Գրիգոր Լուսավորչի մասին

2. • Գրիգոր Լուսավորիչ (Գրիգոր Պարթև)
•Հայոց առաջին Եպիսկոպոսապետն է (302 թ.-ից)
• Գրիգորն ստացել է բարձրագույն կրթություն և
քրիստոնեական հիմնավոր դաստիարակություն:

3. 276 թ-ին, երբ Պարսից Վռամ
թագավորը գրավել է Հայաստանը,
Գրիգորը Հայոց Տրդատ Գ թագավորի
հետ գնացել է Հռոմ: 287 թ-ին
վերադառնալով գահին՝ Տրդատ Գ-ն, ի
նշան հաղթության, գոհության
տոնախմբություն է կազմակերպել
Անահիտ աստվածուհու մեհյանում և
Գրիգորին հրամայել երկրպագել:
Վերջինս մերժել է, և թագավորը նրան
ենթարկել է խոշտանգումների (12
չարչարանքներ): Այդ վայրում
(Երզնկայից հարավ՝ Մեղուցիկ գյուղի
մոտ) կառուցվել է ցայսօր կանգուն
Չարչարանաց Սբ Լուսավորիչ
վանքը:

4. Ավելի քան մեկ ամիս չարչարելուց հետո թագավորին
հայտնել են, որ Գրիգորը թագավորահորն սպանողի
որդին է: Տրդատ Գ-ի հրամանով 287 թ-ին նրան նետել են
Արտաշատի արքունի բանտի մահապարտների գուբը
(հետագայում այդտեղ կառուցվել է Խոր վիրապի վանքը),
որտեղ մնացել է շուրջ 14 տարի:

5. Քրիստոնյաներին դաժանորեն հալածող Տրդատ Գ-ն 301 թ-
ին ապաշխարել ու դարձի է եկել: Նույն թվականին նա
քրիստոնեությունը Հայաստանում հռչակել է պետական
կրոն: Ապա հրավիրել է ավագանու ժողով և Գրիգոր
Պարթևին կարգել Հայոց եպիսկոպոսապետ (հայրապետ):
Գրիգոր Լուսավորիչը 302 թ-ի սկզբին 16 նախարարների
ուղեկցությամբ և թագավորական հրովարտակով մեկնել է
Կեսարիա, որտեղ կատարվել է նրա եպիսկոպոսական
ձեռնադրությունը:

6. 303 թ-ի հունվարի 6-ի այգալույսին՝ Սուրբ Ծննդյան և
Աստվածահայտնության օրը, Արածանիի ակունքների մոտ՝ Նպատ
լեռան ստորոտում, Գրիգոր Լուսավորիչը մկրտել է Տրդատ Գ Մեծին ու
արքունիքին, հայ ավագանու ներկայացուցիչներին: Ըստ
Ագաթանգեղոսի՝ նույն վայրում 7 օրվա ընթացքում մկրտել է նաև
արքունի զորքին ու ժողովրդին: 303 թ-ի սկզբին արքան ու
եպիսկոպոսապետը վերադարձել են Վաղարշապատ, և Գրիգոր
Լուսավորիչը, իր տեսիլքի համաձայն, արքունական գահին մերձ՝
Միածնի իջման վայրում՝ հեթանոսական մեհյանի տեղում, կառուցել է
Էջմիածնի («Էջ Միածինն») Կաթողիկե եկեղեցին (Էջմիածնի Մայր
տաճարը) և այն օծել է 303 թ-ի օգոստոսի 15-ին՝ Աստվածածնի
Վերափոխման տոնի օրը:

7. Գրիգոր Լուսավորիչը քրիստոնեություն է
տարածել նաև Վիրքում, Աղվանքում, Հյուսիսային
Կովկասում, Խաղտիքում, Մազքթաց երկրում,
Միջագետքում, Ատրպատականում:
Մանկահասակ թոռանը՝ Գրիգորիսին, ձեռնադրել
է Վրաց և Աղվանից քահանայապետ:

8. Կարդալով, ուսումնասիրելով Գրիգոր
Լուսավորչի կյանքը ես հասկացա, որ նա շատ
արդար, հոգով հզոր, դժվար կյանք ապրած մարդ
է:
Նա շատ դժվարությունների միջով է անցել՝ 14
տարի գտնվելով մահապարտների գուբում՝ Խոր
Վիրապի վանքում՝ միայնության մեջ: Նա նաև
ենթարկվել է խոշարգումների՝ 12
չարչարանքների:

9. Ուսումնասիրելով Գրիգոր լուսավորչի կյանքը ես
հասկացա, որ նրա օրոք է հայաստանում և այլ բազում
երկրներում տարածվել Քրիստոնեությունը և նա է եղել
առաջին Եպիսկոպոսագետը: Նա է առաջինը մկրտել և
մկրտել է՝ Տրդատ Գ-ին, ժողովրդին և երկրին: