1. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131371
‫هدایت‬ ‫تعامل‬‫شده‬‫دانش‬‌‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫ّم‬‫ل‬‫مع‬ ‫و‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬:‫نقائص‬ ‫کاهش‬
‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫پژوهش‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬
‫گشول‬ ‫مجتبی‬1
‫یاریای‬ ‫فریدون‬ ،2
‫حسنی‬ ‫جعفر‬ ،3
‫چكيده‬
‫هدف‬‫و‬‫زمینه‬:‫مهارت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رشدی‬ ‫عصبی‬ ‫اختاللی‬ ‫اوتیسم‬‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬‫هم‬ ‫و‬‫و‬ ‫تشریفااتی‬ ‫رفتارهای‬ ‫وقوع‬ ‫چنین‬
‫کلیشه‬‫می‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫ای‬‫شود‬.‫هدافت‬ ‫تعامل‬ ‫اثیبخشی‬ ‫بیرسی‬ ‫پژوهش‬ ‫افن‬ ‫از‬ ‫هدف‬‫شده‬‫دانش‬‫و‬ ‫ن‬ ‫همسرا‬ ‫برا‬ ‫برا‬ ‫عملکید‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬
‫مهارت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫کاهش‬ ‫بی‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫ّم‬‫ل‬‫مع‬‫کلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫نقائص‬ ،‫ارتباطی‬ ‫های‬‫دانش‬ ‫افن‬ ‫ای‬‫آمو‬‫بود‬ ‫زان‬.
‫روش‬‫و‬‫مواد‬‌‫ها‬:‫تک‬ ‫بیرسی‬ ‫پژوهش‬ ‫افن‬ ‫طیح‬‫نشانه‬ ‫با‬ ‫آزمودنی‬A-B‫با‬ ‫همیاه‬3‫طیح‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫پیگییی‬ ‫ماه‬‫نیمه‬ ‫های‬‫بره‬ ‫آزمافشری‬
‫می‬ ‫شمار‬‫آفد‬.3‫شیکت‬‫کننده‬‫و‬ ‫کودک‬ ‫فک‬ ‫پژوهش‬ ‫افن‬2‫میان‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫بودند‬ ‫اوتیسم‬ ‫نوجوان‬61‫دانش‬‫بره‬ ‫ااراهان‬ ‫اوتیسرم‬ ‫میکرا‬ ‫آمروز‬
‫دس‬ ‫در‬ ‫اورت‬‫شدند‬ ‫انتخاب‬ ‫تیس‬.‫پیسش‬ ‫از‬‫نامه‬‫کوتراه‬ ‫فری‬ ،‫وافلنرد‬ ‫اجتمراعی‬ ‫رشرد‬ ‫مقیراس‬ ‫از‬ ‫و‬ ،‫مداخلره‬ ‫اثری‬ ‫ش‬ ‫سرن‬ ‫منظرور‬ ‫به‬ ‫گارز‬
‫پیسش‬‫نامه‬‫پیسش‬ ‫و‬ ،‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫ت‬ ‫اختال‬ ‫تشخیصی‬‫نامه‬‫ارائره‬ ‫منظرور‬ ‫به‬ ،‫اوتیسم‬ ‫با‬ ‫همافند‬ ‫ت‬ ‫اختال‬‫شرد‬ ‫اسرتااده‬ ‫بیشرتی‬ ‫مشخصرات‬.
‫طی‬ ‫مداخله‬61‫مدرسه‬ ‫فک‬ ‫در‬ ،‫هاته‬‫ا‬‫شد‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫هنیستان‬ ‫فک‬ ‫و‬ ،‫دبییستان‬ ‫فک‬ ،‫بتدافی‬.
‫یافته‬‫ها‬:‫تحلیل‬‫داده‬‫از‬ ‫استااده‬ ‫با‬ ‫ها‬3‫کراهش‬ ‫دراد‬ ‫و‬ ‫بهبودی‬ ‫دراد‬ ،‫االی‬ ‫اثی‬ ‫اندازه‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫همپوش‬ ‫غیی‬ ‫نقاط‬ ‫دراد‬ ‫شامل‬ ‫اثی‬ ‫اندازه‬
‫اندازه‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫نمیات‬‫شد‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫فیعی‬ ‫اثیهای‬.‫تحلیل‬‫دفداری‬‫نمودار‬‫از‬ ‫استااده‬ ‫با‬ ‫که‬ ،‫ها‬‫نی‬‫افاار‬Excel‫و‬Paint‫نشران‬ ،‫شردند‬ ‫تیسیم‬
‫مهارت‬ ‫بیای‬ ‫همپوش‬ ‫غیی‬ ‫نقاط‬ ‫دراد‬ ‫که‬ ‫داد‬‫ارتباطی‬ ‫های‬3‫شیکت‬‫تیتیب‬ ‫به‬ ‫کننده‬57/0،57/0‫و‬70/0‫مهارت‬ ‫بیای‬ ‫و‬‫به‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫تیتیب‬600/0،600/0‫و‬57/0‫رفتار‬ ‫بیای‬ ‫و‬‫کلیشه‬ ‫های‬‫ای‬3‫شیکت‬‫تیتیب‬ ‫به‬ ‫کننده‬27%،70%‫و‬0%‫بود‬.
‫نتیج‬‫ه‬‫گیری‬:‫می‬ ‫نظی‬ ‫به‬‫هدافت‬ ‫تعامل‬ ‫رسد‬‫شده‬‫دانش‬‫و‬ ‫اجتمراعی‬ ‫نقرائص‬ ‫کراهش‬ ‫بری‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫معلم‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫همسا‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬
‫است‬ ‫مؤثی‬ ‫افیاد‬ ‫افن‬ ‫ارتباطی‬.‫می‬ ‫پیشنهاد‬‫پژوهش‬ ‫شود‬‫هدافت‬ ‫تعامل‬ ‫اثیبخشی‬ ‫بعدی‬ ‫های‬‫شده‬‫دانش‬ ‫ی‬‫شراهد‬ ‫اورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬
‫کنند‬ ‫ارزفابی‬ ‫محور‬.
‫وا‬‫ژه‬‫ها‬‫كلیدی‬‫ی‬:‫هدافت‬ ‫تعامل‬‫عادی‬ ‫مدارس‬ ،‫ّم‬‫ل‬‫مع‬ ،‫همکالسی‬ ‫اوتیسم؛‬ ‫شده؛‬
‫ارجاع‬:‫گشول‬، ‫تبی‬ ‫م‬‫فارفای‬‫فیفدون‬‫حسنی‬ ،‫جعاری‬.‫هدایت‬ ‫تعامل‬‫شده‬‫دانش‬‫عاادی‬ ‫مادارا‬ ‫در‬ ‫مام‬‫ل‬‫مع‬ ‫و‬ ‫همساانن‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬:‫كااهش‬
‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫پژوهش‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫نقائص‬.‫رف‬ ‫علو‬ ‫تحقیقات‬ ‫له‬ ‫م‬‫تاری‬6311‫؛‬63(3:)‫؟؟‬
‫مقاله‬ ‫درفافت‬:61/66/6312‫مقاله‬ ‫پذفیش‬:22/00/6311
1.‫روان‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫وی‬ ‫دانش‬‫افیان‬ ،‫اااهان‬ ،‫اااهان‬ ‫اوتیسم‬ ‫میکا‬ ‫سیمیبی‬ ،‫تهیان‬ ‫خوارزمی‬ ‫دانشگاه‬ ،‫عمومی‬ ‫شناسی‬(‫مسؤول‬ ‫نوفسنده‬)
Email: mojtabagashool6@yahoo.com
2.‫دان‬ ،‫استادفار‬‫شکده‬‫روان‬ ‫ی‬‫افیان‬ ،‫تهیان‬ ،‫تهیان‬ ‫خوارزمی‬ ‫دانشگاه‬ ‫تیبیتی‬ ‫علو‬ ‫و‬ ‫شناسی‬
3.‫دانشکده‬ ،‫دانشیار‬‫روان‬ ‫ی‬‫افیان‬ ،‫تهیان‬ ،‫تهیان‬ ‫خوارزمی‬ ‫دانشگاه‬ ‫تیبیتی‬ ‫علو‬ ‫و‬ ‫شناسی‬
‫پژوهشی‬ ‫مقاله‬

2. 371‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬…
‫مقدمه‬
‫دارد‬ ‫عصبی‬ ‫رشدی‬ ‫منشأ‬ ‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫اختالالت‬(1)،‫كه‬‫با‬
‫آسیب‬‫شديد‬‫به‬‫تعامل‬‫اجتماعی‬‫و‬‫مهارت‬‫های‬‫ارتباطی‬‫و‬‫نیز‬
‫وجود‬،‫رفتارها‬‫عالئق‬‫و‬‫فعالیت‬‫های‬‫و‬ ‫تشريفاتی‬ ،‫تکراری‬
‫محدود‬‫مشخص‬‫می‬‫شود‬(2.)‫با‬ ‫شدن‬ ‫سهیم‬ ‫در‬ ‫مشکل‬
‫در‬ ‫اختالل‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫ديگران‬‫مشترک‬ ‫توجه‬(3)،‫در‬ ‫مشکل‬
‫خودجوش‬ ‫ارتباط‬(4)‫مهارت‬ ‫در‬ ‫ضعف‬ ،‫های‬،‫حركتی‬‫به‬
‫خصوص‬‫حركات‬‫ظريف‬‫دست‬‫ها‬(5)‫زمینه‬ ‫در‬ ‫مشکالتی‬ ،‫ی‬
‫زبا‬ ،‫بیانی‬ ‫زبان‬‫پیچیده‬ ‫دستورات‬ ‫فهم‬ ،‫دريافتی‬ ‫ن‬(6)‫و‬
‫مشکالتی‬‫در‬‫زمینه‬‫ی‬‫تقلید‬‫از‬‫ديگران‬(7)‫در‬‫اين‬‫كودكان‬
‫ديده‬‫می‬‫شود‬.
‫تفاوت‬ ‫اما‬‫در‬‫روابط‬‫مهم‬ ‫اجتماعی‬‫ترين‬‫ويژگی‬‫تعريف‬‫شده‬
‫اوتیسم‬‫است‬.‫رشد‬‫و‬‫بهبود‬‫مهارت‬‫های‬‫اجتماعی‬‫با‬
‫سازگاری‬‫های‬‫مثبت‬‫دراز‬‫در‬ ‫مدت‬‫می‬ ‫ارتباط‬‫باشد‬(8.)‫برخی‬
‫پژو‬‫تعديل‬ ‫نقش‬ ‫هشگران‬‫كننده‬‫كلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫ی‬‫و‬ ‫ای‬
‫مهارت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ارتباطی‬ ‫مشکالت‬‫مهم‬ ‫افراد‬ ‫اين‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫دانسته‬‫اند‬(1)‫عجیب‬ ‫پس‬ ،‫نیست‬‫كه‬‫استرس‬‫های‬‫بیولوژيکی‬
‫و‬‫عالئمی‬‫از‬‫به‬ ‫اضطراب‬‫فراوان‬ ‫طور‬‫در‬‫افراد‬‫اوتیسم‬‫گزارش‬
‫شده‬‫است‬(9.)‫زيرا‬‫متغیرهای‬‫اجتماعی‬‫می‬‫تواند‬‫پاسخ‬‫ها‬‫ی‬
‫اضطرابی‬‫را‬‫كم‬‫يا‬‫كنند‬ ‫زياد‬(11.)‫اگرچه‬‫كودكان‬ ‫اين‬‫دارای‬
‫طیف‬‫وسیعی‬‫از‬‫اختالالت‬‫روان‬‫شناختی‬‫و‬‫پزشکی‬‫هستند‬
(11)‫دسته‬ ‫اما‬ ،‫آن‬ ‫از‬ ‫ای‬‫اين‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫ها‬‫دارای‬ ‫كه‬
‫استعداد‬‫ويژه‬ ‫های‬‫می‬ ‫ای‬‫اوتیستیک‬ ‫دانشمندان‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫باشند‬
‫شده‬ ‫مطرح‬‫اند‬(12.)
‫سال‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫شیوع‬‫های‬‫است‬ ‫داشته‬ ‫زيادی‬ ‫رشد‬ ‫اخیر‬.‫در‬
‫سال‬‫را‬ ‫اوتیستیک‬ ‫طیف‬ ‫اختالالت‬ ‫شیوع‬ ‫محققان‬ ‫گذشته‬ ‫های‬
11‫هر‬ ‫در‬ ‫نفر‬11111‫جديدتر‬ ‫تحقیقات‬ ‫اما‬ ،‫كردند‬ ‫اعالم‬ ‫نفر‬
‫را‬ ‫اختالل‬ ‫اين‬ ‫شیوع‬111‫هر‬ ‫در‬ ‫نفر‬11111‫كرده‬ ‫اعالم‬ ‫نفر‬‫اند‬
(13.)‫را‬ ‫ايران‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫شیوع‬ ‫پژوهشگران‬ ‫برخی‬26/6‫در‬
11111‫نفر‬‫كرده‬ ‫گزارش‬‫اند‬(14.)
‫مدت‬‫می‬ ‫فرض‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫زمانی‬،‫ژنتیکی‬ ‫مشترک‬ ‫داليل‬ ‫شود‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫اوتیسم‬ ‫نشانگان‬ ‫و‬ ‫عالئم‬ ‫برای‬ ‫عصبی‬ ‫و‬ ‫شناختی‬
(15)‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫و‬ ،‫پیچیده‬ ‫اختالل‬ ‫اوتیسم‬ ‫رسد‬‫كه‬ ‫است‬ ‫ای‬
‫هم‬ ‫داليل‬ ‫دارای‬‫است‬ ‫آيند‬(16-15.)‫می‬ ‫اوتیسم‬‫از‬ ‫ناشی‬ ‫تواند‬
‫سیستم‬ ‫كه‬ ‫باشد‬ ‫جهشی‬‫های‬‫می‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ ‫مغز‬ ‫مختلف‬‫دهد‬.
‫می‬ ‫ايجاد‬ ‫اوتیسم‬ ‫چگونه‬ ‫كه‬ ‫اين‬ ‫البته‬‫مشخص‬ ‫هنوز‬ ‫شود‬
‫نیست‬(17.)
‫مطالعه‬ ‫يک‬ ‫طی‬ ‫پژوهشگران‬‫طولی‬ ‫ی‬2‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫ساله‬
‫مغناطیسی‬ ‫تشديد‬ ‫تصويربرداری‬(MRI‫يا‬Magnetic
Resonance Imaging)‫مواد‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫مغزی‬ ‫تغییرات‬
‫نوجو‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بیشتر‬ ‫خاكستری‬‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫انان‬
‫كرده‬ ‫گزارش‬ ‫خود‬ ‫عادی‬ ‫همساالن‬‫اند‬(18)‫افزايش‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ،
‫پیش‬ ‫كورتکس‬ ‫در‬ ‫عصبی‬ ‫پیوند‬‫كورتکس‬ ‫و‬ ‫بطنی‬ ‫پیشانی‬
‫به‬ ‫نسبت‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫نوجوانان‬ ‫در‬ ‫قدامی‬ ‫سینگوالر‬
‫داده‬ ‫خبر‬ ‫اختالل‬ ‫اين‬ ‫دارای‬ ‫كودكان‬‫اند‬(19.)
‫اخ‬ ‫برای‬ ‫قطعی‬ ‫درمان‬ ‫چند‬ ‫هر‬‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫تالالت‬
(16،4)‫درمان‬ ‫اما‬ ،‫شده‬ ‫معرفی‬ ‫اختالل‬ ‫اين‬ ‫برای‬ ‫جامعی‬ ‫های‬
‫است‬(21)‫حدود‬ ‫و‬25‫تا‬31%‫صورت‬ ‫در‬ ‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫از‬
‫مداخله‬‫و‬ ‫زندگی‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫توانايی‬ ،‫شده‬ ‫فردی‬ ‫و‬ ‫زودهنگام‬ ‫ی‬
‫دارند‬ ‫را‬ ‫مستقل‬ ‫شغل‬(21)‫است؛‬ ‫پرهزينه‬ ‫درمان‬ ‫اما‬
‫هزينه‬‫غیر‬ ‫و‬ ‫مستقیم‬ ‫های‬‫می‬ ‫زياد‬ ‫بسیار‬ ،‫مستقیم‬‫باشد‬.‫برای‬
‫سال‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫اوتیسمی‬ ‫نوزاد‬2111،‫است‬ ‫شده‬ ‫متولد‬ ‫آمريکا‬ ‫در‬
‫هزينه‬‫حدود‬ ‫زندگی‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫درمان‬ ‫ی‬4‫برآورده‬ ‫دالر‬ ‫میلیون‬
‫است‬ ‫شده‬(22)‫خانواده‬ ‫كه‬ ‫نیست‬ ‫دلیل‬ ‫بی‬ ،‫دارای‬ ‫افراد‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫دارا‬ ‫را‬ ‫استرس‬ ‫از‬ ‫باالتری‬ ‫سطوح‬ ‫اوتیسم‬ ‫نشانگان‬‫باشند‬
(23.)
‫بر‬‫نويسند‬ ‫خی‬‫برنامه‬ ‫گان‬‫مدارس‬ ‫در‬ ‫مداخله‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫هايی‬
‫متوسطه‬ ‫و‬ ‫ابتدايی‬‫داده‬ ‫ارائه‬ ‫عادی‬ ‫ی‬‫اين‬ ‫از‬ ‫معتقدند‬ ‫و‬ ‫اند‬
‫می‬ ‫طريق‬‫با‬ ‫نوجوانان‬ ‫و‬ ‫كودكان‬ ‫مشکالت‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫توان‬
‫كرد‬ ‫تعديل‬ ‫را‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬(26-24.)‫پژوهشگران‬ ‫برخی‬
‫دسته‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫اندكی‬ ‫مداخالت‬ ‫هستند‬ ‫معتقد‬‫اف‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫ای‬‫كه‬ ‫راد‬
‫صورت‬ ‫هستند‬ ‫مدرسه‬ ‫سن‬ ‫در‬‫است‬ ‫گرفته‬.‫پژوهشگران‬ ‫اين‬
‫ارائه‬ ‫با‬‫كرده‬ ‫گزارش‬ ‫جامعی‬ ‫رفتاری‬ ‫مدل‬ ‫ی‬‫با‬ ‫كه‬ ‫اند‬15‫ساعت‬
،‫كارشناسان‬ ،‫خانواده‬ ‫اعضای‬ ‫همکاری‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫هفته‬ ‫در‬ ‫آموزش‬
‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫و‬ ،‫مدرسه‬ ‫مديران‬ ‫و‬ ،‫معلمان‬ ،‫همساالن‬
‫ويژگی‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫افراد‬ ‫اين‬ ‫فردی‬ ‫های‬،‫گیرد‬‫می‬‫جهت‬ ‫در‬ ‫توان‬
‫جانبه‬ ‫همه‬ ‫آموزش‬‫آن‬ ‫ی‬‫برداشت‬ ‫گام‬ ‫ها‬(27.)‫پژوهشگران‬
‫بر‬ ‫مروری‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ديگر‬14‫نتیجه‬ ،‫پژوهش‬‫گرفته‬‫حمايت‬ ‫كه‬ ‫اند‬

3. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131371
‫گشول‬ ‫مجتبی‬‫همکاران‬ ‫و‬
‫گروه‬‫و‬ ‫نوجوانان‬ ‫از‬ ‫رسمی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫رسمی‬ ‫اجتمای‬ ‫های‬
‫آن‬ ‫زندگی‬ ‫كیفیت‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫رشد‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫بزرگساالن‬‫ها‬
‫دارد‬ ‫مهمی‬ ‫نقش‬(28.)‫م‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫پژوهشی‬ ‫در‬‫بر‬ ‫روری‬118
‫گزارش‬ ،‫همساالن‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫مداخله‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ،‫شد‬ ‫انجام‬ ‫مداخله‬
‫شده‬‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫نشانگان‬ ‫بهبود‬ ‫موجب‬ ‫مداخالت‬ ‫اين‬ ‫كه‬ ‫است‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫بزرگسالی‬ ‫و‬ ‫نوجوانی‬(29.)‫پژوهشگران‬ ‫برخی‬
،‫همساالن‬ ‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫مداخالت‬ ‫بر‬ ‫مروری‬ ‫ضمن‬
‫مو‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫پژوهش‬ ‫تنظیمات‬ ‫ساختاريافتگی‬‫قعیت‬‫های‬
‫اين‬ ‫مشکالت‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫طبیعی‬‫پژوهش‬‫دانسته‬ ‫ها‬‫ند‬(31)‫به‬ ،
‫هم‬ ‫و‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬‫مداخله‬ ،‫آموزشی‬ ‫مواد‬ ‫تعمیم‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫چنین‬
‫محیط‬ ‫در‬‫تسهیل‬ ‫يک‬ ‫هدايت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬‫مانند‬ ‫گر‬
‫مشکالت‬ ‫رفع‬ ‫برای‬ ‫همساالن‬ ‫و‬ ،‫معلم‬ ،‫والدين‬ ،‫متخصص‬
‫می‬ ‫توصیه‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫افراد‬ ‫اساسی‬‫ش‬‫ود‬(31.)
‫پژوهش‬‫با‬ ‫اوتیستیک‬ ‫كودكان‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬ ‫اندكی‬ ‫های‬
‫داده‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫را‬ ‫ويژه‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫همساالن‬‫اغلب‬ ‫و‬ ‫اند‬
‫كرده‬ ‫گزارش‬‫می‬ ‫مداخله‬ ‫اين‬ ‫كه‬ ‫اند‬‫درمان‬ ‫يک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫تواند‬
‫باشد‬ ‫مطرح‬(32.)‫نمونه‬ ‫طور‬ ‫به‬Deschryver‫همکاران‬ ‫و‬
(‫پاسخ‬ ‫و‬ ‫ارتباط‬ ‫شروع‬‫همسال‬ ‫به‬ ‫دهی‬‫در‬ ‫را‬3‫اوتیسم‬ ‫پسر‬
(7،7‫و‬11‫ساله‬)‫دادند‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬.‫قدرت‬ ‫مداخله‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫يافت‬ ‫افزايش‬ ‫همسال‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫و‬ ‫ارتباط‬ ‫شروع‬
(33.),AshburnerZiviani‫و‬Rodger‫پژوهش‬ ‫طی‬
‫كوكان‬ ‫رشد‬ ‫ظرفیت‬ ‫خود‬8‫تا‬11‫ساله‬‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫ی‬‫ی‬
‫كر‬ ‫بررسی‬ ‫معلمان‬ ‫نظر‬ ‫گرفتن‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫عادی‬‫ده‬‫گزارش‬ ‫و‬ ‫اند‬
‫كرده‬‫اين‬ ‫وجود‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫اند‬‫شركت‬ ‫اين‬ ‫كه‬،‫توجه‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫كنندگان‬
‫كلیشه‬ ‫رفتارهای‬‫همکالسی‬ ‫با‬ ،‫هیجانی‬ ‫پردازش‬ ‫و‬ ‫ای‬‫های‬
‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫توانايی‬ ‫معلمان‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫اما‬ ‫بودند‬ ‫متفاوت‬ ‫خود‬ ‫عادی‬
‫داشته‬ ‫را‬ ‫آكادمیک‬ ‫تحصیالت‬‫اند‬.‫معتقد‬ ‫پژوهشگران‬ ‫اين‬
‫اين‬ ‫بیشتر‬ ‫پیشرفت‬ ‫برای‬ ‫هستند‬‫دانش‬‫حمايت‬ ‫آموزان‬‫های‬
‫آن‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫بیشتری‬ ‫اجتماعی‬‫مدرسه‬ ‫شرايط‬ ‫با‬ ‫بتوانند‬ ‫ها‬
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫بیشتری‬ ‫سازگاری‬(34.)
‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫اغلب‬ ‫اما‬‫ويژه‬ ‫مدارش‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫كودكان‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫ها‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫انجام‬.‫اين‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫پژوهش‬ ‫كه‬‫نشان‬ ‫جديدتر‬ ‫های‬
‫می‬‫سرنخ‬ ‫فهم‬ ‫مشکالت‬ ‫كه‬ ‫دهد‬‫اجتماعی‬ ‫های‬‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫می‬ ‫كاهش‬ ‫سن‬ ‫افزايش‬ ‫با‬‫يابد‬(35)‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ،‫در‬ ‫مداخله‬ ‫رسد‬
‫محیط‬‫و‬ ‫معلمان‬ ‫آموزش‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫مدرسه‬ ‫مانند‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬
‫همکالسی‬‫می‬ ‫ها‬،‫ارتباطی‬ ‫نقائص‬ ‫كاهش‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬
‫رفتار‬ ‫كاهش‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬‫كلیشه‬ ‫های‬‫دانش‬ ‫اين‬ ‫ای‬‫در‬ ‫آموزان‬
‫دوره‬‫گردد‬ ‫نوجوانی‬ ‫ی‬.‫شرك‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬‫ت‬‫اين‬ ‫كنندگان‬
،‫كودک‬ ‫يک‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫پژوهش‬2‫بودند‬ ‫نیز‬ ‫نوجوان‬.‫از‬ ‫هدف‬
‫بررسی‬ ،‫پژوهش‬ ‫اين‬‫هدايت‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬‫شده‬‫دانش‬‫آموزان‬
‫كاهش‬ ‫بر‬ ،‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫معلم‬ ‫و‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬
‫كلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ،‫ارتباطی‬ ‫نقائص‬‫اين‬ ‫ای‬
‫دانش‬‫است‬ ‫آموزان‬.
‫روش‬ ‫و‬ ‫مواد‬‫ها‬
‫پژ‬ ‫اين‬ ‫طرح‬‫تک‬ ‫بررسی‬ ‫وهش‬‫نشانه‬ ‫با‬ ‫آزمودنی‬A-B‫با‬ ‫همراه‬
‫پی‬‫طرح‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫بود‬ ‫گیری‬‫محسوب‬ ‫آزمايشی‬ ‫نیمه‬ ‫های‬
‫می‬‫شود‬.‫تعداد‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬16‫و‬ ‫كودكان‬ ‫از‬ ‫نفر‬
‫سال‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫بودند‬ ‫باال‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫نوجوانان‬
1392‫حال‬ ‫در‬ ‫مركز؛‬ ‫يا‬ ‫خانه‬ ‫در‬ ‫اصفهان؛‬ ‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫در‬
‫می‬ ‫تحصیل‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بودند‬ ‫آموزش‬‫كردند‬.
‫روش‬‫نمونه‬‫گیری‬
‫نمونه‬ ‫روش‬‫بود‬ ‫دسترس‬ ‫در‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫گیری‬.
‫واقع‬ ‫در‬3‫شركت‬‫جز‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫بودند‬ ‫كسانی‬ ‫پژوهش‬ ‫كننده‬
‫باالی‬ ‫هوشی‬ ‫ضريب‬ ،‫نداشتند‬ ‫ديگری‬ ‫اختالل‬ ‫اوتیسم‬71
‫آن‬ ‫والدين‬ ،‫داشتند‬‫پژوهش‬ ‫در‬ ‫فرزندشان‬ ‫شركت‬ ‫برای‬ ‫ها‬
‫د‬‫هم‬ ‫و‬ ‫شدند‬ ‫اوطلب‬‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫مربی‬ ‫حضور‬ ‫امکان‬ ‫چنین‬
‫آن‬ ‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫اصفهان‬‫داشت‬ ‫وجود‬ ‫ها‬.‫مالک‬‫خروج‬ ‫های‬
‫پايین‬ ‫هوشی‬ ‫ضريب‬ ‫داشتن‬ ،‫اوتیسم‬ ‫بجز‬ ‫اختاللی‬ ‫داشتن‬‫از‬ ‫تر‬
71‫هم‬ ‫و‬ ‫هفته‬ ‫يک‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫غیبت‬ ،‫همکاری‬ ‫عدم‬ ‫چنین‬
‫شركت‬‫بود‬ ‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫مركز‬ ‫مربی‬ ‫با‬ ‫كننده‬.
‫شركت‬‫كننده‬‫الف‬:‫نوجو‬‫انی‬18‫مركز‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫پرونده‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫ساله‬
‫كامل‬ ‫فرم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫او‬ ‫هوشی‬ ‫ضريب‬ ،‫اصفهان‬ ‫اوتیسم‬
‫كودكان‬ ‫برای‬ ‫وكسلر‬ ‫هوش‬ ‫آزمون‬93‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬.‫او‬
‫نمی‬ ‫مصرف‬ ‫دارويی‬ ‫پژوهش‬ ‫انجام‬ ‫زمان‬ ‫در‬‫كرد‬.‫زمان‬ ‫از‬ ‫و‬
‫تشخیص‬(6‫سالگی‬)‫متوسط‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫روزانه‬4‫تحت‬ ‫ساعت‬
‫بود‬ ‫فردی‬ ‫آموزش‬.‫هن‬ ‫در‬‫هنرستان‬ ‫يک‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫گام‬
‫بود‬ ‫سوم‬ ‫پايه‬ ‫در‬ ‫تحصیل‬ ‫به‬ ‫مشغول‬ ‫انتفاعی‬ ‫غیر‬.

4. 377‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬…
‫شركت‬‫كننده‬‫ب‬ ‫ی‬:‫نوجوانی‬15‫تشخیص‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫ساله‬(5
‫سالگی‬)‫متوسط‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫روزانه‬4‫بود‬ ‫آموزش‬ ‫تحت‬ ‫ساعت‬.‫در‬
‫پرونده‬‫با‬ ‫او‬ ‫هوشی‬ ‫ضريب‬ ،‫اصفهان‬ ‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫ی‬
‫آزمون‬ ‫كامل‬ ‫فرم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫كودكان‬ ‫برای‬ ‫وكسلر‬ ‫هوش‬87
‫بود‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬.‫پژوهش‬ ‫انجام‬ ‫زمان‬ ‫تا‬ ‫تشخیص‬ ‫ابتدای‬ ‫از‬ ‫او‬
‫نکرده‬ ‫مصرف‬ ‫دارويی‬‫بود‬.‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫مربی‬(‫پژوهشگر‬)
‫هفته‬2‫پايه‬ ‫در‬ ‫آنجا‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫كه‬ ‫انتفاعی‬ ‫غیر‬ ‫دبیرستان‬ ‫در‬ ‫روز‬
‫می‬ ‫تحصیل‬ ‫اول‬‫داشت‬ ‫حضور‬ ‫كرد‬.
‫شركت‬‫ج‬ ‫كننده‬:‫كودكی‬12‫از‬ ‫كه‬ ‫ساله‬5‫سال‬‫روزانه‬ ‫گی‬4
‫است‬ ‫بوده‬ ‫فردی‬ ‫آموزش‬ ‫تحت‬ ‫ساعت‬.‫پرونده‬ ‫در‬‫مركز‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫ی‬
‫كامل‬ ‫فرم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫او‬ ‫هوشی‬ ‫ضريب‬ ،‫اصفهان‬ ‫اوتیسم‬
‫كودكان‬ ‫برای‬ ‫وكسلر‬ ‫هوش‬ ‫آزمون‬95‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬.‫او‬
‫اين‬ ‫اجرای‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫پنجم‬ ‫پايه‬ ‫در‬ ‫تحصیل‬ ‫به‬ ‫مشغول‬
‫او‬ ‫مربی‬ ‫پژوهش‬(‫كارشناسی‬ ‫مدرک‬ ‫با‬ ‫خانمی‬‫روان‬‫شناسی‬)3
‫می‬ ‫مدرسه‬ ‫به‬ ‫او‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫هفته‬ ‫در‬ ‫روز‬‫رفت‬.
‫جدول‬3.‫نمرات‬1‫شركت‬‫سه‬ ‫در‬ ‫كننده‬‫شركت‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬ ‫دادن‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫ابزار‬‫پژوهش‬ ‫در‬ ‫كنندگان‬
‫نمره‬
‫شركت‬‌‫كنند‬‫ه‬
‫نمره‬‫رشد‬ ‫مقیاا‬ ‫ی‬
‫وایلند‬ ‫اجتماعی‬
‫نمره‬‫ی‬‫پرسش‬‫نامه‬‫ی‬
‫اوتیسم‬ ‫تشخیصی‬
‫نمره‬‫ی‬‫پر‬‫سش‬‫نامه‬‫اختالنت‬
‫اوتیسم‬ ‫با‬ ‫همایند‬
‫الف‬133122
‫ب‬553560
‫ج‬52217
‫پژوهش‬ ‫ابزار‬
‫اندازه‬ ‫مقیاس‬‫اوتیسم‬ ‫گیری‬:‫مقیاس‬ ‫ويرايش‬ ‫دومین‬
‫اندازه‬‫اوتیسم‬ ‫گیری‬(GARS‫يا‬Gilliam Autism
Rating Scale)‫دارای‬3‫می‬ ‫مقیاس‬ ‫زير‬،‫ارتباط‬ ‫كه‬ ‫باشد‬
‫مهارت‬‫رفتار‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬‫های‬‫كلیشه‬‫می‬ ‫ارزيابی‬ ‫را‬ ‫ای‬‫كند‬.
‫مقیاس‬ ‫زير‬ ‫هر‬14‫از‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫گويه‬1‫تا‬3‫نمره‬‫می‬ ‫گذاری‬‫شود‬.
‫طی‬ ‫رفتار‬ ‫اگر‬6‫نمره‬ ‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫قبل‬ ‫ساعت‬(1)،1‫تا‬
2‫نمره‬ ‫شود‬ ‫مشاهده‬ ‫مرتبه‬(1)،3‫تا‬4‫نمره‬ ‫مرتبه‬(2)‫اگر‬ ‫و‬5
‫تا‬6‫نمره‬ ‫كند‬ ‫بروز‬ ‫مرتبه‬(3)‫می‬ ‫تعلق‬ ‫آن‬ ‫به‬‫گیرد‬.‫ا‬ ‫اين‬‫در‬ ‫بزار‬
‫سال‬1391‫است‬ ‫شده‬ ‫استاندارد‬ ‫ايران‬ ‫در‬.‫برش‬ ‫نقطه‬‫آزمون‬
(52)‫به‬‫دست‬‫آمد‬.‫مقیاس‬ ‫زير‬ ‫برای‬ ‫كرونباخ‬ ‫آلفای‬ ‫ضريب‬
‫ارتباط‬(92/1)‫مهارت‬ ،‫اجتماعی‬ ‫های‬(73/1)‫رفتار‬ ‫برای‬ ‫و‬‫های‬
‫كلیشه‬‫ای‬(74/1)‫كل‬ ‫كرونباخ‬ ‫آلفای‬ ‫ضريب‬ ‫و‬(89/1)‫گزارش‬
‫است‬ ‫شده‬(36.)
‫مقیاس‬‫رشد‬‫اجتماعی‬‫واي‬‫نلند‬:‫اين‬‫مقیاس‬‫دارای‬117‫ماده‬
‫است‬.‫در‬‫هر‬‫اطالعات‬ ‫ماده‬‫مورد‬‫نه‬ ‫نیاز‬‫از‬‫طريق‬‫موقعیتهای‬
‫آزمون‬‫بلکه‬‫از‬‫راه‬‫مصاحبه‬‫با‬‫ّلعین‬‫ط‬‫م‬(،‫پرستار‬ ،‫والدين‬ ‫مانند‬
‫برادر‬ ‫يا‬ ‫و‬ ،‫خواهر‬)‫به‬‫دست‬‫می‬‫آيد‬.‫ضريب‬‫مقیاس‬ ‫اين‬ ‫روايی‬
87/1‫ضريب‬ ‫و‬‫پايايی‬‫آن‬92/1‫گزارش‬‫شده‬‫است‬(37.)
‫كوتا‬ ‫فرم‬‫پرسش‬ ‫ه‬‫نامه‬‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫اختالالت‬ ‫تشخیصی‬ ‫ی‬:
‫پرسش‬ ‫اين‬‫توسط‬ ‫نامه‬Matson, Mahan, Hess,
Fodstad, Neal‫سال‬ ‫در‬2118‫سال‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬
2111‫است‬ ‫شده‬ ‫استاندارد‬ ‫كشور‬ ‫چند‬ ‫در‬.‫پرسش‬ ‫اين‬‫نامه‬41
‫از‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫گويه‬1‫تا‬2‫نمره‬‫گذاری‬
‫می‬‫شود‬.‫صفر‬ ‫نمره‬‫نمره‬ ،‫تفاوت‬ ‫عدم‬1‫و‬ ،‫تفاوت‬ ‫حدودی‬ ‫تا‬
‫نمره‬‫ی‬2‫نشان‬ ‫را‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫زياد‬ ‫تفاوت‬‫می‬‫دهد‬.‫روايی‬
‫سازه‬‫پرسش‬ ‫اين‬ ‫ی‬‫بندی‬ ‫درجه‬ ‫مقیاس‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫نامه‬
‫كودک‬ ‫اوتیسم‬(CARS‫يا‬Childhood Autism
Rating Scale)‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫بررسی‬76/1%،‫موارد‬ ‫از‬
‫را‬ ‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫اختالالت‬‫طبقه‬ ‫درستی‬ ‫به‬‫و‬ ،‫است‬ ‫كرده‬ ‫بندی‬
‫در‬95/1%‫نبوده‬ ‫اوتیسم‬ ‫به‬ ‫مبتال‬ ‫كه‬ ‫كسانی‬ ‫موارد‬ ‫از‬‫را‬ ‫اند‬
‫درصد‬ ‫اين‬ ‫كه‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫داده‬ ‫تشخیص‬ ‫درست‬‫برای‬ ‫ها‬
‫پرسش‬‫نامه‬‫ی‬CARS‫ترتیب‬ ‫به‬8/58‫و‬85/1‫شده‬ ‫گزارش‬
‫است‬(38.)‫پرسش‬ ‫اين‬‫و‬ ‫پژوهشگر‬ ‫توسط‬ ‫ايران‬ ‫در‬ ‫نامه‬
‫استاندارد‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫همکاران‬‫است‬ ‫سازی‬.

5. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131371
‫گشول‬ ‫مجتبی‬‫همکاران‬ ‫و‬
‫پرسش‬‫نامه‬‫اوتیسم‬ ‫با‬ ‫همايند‬ ‫اختالالت‬ ‫ی‬:‫پرسش‬ ‫اين‬‫نامه‬
‫توسط‬Matson‫سال‬ ‫در‬ ‫همکاران‬ ‫و‬2118‫است‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬
‫و‬38‫از‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫گويه‬1‫تا‬2
‫نمره‬‫می‬ ‫گذاری‬‫شود‬.‫نمره‬ ،‫تفاوت‬ ‫عدم‬ ‫صفر‬ ‫نمره‬1‫تفاوت‬
‫نمره‬ ‫و‬ ،‫خفیف‬‫ی‬2‫نش‬ ‫را‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫زياد‬ ‫تفاوت‬‫ان‬‫می‬‫دهد‬.
‫پرسش‬ ‫اين‬ ‫آلفای‬ ‫ضريب‬‫مقیاس‬ ‫زير‬ ‫برای‬ ‫نامه‬‫مختلف‬ ‫های‬
‫بین‬ ‫آن‬74/1‫تا‬86/1‫هر‬ ‫همبستگی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫پرسش‬ ‫كل‬ ‫با‬ ‫فاكتور‬‫از‬ ‫عاملی‬ ‫تحلیل‬ ‫در‬ ‫نامه‬23/1‫برای‬
‫تا‬ ‫خوردن‬ ‫اختالل‬83/1‫بوده‬ ‫نوسان‬ ‫در‬ ‫قشقرق‬ ‫برای‬‫است‬
(39.)‫پرسش‬ ‫اين‬‫هم‬ ‫و‬ ‫پژوهشگر‬ ‫توسط‬ ‫ايران‬ ‫در‬ ‫نامه‬‫در‬ ‫کاران‬
‫است‬ ‫استانداردسازی‬ ‫حال‬.
‫اجرا‬ ‫ی‬ ‫شیوه‬
‫رضايت‬ ‫فرم‬ ‫گرفتن‬ ‫و‬ ‫والدين‬ ‫با‬ ‫توجیهی‬ ‫جلسه‬ ‫از‬ ‫پس‬،‫نامه‬
‫بروز‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫فرزندشان‬ ‫هويت‬ ‫شدن‬ ‫مشخص‬ ‫عدم‬ ‫تعهد‬ ‫دادن‬
‫پرسش‬ ،‫وايلند‬ ‫اجتماعی‬ ‫رشد‬ ‫مقیاس‬ ،‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫مشکل‬‫نامه‬
‫پرسش‬ ‫و‬ ،‫اوتیسم‬ ‫طیف‬ ‫اختالالت‬ ‫تشخیصی‬‫اختالالت‬ ‫نامه‬
‫او‬ ‫با‬ ‫همايند‬‫والدين‬ ‫توسط‬ ‫تیسم‬3‫شركت‬‫گرديد‬ ‫تکمیل‬ ‫كننده‬.
‫جلسه‬ ‫با‬ ‫مداخله‬ ‫روز‬ ‫اولین‬‫ای‬21‫دقیقه‬‫معاون‬ ،‫مدير‬ ‫با‬ ‫ای‬(‫ان‬)،
‫معلم‬ ‫و‬(‫ان‬)،3‫مدرسه‬‫كه‬ ‫ای‬3‫شركت‬‫در‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬ ‫كنندگان‬
‫می‬ ‫تحصیل‬ ‫آنجا‬‫شد‬ ‫آغاز‬ ‫كردند‬.‫از‬ ‫هدف‬ ،‫جلسه‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫شیوه‬ ‫و‬ ‫پژوهش‬‫داده‬ ‫توضیح‬ ‫خالصه‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫اجرای‬ ‫ی‬‫ش‬‫د‬.
‫هفته‬ ‫در‬‫جلسه‬ ‫مداخله‬ ‫اول‬ ‫ی‬‫ای‬61‫دقیقه‬‫تمام‬ ‫با‬ ‫ای‬
‫همکالسی‬‫شركت‬ ‫حضور‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫ها‬‫داده‬ ‫ترتیب‬ ،‫كننده‬‫شد‬.
‫ويژگی‬ ‫بر‬ ‫تأكید‬ ‫با‬ ‫جلسه‬ ‫دراين‬‫شركت‬ ‫مثبت‬ ‫های‬‫از‬ ‫كننده‬
‫همکالسی‬‫شركت‬ ‫با‬ ‫بیشتر‬ ‫ارتباط‬ ‫با‬ ‫شد‬ ‫خواسته‬ ‫ها‬‫او‬ ‫به‬ ‫كننده‬
‫قوی‬ ‫ارتباطی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫كنند‬ ‫كمک‬‫اگ‬ ‫چون‬ ‫شود‬ ‫تر‬‫نظر‬ ‫از‬ ‫ر‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫كمتر‬ ‫نیز‬ ‫او‬ ‫اضافه‬ ‫رفتارهای‬ ‫شود‬ ‫بهتر‬ ‫ارتباطی‬(1.)
‫رفتار‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫مركز‬ ‫مربی‬ ‫سپس‬‫شركت‬ ‫فرد‬ ‫های‬‫در‬ ‫كننده‬
‫می‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫كالس‬‫همکالسی‬ ‫واكش‬ ‫يا‬ ‫كنش‬ ‫با‬ ‫توانست‬‫ها‬
‫بهتر‬ ‫برخورد‬ ‫چگونگی‬ ‫و‬ ‫زد‬ ‫مثال‬ ‫يابد‬ ‫افزايش‬ ‫يا‬ ‫كاهش‬
‫همکالهی‬‫نم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫داد‬ ‫توضیح‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫ها‬‫و‬ ‫ساده‬ ،‫ونه‬
‫سرنخ‬ ‫دادن‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫با‬ ‫كردن‬ ‫صحبت‬ ‫اصطالح‬ ‫و‬ ‫كنايه‬ ‫بدون‬‫های‬
‫می‬ ‫او‬ ‫بهتر‬ ‫فهم‬ ‫باعث‬ ‫عینی‬‫پاسخ‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫زمان‬ ‫دادن‬ ‫و‬ ‫شود‬
‫می‬ ‫كمک‬ ‫او‬ ‫بهتر‬‫كند‬.‫اضافه‬ ‫رفتار‬ ‫او‬ ‫كه‬ ‫هنگامی‬ ‫در‬‫دارد‬ ‫ای‬
‫می‬ ‫فضا‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ،‫آن‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫نکردن‬ ‫صحبت‬‫كمک‬ ‫تواند‬
‫كننده‬‫كالمی‬ ‫تذكر‬ ‫از‬ ‫تر‬‫باشد‬.‫برا‬‫او‬ ‫تشويق‬ ‫و‬ ‫كردن‬ ‫نگیخته‬
‫می‬‫شود‬ ‫منجر‬ ‫او‬ ‫بیشتر‬ ‫همکاری‬ ‫به‬ ‫تواند‬(26)‫برای‬ ‫يا‬
‫شركت‬‫كننده‬‫نمی‬ ‫نگاه‬ ‫معلم‬ ‫به‬ ‫اغلب‬ ‫كه‬ ‫ب‬‫همکالسی‬ ‫به‬ ‫كرد‬
‫اين‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫شد‬ ‫گفته‬ ‫او‬ ‫كناری‬،‫كن‬ ‫نگاه‬ ‫معلم‬ ‫به‬ ‫بگويد‬ ‫كه‬
‫كه‬ ‫بپرسد‬:‫كنی‬ ‫چکار‬ ‫بايد‬ ‫االن‬.‫هم‬‫همکالسی‬ ‫به‬ ‫چنین‬‫های‬
‫شركت‬‫شد‬ ‫گفته‬ ‫الف‬ ‫كننده‬‫سر‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫ربط‬ ‫بی‬ ‫سؤاالت‬ ‫به‬ ‫كه‬
‫بی‬ ‫كالس‬‫كه‬ ‫كنند‬ ‫كمک‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫او‬ ‫كنار‬ ‫دوستان‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫توجه‬
‫با‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫اشتباه‬ ‫يا‬ ‫و‬ ‫ناقص‬ ‫گفتار‬ ‫و‬ ،‫بپرسد‬ ‫مرتبط‬ ‫سؤاالت‬
‫سؤال‬ ‫يا‬ ‫جمله‬ ‫بخواهند‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫آخر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫كنند‬ ‫تکمیل‬ ‫راهنمايی‬
‫كند‬ ‫مطرح‬ ‫دوباره‬ ‫را‬ ‫درست‬(27‫ص‬ ،:133.)‫سپس‬4‫از‬ ‫نفر‬
‫همکالسی‬‫های‬‫شركت‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫برای‬ ‫داوطلب‬‫زنگ‬ ‫در‬ ‫كننده‬
‫شدند‬ ‫انتخاب‬ ‫تفريح‬.‫همکالسی‬ ‫تمام‬ ‫با‬ ‫جلسه‬‫ماه‬ ‫پايان‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫مدت‬ ‫به‬ ‫مشکالت‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ ‫مداخله‬ ‫سوم‬ ‫و‬ ‫دوم‬ ،‫اول‬15
‫شد‬ ‫تشکیل‬ ‫مجددا‬ ‫دقیقه‬.‫طی‬ ‫در‬14‫مربیان‬ ‫مداخله‬ ‫هفته‬
‫هر‬ ‫اوتیسم‬ ‫مركز‬2‫جلسه‬ ‫يک‬ ‫هفته‬‫ی‬11‫دقیقه‬‫زنگ‬ ‫در‬ ‫ای‬
‫م‬ ‫با‬ ‫تفريح‬‫علم‬(‫ان‬)‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫كردند‬ ‫برگزار‬ ‫مدرسه‬
‫ويژگی‬‫شركت‬ ‫فرد‬ ‫مثبت‬ ‫های‬‫آن‬ ،‫كننده‬‫كردند‬ ‫راهنمايی‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫شركت‬ ‫فرد‬ ‫چگونه‬ ‫كه‬‫در‬ ،‫كنند‬ ‫درگیر‬ ‫بیشتر‬ ‫كالس‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫كننده‬
‫مثا‬ ‫از‬ ‫تدريس‬‫ل‬‫و‬ ‫واضح‬ ‫دستورات‬ ،‫كنند‬ ‫استفاده‬ ‫بیشتری‬ ‫های‬
‫پاسخ‬ ‫برای‬ ‫او‬ ‫به‬ ،‫بدهند‬ ‫او‬ ‫به‬ ‫استعاره‬ ‫يا‬ ‫كنايه‬ ‫بدون‬‫زمان‬ ‫دهی‬
‫او‬ ‫تا‬ ‫كنند‬ ‫برانگیخته‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫شدن‬ ‫داوطلب‬ ‫برای‬ ،‫بدهند‬ ‫بیشتری‬
‫برای‬ ‫را‬ ‫محیطی‬ ‫داليل‬ ،‫باشد‬ ‫ارتباط‬ ‫يک‬ ‫آغازگر‬ ‫بتواند‬
‫رفتار‬‫رفتار‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ،‫كنند‬ ‫بررسی‬ ‫او‬ ‫منفی‬ ‫های‬‫اضافه‬ ‫های‬‫او‬ ‫ی‬
‫ويژگی‬ ‫بر‬ ‫و‬ ،‫نکنند‬ ‫صحبت‬‫كنند‬ ‫تأكید‬ ‫او‬ ‫مثبت‬ ‫های‬(26.)
‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫مربیان‬2‫روز‬‫شركت‬ ‫فعالیت‬ ،‫مداخله‬‫كنند‬‫گان‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫زير‬ ‫را‬ ‫كالس‬ ‫در‬‫برای‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫لزوم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گرفتند‬
‫فعال‬ ‫حضور‬‫می‬ ‫راهنمايی‬ ‫كالس‬ ‫در‬ ‫تر‬‫كردند‬.
‫یافته‬‫ها‬
‫موقعیت‬A‫شامل‬3‫فاصله‬ ‫با‬ ‫ماه‬ ‫يک‬ ‫طی‬ ‫كه‬ ‫بود‬ ‫پايه‬ ‫خط‬‫ی‬
11‫شد‬ ‫سنجش‬ ‫روز‬.‫موقعیت‬B‫به‬4‫اثر‬ ‫سنجش‬ ‫مرتبه‬
‫طی‬ ‫مستقل‬ ‫متغیر‬ ‫آزمايشی‬4‫ماه‬(‫ماه‬ ‫هر‬1‫مرتبه‬)‫دارد‬ ‫اشاره‬.
‫موقعیت‬‫پیگیری‬‫طی‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫در‬3‫ماه‬(‫يک‬ ‫ماه‬ ‫هر‬
‫مرتبه‬)‫شد‬ ‫سنجش‬.‫و‬ ‫مربی‬ ‫نمرات‬ ‫میانگین‬ ‫طريق‬ ‫از‬ ‫سنجش‬

6. 373‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬…
‫زيرمقیا‬ ‫به‬ ‫والد‬‫س‬‫پرسش‬ ‫های‬‫شد‬ ‫انجام‬ ‫گارز‬ ‫نامه‬.‫تحلیل‬
‫داده‬‫محاسبه‬ ‫با‬ ‫ها‬‫داده‬ ‫ثبات‬ ،‫میانگین‬ ،‫میانه‬‫داده‬ ‫روند‬ ،‫ها‬‫و‬ ‫ها‬
‫ارزيابی‬‫داده‬ ‫درصد‬‫همپوش‬ ‫غیر‬ ‫های‬(PND‫يا‬
Percentage of Non-Overlapping Data)‫و‬
‫هم‬‫انجام‬ ‫نمرات‬ ‫كاهش‬ ‫درصد‬ ‫و‬ ‫بهبودی‬ ‫درصد‬ ‫بررسی‬ ‫چنین‬
‫شد‬.‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫از‬ ‫نمودارها‬ ‫رسم‬ ‫برای‬Excel‫و‬Paint‫استفاده‬
‫شد‬(41.)‫شکل‬ ‫در‬(1)‫و‬(2)‫نمودار‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫های‬
‫بر‬ ‫پژوهش‬ ‫دوم‬ ‫و‬ ‫اول‬ ‫فرضیه‬‫ای‬3‫شركت‬‫و‬ ،‫پژوهش‬ ‫كننده‬
‫تحلیل‬ ‫شامل‬ ‫كه‬ ‫شکل‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫جدول‬ ،‫شکل‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫اندازه‬ ‫و‬ ‫ديداری‬‫است‬ ‫شده‬ ‫آورده‬ ‫است‬ ‫مداخله‬ ‫اثر‬ ‫های‬.
‫يافته‬‌‫‌داده‬‫‌نمودار‬‫‌ديداري‬‫‌تحليل‬‫‌از‬‫‌حاصل‬‫هاي‬‌‌‫‌سه‬‫‌هر‬‫هاي‬
‌‫شرکت‌کننده‬‌‫که‌در‌جدول‬(2‌)‌‫آمده‌است‬‌‫نشان‌داد‌نمرات‬
‫نقص‌در‌مهارت‬‫‌م‬‫هاي‌ارتباطی‌در‬‌‫وقعيت‌پيگيري‌نسبت‌به‬
‫‌است‬ ‫‌يافته‬ ‫‌افزايش‬ ‫‌پايه‬ ‫‌خط‬ ‫موقعيت‬‌‫و‬‌PND‌‌‫براي‬
‫شرکت‬‌‫کننده‌الف‌و‌ب‬57‌%‌‫و‬‌‫براي‬‫شرکت‬‌‫کننده‌ج‬75‌%‌‫به‬
‫‌است‬ ‫‌آمده‬ ‫دست‬.‌‫‌يافته‬ ‫‌عالوه‬ ‫به‬‌‫‌محاسبه‬ ‫‌از‬ ‫‌حاصل‬ ‫هاي‬‌‌‫ي‬
‌‫درصد‌بهبودي‌و‌درصد‌کاهش‬‌‫نمرات‌که‌در‌جدول‬(2‌)‌‫آمده‬
‌‫است‌نيز‬‫نشان‌می‬‌‌‫دهد‌که‬‫اين‌فرضيه‌تأييد‌می‬‌‫شود‬.‌
‌
‫شکل‬1.‫شده‬ ‫هدایت‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬‌‫مهارت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫کاهش‬ ‫بر‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫ّم‬‫ل‬‫مع‬ ‫ی‬‌‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫روند‬ ‫خط‬ ،‫میانه‬ ‫خط‬ ‫ترسیم‬ ،‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫ج‬ ‫و‬ ‫ب‬ ،‫الف‬ ‫کننده‬ ‫شرکت‬ ‫برای‬

7. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131311
‫گشول‬ ‫مجتبی‬‫همکاران‬ ‫و‬
‫جدول‬2.‫شاخص‬‫كنندگان‬ ‫شركت‬ ‫نمرات‬ ‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫اثر‬ ‫اندازه‬ ،‫سطح‬ ،‫روند‬ ‫تغییرات‬ ،‫میانه‬ ،‫میانگین‬ ‫های‬
‫در‬‫مهارت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫آزمون‬‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫شاخص‬
‫كننده‬ ‫شركت‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانگین‬
‫مداخله‬‫میانگین‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانه‬
‫مداخله‬‫میانه‬
‫بهبودی‬‫درصد‬(MPI)
‫كاهش‬‫درصد‬
‫نمرات‬(MPR)
‫اثر‬‫اندازه‬(PND)
‫اثر‬‫اندازه‬(POD)
‫اندازه‬‫خ‬‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬‫ط‬
‫پایه‬
‫اندازه‬‌‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬
‫مداخله‬
‫کننده‬ ‫شیکت‬‫الف‬ ‫ی‬65/6030/06627/031/261/6557%27%2/217/6
‫کننده‬ ‫شیکت‬‫ب‬ ‫ی‬33/63666327/6260/2615/6557%27%1/217/2
‫کننده‬ ‫شیکت‬‫ج‬ ‫ی‬7/130/606027/6231/261/0-70%70%217/2
‌
‫شکل‬2.‫هدایت‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬‌‫شده‬‌،‫میانه‬ ‫خط‬ ‫ترسیم‬ ،‫اجتماعی‬ ‫تعامالت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫کاهش‬ ‫بر‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫ّم‬‫ل‬‫مع‬ ‫ی‬
‫ج‬ ‫و‬ ‫ب‬ ،‫الف‬ ‫کننده‬ ‫شرکت‬ ‫برای‬ ‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫روند‬ ‫خط‬
‌
‫يافته‬‌‫‌داده‬‫‌نمودار‬‫‌ديداري‬‫‌تحليل‬‫‌از‬‫‌حاصل‬‫هاي‬‌‌‫‌سه‬‫‌هر‬‫هاي‬
‫شرکت‬‌‫کننده‬‌‫که‌در‌جدول‬(3‌)‌‫آمده‌است‬‌‫نشان‌داد‌نمرات‬
‌‫‌در‬‫نقص‬‫مهارت‬‌‫هاي‬‌‌‫‌موقعيت‬‫‌در‬‫اجتماعی‬‌‫‌به‬‫‌نسبت‬‫پيگيري‬
‌ ‫‌پايه‬ ‫‌خط‬ ‫موقعيت‬‫کاهش‬‌‫‌است‬ ‫يافته‬.‌PND‌‌ ‫براي‬3‌

8. 313‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬…
‫شرکت‬‌‫کننده‬‫به‌ترتيب‬‌57%،‌055‌%‫و‬‌055‌%‫به‌دست‌آمد‬.‌
‫‌يافته‬ ‫‌عالوه‬ ‫به‬‌‫‌محاسبه‬ ‫‌از‬ ‫‌حاصل‬ ‫هاي‬‌‌‫‌و‬ ‫‌بهبودي‬ ‫‌درصد‬ ‫ي‬
‌‫درصد‌کاهش‬‌‫نمرات‌به‌عنوان‌اندازه‌اثرهاي‌فرعی‌مداخله‌نيز‬
‌‫نشان‬‫داد‬‌‌‫که‬‫اين‌فرضيه‌تأييد‌می‬‌‫شود‬.‌
‫همان‬‌ ‫طور‬‌ ‫‌جدول‬ ‫‌در‬ ‫که‬(4‌ )‫‌می‬ ‫مشاهده‬‌‫کنيد‬‌ .‌‫اثربخشی‬
‫هدايت‬ ‫تعامل‬‫شده‬‫دانش‬‫همساالن‬ ‫با‬ ‫باال‬ ‫عملکرد‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬
‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫معلم‬ ‫و‬‌‫‌کليشه‬ ‫‌رفتارهاي‬ ‫‌کاهش‬ ‫بر‬‌‫‌اين‬ ‫اي‬
‌‫دانش‌آموزان‌از‌طريق‌محاسبه‌در‌صد‌کاهش‌نمرات‌تأييد‬
‌‫شد‬(‌‫براي‬3‌‫شرکت‬‌‫کننده‌به‌ترتيب‬71/6-،17/16‫و‬ ،37/11)
‫اما‬‌ ‫‌از‬ ‫‌استفاده‬ ‫با‬PND‌‌‫‌غير‬ ‫‌نقاط‬ ‫‌درصد‬ ‫‌زيرا‬ ‫‌نشد‬ ‫تأييد‬
‌‫همپوش‌براي‬3‌‫شرکت‬‌‫کننده‬‫ترتیب‬ ‫به‬25%،51%‫و‬1%‫بود‬‌.‌‫و‬
‌‫‌بر‬ ‫‌مبنی‬ ‫‌حوزه‬ ‫‌اين‬ ‫‌متخصصين‬ ‫‌اخير‬ ‫‌اظهارات‬ ‫‌به‬ ‫‌توجه‬ ‫با‬
‫ناپارامتريک‌بودن‌داده‬‌‫ها‌در‌طر‬‌‫ح‬‌‌‫هاي‌تک‌آزمودنی‌با‌نشانه‬
A-B‌ ،PND‌‌ ،‫‌ميانه‬ ‫‌و‬ ‫‌ميانگين‬ ‫‌از‬ ‫‌استفاده‬ ‫‌دليل‬ ‫به‬‌‫در‬
‫مقايسه‌با‌اندازه‬‌‌‫هاي‌اثر‌ديگر‌از‌جمله‌درصد‌کاهش‌نمرات‌و‬
‌‫‌است‬‫‌برخوردار‬‫‌بيشتري‬‫ّت‬‫ي‬‫‌اهم‬‫‌از‬،‫‌بهبودي‬‫درصد‬(45‌.)‌‫به‬
‫همين‌دليل‌اين‌فرضيه‌تأييد‌نشد‬‌.‌
‫جدول‬1:‫ش‬‫اخص‬‌‫كنندگان‬ ‫شركت‬ ‫نمرات‬ ‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫اثر‬ ‫اندازه‬ ،‫سطح‬ ،‫روند‬ ‫تغییرات‬ ،‫میانه‬ ،‫میانگین‬ ‫های‬
‫اجتماعی‬ ‫تعامالت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫آزمون‬ ‫در‬
‫شاخص‬
‫كننده‬ ‫شركت‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانگین‬
‫مداخله‬‫میانگین‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانه‬
‫مداخله‬‫میانه‬
‫بهبودی‬‫درصد‬(MPI)
‫كاهش‬‫درصد‬
‫نمرات‬(MPR)
‫اثر‬‫اندازه‬(PND)
‫اثر‬‫اندازه‬(POD)
‫اندازه‬‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬
‫پایه‬‫خط‬
‫اندازه‬‌‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬
‫مداخله‬
‫كننده‬ ‫شركت‬‌‫الف‬ ‫ی‬15/6000/06257/067/2655/6157%27%1/257/6
‫كننده‬ ‫شركت‬‌‫ب‬ ‫ی‬33/661627/131/261/65600%0%1/23/6
‫كننده‬ ‫شركت‬‌‫ج‬ ‫ی‬61/030/107/11/251/25600%0%1/63/6
‫شکل‬1.‫شده‬ ‫هدایت‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬‌‫م‬‫ل‬‫مع‬ ‫ی‬‫كلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫میانگین‬ ‫كاهش‬ ‫بر‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫م‬‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫روند‬ ‫خط‬ ،‫میانه‬ ‫خط‬ ‫ترسیم‬ ،‫ای‬
‫ج‬ ‫و‬ ‫ب‬ ،‫الف‬ ‫كننده‬ ‫شركت‬ ‫برای‬

9. 312‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫گشول‬ ‫مجتبی‬‫همکاران‬ ‫و‬
‫جدول‬4.‫شاخص‬‌‫شرکت‬ ‫نمرات‬ ‫ثبات‬ ‫نوار‬ ‫و‬ ‫اثر‬ ‫اندازه‬ ،‫سطح‬ ،‫روند‬ ‫تغییرات‬ ،‫میانه‬ ،‫میانگین‬ ‫های‬‌‫کلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫آزمون‬ ‫در‬ ‫کنندگان‬‌‫ای‬
‫شاخص‬
‫كننده‬ ‫شركت‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانگین‬
‫مداخله‬‫میانگین‬
‫پایه‬‫خط‬‫میانه‬
‫مداخله‬‫میانه‬
‫بهبودی‬‫درصد‬(MPI)
‫كاهش‬‫درصد‬
‫نمرات‬(MPR)
‫اثر‬‫اندازه‬(PND)
‫اثر‬‫اندازه‬(POD)
‫اندازه‬‌‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬
‫پایه‬‫خط‬
‫اندازه‬‌‫ثبات‬‫نوار‬‫ی‬
‫مداخله‬
‫شرك‬‫ت‬‌‫كننده‬‌‫الف‬ ‫ی‬33/112/1127/125/1-50/1-27%57%0/007/0
‫شركت‬‌‫كننده‬‌‫ب‬ ‫ی‬03/127/0607/07/6105/6170%70%25/6
‫شركت‬‌‫كننده‬‌‫ج‬ ‫ی‬11/163/11103/6235/660%600%0/00/0
‫نتیجه‬ ‫و‬ ‫بحث‬‫گیری‬
‫هدايت‬ ‫تعامل‬ ‫اثربخشی‬ ‫بررسی‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫هدف‬‫شده‬
‫دانش‬‫آموزان‬‫اوتیسم‬(‫باال‬ ‫عملکرد‬ ‫با‬)‫در‬ ‫معلم‬ ‫و‬ ‫همساالن‬
‫و‬ ‫اجتماعی‬ ،‫ارتباطی‬ ‫نقائص‬ ‫كاهش‬ ‫بر‬ ،‫عادی‬ ‫مدارس‬
‫رفتار‬‫كلیشه‬ ‫های‬‫دانش‬ ‫اين‬ ‫ای‬‫بود‬ ‫آموزان‬.‫كه‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نتايج‬
‫مهارت‬ ‫در‬ ‫نقص‬ ‫كاهش‬ ‫موجب‬ ‫مداخله‬ ‫اين‬‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫مهارت‬‫هر‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬3‫شركت‬‫شده‬ ‫كننده‬‫اما‬ ،‫است‬
‫رفتار‬‫كلیشه‬ ‫های‬‫معنی‬ ‫تغییر‬ ‫ای‬‫نداشت‬ ‫داری‬.‫پژوهش‬‫های‬
‫اثر‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫اغلب‬ ‫كه‬ ‫گذشته‬
‫مداخله‬ ‫مثبت‬ ‫نتايج‬ ‫نیز‬ ‫بودند‬ ‫پرداخته‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫تعامل‬‫خود‬
‫كرده‬ ‫گزارش‬ ‫را‬‫اند‬(27-24.)‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫ّا‬‫م‬‫ا‬
‫ديگر‬ ‫پژوهشگران‬ ‫برخی‬ ‫توصیه‬(31-31،27)‫محیط‬ ‫در‬
‫طبیعی‬‫معلم‬ ‫شدن‬ ‫درگیر‬ ‫با‬ ‫و‬(‫ان‬)‫همکالسی‬ ‫و‬ ،‫مدير‬ ،‫به‬ ‫ها‬
‫شد‬ ‫انجام‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬.‫هم‬‫پژوهش‬ ‫اغلب‬ ‫چنین‬‫گذشته‬ ‫های‬
‫بود‬ ‫متمركز‬ ‫كودكان‬ ‫روی‬ ‫بر‬(33-31)‫تغییراتی‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫اما‬ ،
‫می‬ ‫رخ‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫افراد‬ ‫در‬ ‫نوجوانی‬ ‫در‬ ‫كه‬‫دهد‬(19،
35)‫از‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫در‬ ،2‫نوجوان‬15‫و‬18‫است‬ ‫ساله‬‫و‬ ‫شد‬ ‫فاده‬
‫مانند‬ ‫نیز‬ ‫اختالل‬ ‫اين‬ ‫دارای‬ ‫نوجوانان‬ ‫كه‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نیز‬ ‫نتايج‬
‫می‬ ‫رشد‬ ‫ظرفیت‬ ‫دارای‬ ،‫كودكان‬‫باشند‬.‫اينکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫البته‬
‫طرح‬‫نیاز‬ ‫تکرار‬ ‫به‬ ‫جامعه‬ ‫به‬ ‫تعمیم‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫های‬
‫دارند‬(41)‫پژوهش‬ ،‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫نتايج‬ ‫تأيید‬ ،‫را‬ ‫بیشتری‬ ‫های‬
‫می‬‫طلبد‬.
‫نت‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫معنی‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫ايج‬‫روی‬ ‫بر‬ ‫مداخله‬ ‫اثر‬ ‫نبودن‬ ‫دار‬
‫رفتار‬‫كلیشه‬ ‫های‬‫بود‬ ‫ای‬.‫از‬ ‫برخی‬ ‫كه‬ ‫بود‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫اين‬
‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫بخشی‬ ‫اثر‬ ‫گذشته‬ ‫مداخالت‬‫بر‬ ‫ها‬
‫بودند‬ ‫كرده‬ ‫گزارش‬ ‫رفتارها‬ ‫اين‬(31،28-27،25-24.)‫اين‬
‫می‬ ‫ناهمسانی‬‫تفاوت‬ ‫برخی‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫تواند‬‫شیوه‬ ‫در‬ ‫ها‬‫اج‬ ‫ی‬‫و‬ ‫را‬
‫شیوه‬‫قبلی‬ ‫مداخالت‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫مداخله‬ ‫اين‬ ‫سنجش‬ ‫ی‬
‫باشد‬.
‫افراد‬ ‫در‬ ‫ديگران‬ ‫رفتار‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫سهیم‬ ‫به‬ ‫عالقه‬ ‫عدم‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬(2)‫خودجوش‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫مشکل‬ ،(3)‫ادراک‬ ،
‫پیچیده‬ ‫دستورات‬ ‫ضعیف‬(5)‫تقلید‬ ‫در‬ ‫ضعف‬ ‫و‬ ،(6)‫اين‬ ‫نتايج‬ ،
‫می‬ ‫پژوهش‬‫بهبود‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫تواند‬‫مؤلفه‬ ‫اين‬،‫تمرين‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫در‬ ‫آموزشی‬ ‫مواد‬ ‫نگهداری‬ ‫و‬ ،‫واكنش‬ ‫و‬ ‫كنش‬ ‫تعمیم‬
‫محیط‬‫باشد‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬.‫گزارش‬ ‫تأيید‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫تبیین‬ ‫اين‬‫های‬
Megan‫هم‬ ‫و‬ ‫همکاران‬ ‫و‬‫چنین‬Fava‫می‬ ‫همکاران‬ ‫و‬‫باشد‬
(28-27.)
‫به‬ ‫مدرسه‬ ‫محیط‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫انجام‬ ‫مدرسه‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫مداخله‬ ‫اين‬
‫ك‬ ‫طبیعی‬ ‫محیط‬ ‫يک‬ ‫عنوان‬‫با‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫فرد‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫روبرو‬ ‫زيادی‬ ‫همسال‬ ‫افراد‬‫اهمیت‬ ‫جهت‬ ‫چندين‬ ‫از‬ ‫شود‬
‫اين‬ ‫اول‬ ‫؛‬ ‫دارد‬‫تأكید‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫كه‬Fava‫به‬ ‫همکاران‬ ‫و‬
‫آموزش‬ ‫نگهداری‬ ‫و‬ ‫تعمیم‬‫ها‬(27)‫محیط‬ ‫مدرسه‬ ‫فضای‬ ،
‫دوم‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫نگهداری‬ ‫و‬ ‫تحريک‬ ،‫واكنش‬ ‫تعمیم‬ ‫برای‬ ‫مناسبی‬
‫اين‬‫هزين‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫كه‬‫ه‬‫خانواده‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫بااليی‬ ‫آموزشی‬ ‫ی‬‫های‬
‫می‬ ‫تحمیل‬ ‫اوتیسم‬ ‫فرزند‬ ‫دارای‬‫شود‬(22)‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ،‫رسد‬
‫می‬ ‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫آموزش‬‫كاهش‬ ‫موجب‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫تواند‬
‫هزينه‬‫خانواده‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫تحمیلی‬ ‫های‬‫غیرمستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫استرس‬ ‫كاهش‬ ‫موجب‬‫خانواده‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫وارد‬ ‫های‬،‫شود‬ ‫ها‬

10. 311‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬…
‫زيرا‬Montes‫و‬Halterman‫میزان‬ ‫خود‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬
‫خانواده‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫وارد‬ ‫استرس‬ ‫و‬ ‫فشار‬‫بسیار‬ ‫را‬ ‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫های‬
‫كرده‬ ‫گزارش‬ ‫باال‬‫اند‬(31.)
‫و‬ ‫آموزش‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫اختالل‬ ‫با‬ ‫افراد‬ ‫حضور‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫صورتی‬ ‫در‬ ،‫است‬ ‫زيادی‬ ‫موانع‬ ‫دچار‬ ‫پرورش‬‫رسد‬
‫می‬ ‫ّم‬‫ل‬‫مع‬ ‫و‬ ‫همسال‬ ‫كودكان‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫و‬ ‫حضور‬‫رشد‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬
‫شود‬ ‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫بیشتر‬.‫می‬ ‫پیدا‬ ‫ّت‬‫ی‬‫اهم‬ ‫زمانی‬ ‫نکته‬ ‫اين‬‫كند‬
‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ايران‬ ‫و‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫شیوع‬ ‫رشد‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫آمار‬ ‫كه‬
‫بگیريم‬(14-13.)‫حمايت‬ ‫جز‬ ‫به‬ ‫ايران‬ ‫در‬‫سازمان‬ ‫كه‬ ‫هايی‬
‫خانواده‬ ‫از‬ ‫بهزيستی‬‫اين‬ ‫های‬‫می‬ ‫كودكان‬‫كند‬.‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫رسد‬
‫سازمان‬‫مانند‬ ‫ديگر‬ ‫های‬‫در‬ ‫هنوز‬ ‫پرورش‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫يا‬ ‫و‬ ،‫بیمه‬
‫خانواده‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫حمايت‬ ‫جهت‬‫نداشته‬ ‫بر‬ ‫مؤثری‬ ‫گام‬ ‫ها‬‫اند‬.‫اين‬
‫مانند‬ ‫پژوهشگران‬ ‫برخی‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫درحالی‬Fava‫همکاران‬ ‫و‬
‫ارائه‬ ‫با‬ ‫مؤثر‬ ‫مداخالت‬ ‫اغلب‬ ‫بررسی‬ ‫ضمن‬‫خواستار‬ ‫مدلی‬ ‫ی‬
‫طرف‬ ‫از‬ ‫فرهنگی‬ ‫و‬ ،‫اجتماعی‬ ،‫آموزشی‬ ‫بیشتر‬ ‫حمايت‬
‫ا‬ ‫اين‬ ‫برای‬ ‫مسؤوالن‬‫شده‬ ‫فراد‬‫اند‬.
‫شده‬ ‫هدايت‬ ‫تعامل‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫نتايج‬‫دانش‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫معلم‬ ‫و‬ ‫همساالن‬ ‫با‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬‫كاهش‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬
‫آن‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫نقائص‬‫كودكان‬ ‫اغلب‬ ‫اما‬ ‫شود‬ ‫ها‬
‫دارند‬ ‫مدرسه‬ ‫به‬ ‫ورود‬ ‫و‬ ‫نام‬ ‫ثبت‬ ‫برای‬ ‫زيادی‬ ‫مشکالت‬ ‫اوتیسم‬
‫آن‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫اين‬‫شناختی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ها‬‫چند‬ ‫از‬ ‫رفتاری‬ ‫و‬
‫می‬ ‫آموزش‬ ‫قبل‬ ‫سال‬‫آيتم‬ ‫ولی‬ ‫بینند‬‫ورود‬ ‫برای‬ ‫سنجش‬ ‫های‬
‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫به‬ ‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫ورود‬ ‫مانع‬ ‫اغلب‬ ‫مدرسه‬ ‫به‬
‫می‬‫از‬ ‫قبل‬ ،‫پرورش‬ ‫و‬ ‫آموزش‬ ‫سنجش‬ ‫كارشناسان‬ ‫زيرا‬ ،‫شود‬
‫كلیشه‬ ‫رفتارهای‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مدرسه‬ ‫به‬ ‫ورود‬‫اندازه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫ای‬
‫استعداد‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫تمركز‬‫افراد‬ ‫اين‬ ‫های‬‫ناديده‬ ‫را‬ ‫يادگیری‬ ‫برای‬
‫می‬‫گیرند‬.‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫كودكان‬ ‫آموزش‬ ‫برای‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫رسد‬
‫دانش‬ ‫و‬‫آن‬ ‫حضور‬ ‫موانع‬ ‫رفع‬ ‫و‬ ‫ايران‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزان‬‫در‬ ‫ها‬
‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫تا‬ ‫گیرد‬ ‫صورت‬ ‫بیشتری‬ ‫اقدامات‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬
‫آموزش‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫يابند‬ ‫حضور‬ ‫عادی‬ ‫مدارس‬ ‫در‬ ‫بتوانند‬‫الزم‬ ‫های‬
‫تو‬ ‫كودكان‬ ‫اين‬ ‫برای‬‫شود‬ ‫ارائه‬ ‫ديگر‬ ‫كارشناسان‬ ‫يا‬ ‫مشاور‬ ‫سط‬.
‫يافته‬ ‫زيرا‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫ها‬‫دانش‬ ‫اين‬ ‫هدايت‬ ‫و‬ ‫مشاوره‬ ‫دهد‬‫آموزان‬
‫آموزش‬ ‫كارشناس‬ ‫يک‬ ‫توسط‬‫می‬ ‫ديده‬‫بهبود‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬
‫مهارت‬‫آن‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬‫شود‬ ‫مدرسه‬ ‫در‬ ‫ها‬.
‫محدودیت‬‌‫پژوهش‬ ‫های‬
‫محدوديت‬ ‫با‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬‫نم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫نظیر‬ ‫هايی‬‫ونه‬‫برداری‬
‫نمونه‬ ‫نبود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫دسترس‬ ‫در‬‫هم‬ ‫و‬ ،‫كافی‬ ‫ی‬‫عدم‬ ‫چنین‬
‫شاهد‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫بود‬ ‫مواجه‬ ‫محور‬.‫می‬ ‫پیشنهاد‬‫شود‬
‫پژوهش‬‫با‬ ‫و‬ ‫محور‬ ‫شاهد‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫ديگر‬ ‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫های‬
‫نمونه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫شوند‬ ‫انجام‬ ‫تصادفی‬ ‫گیری‬.‫هم‬‫پیشنهاد‬ ‫چنین‬
‫می‬‫را‬ ‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫نیز‬ ‫ديگر‬ ‫پژوهشگران‬ ‫شود‬‫زيرا‬ ،‫كنند‬ ‫تکرار‬
‫طرح‬‫طرح‬ ‫با‬ ‫مقايسه‬ ‫در‬ ‫آزمودنی‬ ‫تک‬ ‫های‬‫به‬ ‫گروهی‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫نیاز‬ ‫بیشتر‬ ‫تکرار‬.‫اين‬ ‫ضمن‬‫پژوهش‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫كه‬
‫مهارت‬‫مهارت‬ ،‫ارتباطی‬ ‫های‬‫رفتارهای‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫كلیشه‬‫قرار‬ ‫سنجش‬ ‫مورد‬ ‫مستقل‬ ‫متغیرهای‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫ای‬
‫می‬ ‫پیشنهاد‬ ‫و‬ ‫گرفتند‬‫ن‬ ‫ديگر‬ ‫وابسته‬ ‫متغیرهای‬ ‫شود‬‫ارتباط‬ ‫ظیر‬
‫رفتار‬ ،‫شده‬ ‫تقسیم‬ ‫توجه‬ ،‫جوش‬ ‫خود‬‫ديگر‬ ‫و‬ ‫خودآزاری‬ ‫های‬
‫گیرند‬ ‫قرار‬ ‫پژوهش‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬ ‫تحصیلی‬ ‫نمرات‬ ‫و‬ ،‫آزاری‬.
‫قدردانی‬ ‫و‬ ‫تشکر‬
‫مربیان‬ ‫و‬ ‫والدين‬ ‫از‬ ‫پايان‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫الزم‬3‫شركت‬‫در‬ ‫كننده‬
‫مديران‬ ‫و‬ ، ‫اصفهان‬ ‫اوتیسم‬ ‫مركز‬ ‫مسؤولین‬ ،‫پژوهش‬3‫مدرسه‬
‫شركت‬ ‫كه‬ ‫غیرانتفاعی‬‫كن‬‫به‬ ‫مشغول‬ ‫مدارس‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫ندگان‬
‫كنیم‬ ‫تشکر‬ ‫صمیمانه‬ ‫بودند‬ ‫تحصیل‬.
‫پايان‬ ‫از‬ ‫مستخرج‬ ‫مقاله‬ ‫اين‬‫اخذ‬ ‫جهت‬ ‫گشول‬ ‫مجتبی‬ ‫آقای‬ ‫نامه‬
‫تهران‬ ‫خوارزمی‬ ‫دانشگاه‬ ‫از‬ ‫ارشد‬ ‫كارشناسی‬ ‫درجه‬(‫معلم‬ ‫تربیت‬
‫سابق‬)‫بود‬.
References
1. Matson JL, Hess JA, Mahan S. Moderating effects of challenging behaviors and communication deficits on
social skills in children diagnosed with an autism spectrum disorder. Research in Autism. Spectrum
Disorders 2013; 7(1): 23–8.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders- 4th
ed. text
revision. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2000.

11. 311‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131
‫گشول‬ ‫مجتبی‬‫همکاران‬ ‫و‬
3. Johnson CP, Myers SM. Council on Children with Disabilities. Identification and evaluation of children
with autism spectrum disorders. Pediatrics 2007; 120(5):1183–215.
4. Chiang H, M. Differences between spontaneous and elicited expressive communication in children with
autism. Research in Autism Spectrum Disorders 2009; 3: 214–222
5. Chuang IC, Tseng MH, Lu Lu, Jeng-Yi Shieh. Sensory correlates of difficult temperament characteristics in
preschool children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders 2012; 6(3): 988–95.
6. Tracey A, Knaus, Andrew M. Silver, Meaghan Kennedy, Kristen A. Lindgren, Kelli C. Dominick.
Language laterality in autism spectrum disorder and typical controls: A
7. functional, volumetric, and diffusion tensor MRI study. Brain & Language 112 (2010) 113–120.
8. Jeremy Siegel, Helen Tager-Flusberg7. Hochhauser M, Yeger B. Sensory processing abilities and their
relation to participation in leisure activities among children with high-functioning autism spectrum disorder
(HFASD). Research in Autism Spectrum Disorders 2010; 4: 746–54.
9. Rogers S J, Vismara L A. Evidence-based comprehensive treatment for early Autism. Journal of Clinical
Child and Adolescent psychology 2000; 37: 8-38.
10. Muris P, Steerneman P., Merckelbach H., Holdrinet I., Meesters C. Comorbid anxiety symptoms in
children with pervasive developmental disorders. Journal of Anxiety Disorders1998; 12(4): 387–93.
11. Levine S, Mody T. The long-term psychobiological consequences of inter mittent postnatal separation in
the squirrel monkey. Neuroscience and Biobehavioral Reviews 2003; 27: 83-89.
12. Kelin A. Autism and asperger syndrome: An overview. Rev Bars Psiquiter 2006, 28: 3-11.
13. Treffert D A. The savant syndrome: an extraordinary condition. A synopsis: past, present, future.
Biologocal Science 2009; 364 (1522): 1351- 7.
14. Matson JA, Megan A. Hattier Lindsey W. Williams. How Does Relaxing the Algorithm for Autism Affect
DSM-V Prevalence Rates? J Autism Developmental Disorder 2012; 42:1549–56.
15. Samadi Sayyed A, Mahmoodizadeh A, McConkey. A national study of the prevalence of autism among
five-year-old children in Iran. Journal of Autism 2011; 16(1) 5–14.
16. Happé F, Ronald A. The 'fractionable autism triad': a review of evidence from behavioural, genetic,
cognitive and neural research 2008; 18(4): 287–304.
17. Happé F, Ronald A, Plomin R. Time to give up on a single explanation for autism. Nat Neurosci 2006; 9
(10):1218–20.
18. Penn HE. Neurobiological correlates of autism: a review of recent research. Child Neuropsychology 2006;
12(1):57–79.
19. Roger J. Jou, Thomas W. Frazier, Matcheri S. Keshavan, Nancy J. Minshew, Antonio Y. Hardan. A two-
year longitudinal pilot MRI study of the brainstem in autism. Behavioural Brain Research 2013; 251: 163-
7.
20. McNeil C.B, Hembree-Kigin T.L. Parent-Child Interaction Therapy. Second Edition Springer publishers.
New York, London; Dordrecht Heidelberg; 2010.
21. Brentani H, Silvestre de Paula C, Bordini D, Rolim D, Sato F, Portolese J, Pacifico M.C, James T.
McCracken. Autism spectrum disorders: an overview on diagnosis and treatment. Revista Brasileira de
Psiquiatria. 2013; 35:S62–S72.
22. Levy A, Perry A. Outcomes in adolescents and adults with autism: A review of the Literature. Research in
Autism Spectrum Disorders 2011; 5: 1271–82.
23. Wyman O. Actuarial Cost Estimat: Otah House Bill 69,Insurace Converage For Autism Spectrum
Disorders 2012. [online]. Available from:
https://www.autismspeaks.org/images/advocacy/UT_Wyman.2012.pdf.
24. Montes G, Halterman JS. Child care problems and employment among families with preschool-aged
children with autism in the United States. Pediatrics 2008; 122(1):e202–8.
25. Moyes. R. Addressing the challenging Behavior of children with High-functioning Autism/ Asperger
syndrome in the classroom. London and New York: Jesica kingsley publishers; 2003
26. Wagner Sh. Inclusive programming for middle school student with Autism. Arlington: Future Horizons;
2002. P. 721.
27. Lovaas O. L. Teaching Developmental disabled children. Texas: Pro-Edinc; 1981.

12. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131311
‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬…
28. Fava L, Vicari S, Valeri G, D’Elia L, Arima S, Strauss K. Intensive Behavioral Intervention for school-
aged children with autism: Una Breccia nel Muro (UBM)—A Comprehensive Behavioral Model.
Research in Autism Spectrum Disorders 2012; 6(4): 1273–88.
29. Megan C. Tobin, Kathryn D.R. Drager, Laura F. Richardson. A systematic review of social participation
for adults with autism spectrum disorders: Support, social functioning, and quality of life. Research in
Autism Spectrum Disorders 2014; 8(3): 214-29.
30. McDonald T.A, Machalicek W. Systematic review of intervention research with adolescents with autism
spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders 2013; 7(11): 1439-60.
31. Chan JM, Lang R, Rispoli M, O’Reilly O, Sigafoos J, Cole A. Use of peer-mediated interventions in the
treatment of autism spectrum disorders: A systematic review. Research in Autism Spectrum Disorders
2009; 3(4): 876–89.
32. Bauminger N, Shulman C. The development and maintenance of friendship in high-functioning children
with autism: Maternal perceptions. Autism 2003; 7(1): 81–97.
33. Lang R, Kuriakose S, Lyons G, Mulloy A, Boutot A,Britt B, Caruthers S, Ortega L, O’Reilly M, Lancioni
G. Use of school recess time in the education and treatment of children with autism spectrum disorders: A
systematic review. Research in Autism Spectrum Disorders 2011; 5: 1296–305.
34. Owen-Deschryver J S, Carr E G, Cale S I, Blakely-Smith A. Promoting social interactions between
students with autism spectrum disorders and their peers in inclusive school settings. Focus on Autism and
Other Developmental Disabilities 2008; 23, 15–28.
35. Ashburner J, Ziviani J, Sylvia Rodger. Surviving in the mainstream: Capacity of children with autism
spectrum disorders to perform academically and regulate their emotions and behavior at school. Research
in Autism Spectrum Disorders 2010; 4: 18–27.
36. Rapin I, Tuchman RF. Autism: definition, neurobiology, screening, diagnosis. Pediatric Clin North 2008;
55(5):1129–1146.
37. Ahmadi S J, safari T, Hematiyan M, Khalili Z. Psychometric Evaluation of diagnostic tests for autism
(GARS). Journal of Cognitive and Behavioral Sciences 1390; The first year, the number of first. P: 87-
104. [In Persian].
38. Zadshir F, Stoki M, Emami poor S. comparison of students moral judgment and social development in
student: Invendiqating the role of teaching the holy Quran by memorization in independent schools in
Tehran. Journal of Applied Psychology 2009: 2(10), 25-47.
39. Matson JL, Mahan S, Hess JA, Fodstad JC, Neal D. Convergent validity of the Autism Spectrum
Disorder- Diagnostic for Children (ASD-DC) and Childhood Autism Rating Scales (CARS). Research in
Autism Spectrum Disorders 4, 2010; 633–38.
40. Matson JL, Santino V. LoVullo, Tessa T. Rivet, Jessica A. Boisjoli. Validity of the Autism Spectrum
Disorder- Comorbid for Children (ASD-CC). Research in Autism Spectrum Disorders 3, 2009; 345–357.
41. Farahani H, Abedi A, Aghamohamadi S, Kazemi Z. Application Basics of Single case designs.
Psychology and Art. 2013. [In Persian].

13. ‫رفتاری‬ ‫علوم‬ ‫تحقیقات‬/‫دوره‬31/‫شماره‬1/‫پاییز‬3131311
‫در‬ ‫ها‬ ‫همکالسی‬ ‫و‬ ‫معلم‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫در‬ ‫اوتیسم‬ ‫آموزن‬ ‫دانش‬ ‫هدایت‬…
Directed interaction between Autism Students with peers and teachers in
ordinary schools: Reducing the impairment in social and communication
skills in single subject Research
Mojtaba Gashool 1
, Fereydon Yaryari 2
, Jafar Hasani 3
Abstract
Aim and Background: Autism is a neurodevelopment disorder comprised of deficits in communication
and social skills and the occurring of rituals and stereotypes. The purpose of this study was to assess
effectiveness of Directed interaction between Students with high-functioning autism with peers and
teachers in ordinary schools on reduction of the impairment in social skills, communication skills and
stereotypical behavior of these students.
Methods and Materials: During a single subject design By Mark A-B Along with the 3-months follow-
up, Three Participants (one child and two adolescences) selected through convenient sampling among 16
student of Esfahan Autism Center. These students went to school with Coach. GARS test was used for
measurement of effectiveness of Intervention. Wieland Social Maturity Scale, Autism Spectrum Disorder
Diagnostic test, and Autism Spectrum Disorder-Co morbid test was used for description of Participants.
Intervention was performed 14 weeks in one elementary school, one secondary school and one vocational
school.
Findings: Data analysis using 3 effective sizes Consists of percentage of non-overlapping data as the main
effects, Percent recovery, and percentage scores decreased as Minor effect size. Visual analysis that using
Excel and paint software charts, Showed that percentage of non-overlapping data for social
communication 3 participants was 0.75, 0.75, 0.50 and 0.100, 0.100. 0.75 For Social Skills defect and
0.25,0.50 and 0.0 for stereotypical behavior..
Conclusions: It seems that Directed interaction between Autism's student with peers and teachers in
ordinary schools is effective on reducing the impairment of social skills and communication skills. It is
recommended that further research to be conducted using the observation method to assess the
effectiveness of directed interaction for autistic students
Keywords: Directed interaction; Autism; Classmate; Teachers; Ordinary schools
Citation: Gashool M, Yaryari F, Hasani J. Directed interaction between Autism Students with peers
and teachers in ordinary schools: Reducing the impairment in social and communication skills in
single subject Research. J Res Behave Sci 2015; 13(3): ??
Received: 03.02.2014 Accepted: 13.11.2015
1. M.A Student of Psychology, University of Kharazmi, Tehran, Iran (Corresponding Author) Email:
mojtabagashool6@yahoo.com
2. Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences University of Kharazmi, Tehran, Iran
3. Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, University of Kharazmi, Tehran, Iran
Original Article