Oinarrizko abilezietatik abilezia fisikoetara

2.- Oinarrizko abilezia motoreetatik
heldutasuneko motrizitatera

2.- Oinarrizko abilezia motoreetatik heldutasuneko
motrizitatera

Sarrera:
– Oinarrizko abilezia motoreak 2 urtetatik 7-8 urtetara garatzen
dira.
– Beharrezkoa izango da haurrek, desplazatzeko eta
orekatzeko zein esku eta hankekin objetuak modu
ezberdinetan mugitzek gaitasuna izatea, abilezia motore
konplexuak era egokian barneratzeko.
– Joko-jolas eta kiroletan modu egoki batean parte hartzeko
kontrol motore eta antolaketa espazio temporal egokia izatea
beharrezkoa izango da.

motrizitatera

Oinarrizko abilezia motoreak asko ikertu izan dira.
Hasieran umeak gorputz zati ezberdinak “izozten
ditu”, beste gorputz atal batzu mugitzeko > ondoren
mugimendu geroz eta koordinatuagoak burutzen dira.
Oinarrizko abilezia motoreak ondorengo moduan
sailkaptu daitezke:

1. Lokomozioa eskatzen duten oinarrizko abilezia motoreak.
2. Oreka eta posizio aldaketa eskatzen dituzten abilezia motoreak
3. Objetun erabilera edo kontrola eskatzen duten abilezia motoreak.
4. 3 aurrekoen konbinaketa.

motrizitatera (LOKOMOZIOA)

Lokomozioaren oinarrizko patroiatan daude:
ibiltzea, lasterketa eta beraien arteko
konbinazioak.

Hauen eboluzioa bizitza osoan zehar burutzen
da.

motrizitatera (LOKOMOZIOA: ibiltzea)

Normalean lehenago eseri eta lau hanketan
ibiltzen direnak, lehenago ikasiko dute ibiltzen.
Umearen gorputz estruktura eta grasa kopuruak
ere eragina du ibiltzen ikasten hasteko orduan.
Ibiltzean momentu batzuetan gorputz pisuaren
%80-a oin batean mantendu behar da =
UMEARENTZAKO ZAILTASUNA.


Hasierako pausuen ezaugarri orokorrak:

– Oinak asko zabaltzen dituzte, kanpo aldera bideratzen eta
zuzen oinarritzen lurrean
– Oreka konstanteki bilatzen dute.
– Eskuak separatuta.
– Gogortasunez, bapatean eta erreflexu moduko mugimenduak
burutzen dituzte.
– ASKOTAN ERORTZEN DIRENEZ: sorbaldak igotzen dituzte,
hankak zabaldu eta oinak begiratu.


Ezaugarri orokorrak:
– Beste abileziak ez bezala ez dauka kronologia
zehazturik.

– Lehen azaldu eta garatzen den oinarrizko abilezia
motorea da.


Ibileraren ezaugarriak 2-3 urte artean:

– Beharrezkoak ez diren gihar asko erabiltzen dituzte.
– Oreka mantentzeko beharra.
– Energia gutxi ekoiztu dezakete.
– Poliki poliki oinak barru aldera kokatzen hasten dira.
– Zuzentasuna lortzen joaten dira.
– Besoak mugimendua laguntzen hasten dira.


Ibileraren ezaugarriak 3 urtetatik aurrera:

– Nolabaiteko automatismoa lortzen doa.
– Atentzio bisual gutxiago behar du.
– 4 urtatik aurrera ibilera armoniatsuago bat lortzen du,
besoak era egokian mugitzu eta oinak impultsorako
eta mantentze posiziorako mantentzen hasten da.


7 urterekin helduen ibilera eskuratzen da:

– Burua zuzen, tentsiorik gabe.
– Buruaren mugimenduen kontrola ibiltzean.
– Besoen mugimendu koordinatua.
– Alde bateko besoa kontrako aldeko zangoarekin batera
mugitzen da.
– Taloi punta trantsizio egoki bat burutzen da.
– Oinak ibileraren norabide berdinean kokaturik daude.
– Kadentziaren murrizpen bat ematen da eta abiaduraren
hazkuntza bat.
– Grabitate zentruaren gorabehera gutxiago nabaritzen dira.


Ibileraren aldaerak:

– 2 urte eta erdi inguruan desplazamendu laterala ematen
hasten da.
– Atzerakako desplazamendua eta taloi-punta erabilpena
beranduago ematen da normalean.
– Barandilatara igotzen 3 urte inguruan hasten da umea.
– Eskailerak igotzen adin antzekoan ematen hasten da
(hasieran oin bakoitza eskaloi bakoitzera igotzen)
– Eskailerak jaisten 4 urterekin hasten dira (hasieran atzeraka)

motrizitatera (LOKOMOZIOA: lasterketa)

Ezaugarri orokorrak:

– 6-8 km/h baino abiadura handiagoan burutzen diren
desplazamenduei deritzaie.
– Ibiltzeak baino koordinazio azkarragoa eskatzen du.
– Ibiltzerakin dagoen ezberdintasuna: aireko fase bat
dagoela da.
– Oinez ibiltzen ikasteko lehenengo pausoek
korrikaldiarekin antza handia daukate.


Lasterketaren EBOLUZIOA

HASIERAKO 6 URTE AZKEN FASEA HELDU PATROIAK EMAN DAITEZKEEN
FASEA (7-8 URTE) ZAILTASUNAK

Gogortasuna Lasterket Oraindik ere Gorputz enborra aurreraka kokatua Burua eta gorputz enborra
nabaritzen da a ekonomia indarraren Burua zuzen eta begirada aurreraka begira kontrolatzeko zailtasunak
mugimenduetan handiagoa hazkuntza Eskuak era librean mugitzen dira Burua flexionatuegi edo
hartzen nabariago bat luzatuegi.
dute ematen da Besoak kontrako zangoarekin batera mugitzen dira
Mugimenduaren eta ukalondoak flexionaturik eraman Gorputz enborra makurtuegi edo
indarrareki
hiperkontrol bat Zangoek gorputza aurreraka bideratzen dute tenteegi
ematen da n batera Alferrikako
Hanka bat indarra egiten ari den bitartean kontrakoa Gorputz enborraren alborakako
indarrak ekiditen errotazioa.
Abiadura dituzte aurreranzko ibilbidea darama
Oin librearen Belaunak gehiago altxatzen dira eta flexio handaigo Besoek gorputza gurutzatzen
ekintza mugatua aldaketak dute.
egiteko gai bat jasan lurrarekin kontaktu egitean
Oreka Besoetan tentsio gehiegi.
izanten hobetzen dute Zangoaren mugimenduak erlaxatuagoak dira
Besoak behartuta hasten dira Geldiketak eta norabide aldaketak menperatuak Pausu motzak eta disimetrikoak.
eramaten dituzte eta hauek Inpultso oinaren extentsio
dauda
beraien Palanken murriztua.
joko eta aprobetxamendu
Zangoen Pisuaren transferentzia ezegokia
desplazamendu jolasetan egokiago bat
ematen da Pausu pisutsu eta lauak
laterala ematen da aplikatzeko
Behe atal edo abdominaletan
indar falta


Korrikaldia zaildu dezaketen faktoreak:

– Gorputzaren egitura (somatotipoa)

– Flexibilitate ezak.

motrizitatera (LOKOMOZIOA: saltoa)

Saltoa: bi oinak batera airean dauden ekintza (oso laburra edo luzea izan
daiteke)
Oinez ibiltzea eta korrika egitea baino ekintza konplexuagoa da.
Kontutan izan: gorputz osoa airean jarri behar dela eta gorputz osoaren pisua
jasan behar dela erortzerakoan.


Lehenengo saltoa altura bat jaisten saiatzean
ematen da.
Momentu hortatik aurrera umeak salto
ezberdinak ikasten joaten da.
Gaitasun sensomotore eta oreka gaitasunaren
garapenarekin batera ematen da saltorako
gaitasunaren garapena.


Hasieratik gustatzen zaie umeei salto egitea.
Bi urte inguruan bi oinekin batera saltoak egiten
saiatzen dira (ZAILA EGITEN ZAIE).
Bi fase bereiztu daitezke:

• PRESTAKETA FASEA
• AIREKO FASEA


SALTOAREN EZAUGARRIAK
Hasieran 2 urterekin
Zangoen flexio handia Bi oinekin saltatzen hasten
ematen da dira; nahiz eta aldi berean
Besoak gora eta aurrera burutzko zailtasunak izan.
desplazatzen dituzte oreka Besoen mugimendu
bilatzeko muriztua eta gogortasun
Tentsio nabaria bizkar nabariarekin
aldean Beso eta zangoek kontrako
norantza jarraitzen dute


Saltorako gaitasunaren eboluzioa:

– 3 urterekin umeen %42-ak saltoa menperatzen du.
– 4,5 urterekin umeen %72-ak.
– 5 urterekin luzeera jauzien batazbestekoa 60-90 zm-
tan kokatzen dira


Saltoaren garapena autore ezberdinen ustez:

1. Altura batetik oina aurreratuz jaistea, saltoaren aurrekaria da.
2. Behe atalaren egokitzapen automatikoek babesa eskeintzen diote
haurrari.
3. Goi atalak lehenengo saltoetan freno bezela jokatzen dute behe
atalaren kontrako norantzan mugitzen delako.
4. Burua modu espontaneo baten mugitzen da, grabitate
zentruarekiko erlazio egoki bat mantentzeko.


Salto horizontala, haurraren garapena zehazteko modu
egoki bat izan daiteke:

– Indar ezberdinen aplikazio egokia eskatzen duelako.
– Erortzean kontrol posturalaren behar handi bat ematen
delako.


3 urterekin: 2-3 salto emateko gai.
5 urterekin: 10 salto jarraian egiteko gai
bihurtzen dira.


Saltoak modu ezegoki batean burutu daitezke:
– Gaitasun fisikoak egokiak ez badira.
– Umearen bildurragatik

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: baloiaren
jaurtiketa eta pasea)

Jaurtiketa: “objetu bat urruti uztea”
Faktore sozial eta kulturalen arabera jaurtiketa mota oso
ezberdinak daude.
Haurraren garapenerako funtsezko habilezietako bat da.
5-6 urterako umeen %74-a jaurtitzaile efizienteak dira.
6 hilabeteetan objetuekin lehenengo kontaktua ematen da.
21 hilabeterekin jaurtiketa gaitasuna oraindik garatu gabe dago.
2 urtetatik aurrera gaitasun honen garapen nabari bat ematen da


Gorputz atal ezberdinen ezaugariak jaurtiketa
ekintzetan:

1. 2-3 urterekin besoa guztiz luzatuta jaurtitzen da, ango eta gorputz
enborraren erabilpen minimo batekin.
2. 3 ½ urterekin gorputzaren errotazio handiago eta besoen
mugimendu zabalago batekin jaurtitzen dute.
3. 5-6 urterekin bi jaurtiketa mota aurkitu daitezke: jaurtitzen den beso
bereko zangoa aurreratzen dena-jaurtitzen den besoaren kontrako
zangoa aurreratzen denean.
4. 6. Urterako helduen patroi bera erabiltzen da.


Beheko jaurtiketa:

– Sorbalda gaineko jaurtiketa baina gutxiago
ikertua izan da.
– Kultura batzuetan oso gutxi erabilia izan da.
– Egipto garaian dagoeneko erabiltzen zen.
– Gaur egun bolo jokoetan adibidez erabiltzen
da.
– Zehaztasuna, abiadura eta distantzia baina
garrantzitsua da jaurtiketa mota hauetan


Jaurtiketaren zehaztasuna baldintzatuk duten
faktoreak:
– Jaurtitzailearen gaitasun morfologiko eta pertzeptibo-
motoreak.
– Jaurtigailaren ezaugarriak.
– Helburuaren ezaugarriak.
– Distantzia.
– ...

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: jaurtigaiak
harrapatzea)

Gehien erabiltzen den objetua baloia edo
pelotak dira.

harrapatzea)

Baloia jasotzen jakitea ezin bestekoa da joko eta jolas
askotan parte hartzeko.

Baloia jasotzea (atrapar):

– Mugikor baten ibilbidea geratu edo aldatzea suposatzen du.
– Eskuekin edo gorpupetzeko beste atalekin burutu daiteke.

harrapatzea)

Mugimenduak sinkronizatzea ezin bestekoa da
eta aurrikuspen gaitasuna garatua izatea.

harrapatzea)

Oinarrizko abilezia motore itxiak: korrika-salto.
Oinarrizko abilezia motore irekiak: beste
objetuekin erlazio bat dagoenean.

Oinarrizko abilezia motore irekiek gaitasun
pertzeptibo motoreen implikazio handiagoa
eskatzen dute

harrapatzea)

Jaurtigaiak harrapatzearen eboluzioa
3 urte 4 urte 5 urte Helduen harrapatze postura

Besoak kanasta Baloiak %50-ak Oinak objetuari begira
bezela jartzen hartzen hasten baloiak Zangoak paralelo eta berain artean tarte bat utziz (oin bat
dituzte eta helduak dira hartzen dituzte bestea baino aurreratuago egon daiteke)
beraietan baloia Ukondoak flexionaturik direla besoak aldamen batean edo
jartzea itxaroten aurreraturik
dute
Eskuak zabaldurik, objetuari begira eta erlajaturikk
Begiradarekin baloiaren ibilbidea jarraitzen da
Besoak objeturantz luzatzen dira
Baloi kontaktua eta hartzea aldi beran ematen dira
Baloiaren indarra malgutu egiten da

harrapatzea)

Baloi hartzean kontutan izan behar diren aspektuak:

– Baloiaren tamaina kontutan izan behar da.
– Zenbat eta baloi handiagoa zehaztasun gutxiago behar da.
– Objetuaren abiadura zenbat eta handiagoa izan: azkarrago
erreakzionatu behar da eta mina eragin dezake.
– Umeek erreakzio denbora murritzagoa dute.
– Berdin du zein abiaduratan desplazatu objetua, umeak
gehientan besoen abiadura berdina erabiliko duela (besoen
mugimendua objetuaren abiadurari 7. urte inguruan emango
da)

harrapatzea)

Jaurtigaiak harrapatzean ematen diren zailtasunak

Jaurtigaia harrapatu aurretik Jaurtigaia harrapatu ondoren

Baloiaren atzetik joan, nahiz lurrean nahiz Eskuak modu ezegokian jarri
mugimenduan egon. Baloia behar baino lehen edo beranduago
Baloian begirada ezin mantendu jasotzen saiatu
Kontrol postural ahula Baloia erori edo ondo ez eutsi
Beso eta eskuak posizio ez egokian Baloiak eskuetan errebotatzen du; hauek
Baloia hartzean begiak isten ditu gogorregi egoteagatik
Burua giratzen du, baloiak jo egingo Baloia bularraren kontra eutsi
duelakoan Ezin du baloiaren indarra murriztu
Gorputzaren postura ez egokitu

harrapatzea)

PRAKTIKA AHALIK
ETA ABERATSENA
IZAN BEHAR DA

harrapatzea)

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: golpeoak)

Umearengana datorren objetu bat (edozein
gorputz atalekin) aldentzea edo aurreraka
boatzea.

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: golpeoak)

Objetuak erabili daitezke:

Normalean modu asimetriko batean burutzen dira, hala ere kasu bakoitzen mugimendu simetrikoekin burutzen
dira:

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: golpeoak, goi
atala)

Hasierako fasearen ezaugarriak:

– Umea konturatzen da objetuak kolpatu ditzakela.
– Objetuekin ere kolpatu ditzakeela konturatzen da.
– Mugimenduak oso konplexuak dira: objetu batekin mugikorra
jo behar da.
– Zailtasuna ondorengo aldagaien araberakoa izango da:

• Objetuaren tamaina eta pisua.
• Umeari egokitzen den edo ez.
• Umearen eskuek ondo heldu dezaketen.
• Behartzen duen kolpe mota.

atala)

Kolpaketa bat ondo burutu dela esango da:
Kolpatu aurretik Kolpaterakoan
Oinen posizioa banandua denean Gorputzaren aurrerakako mugimendua

Gorputzaren posizioa jaurtigaiaren Pisuaren aldaketa atzetik aurrera
norabiden paraleloa denean
Kolperean jarraiketa hau bukatzean
Gorputzak atzerakako rotazioa denean

Objetuaren kontrol bisuala burutzen
denean

atala)

motrizitatera (OBJETUAREN ERABILERA: oinarekin
ostikoa)

Historikoki oinarekin baloia
kolpatzeari garrantzia gutxi
eman zaio.
Hala ere gure gizartean oso
erabilia da.
Baloia modu egoki batean
kolpatzeko pertzeptzio handia
behar da eta egokitzapen
espazio tenporala modu egoki
batean burutu

ostikoa)

Baloiareki burutzen den lehenengo kolpaketa berekin
txoke bat da, baloia geldi dagoenean.
Gaitasunak garatzen doazen heinean baloia
mugimenduan kolpatzeko gai izaten hasten dira.
• Baloi kolpaketaren eboluzioa:

– Lehenengo faseetan baloiarekiko txokea.
– 2. urte inguru hankarekin bultzatzen hasten dira.
– 5. urte ingururuan helduen patroi hantzekoa.

ostikoa)

• Williams-en arabera helduen kolpaketaren
ezaugarriak:
1. Oinarriko zangoaren aurrerakako pausoa.
2. Zango honen flexioa.
3. Kolpaketa oinaren atzerakako luzaketa eta belaunaren flexioa.
4. Iztarra lurrarekiko perpendikular dagoenean zango guztiaren
flexioa ematen da.
5. Baloia kolpatzean soin enborra atzeratu egiten da.
6. Kolpatzen duen oinaren aurkako besoa luzatzen da aurreraka.
7. Kolpaketa oinak baloiaren norantza bera jarraitzen du.
8. Kolperan jarraipena burutzean, oinarriturik dagoen zangoa altxatu
egiten da eta ondorioz gorputz osoa ere.

ostikoa)

ostikoa)

• Zenbat eta haurra garatuago egon:
– Gorputza hobeago kontrolatzen dute.
– Ziurtasun handiagoarekin kolpatzen dute.
– Baloiari norabide egokiagoa ematen diote

motrizitatera (kontrol posturala eta oreka)

• Kontrol posturala eta oreka nerbio sistema
zentralaren garapenarekin oso loturik daude.
• 30 hilabetetik aurrera aztertzen hasten da.
• Azterketa hauek burutzeko erabili daitezkeen
frogak:

– Oin baten gainean oreka mantentzea.
– Marra baten gainean ibiltezea


• 3 urterekin marra gainean ibiltzean oin bat
aurreratzen dute pauso guztietan (oin berdina
aurreratu; eskailerak igotzen hasten direnean
bezela)

• 4 urte inguruan marra makurtuen gaienan
ibiltzeko gai izaten hasten da eta oreka barren
gainean ibiltzen hasi.


• Orekan eragina izan dezaketen faktoreak:

– Heuspen oinarria (base de sustentación)
– Grabitate zentruaren altura.
– Oinarri kopurua.
– Lurrarekiko altuera.
– Oinarriaren estabilitatea.
– Lokomozio mota.


• Kontrol postural eta oreka egokia ezinbestekoa izango
da:

– Lurretik azkar zutitzeko.
– Giroak burutzeko.
– Txilipurdiak egiteko.

Berez oinarrizko abilezia bat ez dena; abilezia motoreak asko
baldintzatzen ditu

motrizitatera (gaitasun motoreen fintzea)

• Nerabezaroak irauten duen
bitartean (7-18 urte),
gaitasun motereak fintzen
joaten dira.

• Jokoek, kirol eta heziketa
fisikoko programen
eskariaren ondorioz,
oinarrizko abilezia motoreak
findu egiten dira.


• Aldaketa biologiko eta hazkuntzan,
mugimenduen fintasuna
kuantitatibo eta kualitatiboki hobetu
egiten da.

• Emakume eta gizonezkoen artean
ezberdintasunak ematen hasten
dira


• Orokorki eta Ruiz-en bilketa jarraituz, 7-18 urteko
pertsonen ezaugarriak ondorengoak dira:

1. Oinarrizko abileziak sendotu egiten dira.
2. Indarra, abiadura, erresistenzia, oreka, koordinazioa eta arintasuna
hobetu egiten dira.
3. Heldutasun handia eta efikazioa askorekin ematen dira jaurtiketa,
salto, jaso, kolpe, oinarekin kolpe...bezalak ekintak.
4. Gaitasun fisiko orokorretan hobekuntza nabariak.
5. Emakume eta gizonen artean ezberdinatasunak nagusitzen dira.
6. Mekanismo pertzeptibo-kognostitiboak hobetu egiten dira
(erreakzio denbora, erabaki denbora, atentzioa, pertzeptzioa...)


• 7-18 urte bitartean jarduera fisikoak burutzea
garrantzitsua da:
– Hazkuntza prozesua modu egoki batean burutzeko.

– Gorputzaren kontzientzia (gorputz eskemak), modu egoki batean
garatzeko (gaztea etengabe hazten ari da.)

motrizitatera (kirol habileziak)

• Bi fase bereiztu daitezke:
1. TRANTSIZIO FASEA:
– Gazteak beren oinarrizko habileziak
fintzea bilatzen dute.
– Kirola ezagutzen dute.
– Kirola praktikatzen hasten dira.
1. APLIKAZIO FASEA:
– Gazteak beren mugen kontzientzia
hartzen dute.
– Beren atentzioa ondo moldatzen diren
kiroletara mugatzen dute.
– Kirol konkretu bat menperatzeko erabakia
hartzen dute.
– Entrenamendu eta praktikaren ondorioz,
beraien portaera motorea geroz eta
efizientzia.


• Entrenatzailearen funtzioa oso
garrantzitsua izango da kirol
abileziak finkatzerako orduan.
• Entrenatzaileak kontutan izan
beharko ditu adin kronologiko
berdineko gazteak garapen
desberdina izan dezaketela


• Kirol habileziak 4 mailatan zehaztu daitezke (Grahm,
Holt eta Parker):
1. HASIERAKO MAILA EDO PREKONTROLEKO MAILA:
• Kontrol motore oso mugatua.
• Baloiarekiko erlazio eskasa.
• Saltoan koordinazio gutxi.
1. KONTROL MAILA:
• Mugimenduak koordinazio handiagoarekin burutzen dira.
• Mugimenduak tinkoagoak dira (consistentes y constantes)
• Berrorekatzek gai tira, espalderatan gora igotzeko, pilotak
kolpatzeko edo pilotak zehaztasunez jaurtitzeko.


3. ERABILPEN MAILA:
• Mugimenduak automatizatuagoak azaltzen dira.
• Atentzioa ez da beharrezkoa mugimenduan jartzea (abantaila handia)
• Iskintxoak egin ditzakete, baloia botatu edo azkartasunez hesi baten azpitik pasa.
• Ondo moldatzen diren eta gaizki moldatzen direnen artean alde nabaria somatzen
da.

3. EFIZIENTZIA MAILA:
• Mugimenduak guztiz automatizaturik azaltzen dira.
• Mugimenduak era ekonomiko baten burutzen dira.
• Portarea motore oso finak ingurune egonkorretan eta ezegonkorretan.
• Maila honen garapen bat emateko entrenamendua guztiz beharrezkoa da

motrizitatera (generoa eta gaitasun motoreak)

• Neska eta mutilek gaitasun motore ezberdinak
dituzte?

motrizitatera (generoa eta gaitasun motoreak)

• Argi dago ezaugarri biologiko ezberdinak dituztela
neska eta mutilek.
• Baina eragin kulturala handia da.
• Ikerketa ezberdinekin burututako meta-analisiak argi
erakusten du, neska eta mutilen arteko ezberdintasun
nagusiak ondorengoak direla:

– Ohiturak
– Espektatibak
– Ingurune soziala

motrizitatera (heldutasunean kontrol motore eta garapena)

• Heldutasunean garapen motorearen ikerketa
gutxi burutu dira.
• Kontutan izanda populazioaren zahartzea, talde
honetan ikerketak burutzeko interesa piztu da.


• Heldutasunean gaitasun motoreei dagokienez errendimendurik handienak ematen dira
(20-40 urte)

• Hala ere jende gutxik jarraitzen du iharduera fisikoak burutzen.


• 40 urtetaik aurrea giza gorputzak adaptazio
batzu jasaten ditu bere egokitzapen gaitasuna
murrizten dutenak eta baita bere gaitasun
fisikoak ere.

• Portaera motoreen moteltasun bat ematen da:
arrazoi biologiko, kognitibo eta
erabilerakoegatik.


• Nerbio sisteman ematen diren errendimendu jaitsierak:

– Zelula nerbioso kopuruaren murrizpena
– Nerbio kitzikaduren abiadura murrizpena
– Sinapsioetan nerbio transmisioen moteltasuna

• Gihar masaren galera nabaria ematen da
• Zenbat eta aktibitate fisiko gehiago egin orduan eta
galera gutxiago jasatn dira

motrizitatera (heldutasunean kontrol motore eta garapena:
ibiltzea)

• Ibiltze abiaduraren murrizpena
• Oreka eta kontrol posturalaren
murrizpena
• Pauso motzagoak eta zabalgoak
ematen dituzte > postura
mantentzeko (erorketarekiko beldurra
ere ematen da)
• Faktore psikologikoak berebiziko
garrantzia izaten dute (zenbat eta
konfiantza handiagoa izan orduan eta
errazago ibiltzen dira)

ibiltzea)

Heldutasun goiztiarra vs Heldutasuna vs umearoa
beranduko heldutasuna
1. Desplazamendu abiadura adinarekin 1. Helduek oreka arazo gutxiago dituzte
murrizten da (alturarekiko erlazioan grabitate zentrua
2. Pausoaren altuera murriztu egiten da baxuagoa dutelako)
3. Adinarekin pausoren luzera murriztu 2. Helduek efizientzia handiagoa dute eta
egiten da tentsio gutxiago sortzen dute
4. Adin gehiagoko pertsonak oinak kanpo 3. Helduek pauso luzeagoak ematen dituzte
aldera zabaltzen dituzte oin luzeagoak dituztelako.
5. Adin gehiagokoek aldakaren extentsio 4. Helduek aldakaren flexio eta extentsio
handiagoa dute pausoa ematerako gutxiago sortzen dute pauso bakoitzean
orduan

kontrol posturala eta oreka)

• 70 urtetik aurrera erorketa kopuruak handitu egiten dira > heriotza eragin
dezakete
• Erorketa erreztu dezaketen faktoreak:
– Aktibitate fisiko murritza
– Indarraren murrizpena
– Estabilidade falta
– Belauneko artritis eta artrosiak
– Ibiltzeko arazoak
– Gaixotasunak
– Hipotentsioa
– farmakoak

kontrol posturala eta oreka)

• 30 urtetik 80 urtetara behe ataleko indarra % 40 batean murrizten da
• Indar eta funtzionaltasunaren artean oreka estua dago.

• Modu egoki batean ibiltzeko oreka ona edukitzea ezin bestekoa izango da (ZUTIK GELDI
EGONDA ZENBAT MUGIMENDU BURUTZEN OREKA ZEHAZTEKO MODU BAT IZAN
DAITEKE; KONTUZ OREKAN EMAN DAITEZKEEN ARAZO BATZUEKIN ETA
PARKINSONAREKIN

lasterketa eta saltoa)

• Lasterketako koordinazioan galera ematen da
eta oinaren itzulera ez da guztiz burutzen.
• Lasterketaren abiadura murriztu egiten da eta
pauso motzagoak burutzen dituzte.
• Salto bertikal eta horizontaletan zangoen flexio
gutxiago burutzen dute.

erreakzio eta mugimendu denbora)

• Erreakzio denbora nerbio
sistemaren menpe dago eta
ejekuzi denbora faktore
neuromuskularren menpe
• Baliteke biak erlazio zuzena ez
izatea
• Erreakzio denbora eta
desplazamendu denbora handitu
egiten dira adinarekin

lasterketa eta saltoa)

• Zenbat eta egoera konplexuagoa izan eta
ziurgabetasun handiagoa eduki; orduan eta
zailtasun handiagoak dituzte pertsona helduak.

• Abiadura eta zehaztasuna behar diren
ekintzetan, pertsona helduek zehaztasunarekiko
apustua egiten dute.

jaurtiketak)

• Heldu aktibo eta pasiboen artean
ezberdintasun nabariak ematen dira
(mugimenduaren zabaltasun eta
koordinazioari dagokionez).
• Gaztetan jaurtiketekin esperientzia
izandako helduek jaurtiketak modu
egokiago batean burutzen dituzte.
• Haurrek ez bezela ez dute jaurtiketa
homolaterala burutzen

lurretik altxatzea)

• Lurretik altxatzeko denbora gehiago behar dute.

• Kontutan izan behar da pertsona helduek indar
gutxiago dutela eta oreka mantentzeko zailtasun
handiagoak.

motrizitatera (BUKAERAKO ONDORIOAK)

• Garapen motorearen azterketa bizitza osoan eman
behar da.
• Zenbat eta urte gehiago izan kulturaren eragina
handiagoa izango da.
• Heziketa fisikoko irakaslearen betebehar
garrantzitsuenetakoa izango da ahalik eta garapen
egokiena ahalbidetzea.
• Heldutasuneko ikerketa murritzak direla eta oso
interesgarria litzateke populazio honekin ikerketak
burutzea.
• Pertsona bakoitzaren garapena ezberdina da

Oinarrizko abilezietatik abilezia fisikoetara

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (20)

Oinarrizko abilezietatik abilezia fisikoetara