CONCELLOS: Tordoia, Ordes, Mesía, Trazo, Oroso, Frades, Santiago de Compostela e O Pino. Este espazo protexe parte do curso do río Tambre (entre os afluentes Sionlla e Maruzo) e parte do curso dos seus afluentes: Lengüelle (cos seus afluentes Mercurín e Cabron), Samo, Maruzo (co seu afluente o Gaiteiro), Mera, Cabeceiro e Sionlla.

1. ESPAZOS NATURAIS
LIC Río Tambre

2. Este espazo protexe parte do curso do río Tambre (entre os afluentes
Sionlla e Maruzo) e parte do curso dos seus afluentes: Lengüelle (cos
seus afluentes Mercurín e Cabron), Samo, Maruzo (co seu afluente o
Gaiteiro), Mera, Cabeceiro e Sionlla.

3. SITUACIÓN: Conca media do
Tambre, a cabalo das comarcas de
Ordes e Santiago, na zona central
da provincia da Coruña.
Localidades de referencia: Ordes,
Sigüeiro e Frades
SUPERFICIE: 583 ha
CONCELLOS: Tordoia, Ordes,
Mesía, Trazo, Oroso, Frades,
Santiago de Compostela e O Pino.
VALORES NATURAIS: bosque de
ribeira, río, aves acuáticas,
anfibios, insectos...

4. Hai unha proposta de ampliación
pendente de aprobar que inclúe o
curso do Tambre ata Arceo en
Mezonzo (Vilasantar).

5. O Mera en Ponte Puñide
PROTECCIÓN
•Lugar de importancia comunitaria (LIC), 29 de decembro de 2004
•Zona especial de conservación (ZEC), 31 de marzo de 2014

6. Río Mera no Pino
CLIMA
Atlántico húmido

7. Illas no Tambre entre Sigüeiro e César
XEOLOXÍA
A maior parte do curso dos ríos deste espazo discorre pola penichaira de Ordes,
por terreos con pouco desnivel, o que da lugar a canles pouco profundas e áreas
asolagadas e meandrizantes, con algunhas illas.
As rochas dominantes son os xistos con pequenas áreas de granitos, gabros,
gneis e anfibolitas.

8. O Tambre na Tarroeira (O Pino)
RÍO TAMBRE
Nace na Serra do Bocelo. As súas cabeceiras son o Caxide, o Rodelo e a Lagoa
de Sobrado.. Discorre lentamente no su curso alto, encaixase lixeiramente no
curso medio e máis fondamente no tramo final. Despois dun percorrido de 124,5
km desemboca na ría de Muros e Noia en Pontenafonso formando unhas amplas
marismas.
•Afluentes pola dereita: Cabalar, Gándaras, Maruzo, Samo, Lengüelle, Paradela-Biduído,
Dubra, Portolaxe, Barcala, Pequeño, Corzán, Xallas e Donas.
•Afluentes pola esquerda: Balla, Pequeno, Mera e Sionlla.

10. O Tambre en Cardama (Oroso)

11. O Tambre na área de lecer de Sigüeiro

12. O Tambre en Sigüeiro

13. O Tambre en Trazo

14. O Tambre na área de lecer de Chaián (Trazo), nas proximidades da área protexida.

15. O Tambre en Grixoa, nas proximidades da área protexida (Santiago de Compostela)

16. RÍO MARUZO
Nace nos montes da Tieira e atravesa os concellos de Mesía e Frades. Tamén está protexido
o seu afluente o Gaiteiro.
Bosque de ribeira no río Gaiteiro en Albixoi

17. RIO SAMO
Nace nos montes da Tieira e ataravesa os concellos de Mesía, Frades e Oroso. Xúntase ao
tambre en Cárdama.
O Samo na área de lecer da
Ponte Carballa (Olas-Mesía)

18. O Samo en Arderís (Oroso)

19. O Samo en Arderís (Oroso)

20. RÍO LENGÜELLE
Nace entre os Montes de Pantín e San Bartoloméu, percorre os concellos de Cerceda, Ordes,
Tordoia e Trazo. Xúntase co Tambre en Oroso (As Xuntas).
O Lengüelle en Oroso, pouco antes de se xuntar co Tambre

21. O Lengüelle en Oroso

22. O Lengüelle en Xesteda

23. O Cabrón en Gundivó. Un afluente do Lengüelle que recolle as augas de Ordes

24. RÍO MERA
Nace no monte de Ferradal e xúntase co Tambre na Tarroeira. Está protexido nun pequeno
tramo, desde Corroche ata a desembocadura.

25. Río Mera na Tarroeira (O Pino)
Río Mera na Ponte Puñide

26. Muíño da Pena no río Mera (A Tarroeira, O Pino)

27. RÍO SIONLLA
Nace nas proximidades de Lavacolla e
percorre terreos do concellos de
Santiago de Compostela. Xúntase ao
Tambre nas proximidades de Grixoa.

28. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-
Batrachion
-íos de ribeiras lamacentas con vexetación de Chenopodion rubri p.p. e de Bidention p.p.
-Queirogais secos europeos
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos(Molinion
caeruleae)
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae)
-Carballeiras galaico-portugueses con Quercus robur e Quercus pyrenaica.

29. FLORA
No río podemos atopar diversos biotopos en función da forza da corrente. Nas
zonas máis chans fórmanse illas entre as que hai canles de auga remansada.
Nestes lugares os bosques de ribeira acadan maior extensión e riqueza.
Nas beiras do río hai unha rica representación de especies que gostan da auga e
das zonas húmidas: fentos, brións, molinia, espadainas, xuncos, salgueiriño,
amenta de auga, amarelle, ranúnculos, oucas, pe de boi, raíña, adelfiña, herba
centella, espiga de auga...

30. Os freixos (Fraxinus...) son árbores
que atoparemos sempre en zonas
húmidas ou á beira dos ríos.

31. A ouca ou herba da prata
(Ranunculus peltatus) florece de
marzo a xuño nos leitos dos ríos
de corrente lenta.

32. Callitriche stagnalis

33. Cáncaro (Primula vulgaris)
Dentabrú (Osmunda regalis)

34. Salgueiriño (Lythrum salicaria)
Abelao, herba das feridas
(Hypericum androsaemum)

35. ESPECIES DE INTERESE
Arnica montana
Cladonia subgenus Cladina
Narcissus bulbocodium
Narcissus cyclamineus
Narcissus pseudonarcissus ssp. nobilis
Ruscus aculeatus
Sphagnum spp.
Marteliños (Narcissus cyclamineus)Xilbarbeira (Ruscus aculeatus)

36. CATÁLOGO GALEGO
DE ESPECIES AMEAZADAS
Isoetes fluitans
Narcissus cyclamineus
Narcissus pseudonarcissus subsp. nobilis
Isoetes fluitans, un fento pouco común que
vive nalgúns ríos galegos de augas limpas

37. Os fungos gostan da humidade e son comúns
nas árbores dos bosques de ribeira.

38. FAUNA
A fauna do río e das súas beiras é moi variada. Podemos atopar peixes, réptis,
anfibios, aves, mamíferos, insectos, arañas, moluscos e numerosos seres
microscópicos.
A efímeras débenlle o nome ao curto período de
vida que teñen na forma adulta, que nalgunhas
especies non pasa dunha noite.
Cabalo do demo, un insecto que nunca falta á beira do río.
No Tambre pódese atopar a Macromia splendens, un cabalo
do demo en perigo de extinción en toda Europa.

39. Furapresas (Galemys pyrenaicus)
ESPECIES DE INTERESE
MAMÍFEROS
Canis lupus
Galemys pyrenaicus
Genetta genetta
Lutra lutra
Mustela erminea
Mustela putorius
Myotis bechsteinii
Myotis nattereri
Pipistrellus pipistrellus
Plecotus austriacus
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros

40. Pica das árbores (Anthus trivialis)
AVES
Accipiter gentilis
Accipiter nisus
Aegithalos caudatus
Alauda arvensis
Alcedo atthis
Alectoris rufa
Anas platyrhynchos
Anthus trivialis
Apus apus
Asio otus
Athene noctua
Buteo buteo
Caprimulgus europaeus
Certhia brachydactyla
Cettia cetti
Ciconia ciconia
Cinclus cinclus
Circus pygargus
Cisticola juncidis
Columba livia
Columba palumbus

41. Fulepa amarela
(Hippolais polyglotta)
Corvus corone
Coturnix coturnix
Cuculus canorus
Delichon urbica
Dendrocopos major
Emberiza cia
Emberiza cirlus
Emberiza citrinella
Emberiza schoeniclus subsp. lusitanica
Erithacus rubecula
Falco peregrinus
Falco subbuteo
Falco tinnunculus
Fulica atra
Galerida cristata
Garrulus glandarius
Hippolais polyglotta
Hirundo rustica
Lanius collurio
Limosa lapponica
Lullula arborea
Milvus migrans
Escribenta riscada (Emberiza cia)

42. Motacilla alba
Motacilla cinerea
Motacilla flava
Oriolus oriolus
Parus ater
Parus caeruleus
Parus cristatus
Parus major
Phoenicurus ochruros
Phylloscopus ibericus
Pica pica
Picus viridis
Prunella modularis
Pyrrhula pyrrhula
Regulus ignicapilla
Riparia riparia
Saxicola torquata
Sitta europaea
Streptopelia decaocto
Streptopelia turtur
Strix aluco Femia e cria de papuxa das amorias (Sylvia atricapilla).
Vive en zonas de vexetación espesa onde se alimenta de
insectos e froitas.

43. Bubela (Upupa epops)
Sylvia atricapilla
Sylvia borin
Sylvia communis
Sylvia melanocephala
Sylvia undata
Tachybaptus ruficollis
Troglodytes troglodytes
Turdus merula
Turdus philomelos
Turdus viscivorus
Tyto alba
Upupa epops

44. Lagarto das silveiras (Lacerta schreiberi)
RÉPTILES
Anguis fragilis
Chalcides striatus
Coronella austriaca
Lacerta schreiberi
Lacerta lepida
Natrix maura
Natrix natrix
Cobra viperina (Natrix maura)

45. Estroza ou rela (Hyla molleri)
ANFIBIOS
Alytes obstetricans
Bufo calamita
Chioglossa lusitanica
Discoglossus galganoi
Hyla molleri
Lissotriton boscai
Rana iberica
Rana temporaria
Pelophyllax perezi
Rana temporaria
Triturus helveticus
Triturus marmoratus

46. PEIXES
Chondrostoma arcasii
Chondrostoma duriense
Chondrostoma polylepis
Rutilus arcasii

47. INVERTEBRADOS
Coenagrion mercuriale
Elona quimperiana
Geomalacus maculosus
Hirudo medicinalis
Lucanus cervus
Macromia splendens
Margaritifera margaritifera
Oxygastra curtisii
Parella de bacalouras
(Lucanus cervus)
Mexillón de río
(Margaritifera margaritifera)

48. Saramaganta (Chioglossa lusitanica)
CATÁLOGO GALEGO
DE ESPECIES AMEAZADAS
MAMÍFEROS
Galemys pyrenaicus
Myotis bechsteinii
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
AVES
Circus pygargus
Emberiza schoeniclus subsp. lusitanica
ANFIBIOS
Chioglossa lusitanica
Hyla molleri
Rana iberica
Rana temporaria subsp. parvipalmata
INVERTEBRADOS
Elona quimperiana
Geomalacus maculosus
Macromia splendens
Margaritifera margaritifera
Unio pictorum Lesma manchada (Geomalacus maculosus)

49. ACTIVIDADES
•Subministro de auga para usos urbáns, industriais e agrícolas
•Pesca deportiva
•Lecer
•Enerxía eléctrica
Ruta no rego da Fraga (Ordes)

50. Senda Botánica no río Mera (O Pino)

51. Río Lengüelle en Oroso
PROBLEMAS
•Contaminación
•Ocupación de canles
•Especies invasoras

52. PUNTOS DE INTERESE
TORDOIA: Río Lengüelle

53. ORDES:
Rego da Fraga, área de Lecer
“Ramiro Recouso”

54. MESÍA:
Río Samo: muíños, Área de Lecer Ponte Carballa, ruta das Fragas aos Muíños

55. TRAZO: O Tambre en Chaián

56. Área de lecer en Sigüeiro (río Tambre)
OROSO:
Río Tambre: Área de lecer “Illas o Refuxio” en Sigüeiro
Río Samo: Áreas de lecer A Pena Teixa, Arderís e Caachopal

57. O Tambre na área recreativa de Aiazo (Frades), nas proximidades da área protexida
FRADES: Río Maruzo

58. O Tambre na Tarroeira
O PINO:
-Área de lecer e muíños na Tarroeira (ríos Tambre e Mera)
-Ponte antiga no Mera

59. Río tambre en Agro de Abaixo
SANTIAGO DE COMPOSTELA:
•Río Tambre: César (Agro de Abaixo), As Ínsuas
•Río Sionlla

60. Montaxe e fotos: Adela Leiro e Mon Daporta
(Revisado en xullo de 2017)