deo IZNAD ULAZNOG
OTVORA je DNO ŽELUCA (FUNDUS
GASTRICUS)
•HORIZONTALNI deo je PARS PYLORICA,
čine ga LEVI ŠIRI deo (ANTRUM
PYLORICUM)
DESNI UŽI deo (CANALIS PYLORICUS)
koji se završava otvorom I nastavlja se
duodenum

23. INTESTINUM TENUE
-Tanko crevo se pruža od piloricnog otvora
do debelog creva, slepog creva
-Dužina je 6-7m, prečnik 3-5cm
-Sastoji se iz 3 dela:
•DVANAESTOPALAČNO CREVO
(DUODENUM) – početni nepokretni deo,
25-30cm
Ima oblik potkovice
Na njemu se razlikuju 4 dela:
-POČETNI GORNJI (PARS SUPERIOR)
-NISHODNI (PARS DESCENDES)
-DONJI DEO (PARS INFERIOR)
-ZAVRŠNI YSHODNI (PARS ASCENDENS)
-U krivini duodenuma nalazi se žlezda,
gušterača (PANCREAS); čvrsto su spojeni
vezivnim tkivom, krvnim I limfnim
sudovima kao I izvodnim kanalima
gušterače

25. PANCREAS
-Gušterača je žlezdani organ pridodat organima za
varenje, priljubljen uz prva dva slabinska pršljena
-Razlikuju se GLAVA, TELO I REP
•GLAVA (CAPUT PANCREATIS) je prošireni
deo, lezi u krivini duodenuma, iza nje je
zucovod I donja šuplja vena
•TELO (CORPUS PANCREATIS) je srednji deo
iz kojeg nastaje PORTNA VENA I prolazi
TRBUŠNA AORTA
•REP (CAUDA PANCREATIS) je dug I suzeni
deo dopire do unutrasnje strane slezine
-Gušterača je SLOŽENA ŽLEZDA sa
•spoljašnjim lučenjem (egzokrina) – stvara
pankreasni sok, izlučuje se putem izvodnih
kanala gušterače u duodenum
•unutrašnjim lučenjem (endokrina) –
stvara hormona koji se ubacuju direktno,
preko kapilara u krvotok

28. -Jejunum I ileum su pokretni delovi
JEJUNUM / ILEUM
-Sastoje se od 11-12 vijuga
-JEJUNUM je kraći, vijuge su šire, duže I uze
-ILEUM se spaja sa CAECUM-om (početni
deo debelog creva) preko otvora OSTIUM
ILEOCAECALE
-JEJUNUM ET ILEUM poseduju peteljku
(MESENTERIUM) ubeđuju ga za zadnji
trbušni zid I omogućava njegovu
pokretljivost

30. INTESTINUM CRASSUM
-Debelo crevo je ZAVRŠNI DEO sistema
organa za varenje
-Debelo crevo je dugo 1.5-2m a u preseku
4-7cm
-Deli se na 3 dela:
• SLEPO CREVO (CAECUM) : početni I najširi deo,
6-7cm
Pridodat mu je crvuljak (APPENDIX
VERMIFORMIS) 8-10cm, široko je 0,5cm, bogat
je limfnim tkivom (“trbušni krajnik”)
•SITO CREVO (COLON) : srednji deo, 1,6-1,8m
4dela:
- COLON ASCENDES
- COLON TRANSVERSUM
- COLON DESCENDES
- COLON SIGMOIDEUM
•ČMARNO CREVO (RECTUM) : završni deo, 13-
15cm
Početni deo – AMPULLA RECTI
Završni deo – CANALIS ANALIS (anus kraj)

33. HEPAR
-Jetra je veliki žlezdani organ
-Gotovo je u celini obmotana
trbušnom maramicom I smešten je
odmah ispod desne polovine
diaphragme
- Razlikuju se 2 strane I 1 OBODNA
ivica
-GORNJA STRANA je glatka, ispupčena I vezom
(LIG. FALCIFORME HEPATIS) je podeljena na
desni I levi režanj (LOBUS DEXTER/SINISTER)
-DONJA STRANA je približno ravna, na sredio je
ulazno polje jetre (PORTA HEPATIS) kroz koju ulazi
portna vena I jetrena arterija, a izlaze žučni putevi
-Podeljena je na 4 režnja:
DESNI, LEVI, CETVRTASTI, REPNI

34. -Krvni sudovi jetre se dele na •NUTRITIVNE - posebna arterija jetre (a. HEPATICA PROPRIA
•FUNKCIONALNE – portna vena (v. PORTAE)
-Režnjevi jetre su izgradjeni od malih režnjeva (LOBULI HEPATIS) izgradjeni od zrakasto
rasporedjenih ćelija jetre (HEPATOCITI)
-Ćelije jetre stvaraju I luče ŽUČ koja dospeva u DUODENUM
-Žučne puteve koji se nalaze van jetre cine:
DESNI I LEVI jetreni kanal (DUCTUS HEPATICUS DECTER ET SINISTER) koji se spajaju u predelu ulaznog
polja jetre I obrazuju jetreni kanal (DUCTUS HEPATICUS COMMUNIS)
-Jetreni kanal se spaja sa IZVODNIM KANALOM ŽUČNE KESE (DUOTUS CYSTICUS) i gradi žučovod
(DUCTUS CHOLEDOCHUS)
-Žučovod prolazi iz početnog dela duodenuma (DUCTUS CHOLEDOCHUS) – (DUCTUS PANCREATICUS
MAJOR), grade AMPULLA HEPATOPANCREATICA
-ŽUČNA KESICA (VESICA BILIARIS) je rezervoar ŽUČI

37. HVALA NA PAŽNJI !
Miljana Krstić
I4