اصول و مبانی حسابداری

1. www.TXT.ir اصول حسابداری
اصول حسابداری ١
منبع : شبکه آموزش
TXT.ir : تنظیم کتاب الکترونیک
١

2. www.TXT.ir اصول حسابداری
فھرست مطالب
بخش اول – حسابداری مؤسسات خدماتی ................................................................................. ٤
فصل اول – آشنایی با حسابداری ............................................................................................................... ٤
بنگاه اقتصادی:.................................................................................................................................. ٤
رویدادھای اقتصادی یا مالی:................................................................................................................. ٤
تعریف حسابداری: ............................................................................................................................. ٤
اطلاعات حسابداری:........................................................................................................................... ٤
شخصیت حسابداری:........................................................................................................................... ٤
(( رابطھ اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری))......................................................................................... ٤
انواع واحدھای اقتصادی: ..................................................................................................................... ٥
پرسشھا؟ .......................................................................................................................................... ٦
فصل دوم – معادلھ حسابداری................................................................................................................... ٧
دارائی ھا: ........................................................................................................................................ ٧
حقوق مالی اشخاص: ........................................................................................................................... ٧
بدھی:.............................................................................................................................................. ٧
سرمایھ: ........................................................................................................................................... ٧
انواع دارائی ھا:................................................................................................................................. ٨
انواع بدھی ھا: .................................................................................................................................. ٨
اھمیت معادلھ حسابداری ...................................................................................................................... ٨
تجزیھ و تحلیل: .................................................................................................................................. ٨
ترازنامھ:.......................................................................................................................................... ٨
پرسشھا؟ .......................................................................................................................................... ٩
فصل سوم – تجزیھ و تحلیل و ثبت رویدادھای مالی...................................................................................... ١٠
حساب: .......................................................................................................................................... ١٠
ثبت رویدادھای مالی در حسابھا: .......................................................................................................... ١٠
- قاعده ثبت افزایش و كاھش در حسابھا: ................................................................................................ ١٠
مانده گیری حساب ھا: ....................................................................................................................... ١١
پرسشھا ......................................................................................................................................... ١١
فصل چھارم: ثبت رویدادھای مالی در مدارك و دفاتر حسابداری...................................................................... ١٢
اسناد و مدارك مثبتھ: ......................................................................................................................... ١٢
سند حسابداری:................................................................................................................................ ١٢
دفاتر حسابداری: .............................................................................................................................. ١٢
١- دفتر روزنامھ عمومی: .................................................................................................................. ١٣
دفتر كل ......................................................................................................................................... ١٥
دفتر معین: ..................................................................................................................................... ١٦
تراز آزمایشی حساب ھای دفتر كل ....................................................................................................... ١٨
تراز نامھ: ...................................................................................................................................... ١٩
درآمد و ھزینھ: ................................................................................................................................ ١٩
٢

3. www.TXT.ir اصول حسابداری
صورتحساب سود و زیان: .................................................................................................................. ٢٠
پرسشھا؟ ........................................................................................................................................ ٢٠
فصل پنجم: سرمایھ گذاری مجدد و برداشت – اصلاح حساب ھا سرمایھ گذاری مجدد: .......................................... ٢١
برداشت: ........................................................................................................................................ ٢٢
صورتحساب سرمایھ:........................................................................................................................ ٢٢
چرخھ حسابداری: ............................................................................................................................ ٢٢
- ضرورت اصلاح حسابھا: ................................................................................................................ ٢٣
ثبت ھای اصلاحی:........................................................................................................................... ٢٣
اصلاحات: ..................................................................................................................................... ٢٥
بستن حساب ھای موقت: .................................................................................................................... ٢٧
پرسشھا ......................................................................................................................................... ٣٣
بخش دوم – حسابداری مؤسسات بازرگانی............................................................................. ٣٤
فصل ششم – حسابداری خرید و فروش..................................................................................................... ٣٤
مؤسسھ بازرگانی ............................................................................................................................. ٣٤
خرید و فروش كالا: .......................................................................................................................... ٣٤
تخفیفات: ........................................................................................................................................ ٣٤
ھزینھ حمل: .................................................................................................................................... ٣٥
- طبقھ بندی و شماره گذاری حساب ھا: ................................................................................................. ٣٥
پرسشھا: ........................................................................................................................................ ٣٦
فصل ھفتم – تنظیم صورت ھای مالی و بستن حساب ھا: ............................................................................... ٣٦
صورتحساب سود و زیان: .................................................................................................................. ٣٦
فروش خالص:................................................................................................................................. ٣٨
بھای تمام شده كالای فروش رفتھ:......................................................................................................... ٣٨
سود ناخالص:.................................................................................................................................. ٣٨
ھزینھ ھای عملیاتی:.......................................................................................................................... ٣٨
صورتحساب سود و زیان طبقھ بندی شده:............................................................................................... ٣٩
اصلاح حساب ھا: ............................................................................................................................ ٣٩
بستن حساب ھای موقت: .................................................................................................................... ٣٩
پرسشھا ......................................................................................................................................... ٥٠
فصل ھشتم – روشھای ارزیابی موجودی كالا ............................................................................................. ٥١
روشھای ارزیابی موجودی كالا: .......................................................................................................... ٥١
محاسبھ گردش بھای تمام شده .............................................................................................................. ٥٥
روشھای برآورد ارزش موجودی كالا.................................................................................................... ٥٦
ثبت ادواری: ................................................................................................................................... ٥٧
ثبت دائمی: ..................................................................................................................................... ٥٨
كارت حسابداری كالا: ....................................................................................................................... ٥٨
٣

4. www.TXT.ir اصول حسابداری
بخش اول – حسابداری مؤسسات خدماتی
٤
فصل اول – آشنایی با حسابداری
بنگاه اقتصادی:
درعلم اقتصاد، عوامل اقتصادی مختلفی در اختيار افراد يا گروه هايی قرار دارد كه با تركيب اين
عوامل به توليد كالا يا انجام خدمات می پردازند. اين افراد يا گروهها را بنگاه اقتصادی می نامند.
رویدادھای اقتصادی یا مالی:
وقایعی ھستند كھ با خرید، تولید، توزیع و فروش و ارائھ خدمات با فعالیت ھایی مانند وام گرفتن و وام
دادن سر و كار دارند.
تعریف حسابداری:
عبارت است از: شناسائی، اندازه گیری، ثبت و گزارش اطلاعات اقتصادی برای استفاده كنندگان بھ
گونھ ای كھ امكان قضاوت و تصمیم گیری آگاھانھ برای آنھا فراھم شود.
اطلاعات حسابداری:
خلاصھ اطلاعات مربوط بھ رویدادھای مالی مؤثر بر یك واحد اقتصادی خاص می باشد.
شخصیت حسابداری:
واحد اقتصادی مشخص و جداگانھ ای است كھ اطلاعات و گزارشھای حسابداری فقط در مورد آن تھیھ
می شود.
(( رابطه اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری))

5. www.TXT.ir اصول حسابداری
انواع واحدھای اقتصادی:
مؤسسات جدا و مستقلی ھستند كھ با تركیب عوامل مختلف اقتصادی منافع مالكین خود را دنبال می
كنند. از لحاظ مالكیت، شكل حقوقی و نوع فعالیت بھ شكل زیر طبقھ بندی می شوند.
واحدھای اقتصادی از نظر مالكیت بھ سھ نوع تقسیم می شوند:
١- واحدھای عمومی: بھ طور مستقیم یا غیر مستقیم در مالكیت دولت یا سایر نھادھای عمومی قرار
دارند. سازمان تأمین اجتماعی نمونھ ای از این واحدھا می باشد.
٢- واحدھای تعاونی: بھ منظور رفع نیازمندی ھای مشترك و بھبود وضع اقتصادی و اجتماعی
اعضای آن از طریق خریداری، كمك و ھمكاری متقابل تشكیل شده و در مالكیت اعضا قرار دارند.
مانند شركتھای تعاونی.
٣- واحدھای خصوصی: این واحدھا بھ یك یا چند نفر تعلق دارند و متعلق بھ بخش عمومی نیستند.
مانند فروشگاھھا.
واحدھای اقتصادی از نظر ھدف فعالیت بھ دو دستھ تقسیم می شوند:
١- واحدھای انتفاعی: ھر واحد اقتصادی كھ با ھدف سود و منفعت مادی تشكیل شود واحد انتفاعی نام
دارد.
٢- واحدھای غیر انتفاعی: ھر واحدی را كھ ھدف از تشكیل آن كسب منفعت مادی برای مالكان آن
نباشد واحد غیر انتفاعی گویند.
٥

6. www.TXT.ir اصول حسابداری
واحدھای اقتصادی از نظر نوع فعالیت بھ سھ دستھ تقسیم می شوند:
١- واحدھای خدماتی: واحدھایی ھستند كھ خدماتی بھ مشتریان ارائھ می كنند و معمولاً در قبال ارائھ
خدمات منفعت كسب می كنند. مانند بانكھا و ھتلھا.
٢- واحدھای بازرگانی: بھ خرید و فروش مواد خام، فرآورده ھا و كالاھا اشتغال دارند. مانند
فروشگاھھا.
٣- واحدھای تولیدی: با استفاده از عوامل تولید بھ ساخت كالاھای اقتصادی می پردازند.
واحدھای اقتصادی از نظر تعداد مالك بھ دو دستھ تقسیم می شوند:
١- واحدھای انفرادی: مالكیت آنھا بھ یك نفر تعلق دارد؛ مانند فروشگاھھا، مغازه ھا.
٢- واحدھای غیر انفرادی: افراد، سرمایھ ھای كوچك خود را با یكدیگر جمع می كنند و واحدھای
بزرگتری را تشكیل می دھند. مانند شركتھا.
٦
پرسشھا؟
١- بنگاه اقتصادی را تعریف كنید؟
در علم اقتصاد عوامل اقتصادی مختلفی در اختیار افراد یا گروه ھایی قرار دارد كھ با تركیب این
عوامل بھ تولید كالا یا انجام خدمات می پردازند. این افراد یا گروھھا را بنگاه اقتصادی می گویند.
٢- واحدھای اقتصادی تعاونی را تعریف كنید؟
بھ منظور رفع نیازمندی ھای مشترك و بھبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضای آن از طریق خود
یاری، كمك و ھمكاری متقابل تشكیل شده و در مالكیت اعضا قرار دارند.
٣- تقسیم واحدھای اقتصادی بھ واحدھای عمومی، تعاونی، خصوصی بر اساس كدامیك از ویژگی
ھای واحدھای اقتصادی می باشد؟
الف) نوع مالكیت
ب) ھدف فعالیت
ج) نوع فعالیت

7. www.TXT.ir اصول حسابداری
WWW.TXT.IR
٧
د) شكل حقوقی
گزینھ الف
٤ -كدامیك از واحدھای اقتصادی زیر می تواند بھ عنوان واحدھای انفرادی محسوب شود؟
الف) مغازه ھا
ب) شركتھای تعاونی
ج) بانكھا
د) سازمانھای دولتی
گزینھ الف
فصل دوم – معادله حسابداری
دارائی ھا :
منابع اقتصادی متعلق بھ یك واحد اقتصادی كھ انتظار می رود در آینده منفعتی را برای واحد اقتصادی
ایجاد نماید، دارائی گویند .
دارائی ھای واحد اقتصادی = حقوق مالی اشخاص نسبت بھ دارائی ھای واحد اقتصادی
حقوق مالی اشخاص:
حقوق مالی اشخاص نسبت بھ دارائی ھای واحد اقتصادی شامل حقوق مالی مالك و حقوق مالی
طلبكاران است .
بدھی :
حقوق مالی اشخاص غیر از مالك نسبت بھ دارائی ھای یك واحد اقتصادی را بدھی گویند .
سرمایه :
حق یا ادعای مالك یا مالكین نسبت بھ دارائی ھای یك واحد اقتصادی را، سرمایھ گویند .
معادلھ حسابداری
دارائی = بدھی + سرمایھ

8. www.TXT.ir اصول حسابداری
٨
انواع دارائی ھا :
١ -نقد و بانك: از مھم ترین دارائی ھای واحد اقتصادی كھ برای خرید كالاھا و پرداخت بدھی ھا مورد
استفاده قرار می گیرد .
٢ -حساب ھای دریافتنی: واحدھای اقتصادی در قبال ارائھ یا فروش دارائی بھ طور نسیھ، از دیگران
طلبكار می شوند. این قبیل دارائی ھا را حساب ھای دریافتنی گویند .
٣ -ملزومات: شامل كالاھا و اجناسی است كھ در جریان فعالیت ھای واحد اقتصادی خریداری و بھ
مصرف می رسد .
انواع بدھی ھا :
١ -حساب ھای پرداختی: این نوع بدھی در ازای خرید نسیھ دارائی یا خدمات از دیگران ایجاد می
شود .
٢ -وام پرداختی: این نوع بدھی در ازای دریافت وام از مؤسسات اعتباری نظیر بانكھا ایجاد می شود .
اھمیت معادله حسابداری
حسابداران برای اینكھ رویدادھای مالی مربوط بھ یك واحد اقتصادی را ثبت و سپس اطلاعات
حسابداری را بھ طور مناسب گزارش كنند؛ باید:
١ -رویدادھای مالی مؤثر بر واحد اقتصادی را شناسائی كنند .
٢ -میزان تأثیر ھر رویداد مالی را بر اجزای معادلھ حسابداری ارزیابی و اندازه گیری نمایند .
مثال ١: رویداد مالی زیر در تعمیرگاه تلویزیون ماھر طی دو ماھھ ابتدای سال ١٣٧١ انجام شده است
.آقای ماھر در فروردین ماه سال ١٣٧١ تصمیم بھ تأسیس تعمیرگاه تلویزیون گرفت. ابتدا اقدام بھ
دریافت پروانھ كسب كرده، سپس در ١٥ فروردین در بانك، حساب جاری را بھ نام تعمیرگاه ماھر
افتتاح می كند و مبلغ ٣٠٠٠٠٠٠٠ ﷼بھ عنوان سرمایھ تعمیرگاه بھ آن حساب واریز می نماد .
تجزیه و تحلیل :
با تأسیس تعمیرگاه تلویزیون ماھر، یك واحد اقتصادی كھ بھ آقای ماھر، تعلق دارد با شخصیت
حسابداری مستقل از آقای ماھر ایجاد می شود و با افتتاح حساب جاری و واریز ٣٠٠٠٠٠٠٠ ﷼بھ
این حساب، تعمیرگاه ماھر صاحب یك قلم دارائی بھ نام نقد و بانك می باشد .
ترازنامه :
صورتحسابی است كھ دارائی ھا و بدھی ھا و سرمایھ ی مالك یك واحد اقتصادی را، در یك تاریخ
معین نشان می دھد. معمولاً در تھیھ تراز نامھ باید بھ نكات زیر توجھ كرد :

9. www.TXT.ir اصول حسابداری
١ -نوشتن عنوان: عنوان ترازنامھ شامل موارد زیر است :
الف) نام واحد اقتصادی
ب) نام گزارش یا صورتحساب مالی
ج) تاریخ گزارش
٢ -واحد اندازه گیری: واحد اندازه گیری رویدادھای مالی، پولی رایج ھر كشور است .
٣ -طرفین ترازنامھ: در سمت راست ترازنامھ دارائی ھا و در سمت چپ بدھی ھا و سرمایھ مالك
نوشتھ می شود .
٤ -ترتیب نوشتن دارائی ھا: در ترازنامھ دارائی ھا بھ ترتیب قابلیت تبدیل بھ نقد نوشتھ می شوند .
٥ -ترتیب نوشتن بدھی ھا: بدھی ھای مختلف واحد اقتصادی بھ ترتیب تاریخ سررسید پرداخت در
ترازنامھ نوشتھ می شوند .
۶ -موازنھ: ترازنامھ منطبق بر معادلھ حسابداری است. بنابراین ھمیشھ بین جمع دارائی ھا و جمع
بدھی ھا و سرمایھ مالك توازن وجود دارد .
نمونھ ای از یك ترازنامھ در شكل زیر توضیح داده شده است :
تعمیرگاه تلویزیون ماھر
٩
٣١/٢/ ترازنامھ بھ تاریخ ١٣٧١
دارئی ھا بدھی ھا
١/٥٠٠/ ٥ حساب ھای پرداختنی ٠٠٠ / ٧٥٠/ نقد و بانك ٠٠٠
١٠/٠٠٠/ ٢٥٠ وام پرداختنی ٠٠٠ / حساب ھای دریافتنی ٠٠٠
١١/٥٠٠/ ٥٠٠ جمع بدھی ھا ٠٠٠ / ملزومات ٠٠٠
٣ سرمایھ /٠٠٠/ اثاثھ ٠٠٠
٣٠/٠٠٠/ ٣٢ سرمایھ آقای ماھر ٠٠٠ /٠٠٠/ آپارتمان ٠٠٠
٤١/٥٠٠/ ٤١ جمع بدھی ھا و سرمایھ ٠٠٠ /٥٠٠/ جمع دارائی ھا ٠٠٠
پرسشھا؟
١ -بدھی را تعریف كنید؟
حقوق مالی اشخاص غیر از مالك نسبت بھ دارائی ھای یك واحد اقتصادی را بدھی گویند .
٢ -ترازنامھ را تعریف كنید؟
صورتحسابی است كھ دارائی ھا، بدھی ھا و سرمایھ مالك یك واحد اقتصادی را در یك تاریخ معین
نشان میدھد .

10. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣ -سرمایھ را تعریف كنید؟
حق یا ادعای مالی مالك یا مالكین، نسبت بھ دارائی ھای یك واحد اقتصادی را سرمایھ گویند .
٤ -وجوھی كھ صاحب یك واحد اقتصادی بھ عنوان سرمایھ بھ حساب جاری بانك واریز می كند ...
الف) دارائی ھا را افزایش می دھد .
ب) بدھی ھا را افزایش می دھد .
ج) دارائی ھا را كاھش می دھد.
د) سرمایھ را كاھش می دھد .
گزینھ الف
فصل سوم – تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادھای مالی
حساب:
بھ منزلھ پرونده ای مفصل از تغییراتی است، كھ در یك دارائی خاص، یك بدھی خاص یا سرمایھ صاحب
مؤسسھ، طی یك دوره زمانی رخ می دھد و ابزار اصلی ثبت و خلاصھ كردن اطلاعات مالی است.
برای اینكھ امكان دسترسی بھ اطلاعات موجود در حساب ھا آسانتر شود، ھمھ حساب ھای مربوط بھ یك واحد
نگھداری می شود. « دفتر كل » اقتصادی در یك دفتر خاص بھ نام
١٠
ثبت رویدادھای مالی در حسابھا:
استفاده می كنیم، T برای اینكھ اثر ھر رویداد مالی را بر اجزای معادلھ حسابداری نشان دھیم از شكل حساب
كھ دارای سھ قسمت است:
١- عنوان حساب
٢- سمت راست یا بدھكار
٣- سمت چپ یا بستانكار
عنوان حساب
بدھكار بستانكار
- قاعده ثبت افزایش و كاھش در حسابھا:
افزایش ھر دارائی در سمت راست (بدھكار) حساب آن دارائی، ثبت می شود.
كاھش ھر دارائی در سمت چپ (بستانكار) حساب آن دارائی، ثبت می شود.

11. www.TXT.ir اصول حسابداری
افزایش ھر بدھی و سرمایھ مالك در بستانكار حساب مربوط، ثبت می شود.
كاھش ھر بدھی مالك در بدھكار حساب مربوط، ثبت می شود.
دارائی ھا = بدھی ھا + سرمایھ مالك
افزایش
دارائیھا
بدھكار
می شود
١١
كاھش
دارائی ھا
بستانكار
می شود
كاھش
بدھی ھا
بدھكار
می شود
افزایش
بدھی ھا
بستانكار
می شود
كاھش
سرمایھ
بدھكار
می شود
افزایش
سرمایھ
بستانكار
می شود
مثال) در مثال قبل (تعمیرگاه تلویزیون ماھر)، رویداد مالی ثبت گردید و تجزیھ و تحلیل شد. اكنون از روش
دیگری استفاده می كنیم.
﷼٣٠ /٠٠٠/ رویداد مالی ١: سرمایھ گذاری نقدی آقای ماھر بھ مبلغ ٠٠٠
تجزیھ و تحلیل قاعده تشخیص
دارائی (نقد و بانك) افزایش یافتھ است افزایش دارایی، بدھكار می شود
بدھكار: نقد و بانك
﷼٣٠/٠٠٠/٠٠٠
سرمایھ مالك افزایش یافتھ است
افزایش سرمایھ، بستانكار
می شود
بستانكار: سرمایھ
آقای ماھر
﷼٣٠/٠٠٠/٠٠٠
مانده گیری حساب ھا:
نخست، ارقام بدھكار و ارقام بستانكار را جداگانھ جمع زده، زیر ھر ستون یادداشت و سپس جمع طرف
گویند. « مانده حساب » كوچكتر را از جمع طرف بزرگتر كسر می كنیم؛ بھ حاصل این تفریق
پرسشھا

12. www.TXT.ir اصول حسابداری
١- حساب چیست؟
پرونده ای است مفصل از تغییراتی كھ در یك دارائی خاص، یك بدھی خاص یا سرمایھ صاحب مؤسسھ طی یك
دوره زمانی رخ می دھد.
٢- منظور از بدھكار و بستانكار چیست؟
بدھكار بھ معنی راست حساب و بستانكار بھ معنی سمت چپ حساب می باشد.
١٢
٣- دو طرف ھر حساب ........ نامیده می شود.
الف) دارائی و بدھی
ب) بدھكار و بستانكار
ج) دارائی و سرمایھ
د) افزایش و كاھش
گزینھ ب
فصل چھارم: ثبت رویدادھای مالی در مدارك و دفاتر حسابداری
اسناد و مدارك مثبته:
گفتھ می شود. « اسناد مثبتھ » ، بھ اسناد و مداركی كھ دلالت بر وقوع یك معاملھ یا رویداد مالی مشخص دارد
مانند فاكتور فروش، رسید بانكی، قبض آب و برق و ......
سند حسابداری:
برگھ ای است كھ اطلاعات مربوط بھ یك یا چند رویداد مالی قبل از ثبت در دفاتر حسابداری، در آن نوشتھ می
شود و سپس بر اساس اطلاعات مندرج در سند حسابداری دفاتر حسابداری تنظیم می گردد.
دفاتر حسابداری:
كلیھ رویدادھا در دفاتر حسابداری ثبت می شوند. دفاتر حسابداری را می توان بھ دو گروه تقسیم كرد:
گروه اول، دفاتر رسمی یا قانونی، شامل دفتر روزنامھ عمومی و دفتر كل می باشد و گروه دوم، دفاتر غیر
رسمی یا كمكی، كھ شامل دفاتر تأمین و سایر دفاتر مورد نیاز حسابداران می گردد.

13. www.TXT.ir اصول حسابداری
١- دفتر روزنامه عمومی:
دفتری است كھ كلیھ معاملات و رویدادھای مالی یك واحد اقتصادی روزانھ بھ ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت
می شوند.
مثال) خانم فضیلت اخیراً پس از كسب مجوزھای لازم اقدام بھ تأسیس مؤسسھ آموزش زبان دانا كرده است و
طی آبان ماه ١٣٧۶ فعالیت ھای زیر در مؤسسھ انجام شده است.
﷼ ١٣ آبان ماه – افتتاح حساب جاری شماره ٣٥٢٠ بانك رفاه كارگران شعبھ وحدت و واریز ٣٢٠٠٠٠٠٠
بھ این حساب بابت سرمایھ مؤسسھ دانا، در قبال واریز این مبلغ بھ حساب جاری مؤسسھ دانا، بانك یك برگ
رسید بانكی بھ خانم فضیلت تحویل داد.
۶ آبان ماه – خرید نقدی یك دستگاه آپارتمان بھ بھای ٣٠٠٠٠٠٠٠ ﷼در قبال تحویل چك شماره ٢١٥٠١
مورخ ۶ آبان ماه ١٣٧٦ بھ مبلغ ٣٠٠٠٠٠٠٠ ﷼از حساب جاری مؤسسھ دانا، یك برگ رسید امضا شده از
آقای معتمدی فروشنده آپارتمان دریافت گردید. ھمچنین تصویری از سند انتقال آپارتمان بھ عنوان سند مثبتھ این
رویداد مالی تھیھ شد.
٧ آبان ماه – خرید نسیھ مقداری اثاثھ از فروشگاه مجیدی بھ بھای ٣٥٠٠٠٠٠ ﷼. آقای مجیدی فاكتور فروش
٨ را بھ مؤسسھ دانا تحویل داد. /٧/ شماره ١٧٠٣ مورخ ٧٦
٨ آبان ماه – آقای فرشاد، مبلغ ١٠٠٠٠٠٠٠ ﷼ بھ عنوان وام بھ حساب مؤسسھ دانا واریز كرد. بانك یك برگ
رسید بانكی مبنی بر واریز ١٠٠٠٠٠٠٠ بھ حساب ٣٥٢٠ مؤسسھ دانا بھ آقای فرشاد تسلیم نمود كھ ایشان بھ
مؤسسھ تحویل داد.
١١ آبان ماه – خرید نسیھ ٧٥٠٠٠٠٠ ﷼اثاثھ از فروشگاه حسن پور. آقای حسن پور فاكتور فروش شماره
١١ برای مؤسسھ دانا ارسال كرد. /٨/ ٢٢١١ مورخ ٧٦
١٤ بھ مبلغ ٣٠٠٠٠٠٠ ﷼بھ آقای مجیدی /٨/ ١٤ آبان ماه – صدور تحویل چك شماره ٢١٥٠٢ مورخ ٧٦
بابت طلب ایشان از مؤسسھ دانا. در قبال تحویل این چك در ھمان روز یك برگ رسید چك دریافت گردید.
٠٠٠ ﷼صادر كرد و پس از اخذ رسید چك آن را بھ آقای كریمی تحویل / ١٨ آبان ماه – خریدی نقدی ٥٥٠
داد.
مرحلھ ١- این رویداد بھ شرح زیر تجزیھ و تحلیل می شود.
تجزیھ و تحلیل قاعده تشخیص
یابد افزایش دارائی بدھكار می شود بدھكار: نقد و بانك ٣٢٠٠٠٠٠٠
﷼
١٣
دارائی (نقد و بانك) افزایش می
سرمایھ خانم فضیلت در موسسھ
دانا افزایش می یابد
افزایش سرمایھ بستانكار
می شود
بستانكار: سرمایھ خانم
﷼ فضیلت ٣٢٠٠٠٠٠٠
مرحلھ ٢- تنظیم سند حسابداری

14. www.TXT.ir اصول حسابداری
شماره ١ موسسھ آموزش زبان دانا شماره صفحھ روزنامھ ١
٣ سند حسابداری تعداد ضمائم ١ /٨/ تاریخ ٧۶
شرح بدھكار بستانكار
نقد و بانك
١٤
سرمایھ خانم فضیلت
سرمایھ گذاری اولیھ خانم فضیلت
در مؤسسھ آموزش زبان
٣٢٠٠٠٠٠٠
٣٢٠٠٠٠٠٠
جمع ٣٢٠٠٠٠٠٠ ٣٢٠٠٠٠٠٠
تنظیم كننده مسئول حسابداری مدیر مالی
موسسھ آموزش زبان دانا
دفتر روزنامھ
شماره صفحھ ١
شماره سند تاریخ شرح عطف بدھكار بستانكار
١٣٧۶ ١
٣ ابان ماه
نقد و بانك
سرمایھ خانم فضیلت سرمایھ
گذاری اولیھ خانم فضیلت در
موسسھ آپارتمان
نقد و بانك
خرید یك دستگاه آپارتمان از
آقای معتمدی بھ صورت نقد
اثاثھ
حسابھای پرداختنی
خرید مقداری اثاثھ از
فروشگاه مجیدی بھ طور نسیھ
١
٣٥
٣٢٠٠٠٠٠٠
٣٢٠٠٠٠٠٠
٦ ٢ ابان ماه ٢٠
١
٣٠٠٠٠٠٠٠
٣٠٠٠٠٠٠٠
٧ ٣ ابان ماه ١٥
٢٥
٣٥٠٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠٠
٤
٨ ابان ماه ١
٣٠
١٠٠٠٠٠٠٠
١٠٠٠٠٠٠٠
١١ ٥ ابان ماه ١٥
٢٥
٧٥٠٠٠٠٠
٧٥٠٠٠٠٠
١٤ ۶ ابان ماه ٣٠٠٠٠٠٠ ٢٥

15. www.TXT.ir اصول حسابداری
نقد و بانك
وام پرداختنی
دریافت وام از آقای فرشاد
١٥
اثاثھ
حسابھای پرداختنی
خرید اثاثھ بھ طور نسیھ از
فروشگاه حسن پور
حسابھای پرداختنی
نقد و بانك
پرداخت قسمتی از طلب آقای
مجیدی
ملزومات
نقد و بانك
خرید ملزومات اداری بھ طور
نقد
١
٣٠٠٠٠٠٠
١٨ ٧ ابان ماه ١٠
١
٥٥٠٠٠٠
٥٥٠٠٠٠
نقل بھ صفحھ ٨۶٥٥٠٠٠٠ ٨۶٥٥٠٠٠٠ ٢
دفتر كل
عبارت است از مجموعھ حساب ھایی كھ برای ثبت و خلاصھ كردن اطلاعات مربوط بھ رویدادھای مالی یک
واحد اقتصادی استفاده می شود. نوشتن دفتر كل بعد از رویدادھای مالی در دفتر روزنامھ انجام می گیرد.
برای ثبت رویدادھای مالی در دفتر كل ابتدا رویداد مالی ثبت شده در دفتر روزنامھ مشخص و سپس مراحل
انتقال بھ ترتیب زیر انجام می شود:
١- پیدا كردن صفحھ حسابی كھ در دفتر روزنامھ بدھكار شده است.
٢- نوشتن شماره رویداد مالی (شماره روزنامھ) در ستون مربوطھ در حساب دفتر كل
٣- ثبت تاریخ رویداد مالی در ستون تاریخ
٤- درج مبلغ بدھكار در ستون بدھكار

16. www.TXT.ir اصول حسابداری
٥- نوشتن شرح مختصری از رویداد مالی در ستون شرح
۶- نوشتن شماره صفحھ دفتر روزنامھ در ستون عطف حساب
٧- درج شماره صفحھ ای از دفتر كل كھ ردیف بدھكار رویداد مالی در آن نوشتھ شده، در ستون عطف دفتر
روزنامھ
١٦
٨- محاسبھ و نوشتن مانده حساب در ستون مربوط
بھ جای بستانكار « بس » بھ جای بدھكار یا « بد » ٩- تعیین نوع مانده حساب در ستون تشخیص با نوشتن كلمھ
نمونھ ای از انتقال رویداد مالی مؤسسھ دانا بھ حسابھای دفتر كل شرح داده شده.
حساب: نقد و بانك
دفتر كل
صفحھ ١
شماره
صفحھ
روزنامھ
تاریخ شرح بدھكار بستانكار تشخیص مانده
١
١٣٧٦
٣ابانماه
سرمایھ گذاری اولیھ خانم فضیلت ٣٢٠٠٠٠٠٠ بد ٣٢٠٠٠٠٠٠
٦ابانماه خرید یک دستگاه آپارتمان ٣٠٠٠٠٠٠٠ بد ٢٠٠٠٠٠٠
٨ابانماه دریافت وام از آقای فرشاد ١٠٠٠٠٠٠٠ بد ١٢٠٠٠٠٠٠
١٤ ابانماه پرداخت قسمتی از طلب آقای مجیدی ٣٠٠٠٠٠٠ بد ٩٠٠٠٠٠٠
١٨ ابانماه خرید ملزومات اداری ٥٥٠٠٠٠ بد ٨٤٥٠٠٠٠
دفتر معین:
حساب ھای معین، مجموعھ حساب ھای كمكی یا مكمل برخی از حساب ھای دفتر كل ھستند.
حساب ھای معین
حساب دفتر کل

17. www.TXT.ir اصول حسابداری
WWW.TXT.IR
در شكل می بینید كھ یک حساب دفتر كل (حسابھای پرداختنی) دارای چند حساب معین است، كھ در ھر یک
اطلاعاتی در مورد تك تك بستانكاران نوشتھ می شود. دفتر معین مستقیماً از روی سند حسابداری نوشتھ می
شود. برای نشان دادن نحوه نوشتن دفتر معین از اطلاعات مؤسسھ دانا استفاده می كنیم.
١٧
موسسھ آموزش زبان دانا
سند حسابداری
شرح عطف معین معین بدھكار بستانكار
اثاثھ
حساب ھای پرداختنی
فروشگاه مجید
خرید مقداری اثاثھ از
فروشگاه مجیدی
٣٥٠٠٠٠٠ ١
٣٥٠٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠٠ ٣٥٠٠٠٠٠
دفتر معین حساب ھای پرداختنی
حساب: فروشگاه مجید
صفحھ: ١
شماره سند
حسابداری تاریخ شرح بدھكار بستانكار تشخیص مانده

18. www.TXT.ir اصول حسابداری
٧ ٣ ابانماه ١٣٧٦ خرید نسیھ اثاثھ ٣٥٠٠٠٠٠ بس ٣٥٠٠٠٠٠
تراز آزمایشی حساب ھای دفتر كل
فھرستی از نام و مانده كلیھ حساب ھای دفتر كل در یک زمان مشخص، را تراز آزمایشی حساب ھای دفتر كل
گویند، کھ معمولاً در پایان ھر ماه تھیھ می شوند و برای تھیھ آنھا مراحل زیر انجام می شود.
١- نوشتن عنوان، شامل نام مؤسسھ، نام گزارش و تاریخ گزارش
١٨
٢- نوشتن نام و مانده حساب ھای دفتر كل
٣- محاسبھ جمع ستون بدھكار و ستون بستانكار
٤- كشیدن دو خط موازی زیر ستون ھای جمع بھ منزلھ اتمام كار تھیھ تراز آزمایشی است.
تراز آزمایشی زیر از مانده حساب ھای دفتر كل مؤسسھ دانا در تاریخ ٣٠ آبان ماھھ ١٣٧٦ تھیھ شده است.
موسسھ آموزش زبان دانا
تراز آزمایشی
٣٠ ابنماه ١٣٧٦
نام و حساب
مانده
بدھكار بستانكار
نقد و بانك
ملزومات
اثاثھ
آپارتمان
حساب ھای پرداختنی
وام پرداختنی
سرمایھ خانم فضیلت
٨٤٥٠٠٠٠
٥٥٠٠٠٠
١١٠٠٠٠٠٠
٣٠٠٠٠٠٠٠
٨٠٠٠٠٠٠
١٠٠٠٠٠٠٠
٣٢٠٠٠٠٠٠
٥٠/٠٠٠/٠٠٠ ٥٠/٠٠٠/ جمع ٠٠٠

19. www.TXT.ir اصول حسابداری
تراز نامه:
از روی تراز آزمایشی حساب ھای دفتر كل می توان تراز واحد اقتصادی تھیھ كرد.
تراز آزمایشی مؤسسھ دانا در تاریخ ٣٠ آبان ماه ١٣٧۶ بھ شرح زیر می باشد.
١٩
مؤسسھ آموزش زبان دانا
تراز نامھ
بھ تاریخ ٣٠ آبان ماه ١٣٧۶
(ارقام بھ ﷼)
دارائی ھا
نقد و بانك ٨٤٥٠٠٠٠
ملزومات ٥٥٠٠٠٠
اثاثھ ١١٠٠٠٠٠٠
آپارتمان ٣٠٠٠٠٠٠٠
بدھی ھا
حساب ھای پرداختنی ٨٠٠٠٠٠٠
وام پرداختنی ١٠٠٠٠٠٠٠
سرمایھ
سرمایھ خانم فضیلت ٣٢٠٠٠٠٠٠
جمع دارائی ھا ٥٠٠٠٠٠٠٠ جمع بدھی ھا و سرمایھ ٥٠٠٠٠٠٠
درآمد و ھزینه:
درآمد:
نام دارد. « درآمد » مبالغی كھ بابت ارائھ خدمات بھ مشتریان، دریافت شده و یا در آینده دریافت خواھد شد
درآمد موجب افزایش سرمایھ و بھ ھنگام افزایش بستانكار می گردد و مانده این حساب بستانكار خواھد شد.
درآمد مؤسسات خدماتی بھ صورت نقد یا نسیھ كسب می شود.
-ارائھ خدمات بھ صورت نقد:
چنانچھ در زمان ارائھ خدمات بھ مشتریان وجھ آن نقداً دریافت شود در این صورت در معادلھ حسابداری از
یک سو دارائی ھای مؤسسھ و از سوی دیگر سرمایھ مالك مؤسسھ افزایش می یابد.

20. www.TXT.ir اصول حسابداری
- ارائھ خدمات بھ صورت نسیھ (درآمد غیر نقدی):
چنانچھ یک مؤسسھ، خدماتی برای مشتریان خود انجام دھد و وجھ آن را بلافاصلھ دریافت نكند، در این
صورت مشتری متعھد می شود حق الزحمھ این خدمات را در آینده بپردازد.
تحقق درآمدھای غیر نقدی از یک سو موجب افزایش دارائی ھا (حساب ھای دریافتنی) و از سوی دیگر
موجب افزایش سرمایھ در معادلھ می گردد.
ھزینھ:
مخارجی كھ یک مؤسسھ برای ارائھ خدمات بھ مشتریان و كسب درآمد متحمل می شود ھزینھ نام دارد. ھزینھ
موجب كاھش سرمایھ می گردد.
صورتحساب سود و زیان:
چگونگی و نتیجھ فعالیت ھای یک واحد اقتصادی را طی یک دوره زمانی نشان می دھد.
ھزینھ ھا – درآمدھا = سود (زیان) خالص
سود خالص <--- ھزینھ ھا < درآمدھا
زیان خاص <--- ھزینھ ھا > درآمدھا
صورتحساب سود و زیان مؤسسھ خدماتی از چھار بخش تشكیل شده است:
١- عنوان: در این بخش اطلاعات مربوط بھ نام مؤسسھ، نام صورتحساب در سھ سطر درج می گردد.
٢- درآمدھا: درآمدھای دوره مالی بھ تفكیک نوع نوشتھ و سپس جمع درآمدھا محاسبھ می گردد.
٣- ھزینھ ھا: ھزینھ ھای دوره مالی بھ تفكیک نوع ھزینھ نوشتھ و سپس جمع ھزینھ ھا محاسبھ می گردد.
٤- سود و زیان خالص: ما بھ التفاوت جمع درآمدھا و جمع ھزینھ ھا تحت عنوان سود خالص نوشتھ می شود.
٢٠
پرسشھا؟
١- سند حسابداری چیست؟
سند حسابداری برگھ ای است كھ اطلاعات مربوط بھ یک یا چند رویداد مالی قبل از ثبت در دفاتر حسابداری
در آن نوشتھ می شود.
٢- دو مورد از دفاتر حسابداری را نام ببرید؟
دفتر روزنامھ عمومی – دفتر معین

21. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣- درآمد را تعریف كنید؟
مبالغی كھ بابت ارائھ خدمات بھ مشتریان، دریافت شده و یا در آینده دریافت خواھد شد. دریافت حق الزحمھ
بابت خدمات مربوط بھ تعمیرات و حمل و نقل نمونھ ای از درآمدھا می باشد.
٤- وقوع ھزینھ ھای نسیھ در یک واحد اقتصادی موجب می شود....
الف) ھزینھ و دارائی افزایش یابد
ب) ھزینھ افزایش و دارائی كاھش یابد
ج) ھزینھ و بدھی افزایش یابد
د) ھزینھ افزایش و بدھی كاھش یابد
فصل پنجم: سرمایه گذاری مجدد و برداشت – اصلاح حساب ھا سرمایه گذاری
مجدد:
بھ مفھوم آن است كھ: بانك یا مؤسسھ پس از تأسیس مؤسسھ و سرمایھ گذاری اولیھ در آن، دارائی ھای دیگری
در اختیار مؤسسھ قرار دھد. کھ آن موجب افزایش دارائی ھا و سرمایھ مالك می گردد.
مثال: در ٨ دی ماه آقای ھامون بابت سرمایھ گذاری مجدد مبلغ ٥٢٠٠٠٠٠ ﷼بھ حساب بانكی موسسھ
ھامون واریز نمود تجزیھ و تحلیل و ثبت این رویداد مالی بھ شرح زیر است:
تجزیھ و تحلیل قاعده تشخیص
٢١
دارائی افزایش می یابد
سرمایھ مالك افزایش می یابد
افزایش دارائی، بدھكارمی شود
افزایش سرمایھ، بستانكار می
شود
بدھكار: نقد و بانك
٥٢٠٠٠٠٠
بستانكار: سرمایھ آقای ھامون
٥٢٠٠٠٠٠
نقد و بانك
سرمایھ آقای ھامون

22. www.TXT.ir اصول حسابداری
برداشت:
مالك مؤسسھ بھ منظور رفع نیازھای خود مقداری از دارائی ھای مؤسسھ را برای استفاده شخصی بر می دارد
می گویند. برداشت از یک طرف باعث كاھش سرمایھ مالك در مؤسسھ و از « برداشت » بھ این رویداد مالی
طرف دیگر باعث كاھش دارائی ھای مؤسسھ می شود.
صورتحساب سرمایه:
صورتحسابی است كھ تغییرات سرمایھ یک مؤسسھ را طی یک دوره مالی نشان می دھد.
چرخه حسابداری:
عملیات حسابداری شامل، یک سری مراحل پیاپی است كھ در ھر دوره مالی تكرار می شوند و بھ مجموعھ
گفتھ می شود. كھ شامل مراحل زیر است: « چرخھ حسابداری » آنھا
٢٢
١- جمع آوری اطلاعات مربوط بھ رویدادھای مالی
٢- تجزیھ و تحلیل رویدادھای مالی و تنظیم سند حسابداری
٣- ثبت رویدادھای مالی در دفتر روزنامھ
٤- انتقال اطلاعات از دفتر روزنامھ بھ دفتر كل
٥- تھیھ تراز آزمایشی
۶- اطلاع حساب ھای دفتر كل (از طریق صدور سند حسابداری و ثبت دفاتر روزنامھ و كل)
٧- تھیھ تراز آزمایشی اصلاح شده
٨- بستن حساب ھای موقت (از طریق صدور سند حسابداری و ثبت دفاتر روزنامھ و كل)
٩- تھیھ صورت ھای مالی
١٠ - تھیھ تراز آزمایشی اختتامی

23. www.TXT.ir اصول حسابداری
- ضرورت اصلاح حسابھا:
ھدف كلی از تھیھ اطلاعات مالی كمك بھ استفاده كنندگان مختلف برای قضاوت و تصمیم گیری اقتصادی است.
این ھدف زمانی بھ دست می آید كھ اطلاعات مالی تھیھ شده بھ ھنگام، واقعی و درست باشد.
برای شناخت چگونگی اصلاح حساب ھا لازم است با چند مفھوم اساسی در حسابداری آشنا شویم:
١- روش نقدی: در این روش درآمدھا و ھزینھ ھا در زمان دریافت و پرداخت وجھ نقد شناسایی و ثبت می
شوند. اگر روش نقدی مورد استفاده قرار گیرد، سود خالص یک دوره مالی برابر است با وجوه نقد دریافتی
بابت درآمدھا منھای وجوه نقد پرداختی بابت ھزینھ ھا.
٢- روش تعھدی: درآمدھا بھ ھنگام تحقق و ھزینھ ھا در زمان وقوع، شناسائی و در دفاتر ثبت می شوند؛ ھر
چند وجھ نقدی بابت درآمدھا و ھزینھ ھا دریافت و پرداخت نشده باشد.
ثبت ھای اصلاحی:
اگر برخی درآمدھا یا ھزینھ ھای دوره در حساب ھا ثبت نشده باشد ابتدا آنھا را شناسایی و سپس از طریق ثبت
ھای مناسب در دفتر روزنامھ و انتقال بھ دفتر كل حساب ھا اصلاح می شوند كھ بھ آنھا ثبت ھای اصلاحی
گفتھ می شود. انواع ثبت ھای اصلاحی بھ شرح زیر است:
١- اصلاح پیش پرداخت ھزینھ:
عبارت است از مبالغی كھ بابت دریافت خدمات در آینده پرداخت می شود. مانند پیش پرداخت اجاره.
٢- اصلاح حساب ملزومات:
تمام اجناس مصرفی كھ برای استفاده در جریان عملیات یک مؤسسھ خریداری می شود در حساب ملزومات
ثبت می گردد. مانند تمبر و پاكت پستی.
٣- اصلاح حساب پیش دریافت درآمد:
مؤسسات قبل از ارائھ خدمات بھ مشتریان، وجوھی را از این بابت دریافت می كنند. این وجوه را نمی توان
جزو درآمدھای مؤسسھ قلمداد نمود زیرا ھنوز خدمتی بھ مشتری ارائھ نشده است. چنین مبالغی در پیش
دریافت درآمد ثبت می شود.
٤- ثبت ھزینھ ھا و درآمدھای ثبت نشده:
ممكن است در پایان دوره مالی برخی از ھزینھ ھا و درآمدھا در حساب ھا ثبت نشده باشد. برای ثبت ھزینھ
ھای ثبت نشده، ابتدا مبلغ آن برآورده شده، سپس در حساب ھزینھ مربوط، بدھكار و در مقابل در حساب بدھی،
بستانكار می گردد.
مثال: تراز آزمایشی مؤسسھ خدماتی حقوقی نصر در پایان سال مالی منتھی بھ ٢٩ اسفند ماه ١٣٧٦ و قبل از
انجام ثبت ھای اصلاحی تھیھ شده است. سایر اطلاعات بھ شرح زیر است:
١- پیش پرداخت بیمھ مربوط بھ بیمھ آتش سوزی آپارتمان مؤسسھ از اول دی ماه ١٣٧٦ تا پایان آذرماه ١٣٧٧
٢٣

24. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢٤
می باشد.
٢٥٠ ﷼است. / ٢- در پایان سال ١٣٧٦ موجودی ملزومات اداری ٠٠٠
١﷼از پیش دریافت درآمد كھ خدمات مربوط بھ آن ارائھ گردیده باید جزو درآمدھای /٢٠٠/ ٣- مبلغ ٠٠٠
سالی ٧۶ باشد.
٧٥٠ ﷼ھنوز پرداخت و در حساب ھا ثبت نشده است. / ٤- حقوق اسفند ماه كاركنان بھ مبلغ ٠٠٠
٤٧٠ ﷼برای وی ارسال گردیده / ٥- بابت خدمات ارائھ شده بھ یکی از مشتریان صورتحسابی بھ مبلغ ٠٠٠
كھ در حساب ھا ثبت نشده است.
۶- مبلغ پیش پرداخت اجاره مربوط بھ اجاره دو ماھھ اسفند ماه ١٣٧٦ و فروردین ١٣٧٧ یک دستگاه رایانھ
است.
مؤسسھ خدماتی حقوق نصر
تراز آزمایشی قبل از اصلاحات
٢٩/١٢/١٣٧۶
مانده
بدھكار بستانكار
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
پیش پرداخت اجاره
ملزومات اداری
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ اداری
آپارتمان
حساب ھای پرداختنی
پیش دریافت درآمد
سرمایھ
برداشت
٢٠٥٠٠٠٠
٣٣٧٠٠٠٠
٧٠٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠
٢٤٠٠٠٠
٨٠٠٠٠٠٠
٨٥٠٠٠٠
١١٥٠٠٠٠
٢٠٠٠٠٠٠
٤٢٥٥٠٠٠٠
١١٥٠٠٠٠٠

25. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢٥
درآمد خدمات حقوقی
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ مسافرت
ھزینھ تبلیغات
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ تعمیرات
٥٢٢٠٠٠٠
١٨٠٠٠٠
٤٠٠٠٠٠
٢٣٠٠٠٠٠
٥٤٠٠٠٠
جمع ٥٧٢٠٠٠٠٠ ٥٧٢٠٠٠٠٠
اصلاحات:
١) اصلاح حساب پیش پرداخت بیمھ:
ھزینھ بیمھ سھ ماه آخر سال ١٣٧٦
٦٠٠٠ = ١٢/٢٤٠٠٠٠٠*٣
١٢ ، چون سھ ماه از ٢١ ماه گذشتھ است) ٣)
٢- اصلاح حساب ملزومات اداری:
(٣٥٠٠٠٠ – ٢٥٠٠٠٠) =١٠٠٠٠٠

26. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢٦
٣- اصلاح حساب پیش دریافت درآمد:
٤) ثبت ھزینھ حقوق اسفند ماه كاركنان
٥) ثبت درآمد خدمات حقوقی:

27. www.TXT.ir اصول حسابداری
WWW.TXT.IR
٢٧
۶- اصلاح حساب پیش پرداخت اجاره:
تراز آزمایشی اصلاح شده:
عبارت است از فھرست مانده حساب ھای دفتر كل پس از انجام ثبت ھای اصلاحی.
حساب ھای دفتر كل را می توان از لحاظ ارتباط با صورت ھای مالی بھ دو دستھ تقسیم كرد:
١- حساب ھای دائمی:
حساب ھایی ھستند كھ مانده ی آنھا در پایان دوره مالی بھ دوره ی بعد منتقل می شود. مانند نقد و
بانك.
٢- حساب ھای موقت:
حساب ھایی ھستند كھ مانده ی آنھا از یک دوره مالی بھ دوره بعد انتقال نمی یابد. مانند: حساب ھای
درآمد.
بستن حساب ھای موقت:

28. www.TXT.ir اصول حسابداری
بستن حساب ھای موقت یعنی صفر كردن مانده ی آنھا در پایان دوره مالی كھ شامل ٤ مرحلھ است:
١- بستن حسابھای درآمد: ھر یک از حساب ھای درآمد كھ دارای مانده بستانكار می باشند بدھكار و
حساب خلاصھ سود و زیان بھ میزان مجموع مانده حسابھای درآمد بستانكار می گردد.
٢- بستن حساب ھای ھزینھ: ھر یک از حساب ھای درآمد كھ دارای مانده بدھكار می باشند، بستانكار
و حساب خلاصھ سود و زیان بھ میزان مجموع مانده حساب ھای ھزینھ بدھكار می گردد.
٣- بستن حساب خلاصھ سود و زیان: مانده حساب ھای خلاصھ سود و زیان نشان دھنده سود و زیان
خالص دوره مالی است. اگر این مانده بستانكار باشد نشان دھنده سود خالص است و بالعكس.
٤- بستن حساب برداشت: حساب سرمایھ بھ مبلغ مانده حساب برداشت بدھكار و حساب برداشت بھ
ھمین مبلغ بستانكار می گردد.
مثال: تراز آزمایشی حقوقی نصر پس از اصلاح حساب ھا در تاریخ ٢٩ اسفند ماه ١٣٧٦ بھ شرح زیر
است:
مؤسسھ حقوقی نصر
تراز آزمایشی اصلاح شده
٢٨
٢٩ اسفند ماه ١٣٧٦
نام حساب
مانده
بدھكار بستانكار
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
پیش پرداخت اجاره
ملزومات اداری
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ اداری
آپارتمان
حساب ھای پرداختنی
پیش دریافت درآمد
سرمایھ
برداشت
٢/٠٥٠/٠٠٠
٢٨٤٠/٠٠٠
٣٥٠/٠٠٠
٢٥٠/٠٠٠
١٨٠/٠٠٠
٨/٠٠٠/٠٠٠
٣٤/٠٠٠/٠٠٠
٨٥٠/٠٠٠
١١٥٠٠٠٠
٨٠٠٠٠٠
٤٢٥٥٠٠٠٠
٧٥٠٠٠٠
١٣١٧٠٠٠٠

29. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢٩
حقوق پرداختنی
درآمد خدمات حقوقی
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ مسافرت
ھزینھ تبلیغات
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ تعمیرات
ھزینھ بیمھ آپارتمان
ھزینھ ملزومات مصرفی
ھزینھ اجاره رایانھ
٥٩٧٠٠٠٠
١٨٠٠٠٠
٤٠٠٠٠٠
٢٣٠٠٠٠٠
٥٤٠٠٠٠
۶٠٠٠٠
١٠٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠
٥٨/٤٢٠/٠٠٠ ٥٨/٤٢٠/ جمع ٠٠٠
حساب ھای درآمد و ھزینھ ھای مؤسسھ حقوقی نصر بھ شرح زیر بستھ می شوند:
دفتر روزنامھ
شماره صفحھ
بستانكار بدھكار عطف شرح تاریخ
١٣١٧٠٠٠٠
٥٩٧٠٠٠٠
١٨٠٠٠٠
١٣١٧٠٠٠٠
٩٩٠٠٠٠٠
درآمد خدمات حقوقی
خلاصھ سود و زیان
بستن حساب درآمد
خلاصھ سود و زیان
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ مسافرت
١٣٧٦
١٢/ ٢٩
١٢/ ٢٩

30. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣٠
٤٠٠٠٠٠
٢٣٠٠٠٠٠
٥٤٠٠٠٠
۶٠٠٠٠
١٠٠٠٠٠
ھزینھ تبلیغات
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ تعمیرات
ھزینھ بیمھ آپارتمان
ھزینھ ملزومات مصرفی
ھزینھ اجاره یارانھ
بستن حساب ھای ھزینھ
با انتقال مانده ھای فوق بھ حساب ھای دفتر كل، مانده حساب ھای درآمد و ھزینھ صفر خواھد شد.
٢٩/١٢
مانده
درآمد خدمات حقوقی
٢٩/١٢
بستن
حسابھا
ھزینھ حقوق كاركنان
مانده
٥٩٧٠٠٠٠ ٥٩٧٠٠٠٠ ١٣١٧٠٠٠٠ ١٣١٧٠٠٠٠
٢٩/١٢
مانده
ھزینھ تعمیرات
٢٩/١٢
بستن
حسابھا
ھزینھ آب و برق و تلفن
مانده
٢٣٠٠٠٠٠ ٢٣٠٠٠٠٠ ٥٤٠٠٠٠ ٥٤٠٠٠٠
مانده
ھزینھ بیمھ آپارتمان
٢٩/١٢
بستن
حسابھا
٢٩/ ھزینھ ملزومات مصرفی ١٢
١٠٠٠٠٠ ١٠٠٠٠٠ ۶٠٠٠٠ ۶٠٠٠٠ مانده
مانده
ھزینھ اجاره رایانھ
٢٩/١٢
بستن
٣٥٠٠٠٠ ٣٥٠٠٠٠ حسابھا
خلاصھ سود و زیان
٢٩/١٢ ١٣١٧٠٠٠٠ ٥٩٧٠٠٠٠ ٢٩/١٢

31. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣١
١٨٠٠٠٠ ٢٩/١٢
٤٠٠٠٠٠ ٢٩/١٢
٢٣٠٠٠٠٠ ٢٩/١٢
٥٤٠٠٠٠ ٢٩/١٢
٦٠٠٠٠ ٢٩/١٢
١٠٠٠٠٠ ٢٩/١٢
٣٥٠٠٠٠ ٢٩/١٢
١٣١٧٠٠٠٠ ٩٩٠٠٠٠٠
بستن حسابھا ٣٢٧٠٠٠٠ ٣٢٧٠٠٠٠ سود خالص
پس از بستن حساب ھای درآمد و ھزینھ، حساب ھای خلاصھ سود و زیان و برداشت بستھ می شوند.
تاریخ شرح عطف بدھكار بستانكار
١٣٧٦
٢٩/١٢
٢٩/١٢
خلاصھ سود و زیان
سرمایھ آقای نصر
بستن حساب خلاصھ سود و زیان
سرمایھ آقای نصر
برداشت
بستن حساب برداشت
٣٢٧٠٠٠٠
٨٥٠٠٠٠
٣٢٧٠٠٠٠
٨٥٠٠٠٠

32. www.TXT.ir اصول حسابداری
سرمایھ آقای نصر
٤٢٥٥٠٠٠٠ ٨٥٠٠٠٠
٣٢٧٠٠٠٠
٤٥٨٢٠٠٠٠ ٨٥٠٠٠٠
٤٤٩٧٠٠٠٠ مانده سرمایھ پایان دوره
تراز آزمایشی اختتامی:
عبارت است از فھرست مانده حساب ھای دایمی پس از بستن حساب ھای موقت.
تراز اختتامی مؤسسھ حقوقی نصر در پایان سالی مالی ١٣٧٥ بھ شرح زیر است:
٣٢
مؤسسھ حقوقی نصر
تراز آزمایشی اختتامی
٢٩ اسفند ١٣٧٦
نام حساب مانده بدھكار مانده بستانكار
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
پیش پرداخت اجاره
ملزومات اداری
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ اداری
٢٠٥٠٠٠٠
٢٨٤٠٠٠٠
٣٥٠٠٠٠
٢٥٠٠٠٠
١٨٠٠٠٠
٨٠٠٠٠٠٠

33. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣٣
آپارتمان
حساب ھای پرداختنی
حقوق پرداختنی
پیش دریافت درآمد
٣٤٠٠٠٠٠٠
١١٥٠٠٠٠
٧٥٠٠٠٠
٨٠٠٠٠٠
سرمایھ آقای نصر ٤٤٩٧٠٠٠٠
جمع ٤٧۶٧٠٠٠٠ ٤٧۶٧٠٠٠٠
پرسشھا
١- تراز آزمایشی اصلاح شده چیست؟
عبارت است از فھرست مانده حساب ھای دفتر كل پس از انجام ثبت ھای اصلاحی
٢- مفھوم برداشت را بیان كنید؟
مالك مؤسسھ بھ منظور رفع نیازھای خود مقداری از دارائی ھای مؤسسھ را برای استفاده شخصی بر
می دارد كھ بھ این رویداد برداشت گفتھ می شود.
٣- حساب ھای دائمی و موقت را تعریف كنید؟
حساب ھای دائمی، مانده آنھا در پایان دوره مالی بھ دوره بعد منتقل می شود.
حساب ھای موقت، مانده آنھا از یک دوره مالی بھ دوره بعد انتقال نمی یابد.

34. www.TXT.ir اصول حسابداری
بخش دوم – حسابداری مؤسسات بازرگانی
فصل ششم – حسابداری خرید و فروش
مؤسسه بازرگانی
یک واحد اقتصادی است كھ بھ منظور كسب سود، بھ خرید و فروش كالا می پردازد.
خرید و فروش كالا:
كالا: عبارت است از اجناسی كھ بھ منظور فروش بھ مشتریان، از تولید کننده یا عمده فروش
خریداری می گردد.
خرید نسیھ: خریدار پس از دریافت كالا تعھد می نماید بھای كالای مورد معاملھ را ظرف مھلت مقرر
پرداخت نماید.
فروش نقدی: ھر گاه فروشنده ھمزمان با تحویل كالا بھ خریدار بھای آن را نقداً دریافت كند، فروش
نقدی نام دارد.
فروش نسیھ: مبلغ فروش كالای مورد معاملھ پس از تحویل كالا بھ خریدار و در ظرف مدت مورد
توافق طرفین، بھ فروشنده پرداخت می شود.
تخفیفات:
فروشندگان مبلغی از بھای متعارف كالای مورد معاملھ را كسر می كنند و یا قسمتی از بدھكاری
خریدار را می بخشند.
١) تخفیف توافقی: ھر گاه قیمت كالای مورد معاملھ بر اساس چانھ زدن تعیین شود و خریدار كالا را
بھ قیمتی كمتر از قیمت متعارف خریداری كند و از فروشنده مبلغی را تخفیف گیرد تخفیف توافقی
گویند.
٢) تخفیف تجاری: كاھش در قیمت فروش كالا نسبت بھ قیمت متعارف یا رایج آن كھ از جانب
فروشنده بھ خریدار داده می شود.
٣) تخفیف نقدی: بھ صورت درصدی از مبلغ صورتحساب فروش در نظر گرفتھ می شود و در شرط
فروش نسیھ نوشتھ می شود.
٤) برگشت كالا و تخفیفات: گاھی اوقات در معاملات تجاری تمام یا بخشی از اجناس مورد معاملھ از
سوی خریدار بھ فروشنده برگشت داده می شود. عدم تطابق كالای دریافتی با سفارش خرید نمونھ ای
٣٤

35. www.TXT.ir اصول حسابداری
٣٥
از برگشت كالاست.
ھزینه حمل:
كالای مورد معاملھ در محل فروشگاه یا كارخانھ بھ خریدار تحویل می شود و حمل آن بھ عھده
خریدار است. خریدار ھزینھ ای را كھ بابت حمل كالا متحمل می شود در حساب ھزینھ حمل كالای
خریداری شده بدھكار می كند.
مثال: مصالح فروشی رودبار در سوم آذر ٤٠٠ كیسھ سیمان از كارخانھ سیمان آبیک خریداری كرد.
ھزینھ حمل كالای خریداری شده از كارخانھ آبیک تا انبار مصالح فروشی رودبار ( ٩٥٠٠٠٠ ﷼) بھ
عھده خریدار است كھ در چھارم آذر ماه بھ مؤسسھ حمل و نقل ساربان پرداخت شد.
دفاتر خریدار – مصالح فروشی رودبار
رویداد مالی – پرداخت ھزینھ حمل و نقل كالای خریداری شده در ٣ آذر ماه بھ مبلغ
﷼٩٥٠٠٠٠
مدرك مثبتھ: یک نسخھ از بارنامھ حمل سیمان از سوی مؤسسھ ساربان و یک نسخھ از
حوالھ بانكی مبنی بر واریز ٩٥٠٠٠٠ ﷼از سوی مصالح فروشی رودبار بھ حساب
جاری مؤسسھ ساربان
ثبت در دفتر روزنامھ خریدار:
بستانكار بدھكار عطف شرح تاریخ
٩٥٠٠٠٠
٩٥٠٠٠٠ ھزینھ كالای خریداری شده
بانك
پرداخت ھزینھ حمل كالای خریداری
شده در ٣ آذر ماه بھ مؤسسھ ساربان
٤ آذر ماه
- طبقه بندی و شماره گذاری حساب ھا:
حساب ھایی كھ مؤسسات مختلف برای ثبت و طبقھ بندی رویدادھای مالی مورد استفاده قرار می دھند،
بر مبنای نوع فعالیت، نوع اطلاعات مورد نیاز و حجم عملیات مؤسسھ تعیین می شوند و بھ پنج گروه
تقسیم می گردند:
١- گروه دارائی ھا : نقد و بانك، حساب ھای دریافتنی

36. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢- گروه بدھی ھا : حساب ھای پرداختنی، پیش دریافت ھا
٣٦
٣- گروه سرمایھ : سرمایھ مالك، برداشت
٤- گروه درآمدھا : درآمد حاصل از خدمات، فروش كالا
٥- گروه ھزینھ ھا : خرید كالا، ھزینھ حقوق
برای سھولت استفاده از حساب ھا و پردازش اطلاعات برای ھر یک از حساب ھا شماره خاصی در
نظر گرفتھ می شود.
پرسشھا:
١- كالا چیست؟
عبارت است از اجناسی كھ بھ منظور فروش مشتریان، از تولید كننده یا عمده فروش خریداری می
گردد.
٢- حساب برگشت از خرید و تخفیفات در چھ مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟
در معاملات تجاری تمام یا بخشی از اجناس مورد معاملھ بنا بھ دلایلی از سوی خریدار بھ فروشنده
برگشت داده می شوند مانند عدم مطابقت كالاھای دریافتی با سفارش خرید.
٣- كدامیک از تخفیفات زیر در دفاتر خریدار و فروشنده ثبت می شود؟
الف) تخفیف تجاری
ب) تخفیف توافقی
ج) تخفیف نقدی
د) ھمھ موارد
گزینھ ج
فصل ھفتم – تنظیم صورت ھای مالی و بستن حساب ھا:
حسابداران برای گزارش وضعیت مالی یک مؤسسھ در یک زمان معین و عملكرد مالی یک مؤسسھ
در یک دوره معین اقدام بھ تھیھ صورت ھای مالی برای آن مؤسسھ می نمایند.
صورتحساب سود و زیان:
در یک مؤسسھ بازرگانی برای تعیین سود خالص دوره مالی تمام ھزینھ ھا از فروش خالص، كسر

37. www.TXT.ir اصول حسابداری
می گردد. ھزینھ ھا شامل بھای تمام شده كالای فروش رفتھ و ھزینھ ھای عملیاتی می باشد.
ھزینھ ھای عملیاتی ھزینھ ھایی ھستند كھ برای انجام امور و اداره عملیات مؤسسھ بازرگانی صرف
می شود.
بھای تمام شده كالای فروش » ،« فروش خالص » برای محاسبھ سود خالص یک مؤسسھ بازرگانی
سھ جزء اصلی بھ شمار می آید. « ھزینھ ھای عملیاتی » و « رفتھ
در نمودار نحوه محاسبھ سود و زیان را در مؤسسات بازرگانی ملاحظھ می كنید:
WWW.TXT.IR
٣٧

38. www.TXT.ir اصول حسابداری
فروش خالص:
اولین جزء، در صورتحساب سود و زیان است. برای محاسبھ مبالغ برگشت از فروش و تخفیفات و
ھمچنین تخفیفات نقدی فروش از مبلغ فروش ناخالص كسر می شود.
بھای تمام شده كالای فروش رفته:
دومین جزء، در صورتحساب سود و زیان است. موجودی كالای اول دوره، بھای تمام شده كالای
خریداری شده و موجودی كالای پایان دوره سھ جزء اصلی برای محاسبھ ھستند.
موجودی كالا در اول دوره + بھای تمام شده كالای خریداری شده = بھای تمام شده
كالای آماده برای فروش = موجودی کالا در پایان دوره + بھای تمام شده کالای فروش رفتھ
برای تعیین بھای تمام شده کالای خریداری شده
سود ناخالص:
عبارت است از مازاد فروش خالص نسبت بھ بھای تمام شده كالای فروش رفتھ.
ھزینه ھای عملیاتی:
سومین جزء در محاسبھ سود ویژه مؤسسات بازرگانی می باشد، مانند ھزینھ حقوق كاركنان.
٣٨

39. www.TXT.ir اصول حسابداری
صورتحساب سود و زیان طبقه بندی شده:
برای محاسبھ صورتحساب سود و زیان، ابتدا بھای تمام شده كالای فروش رفتھ از فروش خالص كسر
می گردد و مبلغ سود ناخالص بھ دست می آید. سپس ھزینھ ھای عملیاتی بھ تفكیک نوشتھ شده و
مجموع آن از سود ناخالص كسر می گردد تا سود یا زیان خالص بھ دست آید.
٣٩
اصلاح حساب ھا:
برای اصلاح حساب ھا دو ثبت انجام می شود:
١- ثبت حذف مبلغ موجودی كالای اول دوره: مانده حساب موجودی كالا در حساب خلاصھ سود و
زیان بدھكار و در حساب موجودی كالا بستانكار می شود.
٢- ثبت مبلغ موجودی كالای پایان دوره: حساب موجودی كالا بھ میزان موجودی كالای پایان دوره
بدھكار و خلاصھ سود و زیان بستانكار می شود.
بستن حساب ھای موقت:
ترتیب بستن حساب ھای موقت در مؤسسات بازرگانی مانند مؤسسات خدماتی انجام می گیرد.
مثال) تراز آزمایشی زیر در پایان دومین سال فعالیت و قبل از انجام اصلاحات پایان دوره بھ شرح
زیر می باشد.
بازرگانی نیرو
تراز آزمایشی اصلاح نشده
٢٩ اسفند ١٣٧٦
شماره
حساب
نام حساب
مانده حساب
بدھكار بستانكار
١٠١
١٠٢
١٠٣
١٠٤
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
موجودی كالا
موجودی ملزومات
١٨٥٠٠٠٠
٣٧٥٠٠٠٠
٤٣٤٥٠٠٠
٧٢٠٠٠٠

40. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٠
١٠٥
١٠۶
١١١
١١٢
٢٠١
٢٠٢
٣٠١
٣٠٢
٤٠١
٤٠٢
٤٠٣
٥٠١
٥٠٢
٥٠٣
٥٠٤
٥٠٥
٥٠۶
٥٠٧
٥٠٨
٥٠٩
پیش پرداخت اجاره
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ
وسایط نقلیھ
حساب ھای پرداختنی
وام پرداختنی
سرمایھ آقای بھنام پور
برداشت
فروش كالا
برگشت از فروش و تخفیفات
تخفیفات نقدی فروش
خرید كالا
برگشت از خرید و تخفیفات
ھزینھ حمل كالای خریداری شده
تخفیفات نقدی خرید
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ پذیرایی
ھزینھ بیمھ وسایط نقلیھ
ھزینھ ملزومات مصرفی
٣٨٤٠٠٠٠
٢٢۶٠٠٠
٨٢٧٤٠٠٠
٤٠٨٠٠٠٠٠
٣٧٠٩٠٠٠
٢٨٢٠٠٠
۶١٠٠٠٠
٢١٥٠٠٠٠٠
٥٣٠٠٠٠
٧٩٤٥٠٠٠
٩٢٠٠٠٠
٣۶٢٥٠٠
_________
_________
١٣٠٠٠٠٠
٩١٠٠٠٠٠
٤١٤٨٠٠٠٠
٤٨٥٤٠٠٠٠
٣٢٢٧٠٠
٤٨٠٠٠٠

41. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤١
٥١٠
٥١١
٥١٢
ھزینھ آگھی و تبلیغات
ھزینھ حمل كالای فروش رفتھ
ھزینھ متفرقھ
٨٩٠٠٠٠
٥٤١٠٠٠
١٢٨٢٠٠
جمع ١٠١٢٢٢٧٠٠ ١٠١٢٢٢٧٠٠
سایر اطلاعات بھ شرح زیر می باشد:
٣٣٨٩٠٠٠ ﷼می باشد. ، ١) بھای تمام شده موجودی كالا در پایان اسفند ماه ١٣٧٦
٢) مبلغ پیش پرداخت اجاره مربوط بھ اجاره یک سال بازرگانی نیرو از اول آذر ماه ١٣٧٦ تا پایان
آبان ماه ١٣٧٧ می باشد.
٣) پیش پرداخت بیمھ مربوط بھ بیمھ نامھ یک سالھ وسایط نقلیھ می باشد. تاریخ شروع بیمھ نامھ اول
دی ماه ١٣٧٦ است.
٤) در پایانی سال ١٣٧٦ بھای تمام شده موجودی ملزومات ٣٦١٢٠٠ ﷼ارزیابی شد.
دفتر روزنامھ بازرگانی نیرو
تاریخ نام حساب عطف بدھكار بستانكار

42. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٢
١٣٧٦
٢٩ اسفند ماه
٢٩ اسفند ماه
٢٩ اسفند ماه
٢٩ اسفند ماه
٢٩ اسفند ماه
خلاصھ سود و زیان
موجودی كالا
حذف مبلغ موجودی كالای اول دوره
موجودی كالا
خلاصھ سود و زیان
ثبت موجودی كالای پایان دوره
ھزینھ اجاره
پیش پرداخت اجاره
اصلاح حساب پیش پرداخت اجاره
ھزینھ بیمھ وسایط نقلیھ
پیش پرداخت بیمھ
اصلاح حساب پیش پرداخت بیمھ
ھزینھ ملزومات مصرفی
موجودی ملزومات مصرفی
اصلاح حساب موجودی
ملزومات
٤٣٤٥٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٨٨٠٠٠٠(١)
٥۶٥٠٠
٣٥٨٨٠٠
٤٣٤٥٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٨٨٠٠٠٠(١)
٥۶٥٠٠
٣٥٨٨٠٠
٨٨٠٠٠٠ = ١٢/٤ = ٢٦٤٠٠٠٠ (١
٥٦٥٠٠ = ١٢/٣ = ٢٦٤٠٠٠٠ (٢
٣٥٨٨٠٠ = ٣٦١٢٠٠ - ٧٢٠٠٠٠(٣
بازرگانی نیرو

43. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٣
تراز آزمایشی اصلاح شده
٢٩ اسفند ١٣٧٦
شماره حساب نام حساب
مانده حساب
بدھكار بستانكار
١٠١
١٠٢
١٠٣
١٠٤
١٠٥
١٠۶
١١١
١١٢
٢٠١
٢٠٢
٣٠١
٣٠٢
٣٠٣
٤٠١
٤٠٢
٤٠٣
٥٠١
٥٠٢
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
موجودی كالا
موجودی ملزومات
پیش پرداخت اجاره
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ
وسایط نقلیھ
حساب ھای پرداختنی
وام پرداختنی
سرمایھ آقای بھنام پور
برداشت
خلاصھ سود و زیان
فروش كالا
برگشت از فروش و تخفیفات
تخفیفات نقدی فروش
خرید كالا
برگشت از خرید و تخفیفات
١٨٥٠٠٠٠
٣٧٥٠٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٣۶١٢٠٠
١٧۶٠٠٠٠
١۶٩٥٠٠
٨٢٧٤٠٠٠
٤٠٨٠٠٠٠٠
٣٧٠٩٠٠٠
٤٣٤٥٠٠٠
٢٨٢٠٠٠
۶١٠٠٠٠
٢١٥٠٠٠٠٠
١٣٠٠٠٠٠
٩١٠٠٠٠٠
٤١٤٨٠٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٤٨٥٤٠٠٠٠
٣٢٢٧٠٠

44. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٤
٥٠٣
٥٠٤
٥٠٥
٥٠۶
٥٠٧
٥٠٨
٥٠٩
٥١٠
٥١١
٥١٢
٥١٣
ھزینھ حمل كالای خریداری شده
تخفیفات نقدی خرید
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ اجاره
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ پذیرایی
ھزینھ بیمھ وسایط نقلیھ
ھزینھ ملزومات مصرفی
ھزینھ آگھی و تبلیغات
ھزینھ حمل كالای فروش رفتھ
ھزینھ متفرقھ
٥٣٠٠٠٠
٧٩٤٥٠٠٠
٢٠٨٠٠٠٠
٩٢٠٠٠٠
٣۶٢٥٠٠
٥۶٥٠٠
٣٥٨٨٠٠
٨٩٠٠٠٠
٥٤١٠٠٠
١٢٨٢٠٠
٤٨٠٠٠٠
جمع ١٠٤۶١۶٧٠٠ ١٠٤۶١۶٧٠٠
پس از اصلاح حساب ھا می توان صورت ھای مالی را تھیھ نمود.
بازرگانی نیرو
صورتحساب سود و زیان
برای سال مالی منتھی بھ ٢٩ اسفندماه ١٣٧٦
فروش خالص: ٤٨٥٤٠٠٠٠

45. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٥
فروش
كسر می شود: برگشت از فروش و
تخفیفات
تخفیفات نقدی فروش
فروش خالص
بھای تمام شده كالای فروش رفتھ:
موجودی كالا در اول در اول دوره
خرید كالا
كسر می شود: برگشت از خرید و
تخفیفات
تخفیفات نقدی خرید
خرید خالص
اضافھ می شود: ھزینھ حمل كالای
خریداری شده
بھای تمام شده كالای خریداری شده
بھای تمام شده كالای آماده برای فروش
كسر می شود: موجودی كالا در پایان
دوره
بھای تمام شده كالای فروش رفتھ
سود ناخالص
ھزینھ ھای عملیاتی:
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ اجاره
٣٢٢٧٠٠
٤٨٠٠٠٠
٢١٥٠٠٠٠٠
٨٠٢٧٠٠
٢٠۶٩٧٣٠٠
٥٣٠٠٠٠
٢٨٢٠٠٠
۶١٠٠٠٠
٤٣٤٥٠٠٠
٢١٢٢٧٣٠٠
٢٥٥٧٢٣٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٨٩٢٠٠٠
٤٧۶٤٨٠٠٠
٢٢١٨٣٣٠٠
٢٥٤۶٤٧٠٠

46. www.TXT.ir اصول حسابداری
١٢١٨٢٧٠٠
٥٣۶۶٢٧٠٠
( كسر می شود برداشت آقای بھنام پور ( ٣٧٠٩٠٠٠
سرمایھ آقای بھنام پور در پایان سال ٤٩٩٥٣٧٠٠ ١٣٧۶
٤٦
ھزینھ آب، برق و تلفن
ھزینھ پذیرایی
ھزینھ بیمھ وسایط نقلیھ
ھزینھ ملزومات مصرفی
ھزینھ آگھی و تبلیغات
ھزینھ حمل كالای فروش رفتھ
ھزینھ متفرقھ
جمع ھزینھ ھای عملیات
سود خالص
٧٩٤٥٠٠٠
٢٠٨٠٠٠٠
٩٢٠٠٠٠
٣۶٢٥٠٠
٥۶٥٠٠
٣٥٨٨٠٠
٨٩٠٠٠٠
٥٤١٠٠٠
١٢٨٢٠٠
١٣٢٨٢٠٠٠
١٢١٨٢٧٠٠
بازرگانی نیرو
صورتحساب سرمایھ
٢٩ اسفند ١٣٧٦
﷼
سرمایھ آقای بھنام پور در اول دوره ١٨٢٨٠٠٠٠
اضافھ می شود: سرمایھ گذاری طی دوره
٢٣٢٠٠٠٠٠
٤١٤٨٠٠٠٠
اضافھ می شود: سود خالص

47. www.TXT.ir اصول حسابداری
WWW.TXT.IR
٤٧
بازرگانی نیرو
ترازنامھ
بھ تاریخ ٢٩ اسفند ماه ١٣٧٦
(ارقام بھ ﷼)
دارائی ھا
بدھی ھا
نقد و بانك ١٨٥٠٠٠٠
حساب ھای دریافتی ٣٧٥٠٠٠٠
حسابھای پرداختن ١٣٠٠٠٠٠
موجودی كالا ٣٣٨٩٠٠٠
موجودی ملزومات ٣۶١٢٠٠ وام پرداختنی ٩١٠٠٠٠٠
پیش پرداخت اجاره ١٧۶٠٠٠٠ جمع بدھی ھا ١٠٤٠٠٠٠٠
پیش پرداخت بیمھ ١٦٩٥٠٠
حقوق مالی مالك:
اثاثھ ٨٢٧٤٠٠٠
وسایط نقلیھ ٤٠٨٠٠٠٠٠
۶٠٣٥٣٧٠٠
سرمایھ آقای بھنام پور ٤٩٩٥٣٧٠٠
در پایان سال ١٣٧۶
جمع بدھی ھا و حقوق مالی مالك ۶٠٣٥٣٧٠٠
بستن حساب ھای موقت بھ شرح زیر انجام می گیرد:
دفتر روزنامھ بازرگانی نیرو
تاریخ عطف بدھكار بستانكار
١٣٧٦
٢٩
اسفند
ماه
فروش كالا
برگشت از خرید و تخفیفات
تخفیفات نقدی خرید
خلاصھ سود و زیان
بستن حساب ھای فروش و حساب
٤٨٥٤٠٠٠٠
٣٢٢٧٠٠
٤٨٠٠٠٠
٤٩٣٤٢٧٠٠

48. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٨
٢٩
اسفند
ماه
٢٩
ھای كاھنده خرید
خلاصھ سود و زیان
خرید كالا
ھزینھ حمل كالای خریداری شده
برگشت از فروش و تخفیفات
تخفیفات نقدی فروش
بستن حساب خرید و حساب ھای
كاھنده فروش
خلاصھ سود و زیان
ھزینھ حقوق كاركنان
ھزینھ اجاره
ھزینھ آب و برق و تلفن
ھزینھ پذیرایی
ھزینھ بیمھ وسایط نقلیھ
ھزینھ آگھی و تبلیغات
ھزینھ ملزومات مصرفی
ھزینھ حمل كالای فروش رفتھ
ھزینھ متفرقھ
بستن حساب ھای ھزینھ
سرمایھ آقای بھنام پور
برداشت
بستن حساب برداشت
٢٢٩٢٢٠٠٠
١٣٢٨٢٥٠٠
٣٧٠٩٠٠٠
٢١٥٠٠٠٠٠
٥٣٠٠٠٠
٢٨٢٠٠٠
۶١٠٠٠٠
٧٩٤٥٠٠٠
٢٠٨٠٠٠٠
٩٢٠٠٠٠
٣۶٢٥٠٠
٥۶٥٠٠
٨٩٠٠٠٠
٣٥٨٨٠٠
٥٤١٠٠٠
١٢٨٢٠٠

49. www.TXT.ir اصول حسابداری
٤٩
اسفند
ماه
خلاصھ سود و زیان
سرمایھ آقای بھنام پور
بستن حساب خلاصھ سود و زیان ١٢١٨٢٧٠٠
٣٧٠٩٠٠٠
١٢١٨٢٧٠٠
بازرگانی نیرو
تراز آزمایشی اختتامی
٢٩ اسفند ماه ١٣٧٦
شماره حساب نام حساب
مانده حساب
بدھكار بستانكار
١٠١
١٠٢
١٠٣
١٠٤
١٠٥
١٠۶
١١١
١١٢
٢٠١
٢٠٢
٣٠١
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
موجودی كالا
موجودی ملزومات
پیش پرداخت اجاره
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ
وسایط نقلیھ
حساب ھای پرداختنی
وام پرداختنی
سرمایھ آقای بھنام پور
١٨٥٠٠٠٠
٣٧٥٠٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٣۶١٢٠٠
١٧۶٠٠٠٠
١۶٩٥٠٠
٨٢٧٤٠٠٠
٤٠٨٠٠٠٠٠
١٣٠٠٠٠٠
٩١٠٠٠٠٠
جمع ۶٠٣٥٣٧٠٠ ۶٠٣٥٣٧٠٠

50. www.TXT.ir اصول حسابداری
٥٠
« بستن حساب ھای دائمی »
تاریخ شرح عطف بدھكار بستانكار
١٣٧٦
٢٩ اسفند ماه
تراز اختتامی
نقد و بانك
حساب ھای دریافتنی
موجودی كالا
موجودی ملزومات
پیش پرداخت اجاره
پیش پرداخت بیمھ
اثاثھ
وسایط نقلیھ
بستن حساب ھای دارائی
سرمایھ آقای بھنام پور
حساب ھای پرداختنی
وام پرداختنی
تراز اختتامی
بستن حساب ھای بدھی و حساب
سرمایھ
۶٠٣٥٣٧٠٠
٤٩٩٥٣٧٠٠
١٣٠٠٠٠٠
٩١٠٠٠٠٠
١٨٥٠٠٠٠
٣٧٥٠٠٠٠
٣٣٨٩٠٠٠
٣۶١٢٠٠
١٧۶٠٠٠٠
١۶٩٥٠٠
٨٢٧٤٠٠٠
٤٠٨٠٠٠٠٠
۶٠٣٥٣٧٠٠
پرسشھا
١- صورتحساب سود و زیان طبقھ بندی شده چیست؟

51. www.TXT.ir اصول حسابداری
مراحل مختلف محاسبھ سود خالص در صورتحساب سود و زیان خلاصھ می شود. ابتدا بھای تمام شده
كالای فروش رفتھ از فروش خالص كسر و مبلغ سود ناخالص بدست می آید. سپس ھزینھ ھای
عملیاتی بھ تفكیك نوشتھ شده و مجموع آن از سود ناخالص كسر می گردد تا سود یا زیان خالص بھ
دست آید.
در ھر یك از موارد زیر داخل پرانتز اصطلاح مناسب بنویسید؟
١) خرید خالص = خرید كالا - (برگشت از خرید وتخفیفات) - (تخفیفات نقدی وغیر نقدی)
٢) سود ناخالص = (ھزینھ ھای عملیاتی) + سود خالص
فصل ھشتم – روشھای ارزیابی موجودی كالا
حسابداران باید با استفاده از نظام حسابداری مناسب اطلاعات مربوط بھ موجودی كالا را ثبت و
نگھداری كنند. موجودی كالا مستقیماً در ھر دو صورتحساب تراز نامھ و سود و زیان اثر می گذارد.
موجودی كالا در تراز نامھ بھ عنوان یك دارائی نوشتھ می شود و در صورتحساب سود و زیان برای
محاسبھ بھای تمام شده كالای فروش رفتھ استفاده می گردد.
ارزیابی (تعیین بھای تمام شده) موجودی كالای پایان دوره در دو مرحلھ انجام می گیرد:
١- تعیین مقدار واقعی موجودی ھا (انبار گرانی):
تعیین مقدار واقعی موجودی كالای متعلق بھ یك مؤسسھ در یك زمان معین.
اقلام زیر جزء موجودی ھای كالای پایان دوره منظور خواھند شد.
موجودی ھایی كھ در پایان دوره مالی در فروشگاه یا انبار واحد تجاری باقی مانده است.
موجودی ھایی كھ نزد شعبھ ھا یا نمایندگی ھای واحد تجاری نگھداری می شود.
موجودی ھایی كھ بھ عنوان امانت نزد افراد یا مؤسسات دیگر باقی مانده است.
ثبت شده اند اعم از اینكھ بھ مؤسسھ رسیده یا « خرید » كالاھایی كھ خریداری شده اند و در حساب
نرسیده باشند.
٥١
٢- تعیین بھای تمام شده ھر واحد از موجودی ھا:
تعداد واحدھای موجودی كالا در پایان دوره = بھای تمام شده موجودی كالا χ بھای تمام شده ھر واحد
در پایان دوره
تعداد واحدھای كالای فروش رفتھ = بھای تمام شده كالای فروش رفتھ χ بھای تمام شده ھر واحد
روشھای ارزیابی موجودی كالا:
١- روش اولین صادره از اولین وارده:

52. www.TXT.ir اصول حسابداری
در این روش گردش بھای تمام شده بھ گونھ ای كھ قدیمی ترین كالاھای خریداری شده، قبل از سایر
كالاھا بھ فروش می رسد و بھ عبارت دیگر بھای تمام شده كالای فروش رفتھ از قیمتھای خرید قدیمی
محاسبھ می شود.
مثال: اطلاعات زیر از گردش یك نوع كفش ورزشی سال ١٣٧٩ در فروشگاه برنا در دست است.
شرح مقدار- واحد قیمت واحد
٥٢
(﷼) مبلغ
موجودی كالای اول دوره ٨٠٠٠٠٠٠ ٨٠٠٠٠ ١٠٠
٤٥٠٠٠٠٠ ٩٠٠٠٠ ٥٠ ٢/ خرید اول بھ تاریخ ٤
٥٠٠٠٠٠٠ ١٠٠٠٠٠ ٥٠ ٥/ خرید دوم بھ تاریخ ٢
۶٠٠٠٠٠٠ ١٢٠٠٠٠ ٥٠ ٧/ خرید سوم بھ تاریخ ٨
۶٥٠٠٠٠٠ ١٣٠٠٠٠ ٥٠ ١/ خرید چھارم بھ تاریخ ١٢
كالای آماده برای فروش ٣٠٠
٣٠٠٠٠٠٠٠ ( موجودی كالا در پایان دوره ( ١٢٠
كالای فروش رفتھ ١٨٠
﷼ ۶٥٠٠٠٠٠ (﷼ ٥٠ واحد از خرید چھارم (ھر واحد ١٣٠٠٠٠
﷼۶٠٠٠٠٠٠ (﷼ ٥٠ واحد از خرید سوم (ھر واحد ١٢٠٠٠٠
﷼٢٠٠٠٠٠٠ (﷼ ٢٠ واحد از خرید دوم (ھر واحد ١٠٠٠٠٠
١٢٠ واحد موجودی پایان دوره ١٤٥٠٠٠٠٠
جدول زیر نشان دھنده گردش بھای تمام شده در روش اولین صادره از اولین وارده است:

53. www.TXT.ir اصول حسابداری
٢- روش اولین صادره از آخرین وارده:
گردش بھای تمام شده مبتنی است بر این كھ آخرین و جدیدترین كالای خریداری شده قبل از سایر كالا
ھا بھ فروش می رسد و بھای تمام شده موجودی پایان دوره بر مبنای قیمت ھای خرید قدیمی محاسبھ
می شود.
٥٣

54. www.TXT.ir اصول حسابداری
مثال) از اطلاعات مثال قبل استفاده می كنیم.
محاسبھ ارزش موجودی پایان دوره در روش اولین صادره از آخرین وارده
﷼٨٠٠٠٠٠٠ (﷼ ١٠٠ واحد ارزش موجودی اول دوره (ھر واحد ٨٠٠٠٠
﷼١٨٠٠٠٠٠ (﷼ ٢٠ واحد از خرید اول (ھر واحد ٩٠٠٠٠
١٢٠ واحد ارزش موجودی پایان دوره ٩٨٠٠٠٠٠
٥٤

55. www.TXT.ir اصول حسابداری
٥٥
محاسبه گردش بھای تمام شده
٣- روش میانگین موزون:
گردش بھای تمام شده بھ گونھ ای است كھ كالای فروش رفتھ، تركیبی از قیمت ھای خرید قدیمی و
خریدھای جدید می باشد.

56. www.TXT.ir اصول حسابداری
مقدار كالای آماده برای فروش / بھای تمام شده كالای آماده برای فروش= بھای میانگین موزون ھر
واحد
٥٦
١٠٠٠٠٠ = ٣٠٠ / ٣٠٠٠٠٠٠٠
٤- روش شناسائی ویژه:
در این روش باید مشخص كرد كھ موجودی كالای پایان دوره از كدام قیمت ھای خرید می باشد. این
روش بیشتر در مؤسساتی بھ كار می رود كھ اقلام كالای آنھا محدود است و ارزش نسبتاً بالائی دارد.
روشھای برآورد ارزش موجودی كالا
١- روش سود ناخالص
در این روش بدون موجودی برداری واقعی و صرفاً با استفاده از اطلاعات موجود در دفاتر
حسابداری می توان ارزش برآوردی موجودی ھا را محاسبھ كرد و فرض بر این است كھ نسبت
(درصد) سود ناخالص بھ فروش خالص واحد تجاری از یك دوره بھ دوره بعد یكسان می باشد.
مثال) اطلاعات مربوط بھ دوچرخھ مدل كوھستان در دوچرخھ فروشی البرز برای سال ١٣٧٩ بھ
شرح زیر در دست است:
﷼ فروش خالص ٣٠٠٠٠٠٠٠
﷼ موجودی كالای اول سال ٥٠٠٠٠٠٠٠
﷼ بھای تمام شده كالای خریداری شده طی سال ٢٠٠٠٠٠٠٠
نسبت برآوردی سود ناخالص بھ فروش ٤٠ درصد
محاسبھ موجودی كالای پایان سال ١٣٧٩ با استفاده از روش سود ناخالص بھ شرح زیر خواھد بود:
﷼ موجودی كالای دوره ٥٠٠٠٠٠٠٠
﷼ بھای تمام شده كالای خریداری شده ٢٠٠٠٠٠٠٠
﷼ بھای تمام شده كالای آماده برای فروش ٧ ٠٠٠٠٠٠٠
﷼ فروش خالص ٣٠٠٠٠٠٠٠
كسر می شود: سود ناخالص برآوردی
(٣٠٠٠٠٠٠٠ *٤٠%) = ١٢٠٠٠٠٠٠
﷼ بھای تمام شده كالای فروش رفتھ (برآوردی) ١٨٠٠٠٠٠٠
﷼ موجودی كالای پایان دوره (برآوردی) ٥٢٠٠٠٠٠٠
٢- روش قیمت ھای خرده فروشی:
برای استفاده از روش قیمت ھای خرده فروشی اسناد و مدارك واحد تجاری باید بھ گونھ ای ثبت شوند

57. www.TXT.ir اصول حسابداری
كھ اطلاعات مربوط بھ موجودی كالای ابتدای دوره و خریدھای طی دوره بر حسب قیمت ھای تمام
شده و ھمچنین قیمت ھای خرده فروشی قابل دسترسی باشد.
مثال) اطلاعات زیر مربوط بھ یكی از اقلام مواد شوینده فروشگاه نظیف طی سال ١٣ ٧٩ در دست
است:
قیمت تمام شده قیمت خرده فروشی
موجودی كالای اول دوره ٣۶٠٠٠٠٠٠ ٢٢٣٢٠٠٠٠
WWW.TXT.IR
٥٧
بھای تمام شده
کالای خریداری شده
۶٤٠٠٠٠٠٠ ٣٩۶٨٠٠٠٠
فروش خالص ٧٠٠٠٠٠٠٠
برآورد بھای تمام شده موجودی كالای پایان دوره با استفاده از روش قیمتھای خرده فروشی بھ شرح
زیر انجام می گیرد.
قیمت تمام شده قیمت خرده فروشی
موجودی کالای اول دوره ٣٦٠٠٠٠٠٠ ٢٢٣٢٠٠٠٠
بھای تمام شده کالای خریداری شده طی
دوره ٦٤٠٠٠٠٠٠ ٣٩٦٨٠٠٠٠
١٠٠٠٠٠٠٠٠٠ ٦٢٠٠٠٠٠٠
نسبت بھای تمام شده بھ قیمت خرده
(١٠٠٠٠٠٠/٦٢٠٠٠٠٠٠= فروشی(% ٦٢
کسر میشود:فروش خالص بھ قیمت خرده
فروشی ٧٠٠٠٠٠٠٠
موجودی کالای پایان دوره بھ قیمت خورده
فروشی ٣٠٠٠٠٠٠٠
موجودی كالا در پایان دوره بھ قیمت تمام
شده (برآوردی)
(٣٠٠٠٠٠٠٠*٦٢%)
١٨٦٠٠٠٠٠
ثبت ادواری:
در این روش حساب موجودی كالا در طول دوره مالی فعالیت ندارد و تا پایان دوره مالی بدون تغییر
باقی می ماند و سپس با انجام دو ثبت اصلاحی ابتدا مبلغ موجودی كالای در ابتدای دوره، از این

58. www.TXT.ir اصول حسابداری
حساب حذف و سپس مبلغ موجودی كالای پایان دوره، در این حساب بدھكار می شود.
ثبت دائمی:
در این روش برای ثبت رویدادھای مرتبط با موجودی كالا، از حساب موجودی كالا استفاده می شود.
این حساب طی دوره مالی با افزایش موجودی كالا و كاھش موجودی كالا بنا بھ مورد بدھكار و
بستانكار می شود.
كارت حسابداری كالا:
بھ منظور ثبت و نگھداری اطلاعات تفصیلی مربوط بھ افزایش یا كاھش ھر یك از اقلام موجودی كالا
استفاده می كنند و بھ « كارت حسابداری كالا » در روش ثبت دائمی، از فرمھا یا برگھ ھایی بھ نام
منزلھ حساب ھای معین موجودی كالا در دفتر كل تلقی می شود.
نمونھ ای از كارت حسابداری كالا در شكل زیر ارائھ شده است.
كارت حسابداری كالا
نام كالا: روش ارزیابی
شماره كالا:
واحد:
تاریخ خرید (وارده) كالای فروش رفتھ (صادره) موجودی (باقیمانده)
تاریخ مقدار بھای
واحد مبلغ مقدار بھای
واحد مبلغ بھای
واحد مقدار مبلغ
٥٨
روشھای ارزیابی موجودی كالا:
١- روش اولین صادره از اولین وارده:

59. www.TXT.ir اصول حسابداری
در این روش فرض بر این است كھ گردش بھای تمام شده بھ ترتیب وقوع خریدھا می باشد. یعنی ابتدا
موجودی ھای قدیمی خارج می گردد و آنچھ كھ باقی مانده بھ قیمت آخرین خریدھا مربوط می باشد.
مثال) اطلاعات زیر مربوط بھ گردش یك نوع ماشین حساب جیبی در فروشگاه نوشت افزار پژوھش
طی فروردین سال ١٣٧٩ می باشد:
تاریخ شرح تعداد – واحد بھای تمام شده، یك واحد
واحد مبلغ مقدار بھای
واحد مبلغ مقدار بھای
واحد مبلغ
٥٩
(﷼)
بھای فروش یك واحد
(﷼)
١فروردین
٥ فروردین
١٠ فروردین
٢٢ فروردین
٢٨ فروردین
٣١ فروردین
موجودی اول دوره
فروش
خرید
فروش
فروش
خرید
١٠
٧
٨
٤
٢
١٠
٢٠٠٠٠
٢١٠٠٠
٢٢٠٠٠
٢٣٠٠٠
٢٤٠٠٠
٢٤٥٠٠٠
كارت حسابداری كالا
نام كالا: ماشین حساب جیبی روش ارزیابی: اولین صادره از اولین وارده
شماره كالا: ١١٥٥٤
واحد:
تاریخ شرح
خرید (وارده) كالای فروش رفتھ
(صادره) موجودی
مقدار بھای
١٣٧٩
١/١
موجودی
اول
دوره
٢٠٠٠٠٠٢٠٠٠٠ ١٠
٥ حوالھ /١
انبار ۶٠٠٠٠ ٢٠٠٠٠ ٣ ١٤٠٠٠٠٢٠٠٠٠ ٧ ٦٥
١٠ رسید /١
انبار ٢١٠٠٠ ٨ ٣٤
٣
٨
٢٠٠٠٠
٢١٠٠٠
٢٢٨٠٠٠
٢٢ حوالھ ١٤٧٠٠٠٢١٠٠٠ ٧ ٨١٠٠٠ ٢٠٠٠٠ ٣ /١

60. www.TXT.ir اصول حسابداری
٦٠
انبار ٦٦
٢١٠٠٠ ١
٢٨ حوالھ /١
انبار ١٠٥٠٠٠٢١٠٠٠ ٥ ٤٢٠٠٠ ٢١٠٠٠ ٢ ٦٧
٣١ رسید /١
انبار ٢٢٠٠٠٠ ٢٢٠٠٠ ١٠ ٣٥
٥
١٠
٢١٠٠٠
٢٢٠٠٠
٣٢٥٠٠٠
نحوه ثبت حساب ھا در دفتر روزنامھ و دفتر كل بھ شكل زیر صورت می گیرد. (فرض می كنیم
﷼ خریدھا و فروشھا بھ طور نقد است و مانده حساب نقد و بانك در ابتدای دوره معادل ٣٠٠٠٠٠
می باشد):
تاریخ شرح عطف بدھكار بستانكار
١/٥
١/٥
١/١٠
٢٢/١
نقد و بانك
فروش كالا
فروش نقدی ھفت دستگاه ماشین حساب جیبی
بھای تمام شده كالای فروش رفتھ
موجودی كالا
كاھش موجودی كالا بابت فروش كالا
موجودی كالا
نقد و بانك
خرید نقدی ھشت دستگاه ماشین حساب جیبی
نقد و بانك
فروش كالا
فروش نقدی چھار دستگاه ماشین حساب جیبی
١۶١٠٠٠ (١)
١٤٠٠٠٠ (٢)
١۶٨٠٠٠(٣)
٩۶٠٠٠ (٤)
٨١٠٠٠(٥)
١۶١٠٠٠ (١)
١٤٠٠٠٠(٢)
١۶٨٠٠٠(٣)
٩۶٠٠٠(٤)