Bijeenkomst in de cursus doorbraak van de moderne kunst. Parijs 1880-1920. Deze bijeenkomst concentreert zich op het werk van Paul Gauguin en zijn verblijf in Tahiti. Verder aandacht voor de Nabis in Pont Aven (Paul Serusier, Jacob Meijer de Haan, Emile Schuffenecker, Emile Bernard. Les door Michiel Kersten voor Artetcetera. Kunst in woorden.

1. Paul Gauguin
Michiel Kersten
Artetcetera. Kunst in woorden

2. Qu’est-il donc? Il est Gauguin, le sauvage qui hait une
civilisation gênante, quelque chose du Titian qui, jaloux du
créateur, à ses moments perdus fait sa propre petite
création, l’enfant qui démonte ses joujoux pour en refaire
d’autres, celui qui renie et qui brave, préférant vour rouge
le ciel que bleu avec la foule.
August Strindberg, Lettre à Gauguin, 1 februari 1895

4. Eugène Henri Paul Gauguin (1848-1903)
Zoon van Aline Marie Chazal (1825-1867) en de journalist Clovis Gauguin (overleden 1850)
1850 Vertrek familie Gauguin naar Peru – Clovis Gauguin overlijdt onderweg aan hartinfarct
1854 Terugkeer naar Frankrijk
1865 - 1871 Stuurmansleering op de koopvaardij vanaf 1868 vervulling dienstplicht in de marine
1871/72 - 1882 Wissel-/aandelenhandelaar ( via zijn voogd Auguste Arosa met collectie eigentijdse kunst, maakt hij
kennis met Pissarro – officieuze leerling van Pissarro)
1873 – Huwelijk met de Deense Mette Sophie Gad
1873 -1883 – vijf kinderen: Emile, Aline, Clovis, Jean en Pola
1873 – schildert in zijn vrije tijd | vanaf 1877 eigen atelier in zijn huis in Vaugirard | Émile Schuffenecker vanaf 1872

5. 1874 – 1886 Impressionisme (Cézanne, Pissarro) Schilder, beeldhouwer/-snijder, keramist
1882 - Beurscrisis (krach)– besluit om kunstenaar te worden
1884-1886 Denemarken
1886 – Pontaven – Auberge Cloanec. Gaat komende jaren regelmatig naar Bretagne
1887 – Martinique samen met Charles Laval (12 schilderijen)
1888 – In Arles bij Vincent van Gogh
1889 – Tentoonstelling Café Volpini – In Pont Aven - Vanaf 1889 in Le Pouldu
1891 – 1893 – Eerste verblijf Tahiti
1894 Tentoonstelling bij Paul Durand- Ruel (succesvol) en verblijft zomer in Pontaven
1895 – Tweede verblijf Tahiti (Papeete, Mataiea)
1901 - Marquesaseilanden - Atuona op Hva-Oa (Îles Maquises)
1903 - Overlijdt op 8 mei 1903

6. Parijs 1873 – 1885
De vroegste schilderijen: invloed Pissarro, Dagas en Cézanne
Vriendschap Émile Schuffenecker

7. PaulGauguin,DegroentetuineninVaugirard,1879,olieverfop
doekNorthhampton,Massachusetts,SmithCollegeMuseumof
Art

8. PaulGauguin,Studievaneennaakt(Susannenaaiend),1880,
olieverfopdoek.NyCarlsbergGlyptotek.

9. PaulGauguin,TuininVauriard:defamilievandekunstenaarin
detuiinRueCarcel,1881,Copenhagen,NyCarlsbergGlyptotek

10. Frankrijk 1886 – 1891 - Pont-Aven, Martinique, Arles,
Le Pouldu

11. DeBretonseherderin,1886,66,4x73,3cm,olieverfopdoek,
NewcastleuponTyne,TyneandWearMuseums(LaingArtGallery)

12. RandolphCaldecott,HelpingBretonbeautiesenReturningfrom
Labour,PontAven,BretonFolkArtisticTourinBrittany,door
RandolphCadecotte,1880

13. PaulGauguin,VierBretonsevrouwen,1886,olieverfopdoek,
München,NeuePinakothek

14. PaulGauguin,StillevenmetportretvanCharlesLaval,1886,46x
38cm,olieverfopdoek,Indianapolis,IndianapolisMuseumof
Art

15. PaulGauguin,Martiniquelandschap1887,olieverfopdoek,
Edinbrugh,ScottishNationalGallery

16. PaulGauguin,Tweebadendemeisjes,1887,87,5x70cm,
olieverfopdoek,BuenosAires,MuseoNacionaldeBellas
Artes

17. PaulGauguin,WorstelendeBretonsejongens,1888,73x93cm,
olieverfopdoek,particulierecollectie.

18. Paul Gauguin, In het café, november 1888, 72 x 92 cm, olieverf op doek,
Moskou, Pushkin Museum. Links 2x Van Gogh

19. PaulGauguin,Visioennadepreek,zomer1888,73x92cm,
olieverfopdoek,Edinburgh,NationalGalleryofScotland

20. Cloisonnisme, synthetisme

21. Synthetisme
Synthese tussen:
• Uiterlijk verschijningsvorm
• De gevoelens en emoties van de kunstenaar over het onderwerp
• Zuiver gebruik van esthetische middelen als lijn, vorm en kleur
• Verwijzing naar subjectieve gevoelens en ideeën
1889 Paul Gauguin and Emile Schuffenecker organiseerden de
Exposition de peintures du groupe impressioniste et synthétiste in het
Café Volpini op het terrein van de Exposition Universelle in Paris.

22. Maurice Denis
(1890):
“Het is goed om er
aan te herinneren
dat een schilderij
voordat het een
vechtpaard, een
naakte vrouw of een
of andere anekdote
is, principieel een
plat vlak is bedekt
met kleuren in een
bepaalde ordening.”

23. PaulGauguin,Blauwebomen,najaar1888,92x73cm,
Kopenhagen,OrdrupgaardCollectie

24. PaulGauguin,HetateliervanÉmilSchuffenecker,1889,73x92cm,
olieverfopdoek,Parijs,MuséedÓrsay

25. PaulGauguin,DegeleChristus,najaar1889,92x73cm
olieverfopdoek,Buffalo(NewYok),AlbrightKnoxAtGallery

26. PaulGauguin,PortretvanJacobMeijerdeHaan,najaar1889,80x
52cm,olieverfoppaneel,NewYork,particulierecollectie(links)|
Zelfportretmetheiligenkransenslang,79x51c,molieverfop
paneel,Washington,D.C.,NationalGalleryofArt

27. PaulGauguin,Soyezmyterieuses,1890,relief(houtsnijwerk),73,
95cm,Parijs,Muséed’Orsay

28. PaulGauguin,Hetverliesvanmaagdelijkheid/Hetontwakenvanhet
voorjaar,voorjaar1891,90x130cm,olieverfopdoek,Norfolk,
Virginia,TheChryslerMuseum

29. Eerste verblijf op Tahiti – 1890 - 1892

30. PaulGauguin,Vahinenotetiare(Vrouwmeteenbloem),1891,
olieverfopdoek,Kopenhagen,NyCarlsbergGlyptotek

31. PaulGauguin,LaOranaMaria(AveMaria),1891-1892,olieverfop
doek,113,7x87,6cm,NewYork,TheMetropolitanMuseumofArt

32. PaulGauguin,ManaoTupapau(Degeestvandedoodhoudtde
wacht),1892,olieverfopdoek,116x134,6cm,Buffalo,NewYork,
AlbrightKnoxArtGallery

33. PaulGauguin,Iraroteoviri(I),1891,olieverfopdoek,Dallas,
DallasMuseumofArt

34. Parijs 1893-1895

35. PaulGauguin,AitatamarivahineJudithteparari(Annah,de
Javaanse),1892-1895,116x81cm,olieverfopdoek,
particulierecollectie

36. Tweede verblijf Tahiti en Hivaoa 1895-1903

37. Paul Gauguin, Waar komen wij vandaan? Wat zijn wij? Waar gaan wij heen? 1897-1898, olieverf op doek, Boston,
Museum of Fine Arts

38. PaulGauguin,Navenavemahana(Deschitterendedag),1896,
olieverfopdoek,Lyon,MuséedesBeaux-Arts

39. PaulGauguin,Nevermore,1897,olieverfopdoek,London,
CourtauldInstitute

40. PaulGauguin,Oviri(Wilde),1894,gedeeltelijkgeglazuurd
steengoed,75x19x27cm,Muséed’Orsay

41. PaulGauguin,ContesBarbares,1902.olieverfopdoek,Essen,
FolkwangMUseum

42. Grote overzichtstentoonstellingen in Parijs 1903 en 1906
Invloed op:
• Picasso
• Matisse
• André Derain
• Georges Braque
Gauguin bevrijdde de kleurgebruik van nabootsing van de
werkelijkheid, en veranderde vorm voor expressieve
doelen

43. Ieder element in mijn schilderijen is weloverwogen en vooraf berekend.
Net zoals in een muziekcompositie. Mijn eenvoudige onderwerpen die ik
vind in het dagelijks leven of in de natuur, zijn slechts een voorwendsel die
mij helpt door middel van een specifieke rangschikking van lijnen en
kleuren symfonieën en harmonieën te creëren. Zij hebben geen tegenbeeld
in de werkelijkheid. Zij geven niet direct uiting aan een idee, hun enige doel
is de verbeelding te stimuleren… eenvoudig door dat mysterieuze verband
tussen bepaalde rangschikkingen van kleuren en lijnen en onze geest….
Paul Gauguin in l’Écho de Paris, 1895

44. Emile Bernard (1868 – 1941)

45. 1886 Eerste ontmoeting Bernard met Gauguin in Pont Aven andere ontmoetingen 1887 en 1888
1887: Bernard: ik heb de wens een kunst te vinden die gelijktijdig zowel extreem simpel is als
toegankelijk is voor iedereen, dus niet het individuele maar het gemeenschappelijke element in de
kunst te vinden.

46. EmileBernard,DehavenvanSaint-Briac,1887,olieverfopdoek,
particulierecollectie

47. EmileBernard,AvondinSaint-Briac,olieverfopdoek,Parijs,
Muséed’Orsay

48. EmileBernard,Badersmetrodekoe,1887,olieverfopdoek,
Parijs,Muséed’Orsay

49. EmileBernard,Deoogst,Bretonslandschap,1888,olieverfop
doek,Parijs,Muséed’Orsay

50. EmileBernard,Bretonsevrouwen(LePardondePont-Aven),
augustus1888,olieverfopdoek,Particulierecollectie.

51. Claude-Emile Schuffenecker ()

52. Claude-EmileSchuffenecker,Portretvanzijnechtgenote(Mme
Schuffenecker),1888,olieverfopdoek,Vlg.Londen,Sotheby’s,
mei2015

53. Claude-EmileSchuffenecker,Rotsenbijeb,1887,olieverfop
doek,vlg,Londen,Sotheby,2012

54. Paul Serusier, (1863 - 1927)

55. PaulSerusier,LeTalisman(deRivierAvenRiverbijhetBois
d’Amour,1888,27x22cm,olieverf,Parijs,Muséed’Orsay

56. PaulSerusier,Eenzaamheid(Solitude)Hoalgoat

57. PaulSerusier,BoerderijenbijLePouldu,olieverf

58. PaulSerusier,Bretonsevrouwen.Samenkomstinhetheilige
bos,1891-1893,olieverf

59. PaulSerusier,Melancholie,1890,olieverf

60. PaulSerusier,DewasvrouwenbijdeLaïtarivier,1892,olieverfop
doek,73x92cm,Parijs,Muséed’Orsay

61. Jacob Meijer de Haan (1852 – 1895)

62. JacobMeijerdeHaan,OudeJoodsevrouw,ca.1880,Amsterdam,
Rijksmuseum

63. JacobMeijerdeHaan,Zelfportret,LePouldu,1890,olieverf

64. JacobMeijerdeHaan,Moederschap,MaryHenrygeeftMimide
borst,ca1890,olieverf

65. JacobMeijerdeHaan,Bretonsevrouwenaanhetwerk,circa
1890,olieverf

66. • Henri Cazalis 1840-1909
• Meijer de Haan 1852-1895
• Aristide Maillol 1861-1944
• József Rippl-Rónai 1861-1927
• Charles Filiger 1863-1928
• Paul-Elie Ranson 1864-1909
• Hermann-Paul 1864-1940
• Paul Sérusier 1864-1927
• Felix Vallotton 1865-1925
• Pierre Bonnard 1867-1947
• Ker-Xavier Roussel 1867-1944
• Henri-Gabriel Ibels 1867-1936
• Georges Lacombe 1868-1916
• Édouard Vuillard 1868-1940
• Jan Verkade 1868-1946
• Maxime Dethomas 1869-1929
• Aurélien Lugné-Poë 1869-1940
• Maurice Denis 1870-1943
• Mogens Ballin 1871-1914
Nabis = synthesisme
• Vergaande vereenvoudiging
• Details weggelaten
• Individuele kleuren interpretaties
• Onvermengde kleurvlakken
• Niet impressie van de werkelijheid, maar de
impressie die de werkelijkheid achterlaat
• Vertalen van een gevoel in een beeld
• Objectieve Vervorming door ordening
• Subjectieve vervorming door gevoel
kunstenaar

67. Metdeklokmeevanaflinksboven:PaulRanson,FelixVallatton,
ÉduardVuillard,PierreBonnard

68. MauriceDenis,April,1892,olieverfopdoek,Otterlo,Kröller-
MüllerMuseum

69. MauriceDenis,HommageaanCézannem,1892,olieverfop
doek,Parijs,Muséed’Orsay(SchenkingvanAndréGide)
Edouard Vuillard, Odilon Redon, André, Vollard, Maurice Denis, Paul Serusier, Paul Ranson, Ker-Xavier
Roussel, Pierre Bonnard, Marthe Denis. Schilderij op ezel van Cézanne was eigendom Gauguin