Raport „Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gimnazjalnej z gminy Babice. Jak im sprostać?” powstał z inicjatywy wójta gminy Babice, we współpracy z gimnazjami i innymi instytucjami, które pracują z młodzieżą: stowarzyszeniami, Gminnym Centrum Kultury i Sportu i klubami sportowymi. Zobacz także załączniki do raportu: prezentacja wyników badań ankietowych; raport z badania jakościowego; tabele - rezultaty ankiet

1. Załącznik nr 2 do raportu:
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży
gminy Babice – raport z badania jakościowego
©FOTO Michał Prusko
Czerwiec 2008, Kraków
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 1

2. Spis treści
1 Informacje o badaniu
2 Percepcja środowiska szkolnego
3 Aspiracje edukacyjne i życiowe
4 Czas wolny
5 Wizerunek miejsca
6 Lokalna oferta kulturalno-społeczna – ocena,
określenie potrzeb
7 Autorytety, postawa wobec dorosłych
8 Wnioski i rekomendacje
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 2

3. 1 Informacje o badaniu
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 3

4. Cele badania
1. Określenie kapitału kulturowego
Umiejętność operowania wiedzą, konceptualizacja rzeczywistości
Stopień konsumowania rozrywek pozaszkolnych (określenie stopnia korzystania
z lokalnej oferty kulturalnej)
Charakter aspiracji życiowych, postawa wobec własnej edukacji
Postrzeganie dostępnych wzorców socjalizacji
2. Percepcja marki „lokalnej ojczyzny” – miejscowości w której mieszkają i sąsiednich
(Babice, Mętków oraz Alwernia, Chrzanów)
Postrzeganie miejsca zamieszkania jako „własnego”, stopień identyfikacji
Skala uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej – w tym rówieśniczej
3. Postrzeganie świata społecznego – szkoła, życie pozaszkolne
Geografia lokalna – aspekty pozytywne i negatywne
Dorośli jako punkt odniesienia – wzorce i krytyka
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 4

5. Informacje o badaniu (1)
Metoda: Pogłębiona Dyskusja Grupowa (Focus Group Discussion)
Miejsce i termin badania: Mętków, Babice – 10 czerwca 2008
Próba: 2 grupy (po 8 osób w każdej grupie)
CHARAKTERYSTYKA PRÓBY
• uczniowie i uczennice szkół gimnazjalnych (mix w grupie)
• wiek: 15-16 lat (I i II klasa gimnazjum)
• osoby korzystające często z posiadanego w gospodarstwie domowym komputera (codziennie
lub kilka razy w tygodniu)
• więcej niż połowa posiada i korzysta z telefonów komórkowych
• osoby wyjeżdżające od czasu do czasu (raz na tydzień/ dwa tygodnie) do Chrzanowa i Alwerni
• osoby, które w ciągu ostatniego roku skorzystały z przynajmniej dwóch poniższych form
aktywności: udział w festynach, udział w zajęciach w świetlicy, udział w zajęciach w klubie
sportowym, udział w zajęciach SKS, uczestnictwo w działaniach OSP, uczestnictwo w ruchu
oazowym, korzystanie z zajęć pozalekcyjnych w szkole, korzystanie z biblioteki
Oznaczenia stosowane w tekście: elementy pozytywne elementy negatywne elementy ważne
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 5

6. 6
Informacje o badaniu (2)
• Badanie zostało przeprowadzone na podstawie scenariusza dyskusji.
• Scenariusz zawierał techniki projekcyjne dobrane do potrzeb badania:
a) Rysunek – środek wyrazu rzadko używany w życiu codziennym, co pozwala na wyeliminowanie
racjonalizacji, zdroworozsądkowych objaśnień, pozwala określić ukryte emocje i nastawienia.
Badani rysowali swoją szkołę (każdy miał własny zestaw flamastrów).
b) Ekspresja – kierowana fantazja: badani wyobrażali sobie przyszłość jako inną planetę.
Technikę tę zastosowano w celu określenia stosunku badanych do przyszłości, ich oczekiwań
oraz obaw.
c) Kolaż – technika konstrukcyjna, badani budowali z zestawu zdjęć (licznych, przypadkowych
wycinków prasowych zdjęć) wizerunek i antywizerunek swojej miejscowości: technika posłużyła
zidentyfikowaniu charakteru miejscowości, weryfikacji specyfiki lokalnej, zdefiniowaniu stylu
życia w miejscowości.
d) Personifikacja – wyobrażenie omawianych miejscowości jako osób, omówienie ich cech
a następnie porównanie za pomocą techniki „przyjęcie”, mające na celu wychwycenie różnic
między miejscowościami, ich specyfiki, aspiracji lokalnych respondentów. Personifikacja
posłużyła określeniu osobowości miejscowości (weryfikacja w stosunku do techniki kolażu), jej
pozycji w świecie lokalnym. Pozwoliła na zdefiniowanie relacji między młodymi mieszkańcami
a miejscowością.
Techniki projekcyjne to stosowana szeroko w badaniach jakościowych metoda dotarcia do
motywacji/ postaw/ przekonań i zachowań respondentów. Stosowane zwłaszcza wówczas, gdy osąd
na dany temat może podlegać presji grupy, co jest szczególnie ważne w badaniu nastolatków.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 6

7. 2 Percepcja środowiska
szkolnego
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 7

8. Szkoła – postrzeganie środowiska
Interpretacja rysunków badanych pozwala stwierdzić, że szkoła odgrywa kluczową rolę
w życiu respondentów (zdecydowana większość rysunków przedstawiających szkołę sytuuje ją na
pierwszym, głównym planie).
W każdej z grup były postawy zarówno bardziej negatywne, jak i wyrażające pozytywne emocje
wobec szkoły. Bagaż doświadczeń wpływający na percepcję szkoły jest na pewno indywidualny,
jednak komunikat płynący z rysunków młodzieży pod jednym względem okazał się spójny: w szkole
brak spojrzenia na ucznia „jak na człowieka” (świadczy o tym niemal całkowity brak ludzi na
rysunkach), to ograniczona, odhumanizowana przestrzeń, nie jest nastawiona na relacje
międzyludzkie. Postrzegana jest jako instytucja o mniej lub bardziej – ale jednak – opresyjnym
charakterze.
Szkoła oznacza często trudności i przeszkody (świadczą o tym elementy obecne na
rysunkach, będące nie tylko naturalistycznym odzwierciedleniem architektury budynku, ale także
symbolicznym przedstawieniem odczuć związanych z tym miejscem: schody, piętra, klamki, zamknięte
drzwi). Badani postrzegają szkołę jako miejsce zamknięte na świat, to świat sam dla siebie,
niedostępny (świadczą o tym takie elementy jak zakratowane okna, pozamykane, małe drzwi).
Obraz szkoły, jaki wyłania się z rysunków młodzieży jest zróżnicowany pod względem
lokalizacji: gimnazjaliści z Mętkowa odczuwają większy dystans wobec szkoły niż
gimnazjaliści z Babic, postrzegający szkołę bardziej pozytywnie.
Większość rysunków pozbawiona jest kolorów – to element symbolizujący negatywne,
pesymistyczne nastawienie badanych. U niewielu z nich kolory stanowią dominantę rysunku.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 8

9. Szkoła – postrzeganie środowiska – materiał źródłowy
MĘTKÓW BABICE
Elementy świadczące
o negatywnych emocjach
wobec szkoły:
- zakratowane okna/puste
otwory
- zamknięte na klamki, małe
drzwi
- liczne schody
- piętra
- brak kolorów, czerń
Elementy świadczące
o pozytywnych emocjach
wobec szkoły:
+ użycie kolorów
+ słońce, drzewa, trawa
+ ozdobione firankami okna
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 9

10. Szkoła – interpretacje wybranych rysunków (1)
MĘTKÓW: Szkoła ma zakratowane okna – symbol niedostępności
i zamknięcia. Drzwi są nieobecne, budynek oddzielony od widza drogą
i trawą – jednak droga ta nie prowadzi do szkoły, lecz biegnie równolegle
do niej. Rysunek komunikuje szkołę jako niedostępną twierdzę
(wrażenie wzmacnia fragment czegoś na kształt budki strażniczej), którą
należy omijać. Jednak poza nią świat także jest pusty
i negatywny (brak kolorów, przyrody, ludzi).
MĘTKÓW: Świat poza dominującą szkołą wydaje się być według
autora wesoły i przyjazny (przyroda, kolory, słońce). To jedyny
rysunek, na którym są ludzie, jednak proporcje rysunku świadczą
o potędze i władzy szkolnej instytucji wobec krążących wokół niej
postaci. Uczniowie ci mają wesołe sylwetki, ale są anonimowi (brak
twarzy), i nie wyglądają, jakby mieli zamiar do szkoły wejść. Jest to zresztą
niemożliwe – szkoła jest niedostępna (brak drzwi).
MĘTKÓW: Szkoła jest bezosobowym molochem bez wyrazu (dziury
zamiast okien), znaczna wysokość budynku świadczy o dystansie autora.
Obecne są drzwi, choć zamknięte (klamka – symbol zamknięcia), istnieje
zatem jakiś potencjalny moment otwarcia ich, kontaktu. Wokół szkoły
obecna jest przyroda – to świat poza szkołą, do którego można
się odwołać.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 10

11. Szkoła – interpretacje wybranych rysunków (2)
BABICE: Autor użył licznych kolorów – komunikując w ten sposób swój
pozytywny stosunek do szkoły: czerwony dach, niebieskie szyby,
słońce i zieleń trawy. Jednak wejście do szkoły jest zamknięte (choć
drzwi mają szyby), poprzedzają je stosunkowo liczne i strome schody. Te
elementy mówią o trudnościach jakie ze szkołą wiąże autor.
BABICE: Rysunek wyraża małe zaufanie autora do szkoły (mały,
„schowany” w rogu budynek). Szkoła wygląda, jakby skrywała coś
w sobie, wrażenie wzmacniają prowadzące do wejścia szerokie schody,
zwieńczone bardzo małymi drzwiami z klamką – to sygnał
o niedostępności szkoły. Dach posiada komin (choć bez dymu) –
oznaka familijności, potencjalnie ciepłych emocji.
BABICE: Bryła szkoły nie jest mocno osadzona na podłożu, „fruwa”
w zawieszeniu – oznaka niepewności autora, związanej ze światem
szkoły. Do drzwi prowadzi prosta i krótka droga – oznaka
niewielkiego dystansu, możliwego jednak do pokonania.
Z rysunku emanuje brak stabilności, oparcia w szkole (ledwo
zaznaczony dach, oddalenie bryły). To sfera odhumanizowana –
podobnie do pozostałych omawianych rysunków – pozbawiona ludzi.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 11

12. Świat szkoły (1)
Gimnazjaliści czują się w szkole dobrze wtedy, gdy:
• dzieją się rzeczy odległe od szkolnej rutyny sytuacje niecodzienne
• brak w nich przymusu i obowiązku
• kontakt uczeń – nauczyciel wykracza poza egzekwowanie wiedzy
i realizację programu nauczania
Sytuacje w życiu szkoły postrzegane pozytywnie:
„LUŹNE LEKCJE” – „gdy się nie uczymy” – oglądanie filmów, rozmawianie z nauczycielami
„ULUBIONE PRZEDMIOTY” – możliwość angażowania własnych zainteresowań w naukę
„ROZGRYWKI SPORTOWE” – wydarzenia sportowe typu zawody i turnieje, które stwarzają okazję
do rywalizacji, pozwalają dać się poznać od innej strony
„AKCJE” – sytuacje, w których szkolna społeczność ma okazję funkcjonować w innych niż szkolne
ramy (np. „Sprzątanie świata”, „Święto ziemniaka”), sprzyjają integracji środowiska, lepszemu
poznaniu się, nawiązaniu innych niż na co dzień relacji między uczniami, ich rodzinami,
a nauczycielami
„WIZYTY” – momenty, gdy szkoła podejmuje gości – uczniów z innych szkół, wymiany
międzyszkolne – stwarza to możliwość poczucia więzi z własnym miejscem (w opozycji do gości), daje
możliwość szukania pozytywnych elementów – czegoś, czym można się pochwalić
Gimnazjaliści z Babic deklarują bardziej pozytywne nastawienie do swojej szkoły, która
ma dla nich także walory towarzyskie („tu czas szybko mija, zawsze coś się dzieje”),
w przeciwieństwie do uczniów z Mętkowa, prezentujących często bardzo krytyczną
postawę.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 12

13. Świat szkoły (2)
Dla wszystkich gimnazjalistów deklarowaną uciążliwością są sprawdziany, sytuacje częste
kartkówki, testy – zwłaszcza w okresie cosemetralnych klasyfikacji.
• Nastawienie wobec szkoły jest budowane przez szereg czynników – takich jak m.in. atmosfera czy rodzaj relacji
z nauczycielami. O ile w szkole w Babicach zarówno atmosfera jak i kontakt z nauczycielami są dość dobre
(„nauczyciele na ogół są w porządku, sprawiedliwi”, „czasem mogliby coś dać od siebie”), o tyle w szkole
w Mętkowie elementy te są postrzegane bardzo negatywnie, zwłaszcza przez starszych uczestników badania.
SZKOŁA W SZKOŁA W MĘTKOWIE postrzegana jest często jako środowisko
BABICACH – konfliktu i niechęci. Zdaniem większości gimnazjalistów panuje w niej
słabe strony: raczej nieprzyjazna atmosfera.
- nierówne boisko W relacjach między uczniami a nauczycielami widoczny jest kryzys, który
przyszkolne, objawia się:
w małym stopniu - niezrozumieniem
nadające się do gry - brakiem zaufania (podejrzliwość wobec uczniów, oskarżenia)
w piłkę - brakiem jasnych reguł
- za mała sala do - niską oceną nauczycieli: postrzegani są jako osoby mało od siebie
gry w siatkówkę/ wymagające, źle nastawione do młodzieży/ uprzedzone („pojawił się uczeń
brak piaskowego powtarzający rok i cała klasa była na celowniku”), nieporadne, wygodne.
boiska do siatki
Ponadto młodzież krytykowała:
- brak sklepiku
(choć prowadzona - brak sali gimnastycznej („mamy wf na holu w zimie całkiem zabłoconym”)
jest sprzedaż herbaty - zakaz korzystania po południu z boiska przyszkolnego
i drożdżówek) - zakaz korzystania poza zajęciami z pracowni komputerowej
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 13

14. Odbiór projektu SUPERSZKOŁA (1)
• Badani spontanicznie wspominali realizację projektu SUPERSZKOŁA w ich gimnazjach.
• Każdy z respondentów w mniejszym lub większym stopniu uczestniczył w tych zajęciach.
Oferta projektu była rozbudowana, PRZYCZYNY NISKIEJ FREKWENCJI
jednak w odczuciu niektórych WG UCZNIÓW:
badanych stanowiło to wadę: „za dużo
tego wszystkiego było, ciągle, ciągle…”. • Uczniowie mają inne obowiązki
Kółka zainteresowań, dodatkowe zajęcia • Mają zajęcia dodatkowe indywidualne,
sportowe, wyjazdy na basen, wycieczki. na które dojeżdżają do sąsiednich miejscowości
O sytuacji obecnej uczniowie mówią: • Dojazdy są kłopotliwe dla osób dalej
„teraz nam wycofali”, „to się już skończyło, mieszkających („uczniom nie opłacało się
teraz nic nie ma”.
wracać do domu, żeby za pół godziny wrócić”,
Zasady uczestnictwa w projekcie były „z Rozkochowa nie mieliśmy już dojazdu”)
zmieniane w trakcie jego trwania –
zajęcia z dobrowolnych przekształcały ⇒ MĘTKÓW: Zbyt długi czas przebywania
się w obowiązkowe – zwłaszcza w szkole (lekcje + zajęcia dodatkowe) bez przerwy:
w Mętkowie („liczyło się, żeby chodzić”, „Było w sumie dziwnie: musieliśmy uczyć się na
„trzeba było przynosić usprawiedliwienia”, sprawdziany i zostawać na kółka, w sumie 9 godzin
„przed zajęciami z ludźmi różnych w szkole! Idea była taka, że to zajęcia, na które
zawodów zapowiedziano nam, że jak nie wracamy po obiedzie, ale nauczyciele poprzekładali
przyjdziemy, to nam obniżą sobie godziny na wcześniej, nie pasowało im.”
sprawowanie”).
⇒ BABICE: zbyt małe zaangażowanie
Przyczyną dyscyplinowania uczniów
była ich absencja. nauczycieli: „nauczyciel dawał piłkę – macie, możecie
grać – ale nic nie wymyślił”, „pan patrzył jak gramy”.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 14

15. Odbiór projektu SUPERSZKOŁA (2)
BASEN – wyjazdy do Chrzanowa WYCIECZKI
Niechęć badanych do wyjazdów MĘTKÓW – wspominano
na basen była podyktowana 3-dniową wycieczkę do „Marzą nam
następującymi czynnikami: Warszawy jako dużą atrakcję. się
Badanym w pamięci pozostało: wycieczki
MĘTKÓW: wolny dzień i zbyt • zakwaterowanie w hotelu za granicę…
wczesna godzina zbiórki – Do Paryża,
sobota, 7.00 • Przede wszystkim Park
Łazienkowski, Pałac w Wilanowie, Pragi,
• „raz można się wyspać”/ „jakby to Starówka, Zamek Królewski Grecji…”
było o 11.00”
• Przejazd metrem
BABICE: co środa po lekcjach/ • Spektakl Teatru Ochota („grali
sobota „nikt nie miał czasu”, aktorzy znani z telewizji w sztuce
ograniczenie grupy odbiorców do pt. Będziesz szczęśliwy”) „Chcielibyśmy
dziewcząt – chłopcy chcieli jeździć • Niesmaczny obiad w restauracji nad morze,
• „zimą to całe suszenie, w gmachu Muzeum Narodowego do
przebieranie…” (dziewczyna) Wrocławia,
BABICE – wycieczki (także poza Zakopanego
Nieodpowiednia pora (wczesny projektem) to element zależny …”
sobotni ranek, środa po lekcjach) od inicjatywy nauczycieli („żeby
i dobór grupy (dziewczęta) się przyłożył”), uczniowie skarżyli
się, że niektóre klasy w ogóle nie
spowodowały niską frekwencję
jeżdżą, ponieważ nauczyciel
przy planowanych wyjazdach na przerzuca organizację na ich barki.
basen.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 15

16. Aspiracje edukacyjne
3 i życiowe
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 16

17. Postawa wobec przyszłości – technika projekcyjna
Młodzież została poproszona o wyobrażenie sobie planety, która się nazywa „PRZYSZŁOŚĆ”.
Miała to być planeta, na której pojawiają się za około 5–7 lat, jako dwudziestolatki.
MĘTKÓW BABICE
• W wyobraźni gimnazjalistów z Mętkowa • Uczniowie z Babic wyobrażają sobie planetę
dominują obrazy wielkiego miasta („Dużo Przyszłość jako miejsce wakacyjne – widzą
samochodów, małe rośliny, nowi ludzie”), opalających się i kąpiących się latem ludzi, którzy są
rzadko miejscowości podobnej do Mętkowa. „weseli i szczęśliwi”. Są tam góry i morze, dużo drzew.
• Pojawiają się obrazy zarówno jasnych dni, • Dominuje obraz sielanki, beztroski – pojawiają się
jak i ciemnych nocy. Jest kolorowo, ale nie jednak sytuacje związane z pracą: ludzie „wydobywają
do końca: surowce”, „zmywają naczynia”, „wykonują zawód
„Różnie to bywa – nie zawsze wesoło” z powołania”.
• Badani na planecie Przyszłość pracują, • Dla badanych miejsce nie jest do końca atrakcyjne:
jest obecny szef. „Nie chcę tam być – trochę nudno, cały czas plackiem
• Relacje międzyludzkie są chłodne: leżeć…”, „zanudzić się można”.
„Ludzie tutaj nie lubią ze sobą przebywać”, • Badani widzą siebie jako osoby mające jakieś
„każdy dla siebie”. obowiązki, ale także korzystające z atrakcyjnych
rozrywek: skate park, deskorolka, szalone przygody.
W zależności od miejsca zamieszkania pojawiają się różnice w postawie wobec przyszłości:
• Młodzież z Mętkowa obawia się drapieżnego życia, wymagań, boi się osamotnienia, trudności.
Swoją przyszłość badani widzą niezbyt pozytywnie, brak w niej miejsca na przyjemności*.
• Tymczasem młodzież z Babic ma wizję bardziej sielankową, beztroską – wyidealizowaną. To
marzenia, badani wierzą, że obowiązki jakie będą mieli, pozwolą im wizję tę spełnić. Przy czym
obawiają się monotonii.
*Warto zaznaczyć, że młodzież z Mętkowa w większości już pracuje, zarabiając pieniądze: opieka nad dziećmi, zbieranie
truskawek, robienie zniczy, praca konsultantki Oriflame, korepetycje, pomoc rodzicom: pszczelarstwo.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 17

18. Plany edukacyjne
Pośród młodzieży widoczne są dwie postawy wobec dalszej edukacji:
A) starsi, uczęszczający do drugiej klasy, zaczęli już zastanawiać się nad wyborem szkoły
B) młodsi, pierwszoklasiści, na ogół o tym jeszcze nie myślą
Wybór szkoły po gimnazjum to Główną obawą związaną • Dojazdy młodzież • Nauczyciele
wypadkowa kilku czynników: z perspektywą dalszej traktuje jako coś czasem
• dopasowania własnych edukacji jest kwestia normalnego, na podejmują
zainteresowań do lokalnej adaptacji do nowego ogół nie postrzega temat dalszej
oferty edukacyjnej, środowiska, nowych ich jako edukacji na
• opinii o poziomie nauczania, sytuacji towarzyskich: uciążliwości („są lekcjach
• MĘTKÓW: „można trafić busy, czasem ktoś wychowaw-
• opinii towarzyskich o danej z rodziny podwiezie, czych, nie
szkole. na przygłupawych kolegów”
• BABICE: „wszystko to jest blisko”), choć zdarza się to
Badani, wybierając szkołę, niektórzy nie mają jednak w
przede wszystkim wypytują zależy od towarzystwa,
Chrzanów miasto trzyma możliwości dojazdu kontakcie
swoich starszych znajomych, (”trudno się dostać pozalekcyjnym,
korzystają z ogłoszeń, ulotek, się razem, Babice to
wieś…” z Rozkochowa do podczas luźnej
Dni Otwartych szkoły. Olkusza”). rozmowy.
Kontynuacja edukacji – preferowane szkoły
MĘTKÓW: LO humanistyczne w Chrzanowie, szkoła górnicza w Libiążu, technikum w Trzebini
BABICE: Szkoła policyjna w Oświęcimiu, szkoła sportowa w Oświęcimiu, zawodówka specjalność
mechanika, szkoła turystyczna w Jaworznie, ponadto aktorstwo, informatyka, architektura krajobrazu
Młodzi babiczanie mają szersze perspektywy jeśli chodzi o planowaną edukację, gimnazjaliści
z Mętkowa nie wykraczają poza lokalny horyzont.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 18

19. 4 Czas wolny
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 19

20. Sposoby spędzania wolnego czasu
Młodzież w czasie wolnym najczęściej Rzadsze aktywności:
realizuje się poprzez: • Chodzenie na ryby
• Straż pożarna (zawody, przygotowanie zabaw,
• SPACERY („przejść się” do lasu, nad Wisłę, obóz, rozmowy z komendantem)
na wał) – czasochłonne • Oglądanie filmów
BABICE: na plac zabaw, na zamek Lipowiec • Pszczelarstwo (MĘTKÓW)
(rzadko, jak ktoś przyjedzie), pod Mętków • Bieganie (MĘTKÓW)
MĘTKÓW: do leśniczówki, nad zalew, na stawy • Czas spędzany z rodziną: babcie, ciocie, kuzyni
(MĘTKÓW)
• GRY SPORTOWE (w nogę, w siatkę, • Zakupy w Chrzanowie (MĘTKÓW)
w kosza) – brak warunków (miejsca, boiska) • Spanie w namiotach, chodzenie nocami do
piekarni na drożdżówki (MĘTKÓW)
• JAZDA NA MOTORACH, ROLKACH, • Oaza (BABICE)
ROWERACH – zła nawierzchnia dróg, brak • Chodzenie na lody do cukierni „na kasprzyku” –
odpowiednich miejsc stoliki za cukiernią (BABICE, po szkole)
• INTERNET: fotka.pl, fotograf.pl, fotoblogi, „W dni powszednie siedzi się w domu”
Gadu-Gadu, Nasza Klasa (koledzy ze szkoły/ • Stopień użytkowania Internetu/komputera był
z klasy, z podstawówki, a nawet z przedszkola),
interia.pl, wrzuta.pl, you tube, o2.pl, My space, wśród badanych wysoki.
Strefa Mistrza, Allegro (oglądanie, ale nie • Częstotliwość użytkowania zależy od
uczestnictwo) dostępności/istnienia innych użytkowników
• GRY KOMPUTEROWE/ SIECIOWE: RPG, (np. konieczność dzielenia się z bratem), pogody
sportowe, historyczne, fantasy (zimna, deszczowa zmusza do pozostania w domu).
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 20

21. Aktywność w czasie wolnym – trudności
PRZYCZYNY MAŁEJ ILOŚCI CZASU WOLNEGO:
⇒ duża ilość nauki powoduje, iż czasu wolnego nie mają lub mają go bardzo mało („uczę się do
23.00/ 24.00, no i nic to nie daje”, „uczymy się, uczymy i nic”)
⇒ komputer pochłania dużo czasu, z czego zdają sobie sprawę („brakuje czasu na motor:
2 godziny gram, przerwa, i znowu 2 godziny gram”, „komputer chodzi 24 h”)
Badani krytykowali infrastrukturę miejscowości, oraz postawę dorosłych wobec ich
aktywności w czasie wolnym:
MĘTKÓW
• W opinii młodzieży, istniejące boisko jest używane tylko dla działań Klubu Sportowego, osoby spoza
niego nie są dopuszczane: „jak wysypują linie, to nie możemy: jakiś facio przyjedzie i poprzeklina na
nas i musimy iść”.
• Młodzież ma zakaz wstępu w miejsca istniejące (zakaz gry w kosza na boisku przyszkolnym
z powodu parkujących obok samochodów, które narażone były na uszkodzenia: „mówią, że obijamy –
a to jest dziki parking!”)
• „Improwizowane” boiska są likwidowane (zakaz gry w piłkę koło tartaku z powodu wybudowania tuż
obok domu mieszkalnego: „boją się, że im szyby polecą”)
• Podczas spacerów młodzież jest oceniana, kontrolowana: „mówią nam, że się włóczymy zamiast
pracować”, „jak siedziałam na przystanku, to jedna pani nie odpowiedziała mi na dzień dobry”,
„nauczycielka potem mówi: widziałam cię, jak jeździłeś na motorze zamiast się uczyć”, „sprzątaczki na
nas donoszą, że przychodzimy na boisko po szkole”)
BABICE
• Młodzież sygnalizowała, że boisko do gry w piłkę jest nierówne, brak w miejscowości boiska do gry
w siatkówkę.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 21

22. 5 Wizerunek miejsca
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 22

23. Wizerunek MĘTKOWA (1) – technika projekcyjna
MĘTKÓW – kolaż wizerunkowy MĘTKÓW – kolaż ANTYwizerunkowy
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 23

24. ANTYwizerunek MĘTKOWA (2) – technika projekcyjna
AMBICJA/ CEL/ SUKCES/ SZCZĘŚCIE LUKSUS/ URODA/ SŁAWA/ PIENIĄDZE
Ludzie sukcesu, noszący się nowocześnie, „ludzie są bogato ubrani”,
niezależni, samodzielni, zaradni „taki przystojny chłopak…”,
„sławni, bogaci...”
• KOBIETA Z SZALEM „jest starsza, a nie ma
chusteczki!”
• ARBUZ: „szczęście, uśmiech”
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 24

25. ANTYwizerunek MĘTKOWA (2) – technika projekcyjna
EGZOTYKA
NOWOCZESNY
STYL
„za nowoczesny
jak na Mętków”
SIŁOWNIA NOWOCZESNOŚĆ/
„w Mętkowie nie INFRASTRUKTURA DROGOWO-
ma takiego -KOLEJOWA/ INFORMATYZACJA
miejsca” • WIEŻOWIEC: „na pewno nigdy nie
będziemy mieć takich budynków”
• WĘZEŁ DROGOWY: „zapomnijmy
o takich drogach”
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 25

26. Wizerunek MĘTKOWA (3) – technika projekcyjna
DUŻA ROLA ŚRODOWISKA KOŚCIELNEGO
• KLERYCY obrazują postawę starszych kobiet
w kościele w Mętkowie: „te panie tak się prawie
zachowują”
• HUŚTAWKI „To koło szkoły, są tam wariacje,
zabraniają nam przychodzić, sprzątaczki śledzą,
zapisują na kartkach”
• BIEGNĄCY NA TLE OGNIA „naćpany pijany
gość…”
• NIEGRZECZNA KLASA „tak czasem jest…”
PEŁNA PRZEMOCY I BUNTU
RZECZYWISTOŚĆ MŁODZIEŻY • PALĄCY PAPIEROSA „dużo osób pali, i to coraz
młodsi”
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 26

27. Wizerunek MĘTKOWA (4) – technika projekcyjna
PRZYRODA/ „NASZE LASY” – WIEŚ POŚRÓD LASU NA UBOCZU/ BIEDA
„drzewa są oznaczone w podobny „ruiny starej żydowskiej szkoły – nasi rodzice tam chodzili,
sposób w lesie” a teraz ją rozebrano”
POLICJA –
symbol
kontroli
i nadzoru
„jeżdżą
często, ale
bez efektu,
mandat
chłopakom,
KOLEJKA „kolejka „BUS DO że stali pod
za chlebem” CHRZANOWA” szkołą…”
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 27

28. Wizerunek MĘTKOWA (5) – technika projekcyjna – personifikacja
MĘTKÓW – OSOBA (grupa stworzyła dwa typy, które charakteryzują miejscowość):
A) Stary, pijany mężczyzna. „Luzak, wszystko olewa”, śmieszny, niegroźny pijaczek, przedmiot
drwin, nieszkodliwy.
B) Starsza kobieta – dewotka. „Uczęszcza do komunii z nieczystym sumieniem, obgaduje”.
Niesympatyczna, nielubiana, zamknięta w gronie podobnych sobie.
PRZYJĘCIE:
A) Dużo taniego alkoholu, ciasne pomieszczenie: „wiejskie pieśni, ludzie biją się, śpią w rowie”,
„można popatrzeć z boku i uciec”.
B) Na parafii: „same dewotki, zero alkoholu, herbatka, plotki, placki i rosół, schabowe, kapusta, każda
coś przyniesie”, obecny jest ksiądz. Rodzaj przyjęcia, które „nie jest na pewno dla nas”.
KONTROLA DYSTANS – PICIE ALKOHOLU jako
SPOŁECZNA SILNE KONFLIKTY jeden z wiodących modeli
generująca strategię MIĘDZYPOKOLENIOWE adaptacyjnych
BUNTU
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 28

29. Wizerunek MĘTKOWA (6) – technika projekcyjna – personifikacja
„Ogólnie – nie jest tu nowocześnie i nie jest wesoło”
• W obrazach, jakimi posłużyła się młodzież do pokazania charakteru ich miejscowości, dominuje
negatywna percepcja wsi.
• Badani mają fatalistyczny stosunek do otaczającej ich rzeczywistości. Żyją w środowisku pełnym
agresji (zarówno w grupie rówieśniczej, jak i poza nią – alkoholizm, narkotyki, wandalizm), o dużym
natężeniu kontroli społecznej (starsze kobiety, w tym nauczycielki, postrzegane jako opresyjne
środowisko związane z parafią; policja, która „łapie chłopaków na skuterach i rowerach, spisują też
siedzących na przystanku, ale innym dają spokój” ).
• Badani wobec sytuacji we wsi starają się dystansować, nie reagują, gdy widzą niszczenie
wspólnego mienia („Czasem widać, ale to nie moja sprawa, niszczą ci, którym się uwidziało, nie mieli
zajęcia”) czy leżących pijaków.
• Aspiracyjnie traktują świat spoza Mętkowa: to sfera zamożności, nowoczesności, luksusu, a także
zaradności, ambicji, celów. W ich codzienności to elementy brakujące. Jednocześnie świat ten jest
odrealniony, to rzeczywistość kolorowych czasopism i reklam. Młodzieży brakuje wzorców
i autorytetów, punktów odniesienia w ich miejscowości, które – poza rodziną – wpływałyby
pozytywnie i motywująco na ich rozwój.
• Badani żyją w świecie, którego nie akceptują, który krytykują – ale wobec którego są bezsilni,
bierni. W ich postrzeganiu wsi brak beztroski, radości, pozytywnych emocji. Nie odbierają
Mętkowa jako „swojego” miejsca – choć są z nim związani.
• Jedynym pozytywnym aspektem w ich miejscowości są „nasze lasy” – element, który cenią,
traktując jako wartość.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 29

30. Wizerunek BABIC (1) – technika projekcyjna
BABICE – kolaż wizerunkowy BABICE – kolaż ANTYwizerunkowy
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 30

31. Wizerunek BABIC (2) – technika projekcyjna
HUŚTAWKI – SPACER to częsty sposób spędzania
obecne w czasu w Babicach: spacer z psem
miejscowości, (samotny), ale także w parach, z rodziną
miejsce
spotkań
młodzieży
PIŁKA
to jedna
z typowych
aktywności
młodzieży
SŁONECZNIKI, TRUSKAWKI,
Kopuła
KRAJOBRAZ mówią o tym, że
symbolizuje
w Babicach jest naturalnie, liczy się
KOŚCIÓŁ
przyroda, ale oswojona, rolnicza.
Garncarz Odpoczynek na trawie – zdjęcie mówi
symbolizuje o tym, że w Babicach „jest miejsce na
SKANSEN odpoczynek”, ale brak infrastruktury
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 31

32. ANTYwizerunek BABIC (3) – technika projekcyjna
PROWIZORYCZNA
KUCHNIA pokazuje
biedę, „tutaj takiej
biedy nie ma”.
ŻOŁNIERZ, ZAMIESZKI, PISTOLETY
I WOJNA to obrazy przemocy, która POSTACI Z GIER to świat sztuczny, wirtualny, który
jest nieobecna w Babicach. „Jest tu nie pasuje do naturalności Babic, ale także
spokojnie, luźno”, „nie ma kataklizmów” nowoczesny, technologiczny. Zdjęcia ilustrują złość,
- ale także „nie ma Murzynów”. wrogość – emocje niepasujące do Babic.
JACHT, NOSOROŻCE, MIASTO mówią
o egzotyce (duże miasto, morze, dzikie
zwierzęta), której w Babicach brak. Zdjęcie
z kopułą komunikuje także HOTEL – zaplecze
turystyczne nieobecne w Babicach. Nosorożce
to również symbol dzikiej przyrody
– której w Babicach nie ma.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 32

33. Wizerunek BABIC (4) – technika projekcyjna – personifikacja
BABICE – OSOBA:
• Badani wyobrażają sobie kobietę, w wieku około 50–60 lat (rzadko „ma na karku sto lat”),
nazywana „babcią”.
• Jest to osoba szczera i miła – choć „po przejściach”. Ma zmienny charakter, „raz jest
spokojna, raz przebojowa”.
• Lubi siedzieć na ławce, plewić ogródek, ale także zwiedzać i odpoczywać. Ludzie się przy niej
czują dobrze, o wszystkim mogą porozmawiać.
ALE TAKŻE: „Taka stara – nie lubię jej: nie widzi, laskę nosi, brakuje jej
odnowienia, zanudza”
PRZYJĘCIE:
Zabawa ludowa w skansenie, „same dziadki”, biesiada, młodzież się nudzi. Jedzą żurek, gulasze,
kiełbasę, jest alkohol.
TRADYCJA POCZUCIE SZACUNEK/
ALE TAKŻE BEZPIECZEŃSTWA IDENTYFIKACJA
ZAŚCIANKOWOŚĆ, ALE TAKŻE NUDA, ALE CZĘSTO DYSTANS
SKOSTNIAŁOŚĆ PRZEWIDYWALNOŚĆ
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 33

34. Wizerunek BABIC (5) – technika projekcyjna
• Babice z perspektywy gimnazjalistów emanują ciepłem, „swojskością”, badani mają
pozytywne odczucia wobec swojej miejscowości. To tradycja odbierana jako wartość,
badani identyfikują się ze swoim miejscem zamieszkania, czują z nim więź, czują się
w nim „u siebie” – to jest ich świat. Jednak przeszkadza im brak nowoczesności,
atmosfera zasiedzenia, nuda, przestarzałość.
• To wieś o dużym potencjale turystycznym, gdzie dominuje naturalność, choć oswojona
(brak dzikiej przyrody – zdjęcie z nosorożcami), ludzie żyją spokojnie, mają czas dla siebie
nawzajem (spacery), są do siebie dobrze nastawieni.
• Widoczna jest zaznaczona obecność kościoła, a także skansenu – zatem lokalną geografię
(także mentalnie) wyznaczają te dwa miejsca, stanowiąc dla wsi punkty odniesienia.
• Obecność skansenu wzmacnia wrażenie tradycyjności miejsca, jego „swojskości”, ale także
wrażenie braku nowoczesności (wyrażone także w zdjęciach z gier komputerowych, symbolizujących
świat technologii). Miejscowość wiedzie nieco nudne, ospałe życie, brak jej
spektakularnych atrakcji.
• W młodzieżowej geografii ważne wydają się być także „huśtawki” – jako miejsce życia
towarzyskiego oraz „gra w piłkę”, symbolizująca wszelką aktywność sportową gimnazjalistów, realnie
obecną w ich życiu.
• Spokój, pewien poziom zamożności, brak konfliktów odzwierciedlają zdjęcia komunikujące
przemoc w antywizerunku wsi. Wieś wydaje się być rajem, którego brutalność i agresja nie dotyczą.
To rodzaj oazy, azylu – badani czują się tu bezpiecznie i beztrosko. To świat poza Babicami
wydaje się być nieatrakcyjny, czy nawet przerażający, sztuczny, choć dla niektórych pociągający jako
nowa przygoda.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 34

35. Alwernia – technika projekcyjna – personifikacja
ALWERNIA – OSOBA:
MĘTKÓW: Kobieta w wieku 30+ lub 45+, „ma zmarszczki i makijaż, wygląda przyzwoicie jak na
swój wiek”. To osoba nowoczesna, przebojowa, „lubi się zabawić i ma kasę”, jest miła. Dama,
z którą można wszystko załatwić. Lubiana.
BABICE: 40-latek z brodą i w kapeluszu, „ma dużo kasy, robi co chce”, rozrzutny, obnosi się
z pieniędzmi, skąpy cwaniak, egoista.
PRZYJĘCIE:
Większość badanych czułaby się dobrze w tym miejscu. To impreza z disco polo, galowa w domu
kultury – z frytkami, pizzą, kebabami, ale także „domówka” typu chrzciny/ komunia. „Jest
elegancko, ale to normalni ludzie”.
• ALWERNIA to miejscowość będąca przykładem pozytywnej przemiany – jest odnowiona,
nowoczesna, nadąża za przemianami na świecie.
• Widać w niej pieniądze, wysoki standard życia – do tego młodzież aspiruje, choć gimnazjaliści
z Babic odnoszą się z dozą zawiści. Alwernia w ich odbiorze postrzegana jest jako nowobogacka.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 35

36. Chrzanów – technika projekcyjna – personifikacja
CHRZANÓW – OSOBA:
MĘTKÓW: „Idzie Emo – dziewczyna w moim wieku, mocny makijaż, irokez, czarny strój”. Ma
dużo znajomych, ale mało przyjaciół. Nie ma z nią o czym pogadać, ciągle imprezuje.
BABICE: Bogate dziecko, rozpuszczone, pyskate, nielubiane, „ma znajomych za pieniądze”.
PRZYJĘCIE:
MĘTKÓW: Koncert rockowy/ hip-hopowy, zamieszanie, piwo, szampan, chipsy i „same ziomy”,
np. Dni Chrzanowa; badani dobrze by się tam czuli.
BABICE: Nudno, klown, „po dziecięcemu”, „dziko”, „z deczka źle”, fast-foody i oranżada.
• Wobec CHRZANOWA badani mają ambiwalentny stosunek. Przyciąga ich życie towarzyskie –
odpychają jego zasady. Widzą miasto jako młodzieżowe, to fragment ich świata, choć młodzież
z Babic jest zdystansowana, ich zdaniem to zbyt infantylny świat. To miejsce rozrywki
i intensywnego życia towarzyskiego – ale nie miejsce prawdziwego życia.
• Liczą się tam pieniądze, moda, prestiż, ale brak w nim miejsca na głębokie relacje.
Gimnazjaliści z Mętkowa, jako że dystansują się od własnej wsi, lepiej postrzegają
inne miejscowości, gdy tymczasem młodzież z Babic – czująca się w miarę dobrze
u siebie – do innych miejscowości odnosi się z dystansem, niekiedy wyższością lub
nawet zawiścią.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 36

37. 6 Lokalna oferta kulturalno-społeczna –
ocena, określenie potrzeb
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 37

38. Ocena istniejącej oferty kulturalno-społecznej
• Lokalna oferta społeczno-kulturalna jest odbierana jako skromna, oceniana krytycznie.
Badani nie znajdują działań dedykowanych dla siebie, szczególnie w Mętkowie. Brak
zwłaszcza działań, które mogłyby tworzyć przestrzeń dla młodzieży, zaangażować ją.
• Młodzież w obu miejscowościach nie ma własnego miejsca spotkań, gdzie czułaby się
bezpiecznie i „u siebie”.
• W Babicach rolę tego typu miejsca spełniają: huśtawki, murki, przystanki, stoliki za cukiernią, plac
koło kościoła do jazdy na rolkach, boisko koło szkoły.
• Sytuacja w Mętkowie jest gorsza – boiska są mało dostępne, brak kawiarni/ punktu
gastronomicznego, który nie byłby barem z lokalnymi alkoholikami, przystanki są zdewastowane.
Młodzież głównie spaceruje: wzdłuż drogi, nad zalew, do lasu, nad Wisłę.
• W obu miejscowościach działają punkty gminne – biblioteka (Mętków) i świetlica GOK (Babice).
Jednak stanowią przystań albo dla małych dzieci, albo dla młodzieży w wieku licealnym, która
okupuje te miejsca, traktując je jako przestrzeń imprez i „libacji”, nie dzieje się tam nic
konstruktywnego, a młodsza młodzież (gimnazjaliści) nie są dopuszczani („oni tam wcale nie grają
w ping-ponga”).
Charakterystyka „centrum wsi” w Mętkowie – odbiór koncepcji
(spontanicznie wzmiankowane):
„To coś takiego… miejsce takiej jakby kultury… Będą sklepy i siłownia. Gmina planuje być ’gminą
weekendową’, żeby przyciągnąć turystów. To ma być dla turystów i dla nas. Zwiedzą u nas zabytkowy
kościół, ale nie mają się gdzie podziać”.
Zdaniem młodzieży w centrum wsi powinny być: mini-Empik, przedszkole, kawiarnia, salon gier.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 38

39. Ocena bieżącej oferty kulturalno-społecznej
CHARAKTER OBECNEJ SYTUACJI:
• Dyskoteki, festyny, odpusty, w Babicach: „imprezy folklorowe” – dla dorosłych, często z alkoholem
• Murki, mostki, przystanki
• Zajęcia pozalekcyjne – po projekcie „Super szkoła” ograniczona oferta, brak zajęć sportowych, brak
kółek, brak zajęć artystycznych (np. kursu tańca)
• W Babicach jest oaza: chodzi się kilka razy w tygodniu, przygotowuje do mszy i są rozmowy różne,
o problemach, konkursy, zawody, „Pogodne wieczorki”
• W obu miejscowościach działa straż pożarna, ale więcej działań dla młodzieży jest w Babicach
• W Babicach funkcjonuje skansen ale jako „zabytek martwy”, „jest, a jakby go nie było”; „ciekawe,
co robili chłopi 100 lat temu, żeby był quiz – żeby się wciągnąć, żeby to zainteresowało”, „teraz –
przyjdzie się raz i nie ma co tam robić”
GŁÓWNE SŁABE STRONY OBECNEJ SYTUACJI:
• Brak młodzieżowego miejsca spotkań, w którym „coś by się fajnego działo” (szczególnie
odczuwalne w Mętkowie)
• Brak warunków do rekreacji i sportu (zwłaszcza w Mętkowie)
• Brak kontaktów z inną młodzieżą (wymiany, wycieczki – np. zagraniczne)
POTRZEBY:
MĘTKÓW: pomysły, aby zrobić „klubokawiarnię” w „starej szkole” – miejsce „żeby usiąść i żeby
nas nikt stamtąd nie przeganiał”. Miejsce z zajęciami dla młodzieży. Młodzież spontanicznie
wymieniała potrzebę ścieżek rowerowych: „zielone miejsca przez lasy i wsie, gdzie nie ma aut”
BABICE: SKS dla chłopców, zajęcia artystyczne dla dziewcząt, wycieczki
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 39

40. „WŁASNE MIEJSCE” – charakterystyka potrzeb
• Miejsce zlokalizowane w centrum w otoczeniu zieleni – „więcej naturalnej zieleni, a nie
farbowanej
Często pojawia się potrzeba ukrycia się wśród drzew przed wzrokiem dorosłych – silna potrzeba
w Mętkowie („Takie miejsce, gdzie nie będzie nas widać, bo się wyjdzie i nauczyciel nas potem
oskarży, że się nie uczymy”). Istnieje potrzeba wyodrębnienia własnej przestrzeni. Badani chcieliby,
aby istniała możliwość spędzenia wspólnie czasu na świeżym powietrzu – widzą to miejsce jako park,
z ławkami i stolikami, nieopodal punkt gastronomiczny/ sklep. Chcą, aby było to miejsce do
„posiedzenia, porozmawiania, wyciszenia się”.
• Kawiarnia – klub
Ważne jest, aby istniał jakiś bufet z ciepłymi napojami, słodyczami, przekąskami – to pasuje do
wyobrażanej sytuacji towarzyskiej, niezobowiązujących pogawędek, budowania wspólnoty.
„Knajpki jak w Alwerni”, „Cukiernia jak w Babicach”
Badani nie mają inicjatywy ani pomysłu, co w takim miejscu mogliby robić – oprócz
spotkań we własnym gronie i ogólnie pomysłu „na jakieś zajęcia dla młodzieży”.
Inicjatywy, które obecnie mają miejsce w Mętkowie: powstawanie drużyny juniorów piłki nożnej,
perspektywa powołania „teamu motocyklowego” („jak by nas było dużo, to sponsorów by mieli, jest
jakiś facet z Zagórza…”), istnieje w Mętkowie zespół rockowy Kid Eye (występujący w programie
5-10-15 i programie Kuby Wojewódzkiego), jeden z chłopców zrobił film amatorski dla gminy
partnerskiej z Austrii na temat gminy Babice.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 40

41. 7 Autorytety, postawa wobec dorosłych
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 41

42. Autorytety i postawa wobec dorosłych
• W odczuciu młodzieży AUTORYTET to przykład do naśladowania, wzór.
• Osoba wiarygodna, konsekwentna, przewidywalna. Zachowuje się odpowiedzialnie i jest mądra.
Wie, co robi, ma kontrolę nad swoim życiem, innych traktuje poważnie. Budzi zaufanie.
• Nauczyciel, który jest autorytetem to osoba na luzie, opanowana, spokojna, mądra.
Badani poproszeni o wskazanie osób, które nazwą ‘autorytetem’, wskazywały najczęściej na osoby
z rodziny: babcię, rodziców, kuzyna. Często kolegów i koleżanki (dobrze się uczą, są fajni).
W Babicach wskazywano także na nauczycieli.
• Dorośli z najbliższego otoczenia są odbierani jako osoby wyrozumiałe, sprzyjające poczynaniom
młodzieży. Jednak w Mętkowie badani częściej krytycznie odnoszą się do dorosłych: nie są mili
(przeklinają, są nieuprzejmi, zwracają się bez szacunku, liczy się dla nich to, z jakiego domu się
pochodzi, ile pieniędzy mają rodzice, są to ludzie zawistni).
• Dla badanych W ŻYCIU JEST WAŻNE przede wszystkim ciepło rodzinne, relacje w rodzinie,
wysoko wartościują przyjaźń, szacunek. Co godne podkreślenia, dla młodych babiczan
ważna w życiu jest także szkoła, to, aby mieć w życiu cel, coś osiągnąć, przyszłość.
W Mętkowie młodzież tego nie wskazywała. Dla nich liczyło się, aby „żyć pełnią życia”.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 42

43. 8 Wnioski i rekomendacje
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 43

44. Wnioski i rekomendacje (1)
1. Potencjał, jakim dysponują młodzi ludzie z Babic i Mętkowa stanowi szansę, która
odpowiednio wykorzystana może zaowocować korzyściami dla lokalnej społeczności.
2. Młodzież sprawnie operuje wiedzą, ma swoje zdanie i potrafi je wyrażać. Jej postawa
jest z jednej strony typowa dla wieku (bunt nastolatków, silnie artykułowany w Mętkowie),
z drugiej stanowi konsekwencję lokalnych warunków życia.
3. Badanie wykazało istnienie znaczących różnic w jakości życia młodzieży w Babicach (wyższa)
i w Mętkowie (niższa).
4. Aspiracje życiowe i edukacyjne młodzieży różnią się w zależności od miejsca zamieszkania.
Młodzież z Babic ma szersze horyzonty, mierzy wyżej, jest bardziej ambitna, bardziej
pewna siebie – wynika to z większego oparcia w dorosłych, innej jakości życia szkolnego.
Młodzież z Mętkowa tymczasem koncentruje się na bieżących konfliktach ze światem
dorosłych (problemy w szkole), przyszłość przysłania im przygnębiająca rzeczywistość
życia codziennego.
5. Badana młodzież w nikłym stopniu korzysta z lokalnej oferty kulturalnej, rozrywek
pozaszkolnych, krytycznie się do nich odnosząc. Korzysta z infrastruktury sportowej
w takim stopniu, w jakim jest to możliwe (lepsze warunki w Babicach, gorsze w Mętkowie),
natomiast bieżąca oferta placówek gminnych nie jest dopasowana do jej potrzeb, w odbiorze
młodzieży oferta ta jest skierowana głównie do młodszych mieszkańców miejscowości.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 44

45. Wnioski i rekomendacje (2)
6. Percepcja marki „lokalnej ojczyzny” jest zróżnicowana lokalnie.
BABICE: badani czują się dobrze w swojej miejscowości, identyfikują się z nią, mają wobec niej
pozytywne emocje. Uważają jednak swoją miejscowość za mało nowoczesną, o niewykorzystanym
potencjale.
MĘTKÓW: badani mają ambiwalentny stosunek do swojej miejscowości, krytyczne wobec niej
nastawienie, więź jest osłabiona. Elementy społecznej kontroli oraz negatywnych wzorców dominują
w percepcji wsi. Badani są znacznie bardziej otwarci na inne miejscowości, porównują swoje życie
w Mętkowie – porównanie to nie wypada satysfakcjonująco.
7. Skala uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej jest zależna od całokształtu postawy
młodzieży. W Babicach młodzież jest w większym stopniu skłonna do wspólnych działań (oaza,
aktywność straży pożarnej, spontaniczne działania sportowe), także z dorosłymi, do współdziałania.
W Mętkowie młodzież wiedzie ukryte, wyizolowane życie – stawiając się w opozycji do dorosłych.
Postawa wobec grupy rówieśniczej na ogół jest otwarta. Badani w konfrontacji ze
starszymi uczniami, którzy opuścili już gimnazjum, czują się często zdominowani. Starsi
chłopcy (niekiedy to grupy mieszane) stanowią istotny element w lokalnym świecie
młodzieżowym – to grupy o silnej hierarchii, wartościujące często zachowania agresywne. Młodzież
gimnazjalna czuje się często poddawana presji z ich strony.
8. Świat społeczny, w jakim partycypują badani, to głównie szkoła i świat domu (rodzina
i komputer), w mniejszym stopniu aktywności towarzyskie. W obu miejscowościach brak działań
integrujących środowisko młodzieżowe wokół wspólnych celów, co jest konieczne,
zważywszy na duży potencjał potrzeb społecznych badanej młodzieży.
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 45

46. Wnioski i rekomendacje (3)
• Badanie pokazało, że kluczowym działaniem skierowanym do młodzieży powinno być
stworzenie miejsca – zarówno fizycznie, jak i w przestrzeni mentalnej – w którym
młodzież będzie mogła poczuć się u siebie, traktować je jako własne miejsce; miejsce to
powinno być tworzone specjalnie z myślą o tej grupie mieszkańców gminy, powinno ono być przez
młodych ludzi współtworzone.
• Obecnie życie młodzieży toczy się w miejscach przypadkowych (spacery wzdłuż szosy, mostki,
przystanki) oraz w Internecie, na portalach społecznościowych. Powoduje to brak warunków do
realnego wspólnego działania oraz inicjatyw. Jednak należy pamiętać, że nowe miejsce powinno
różnić się od już istniejących rozwiązań:
• Inne godziny otwarcia – dłuższe, dopasowane do potrzeb
• Oddzielenie sfery dziecięcej i młodzieżowej
• Oferta warsztatów, rozmaitych aktywności wspólnie ustalanych, w których organizacji bierze
udział młodzież
• Odpowiednia kadra – osoby potrafiące zbudować autorytet wokół siebie i przyciągnąć
młodzież, przygotowane do pracy w podobnych warunkach
• Odpowiednia przestrzeń, w której nie będzie miejsca na agresywne grupki starszej
młodzieży (młodzież tę warto również zaangażować – jednak powinny być to sprawdzone
programy o profilu wychowawczym vide programy krakowskiego Stowarzyszenia
„U Siemachy”)
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 46

47. Wnioski i rekomendacje (4)
• Elementy, które mogłyby wpisać się dobrze w oczekiwania i potrzeby badanych to:
Forma WARSZTATÓW: psychologiczne (np. rozwoju osobistego, autoprezentacji itp.),
fotograficzne (analiza zainteresowań badanych pozwala sądzić, że kultura wizualna jest dla nich
bardzo atrakcyjna). Forma warsztatów zachęca do aktywności i ma ceniony element jakim jest
przyjazd „ciekawych osób ze świata” – młodzież jest pozytywnie nastawiona (zwłaszcza w Mętkowie)
do osób z zewnątrz.
Bazując na atrakcyjności kultury wizualnej – przeglądy filmowe (np. kino letnie w skansenie itp.),
które mogłyby zaowocować pogłębianiem zainteresowań kulturą i sztuką.
Wzmacnianie tożsamości lokalnej można realizować za pomocą „archeologii pamięci” –
poszukiwania starych zdjęć w rodzinie, sprzętów, wspomnień starszych osób z rodziny – dodając im
przez to wartości – zwłaszcza, że rodzina stanowi największą wartość w życiu badanych.
Warto wykorzystać zasoby przyrodnicze, które także stanowią wartość dla młodych
mieszkańców gminy (zwłaszcza w Mętkowie) – zaangażować ich np. w tworzenie ścieżek turystycznych
(rowerowych, rzemieślniczych – ginące zawody).
Warto także częściej konfrontować młodzież z inną młodzieżą, z innych części regionu, Polski
(program wymiany międzyszkolnej, miejscowości partnerskie) – dla badanych to aspiracyjna atrakcja.
Badanie pokazuje, że sfera aktywności sportowej także jest zaniedbana – zajęcia z dojeżdżającym
instruktorem, np. ze sztuk walki, regularne treningi, więcej rozgrywek sportowych, a przede wszystkim
zadbanie o odpowiednią infrastrukturę byłyby dla badanych ważne (począwszy od sali gimnastycznej
w Mętkowie i wyrównania boiska w Babicach)
Wsparcie zainteresowań motoryzacyjnych (motocykle, organizacja imprez motoryzacyjnych)
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 47

48. Opracowanie załącznika nr 2:
Magdalena Zych – badacz, specjalista ds. projektów jakościowych
Aspiracje i potrzeby kulturowe młodzieży gminy Babice – FGD’s 48