M.E. Mutlu, "e-Öğrenmede İçerik Üretimi ve Yönetimi", III. E-Learning Zirvesi, HR Dergi, İstanbul, 18 Mart 2004.

1. e-Öğrenmede İçerik
Üretimi ve Yönetimi
Öğr. Gör. Dr. M. Emin Mutlu
Anadolu Üniversitesi – Açıköğretim Fakültesi
III. E-Learning Zirvesi
18 Mart 2004

2. e-Öğrenme
 Öğretimde elektronik teknolojilerin kullanıldığı ortamlara
e-öğrenme adını veriyoruz.
 E-öğrenmenin tarihinde sinema, telefon, radyo, ses kayıt
teknolojileri (plak, kaset) ve televizyon gibi bilgi saklama ve
iletme teknolojilerinin kullanıldığını görüyoruz.
 Kişisel bilgisayar devrimiyle bilgisayara dayalı öğretim ortamları
geliştirilmeye başlıyor.
 Ses, görüntü ve video bilgisinin sayısallaştırılmasıyla bilgisayar
e-öğrenmede en önemli sunum aracı durumuna gelmektedir.
 İnternetin yaygınlaşmasıyla e-öğrenme ortamlarının iletiminde
ve eğitim iletişiminde internet altyapısının kullanımı baskın bir
yöntem oluyor.
 Kablosuz teknolojilerin ortaya çıkışı ise mobil öğrenme
dönemine geçme olanağı sağlamakta.

3. İnternetin Etkisi
İnternete Dayalı Öğretim
 Öğretimin temel içeriği internette
iletiliyor, diğer ortamlardaki
içerik (kitap, tv-video, cd-rom,
yüzyüze eğitim,…) ise
destekleyici
İnternet Destekli Öğretim
 Öğretimin temel içeriği diğer
ortamlarda (kitap, tv-video, cd-
rom, yüzyüze eğitim,…) iletiliyor.
İnternetteki içerik ise
destekleyici
Temel içerik: öğrencinin değerlendirme aşamasında
sorumlu olduğu içerik

4. İnternete dayalı öğretim
ortamları tasarımı
 İyi kurgulanmış öğretici içerik
 Sanal öğrenme ortamları (sanal şirket, sanal
laboratuvar, sanal gerçeklik)
 Uygulama olanağı (gerçek dünya problemleri)
 Senkron ve asenkron akademik danışmanlık
 Takım çalışması olanağı
 Ödevler ve projeler
 Yardımcı içerik ve başvuru kaynakları
 Yardım masası

5. İnternete dayalı öğretim ortamı
örneği
Açıköğretim Fakültesi Bilgi Yönetimi Önlisans Programı
 Temel içerik (yazılım öğretimi ve işletme
uygulamaları) internet ortamında sunulmakta
 Öğretim yardımcı kitaplar, cd-rom ortamındaki
videolar ve senkron sohbet biçimindeki
danışmanlıkla desteklenmekte

6. İnternete Dayalı Bilgi Yönetimi Önlisans Programı
 İnternet Ortamındaki
Dersler
 CD-ROM Ortamında
Videolar
 Yardımcı Kitaplar
 Lisanslı Yazılımlar
 Online Akademik
Danışmanlık Hizmeti
 İletişim Hizmetleri
 Erişim Hizmetleri
 Ödevler
 Sınavlar
 Destek Hizmetleri
 Sanal Şirket
ULAKNET üzerinden http://bilgi.anadolu.edu.tr
TTNET üzerinden http://www.bilgi.aof.edu.tr

7. İnternet destekli öğretim
ortamları tasarımı
 Zengin alıştırma-tekrarlama içeriği
 Etkileşimli örnekler
 Testler – Deneme sınavları
 Ders araçları
 Ders notları
 Yönergeler
 Başvuru kaynakları

8. İnternet destekli öğretim
ortamı örneği
Uzaktan Öğretim Yapan Fakülteler
 Temel içerik kitap ve TV yayınlarıyla aktarılmakta
 Öğretim, internet ortamındaki Deneme Sınavları,
Alıştırma Yazılımları, e-Kitaplar ve Ders
Videolarıyla desteklenmekte

9. Açıköğretimde İnternete Dayalı Deneme Sınavları
85 ayrı ders için
uygulanabilen deneme
sınavlarında yaklaşık
olarak 10 bin soru
bulunuyor.
Deneme sınavlarından,
şimdiye kadar 300 bin
öğrenci yararlandı.
Gerçekleşen sınav adedi
ise 12 milyon civarında.
ULAKNET üzerinden http://ds.anadolu.edu.tr
TTNET üzerinden http://ds.aof.edu.tr

10. Açıköğretimde Çokluortam CD-ROM’ları
 Genel Matematik
 Atatürk İlkeleri ve İnkılâp
Tarihi
 Uzaktan öğretim yönergesi
 Alıştırma yazılımı
 Dersin kitabının PDF dosyası
 Dersin TV programları
 Deneme sınavlarına bağlantı
Bu cd-rom’lardan toplam
250.000 adet dağıtıldı.

11. Açıköğretimde İnternete Dayalı Alıştırma Yazılımları
Alıştırma yazılımlarında
konu anlatımını, soru çözüm
yöntemlerini, alıştırma ve test
sorularını ve yardımcı
(sözlük, hesap makinası,
vb. gibi) araçları barındıran
ders yazılımı, ünitelere ait
televizyon programlarından
görüntüler, kitabın tam
metnini içeren dosyalar,
deneme sınavları ve diğer
yardımcı kaynaklara
bağlantılar yer almaktadır
Bu yöntemle hazırlanan 10
derse ait alıştırma yazılımının
yayınıyla 1.482.000 öğrenci-
ders’e erişmek
hedeflenmektedir.
Bu öğretim yılı başından itibaren
25.000 öğrenci bu sistemden
yararlandı.
ULAKNET üzerinden http://dersler.anadolu.edu.tr
TTNET üzerinden http://dersler.aof.edu.tr

12. Açıköğretimde İnternete Dayalı Alıştırma Yazılımları

13. İnternet Ortamında Açıköğretim Ders Kitapları ve TV
Programları
Bu öğretim yılı
başından itibaren
25.000 öğrenci bu
sistemden yararlandı.
ULAKNET üzerinden http://kitaplar.anadolu.edu.tr
TTNET üzerinden http://kitaplar.aof.edu.tr

14. E-öğrenme içeriği üretiminde
ekipler
Tasarım Ekipleri İçerik Üretim Ekipleri Uygulama Ekipleri
Öğretim ortamları Öğretim
İçerik tasarımı
tasarımı Uygulaması
Yazılım uzmanları Konu Uzmanları,
ve öğretim tasarımcıları
Öğreticiler
eğitim teknolojisi ve
uzmanları gerçekleştirmeciler

15. Öğretim ortamları tasarımı
 Hedef kitlenin özellikleri ve öğretim amaçlarına
uygun olarak öğretim ortamının tasarımı
gerçekleştirilir.
 Uygulanacak standartlara ait düzenlemeler
gerçekleştirilir.
 Senkron ve asenkron iletişim gereksinimleri
tasarıma eklenir.
 İnternet ortamı dışındaki içerik gereksinimi ve nasıl
tedarik edileceği belirlenir.
 İnternet ortamındaki bileşenlerin üretimde
kullanılacak şablonları hazırlanır.
 Öğretim uygulamasına ait yönergeler hazırlanır.

16. Öğretim Ortamı Tasarım Ekibi
Yazılım Uzmanları
Eğitim Teknolojisi Uzmanları
Proje Yöneticileri

17. İçerik Tasarımı
 Derse ait öğretim hedefleri belirlenir
 Öğretim hedeflerine ulaşmayı sağlayacak
kapsam ve akış belirlenir.
 Değerlendirme ölçütleri belirlenir.
 İçerikte kullanılacak malzemeler üretilir
 Malzemeler, eğitsel sonuçlar üretecek şekilde
kurgulanır.

18. İçerik üretiminde değişik
büyüklüklerde ekipler
Büyük Ekipler
Küçük Ekipler
Orta Büyüklükte Ekipler

19. E-öğrenme içeriği üretiminde
en küçük ekip
•Konu uzmanı - Konu danışmanı (aynı zamanda öğretim tasarımcısı)
•Denetleyen (Editör)
veya
•Öğretim tasarımcısı (aynı zamanda konu uzmanı - konu danışmanı)
•Denetleyen(Editör)

20. E-öğrenme içeriği üretiminde
standart ekip
Konu uzmanı – Öğretim Gerçekleştirenler Denetleyen
Konu danışmanı tasarımcısı (Editör)

21. E-öğrenme içeriği üretiminde
gelişmiş ekip
 Konu uzmanı – konu danışmanı - alan
uzmanı
 Öğretim tasarımcısı
 Gerçekleştirenler
Ekiplere Yardım Edenler
 Grafik tasarımcıları Sanat Yönetmeni
Eğitim psikoloğu
 Sunucular Eğitim sosyoloğu
Ölçme değerlendirme uzmanı
 Denetleyen (Editör) Video tasarımcıları
Ses tasarımcıları
 Koordinatör Canlandırmacılar

22. Senaryo
 Konu ve alan uzmanları tarafından
Eğitim Senaryoları oluşturulan içerik. Konu
anlatımları, örnekler, alıştırmalar,
testler, örnek olaylar, başvuru
kaynakları, uygulamalar
 Öğretim tasarımcısı tarafından
Yapım Senaryoları
oluşturulan öykü panoları, ekran
tasarımları, etkileşim kurguları,
ders akış çizelgeleri, çoklu ortam
gereksinimi ve senkronizasyonu,
ölçme-değerlendirme içeriği,
yönergeler

23. Geliştirme Süreci
Eğitim Senaryosu Yazımı
Yapım Senaryosu Hazırlama
Varlıkların Tasarımı
Kurgulama (Yapım)
Teknik Denetim
Akademik Denetim

24. Öğretim Uygulaması
 Tamamlanan içerik bir Öğrenim Yönetim
Sistemi (ÖYS) yardımıyla yayınlanarak,
öğrenciler üzerinde uygulanır.
 Uygulama ekipleri teknik ve akademik
danışmanlık ve değerlendirme görevlerini
üstlenirler.

25. İçerik Üretimi Yönetimi
Birinci
Düzey
İkinci Düzey
Üçüncü Düzey

26. İçerik Üretimi Yönetiminde
1. Düzey
 Koordinatörler proje yöneticilerini,
proje yöneticileri de ekip üyelerini
görevlendirirler ve yüz yüze
iletişimle projeler planlanır ve
denetlenir. Bireyler işlerini
kendilerine ait bir “yapılacaklar
listesi” ile izlerler.
 İş akışı, kurum intranetindeki
ortak dosya sunucuları üzerinde
gerçekleştirilir.
 Tamamlanan içerik kurumsal ÖYS
üzerinde yayınlanır.

27. İçerik Üretimi Yönetiminde
2. Düzey
 Grup iletişimi yazılımı
yardımıyla hiyerarşik
görevlendirme, takvimlendirme
ve iletişim sağlanır. (Microsoft
Exchange Server, Lotus
Notes)
 Kurumun portal sunucusu ile
içerik yönetimi ve iş akışı
sağlanır
 Tamamlanan içerik kurumsal
ÖYS üzerinde yayınlanır.

28. İçerik Üretimi Yönetiminde
3. Düzey
 Proje sunucusu yardımıyla kurumsal
planlama ve kaynak dengeleme sağlanır.
 Grup iletişimi yazılımı yardımıyla
görevlendirme, takvimlendirme ve iletişim
sağlanır.
 Kurumun portal sunucu ile içerik yönetimi ve
iş akışı sağlanır
 Tamamlanan içerik kurumsal ÖYS üzerinde
yayınlanır.

29. AÖF BDE Birimi Örneği
 Çok sayıda paralel ekip (aynı anda sekiz proje grubu)
 Kalabalık ekipler (her ekipte 5-12 üye)
 Ekiplerde serbest çalışanlar ve birim dışı üyelerin
varlığı (her projede ortalama 4-5 konu uzmanı ve
editör)
 Projelerin tamamlanma sürelerinin uzunluğu (6-12 ay)
 Uzun dönemli kaynak planlama sorunları
AÖF BDE Birimi’ nde içerik üretiminin yönetimi ikinci düzeyde bulunmakta,
üçüncü düzeye geçiş için çalışılmakta

30. AÖF e-Öğrenme İçerik Üretimi
Yönetim Sistemi
Tasarım aşamasında
Microsoft Project Server 2003
Microsoft Exchange Server 2003
ÖYS
Microsoft SharePoint Portal Server 2003
Macromedia MX 2004

31. Sonuç
 İçerik üretimindeki yüksek maliyetlerin
denetimi için kurumsal bilgi yönetimi sistemi
oluşturmak gerekmektedir.
 İçerik üretiminde kurumsal bilgi yönetimi
sistemi kullanmak CMM (Capability Maturing
Model) 2.0’dan daha yüksek düzeylere
çıkmak için zorunludur.