Ի՞նչ է Եվրամիությունը և ինչո՞վ է այն յուրահատուկ; Ի՞նչ յուրահատկություններ ունի ԵՄ արտաքին քաղաքականությունը; Ի՞նչ են Եվրոպական հարևանության քաղաքականությունը և Արևելյան գործընկերությունը; Ի՞նչ ոլորտներ են ընդգրկում ԵՄ–Հայաստան հարաբերությունները; Համագործակցության ի՞նչ հեռանկարներ ունեն ԵՄ–ն և ՀՀ–ն

1. ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ․
ՀԱՅԱՑՔ ԴՐՍԻՑ ԵՎ ԴԵՊԻ
ԴՈՒՐՍ
,Քաղաքական գիտությունների թեկնածու
դոցենտ Նարեկ Ս․ Գալստյան

2. Քննարկվող հարցերՔննարկվող հարցեր
1.1. Ի՞նչ է Եվրամիությունը և ինչո՞վ է այն յուրահատուկԻ՞նչ է Եվրամիությունը և ինչո՞վ է այն յուրահատուկ
2.2. Ի՞նչ յուրահատկություններ ունի ԵՄ արտաքին քաղաքականությունըԻ՞նչ յուրահատկություններ ունի ԵՄ արտաքին քաղաքականությունը
3.3. Ի՞նչ են Եվրոպական հարևանության քաղաքականությունը ևԻ՞նչ են Եվրոպական հարևանության քաղաքականությունը և
Արևելյան գործընկերությունըԱրևելյան գործընկերությունը
4.4. Ի՞նչ ոլորտներ են ընդգրկում ԵՄ–Հայաստան հարաբերություններըԻ՞նչ ոլորտներ են ընդգրկում ԵՄ–Հայաստան հարաբերությունները
5.5. Համագործակցության ի՞նչ հեռանկարներ ունեն ԵՄ–ն և ՀՀ–նՀամագործակցության ի՞նչ հեռանկարներ ունեն ԵՄ–ն և ՀՀ–ն

3. ԿառուցվածքԿառուցվածք
1.1. Ինչն ինչոց է ՄիությունումԻնչն ինչոց է Միությունում
2.2. Արժեքներն ու շահերը ԵՄ արտաքինԱրժեքներն ու շահերը ԵՄ արտաքին
հարաբերություններումհարաբերություններում

4. 1ՄԱՍ ․ ԻՆՉՆ ԻՆՉՈՑ Է ՄԻՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ

5. Ընդհանուր տվյալներԸնդհանուր տվյալներ
Նախապատմություն ԱՊԵԸ (1952), ԵՏԸ (1957), Եվրատոմ
(1957), ԵԸ (1965)
Հիմնադրում 1992, Մաաստիխտ
Կարգավիճակ Միջպետական կազմակերպություն
Ընդգրկում Տարածաշրջանային (Եվրոպա)
կազմակերպություն
Մասնակիցներ 28 , 510պետություն մլն․ մարդ
Մասնագիտացում Ամենազբաղ
Կենտրոնակայան ,Բրյուսել Բելգիա
Լեզուներ 24 լեզու
Կարգախոս Միասնություն բազմազանության մեջ
Տոն 9,Մայիսի Եվրոպայի օր
Դրոշը Եվրոպական դրոշ
Հիմներգ Ձոն ուրախության (Բեթհովեն)
Դրամ Եվրո

6. Համագործակցության ոլորտներՀամագործակցության ոլորտներ
Ոլորտը Ճյուղերը
Տնտեսական , , ,Շուկա մրցակցություն ձկնորսություն
, , ,գյուղատնտեսություն տրանսպորտ էներգետիկա
, ,արդյունաբերություն տուրիզմ արտաքին առևտուր
Արտաքին ,Արտաքին անվտանգային և պաշտպանական
,քաղաքականություն հումանիտար օգնություն և
զարգացման աջակցություն
Ներքին գործեր ,Ազատության անվտանգության և արդարության
տարածություն
Այլ , , ,Երիտասարդություն սպորտ գիտություն
, , ,տեխնոլոգիաներ կրթություն առողջապահություն
մշակույթ

8. ԵՄ տնտեսական բնութագիրըԵՄ տնտեսական բնութագիրը
–ԵՄ ի ներսում Մակարդակը –ԵՄ ից դուրս
ԵՄ 28-6-3=19 Արժութային միություն + , ,Անդորրա Մոնակո Սան
, ,Մարինո Վատիկան
Չեռնոգորիա
28ԵՄ Ընդհանուր շուկա
(4 ազատություններ)
+ , ,Իսլանդիա Նորվեգիա
,Շվեյցարիա Լիխտենշտայն
28ԵՄ Մաքսային միություն + Թուրքիա
28ԵՄ Ազատ առևտուր + 28 պետություն

9. Տարբերակված ինտեգրումը ԵՄՏարբերակված ինտեգրումը ԵՄ
ներսումներսում
ԸԱՊՔԸԱՊՔ – Ընդհանուր անվտանգային և պաշտպանական քաղաքկանություն
ԱԱԱՏԱԱԱՏ – ,Ազատության անվտանգության և արդարադատության տարածություն
ՀԻԽՀԻԽ – Հիմնարար իրավունքների խարտիա
Մեծ ԲրիտանիաՄեծ Բրիտանիա ԴանիաԴանիա ԻռլանդիաԻռլանդիա ԼեհաստանԼեհաստան
Շենգեն
Եվրո
ԸԱՊՔ
ԱԱԱՏ
ՀԻԽ

10. ԵՄ՝ պետականակերպ միջպետականԵՄ՝ պետականակերպ միջպետական
կազմակերպությունկազմակերպություն
Տնտեսական քաղաքականության –մի շարք ոլորտներում ԵՄ ն գործառնում է
դաշնային պետության նմանությամբ․ առկա է ԵՄ վերպետական մարմինների
գերակայություն պետությունների նկատմամբ։
Արտաքին քաղաքականության և ներքին գործերի –ոլորտներում ԵՄ ն գործառնում է
միջպետական կազմակերպությունների նմանությամբ․ պետությունները պահպանում
,են իրենց ինքնիշխանությունը ԵՄ վերպետական մարմինների դերը խիստ սահմանափակ է։

11. ԵՄ պետականակերպության հատկանիշներըԵՄ պետականակերպության հատկանիշները
(1)(1)
ՔաղաքացիությունՔաղաքացիություն ,ԵՄ տարածքում ազատ տեղաշարժվելու ապրելու և
,աշխատանքի վայրի ընտրության ապրելավայրի
ՏԻՄ և ԵՄ խորհրդարանի ընտրություններին
, 3–մասնակցելու րդ երկրների տարածքում ԵՄ այլ
երկրների հյուպատոսական աջակցությունից
օգտվելու իրավունքներ
ԽորհրդանիշներԽորհրդանիշներ ,Դրոշ օրհներգ և օր
ՇուկաՇուկա , ,Ապրանքների կապիտալի ծառայությունների և
աշխատուժի ազատ տեղաշարժ
ԲյուջեԲյուջե , ,Մաքսահարկ ԱԱՀ ՀՆԱ
ԴրամԴրամ Եվրո

12. ԵՄ պետականակերպության հատկանիշներըԵՄ պետականակերպության հատկանիշները
(2)(2)
ԿառավարումԿառավարում Համադաշնային
–Եվրոպական խորհուրդ Նախագահ
–Հանձնաժողով Կառավարություն
–ԵՄ Խորհուրդ Վերին պալատ
–Խորհրդարան Ստորին պալատ
–ԱԵԴ Սահմանադրական դատարան
ԻրավունքԻրավունք , ,ԵՄ իրավունքի գերակայություն համամասնություն
,ուղղակի գործողություն պաշտպանվածություն

13. ԶՐՈՒՑԵ՞ՆՔ

14. 2ՄԱՍ ․ ԱՐԺԵՔՆԵՐՆ ՈՒ ՇԱՀԵՐԸ
ԵՄ ԱՐՏԱՔԻՆ
ՀԱՐԱԲԵՐՒՈԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ

15. ԵՄ արտաքին քաղաքականությանԵՄ արտաքին քաղաքականության
յուրահատկություններըյուրահատկությունները
• 1Պնդում ․1Պնդում ․ Արտաքին քաղաքականությանԱրտաքին քաղաքականության ոճովոճով՝ Եվրամիությունը՝ Եվրամիությունը
փափուկ ուժփափուկ ուժ էէ
• 2Պնդում ․2Պնդում ․ Արտաքին քաղաքականությանԱրտաքին քաղաքականության բովանդակությամբբովանդակությամբ՝՝
ԵվրամիությունըԵվրամիությունը նորմատիվայիննորմատիվային ((արժեքահեն և արժեքաստեղծարժեքահեն և արժեքաստեղծ))
դերակատարդերակատար էէ
• 3Պնդում ․3Պնդում ․ Արտաքին քաղաքականությանԱրտաքին քաղաքականության գործարկման մեջգործարկման մեջ
Եվրամիությունն առաջնորդվում էԵվրամիությունն առաջնորդվում է սկզբունքահեն պրագմատիզմովսկզբունքահեն պրագմատիզմով
• 4Պնդում ․4Պնդում ․ Արտաքին քաղաքականությանԱրտաքին քաղաքականության նպատակադրությամբնպատակադրությամբ՝՝
ԵվրամիությունըԵվրամիությունը փոխակերպող ուժփոխակերպող ուժ է։է։

16. 1Պնդում ․ Եվրամիությունը փափուկ ուժ է1Պնդում ․ Եվրամիությունը փափուկ ուժ է

17. Ի՞նչ է փափուկ ուժըԻ՞նչ է փափուկ ուժը
«Փափուկ ուժը ․․․ ,կարողություն է՝ ստանալու այն ինչ ուզում եք՝
,հրապուրելու այլ ոչ թե հարկադրելու կամ կաշառելու,հրապուրելու այլ ոչ թե հարկադրելու կամ կաշառելու միջոցով։ Այն
,բխում է երկրի մշակույթից քաղաքական իդեալներից ու քաղաքականությունից։
,Երբ մեր քաղաքականությունն ուրիշները համարում են լեգիտիմ մեր փափուկ
»ուժն ամրապնդվում է ։
Joseph Nye, Jr., Soft Power: The Means to Success in World Politics,
New York: Public Affairs, 2004, p. x

18. Փափուկ ուժի երեք բաղադրիչներըՓափուկ ուժի երեք բաղադրիչները
• ՄշակույթըՄշակույթը – ,կենսակերպի հանրային կյանքի կազմակերպման հիմքում
, , ;ընկած նորմերի արժեքների գրավչությունը
• Քաղաքական արժեքներըՔաղաքական արժեքները – հիմնարար արժեքներին հավատարմություն
ներքին և արտաքին քաղաքականության մեջ (արժեքահեն ևարժեքահեն և
արժեքաստեղծ քաղաքականություն՝ նորմատիվայնությունարժեքաստեղծ քաղաքականություն՝ նորմատիվայնություն);
• Արտաքին քաղաքականությունըԱրտաքին քաղաքականությունը – ,այլ երկրների համար այն լեգիտիմ է
իսկ ինքը՝ դերակատարը՝ բարոյական հեղինակություն ունեցող։

19. (1)Փափուկ ուժի ցուցանիշները (1)Փափուկ ուժի ցուցանիշները
• ՔաղաքականՔաղաքական – ,ժողովրդավարական և արդյունավետ կառավարում օրենքի
, ;գերակայություն կոռուպցիայի ցածր աստիճան
• ՏնտեսականՏնտեսական – , ,բաց շուկայական և նորարարական տնտեսություն
, ,բարձրորակ արտադրանք կորպորատիվ բրենդների թիվ կայուն ֆինասական
, ;համակարգ համաշխարհային տնտեսության մեջ մասնաբաժին

20. (2)Փափուկ ուժի ցուցանիշները (2)Փափուկ ուժի ցուցանիշները
• ՍոցիոմշակութայինՍոցիոմշակութային – ազգային և կրոնամշակութային
,հանդուրժողականություն նորարարական գիտություն և առաջադեմ
, , ,կրթություն ճանաչված գիտական հրապարակումների դասագրքերի
, , – ,ամսագրերի ֆիլմերի զլմ ների գիտնականների և արտասահմանյան
, ;ուսանողների թիվը տուրիստական գրավչությունը և այլն
• Դիվանագիտական – ,ուժի կիրառման հազվադեպություն միջազգային
,ակտիվ գործընկերություն հումանիտար օգնության և զարգացման
, ,աջակցության ծավալ այլ երկրներին հանրային բարիքով՝ գաղափարներով
բարեկեցությամբ և անվտանգությամբ աջակցություն։

21. « »Փափո՞ւկ է արդյոք« »Փափո՞ւկ է արդյոք
Եվրոպական միությանԵվրոպական միության
ուժըուժը

22. Եվրամիության մշակութաստեղծԵվրամիության մշակութաստեղծ
արժեքներըարժեքները
• Միությունը հիմնված է ,մարդու արժանապատվությունը հարգելու
, , ,ազատության ժողովրդավարության հավասարության օրենքի
գերակայության և մարդու իրավունքների նկատմամբ հարգանքի
արժեքների վրա ( 2Հոդված )։
Consolidated Texts of the EU Treaties as Amended by the Treaty of
Lisbon, 2008

23. Եվրամիության քաղաքականԵվրամիության քաղաքական
արժեքներըարժեքները
• Միջազգային թատերաբեմում Միությունը պետք է ուղղորդվի այն
, ,սկզբունքներով որոնք դրված են նրա կազմավորման
զարգացման ու ընդլայնման հիմքում և որոնք նա ձգտում է
տարածել աշխարհում , ,՝ ժողովրդավարությունը օրենքի գերակայությունը
մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների համընդհանրությունն
, ,ու անքակտելիությունը հավասարության ու համերաշխության սկզբունքները
,մարդու արժանապատվության ինչպես նաև ՄԱԿ Կանոնադրության ու
միջազգային իրավունքի սկզբունքների հարգանքը ( 21 1Հոդված ․ )։
Consolidated Texts of the EU Treaties as Amended by the Treaty of
Lisbon, 2008

24. Եվրամիության լեգիտիմությունըԵվրամիության լեգիտիմությունը
EU Neighbourhood Barometer - EAST, 2012. Wave 2 - Autumn 2012.
86
73
72
76
Կ ա ր ևոր գո րծընկ եր է
Ո ւնենք ը ն դհա նուր ա րժեքներ
Նպ ա ստ ում է տ ա րա ծա շրջա նա յին
խ ա ղա ղութ յա նը
Նպ ա ստ ում է ՀՀ զա րգա ցմա նը
Ե Մ –ն ՝ հ ա յա ստ ա նցիների ա չքերում

25. Եվրամիության լեգիտիմությունըԵվրամիության լեգիտիմությունը
EU Neighbourhood Barometer - EAST, 2014. Spring 2014 – Wave 5
49
28
19
5
40
32
25
3
Դ ր ա կա ն
Չե զոք
Բ ա ցա ս ա կա ն
Դ ժվ ․ պ ա տ ․
Ե Մ –ի կ երպ ա րը հ ա յա ստ ա նցիների ա չքերում
2014 2012

26. 2Պնդում ․ Եվրամիությունը նորմատիվային2Պնդում ․ Եվրամիությունը նորմատիվային
((արժեքահեն և արժեքաստեղծարժեքահեն և արժեքաստեղծ )) դերակատար էդերակատար է

27. Ի՞նչ է նորմատիվային դերակատարըԻ՞նչ է նորմատիվային դերակատարը
, 1Արտաքին քաղաքական դերակատար որն ․ ունի արտաքին քաղաքական
նորմատիվային նպատակներնորմատիվային նպատակներ 2և ․ այդ նպատակներին հասնելու համար
օգտագործում է արտաքին քաղաքական նորմատիվային միջոցներնորմատիվային միջոցներ։
Tocci, N., ed., (2008), Who is a normative foreign policy actor? The
European Union and its Global Partners. Brussels: Centre for European
Policy Studies, pp. 4-21

28. Նորմատի՞վ է արդյոքՆորմատի՞վ է արդյոք
Եվրոպական միությանԵվրոպական միության
արտաքին քաղաքականությունըարտաքին քաղաքականությունը

29. ԵՄ արտաքին քաղաքականությանԵՄ արտաքին քաղաքականության
ուղենիշներըուղենիշները
• Արտաքին աշխարհի հետ հարաբերություններում Միությունը պարտավոր է
, ,աջակցել և առաջ մղել իր արժեքները նպաստել խաղաղությանը
, ,անվտանգությանը Երկրի տևակայուն զարգացմանը
ժողովուրդների միջև համերաշխությանն ու փոխադարձ
, ,հարգանքին ազատ և ազնիվ առևտրին աղքատության կրճատմանը
,և մարդու իրավունքների պաշտպանությանը ինչպես նաև
միջազգային իրավունքի նորմերի պահպանմանն ու զարգացմանը
( 3.5Հոդված )։
Consolidated Texts of the EU Treaties as Amended by the Treaty of
Lisbon, 2008

30. ԵՄ արտաքին քաղաքականությանԵՄ արտաքին քաղաքականության
նպատակներընպատակները (( 21 2հոդված ․21 2հոդված ․ ))
• , ,Պաշտպանել իր արժեքները հիմնարար շահերը անկախությունն ու
;ամբողջականությունը
• Խթանել , ,ժողովրդավարությունը օրենքի գերակայությունը մարդու
իրավունքներն ու միջազգային իրավունքի սկզբունքները;
• ՄԱ Կանոնադրության և Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի սկզբունքներին
համապատասխան՝ ,նպաստել խաղաղությանը կանխել
հակամարտությունները և ամրապնդել միջազգային
անվտանգությունը;
• Խթանել ,տևակայուն տնտեսությունը զարգացող երկրների
,սոցիալական և բնապահպանական զարգացումը աղքատության
կրճատումը;
• ;Նպաստել միջազգային առևտրի խոչընդոտների վերացմանը
• Զարգացնել բազմակողմ համագործակցության և գլոբալ լավ
կառավարման վրա հիմնված միջազգային համակարգ։

31. ԵՄ արժեքահեն շահերըԵՄ արժեքահեն շահերը
«Մեր շահերն ու արժեքները փոխկապակցված են։ Մենք շահագրգռված ենք
,աշխարհում մեր արժեքների տարածմամբ։ Միաժամանակ մեր հիմնարարմեր հիմնարար
արժեքները ներկառուցված են մեր շահերի մեջարժեքները ներկառուցված են մեր շահերի մեջ։ Խաղաղությունն ու
, ,անվտանգությունը բարգավաճումը ժողովրդավարությունն ու
իրավահեն աշխարհակարգը մեր արտաքին գործողությունների հիմքում
»ընկած կենսական շահեր են
Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy
for the EU’s Foreign And Security Policy, 2016

32. 3Պնդում ․3Պնդում ․ Եվրամիությունն առաջնորդվում էԵվրամիությունն առաջնորդվում է
սկզբունքահեն պրագմատիզմովսկզբունքահեն պրագմատիզմով

33. Ի՞նչ է ԵՄ սկզբունքահենԻ՞նչ է ԵՄ սկզբունքահեն
պրագմատիզմըպրագմատիզմը
« ,Մենք առաջնորդվելու ենք հստակ սկզբունքներով որոնք բխում են ինչպես
ռազմավարական միջավայրի իրատեսական գնահատումիցռազմավարական միջավայրի իրատեսական գնահատումից, այնպես էլ
ավելի լավ աշխարհ ստեղծելու իդեալիստական ձգտումիցավելի լավ աշխարհ ստեղծելու իդեալիստական ձգտումից։ ․․․
Սկզբունքահեն պրագմատիզմն ուղղորդելու է մեր արտաքին գործողություններն
»առաջիկա տարիներին
Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy
for the EU’s Foreign And Security Policy, 2016

34. ԵՄ անվտանգության սպառնալիքներըԵՄ անվտանգության սպառնալիքները
1.1. Ահաբեկչություն և կազմակերպված հանցավորությունԱհաբեկչություն և կազմակերպված հանցավորություն
2.2. ԶՈԶ տարածումԶՈԶ տարածում
3.3. Տարածաշրջանային հակամարտություններՏարածաշրջանային հակամարտություններ
4.4. Պետությունների ձախողումՊետությունների ձախողում
5.5. ԿիբերհանցավորությունԿիբերհանցավորություն
6.6. Էներգետիկ կախվածությունԷներգետիկ կախվածություն
7.7. Կլիմայի փոփոխությունԿլիմայի փոփոխություն
European Security Strategy, 2003
Report on the Implementation of the European Security Strategy, 2008

35. ԵՄ արձագանքը սպառնալիքներինԵՄ արձագանքը սպառնալիքներին
1.1. Առավել արդյունավետ և կարող ԵՄԱռավել արդյունավետ և կարող ԵՄ
2.2. Անվտանգ հարևանության կառուցում՝ ամրակայուն պետություններով ևԱնվտանգ հարևանության կառուցում՝ ամրակայուն պետություններով և
հասարակություններովհասարակություններով
3.3. Առավել սերտ գործակցություն հարևանների հետԱռավել սերտ գործակցություն հարևանների հետ
4.4. Արդյունավետ բազմակողմանիության վրա հիմնված աշխարհակարգԱրդյունավետ բազմակողմանիության վրա հիմնված աշխարհակարգ
European Security Strategy, 2003
Report on the Implementation of the European Security Strategy, 2008
Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy
for the EU’s Foreign And Security Policy, 2016

36. ԵՄ արտաքին քաղաքականությանԵՄ արտաքին քաղաքականության
բաղադրիչներըբաղադրիչները
1.1. Ընդհանուր արտաքին և անվտանգային քաղաքականությունԸնդհանուր արտաքին և անվտանգային քաղաքականություն
2.2. Հակամարտությունների կանխարգելում և խաղաղարարությունՀակամարտությունների կանխարգելում և խաղաղարարություն
3.3. ,Ահաբեկչության կիբերհանցավորության և անօրինական միգրացիայի դեմ,Ահաբեկչության կիբերհանցավորության և անօրինական միգրացիայի դեմ
պայքարպայքար
4.4. Մարդասիրական օգնություն և զարգացման աջակցությունՄարդասիրական օգնություն և զարգացման աջակցություն
5.5. Շրջակա միջավայր և կլիմայի փոփոխությունՇրջակա միջավայր և կլիմայի փոփոխություն
6.6. ԵՄ ընդլայնումԵՄ ընդլայնում
7.7. Առևտրային և էներգետիկ դիվանագիտությունԱռևտրային և էներգետիկ դիվանագիտություն
8.8. ,Կրթություն և գիտական դիվանագիտություն,Կրթություն և գիտական դիվանագիտություն
9.9. Մարդու իրավունքներ և ժողովրդավարություն և այլն։Մարդու իրավունքներ և ժողովրդավարություն և այլն։
Foreign Affairs, Policy Areas, EU External Action Service

37. Անվտանգ հարևանությունը՝Անվտանգ հարևանությունը՝
ԵՄ արտաքին քաղաքականությանԵՄ արտաքին քաղաքականության
գերակայությունգերակայություն

38. ՏեսլականըՏեսլականը
• ««ՀակամարտություններիՀակամարտությունների ,մեջ թաղված հարևանները,մեջ թաղված հարևանները թույլթույլ
պետություններըպետությունները, որտեղ ծաղկում է, որտեղ ծաղկում է կազմակերպվածկազմակերպված
հանցավորությունըհանցավորությունը,, անգործունակ հասարակություններըանգործունակ հասարակությունները կամկամ
բնակչության պայթյունային աճըբնակչության պայթյունային աճը խնդիրներ են ստեղծում Եվրոպայիխնդիրներ են ստեղծում Եվրոպայի
»,համար»,համար European Security StrategyEuropean Security Strategy, 2003, 2003
• « –ԵՄ ն պետք է ձգտի« –ԵՄ ն պետք է ձգտի զարգացնել բարեկեցության գոտի ևզարգացնել բարեկեցության գոտի և
« »բարիդրացիություն՝ բարեկամների օղակ« »բարիդրացիություն՝ բարեկամների օղակ , –որի հետ ԵՄ ն, –որի հետ ԵՄ ն
, »,կկառուցի սերտ խաղաղ և գործընկերային հարաբերություններ, »,կկառուցի սերտ խաղաղ և գործընկերային հարաբերություններ Wider
Europe — Neighbourhood, 2003
• «Հարևանների հետ արտոնյալ հարաբերությունները կհիմնվեն«Հարևանների հետ արտոնյալ հարաբերությունները կհիմնվեն օրենքիօրենքի
, ,գերակայության լավ կառավարման մարդու իրավունքների, ,գերակայության լավ կառավարման մարդու իրավունքների
, ,հարգանքի բարիդրացիության շուկայական տնտեսության և, ,հարգանքի բարիդրացիության շուկայական տնտեսության և
տևակայուն զարգացմանտևակայուն զարգացման ոլորտում ընդհանուր արժեքներինոլորտում ընդհանուր արժեքներին
»,հավատարմության վրա»,հավատարմության վրա ENP Strategy Paper, 2004ENP Strategy Paper, 2004

39. 4Պնդում ․ Եվրամիությունը4Պնդում ․ Եվրամիությունը
փոխակերպող ուժ էփոխակերպող ուժ է

40. Ի՞նչ է փոխակերպող ուժըԻ՞նչ է փոխակերպող ուժը
,Դերակատար որն ունակ է արմատականորեն փոխակերպելու մեկ այլ
/դերակատարի և կամ նրա վարքը։
ԵՄ դեպքում՝
• =Փոխակերպում եվրոպականացում
Եվրոպականացում
1.Եվրոպական մշակույթի և վարքի նորմերի արմատավորում ազգային
,մակարդակում
2. –ԵՄ ի քաղաքական և տնտեսական օրակարգի ներթափանցում ազգային
մակարդակում որոշումների ընդունման և քաղաքականության մշակման
պրակտիկա։

41. Եվրոպականացման ուղղությունները ևԵվրոպականացման ուղղությունները և
գործիքներըգործիքները
ՈւղղություններըՈւղղությունները
• – ( – ) –ԵՄ ի ներսում ԵՄ ականացում ՝ ԵՄ անդամ և անդամության թեկնածու
երկրներում։
• – (« » ) –ԵՄ ից դուրս Ընդլայնված Եվրոպայի կառուցում ՝ ԵՀՔ մասնակից
երկրներում։
ԳործիքներըԳործիքները
•Փոխպայմանավորում – ստանձնած պարտավորությունների կատարման
–փոխկապակցում ԵՄ ին անդամակցության կամ ֆինանսատնտեսական օգնություն
ստանալու հեռանկարի հետ։
•Սոցիալականացում – ոչ կառավարական նախաձեռնությունների միջոցով
եվրոպական նորմերի տարածում հասարակության մեջ։
•Փորձի փոխանակում

42. Եվրոպականացման նախապայմաններըԵվրոպականացման նախապայմանները
1. ,Կառավարող էլիտայի համար դրանից օգուտը պետք է լինի ավելի շատ քան
– ;ստատուս քվոյի պահպանումից օգուտը
2. Օգուտները պետք է լինեն հավանական և հասանելի՝ տեսանելի
;ժամանակահատվածում
3. Այն պետք է հրապուրիչ լինի ազդեցիկ ներքաղաքական ուժերի
;մեծամասնության համար
4. ;Այն պետք է նպաստի եվրոպամետ քաղ․ ուժերի դիրքերի ամրապնդմանը
5. Այն պետք է ընդունելի լինի տվյալ երկրի վրա մեծ ազդեցություն ունեցող
արտաքին քաղաքական ուժերի համար։

43. Փոխակերպո՞ղՓոխակերպո՞ղ ((եվրոպականացնողեվրոպականացնող)) է արդյոքէ արդյոք
ԵվրամիությունըԵվրամիությունը

44. ԵՄ եվրոպականացման մեխանիզմներըԵՄ եվրոպականացման մեխանիզմները
( )Հվ․ Կովկասի օրինակով( )Հվ․ Կովկասի օրինակով
• ( )Եվրոպական հարևանության քաղաքականություն ԵՀՔ
• ( )Արևելյան գործընկերություն ԱլԳ
• Սևծովյան սիներգիա
• Ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների եվրոպական
գործիք

46. ԵՀՔ․ նպատակը և ձևաչափերըԵՀՔ․ նպատակը և ձևաչափերը
Նպատակը
16 –ԵՄ և գործընկեր պետությունների միջև քաղաքական փոխկապակցում և
տնտեսական ինտեգրում՝ հիմնված համընդհանուր արժեքների՝
, , ,ժողովրդավարության օրենքի գերակայության մարդու իրավունքների
,արդյունավետ կառավարման շուկայական տնտեսության սկզբունքների վրա։
Ձևաչափերը
Երկկողմ – –ԵՄ և գործընկեր պետություն
/Տարածաշրջանային բազմակողմ – ,Սևծովյան սիներգիա Արևելյան
գործընկերություն

47. ԵՀՔ․ ոլորտներըԵՀՔ․ ոլորտները
• քաղաքական երկխոսություն - արտաքին և անվտանգության
, `քաղաքականության խնդիրներ այդ թվում հակամարտությունների
,կանխարգելում և ճգնաժամերի հաղթահարում անվտանգության ընդհանուր
,սպառնալիքներ
• -սոցիալ տնտեսական զարգացում - զարգացած առևտրային
, , -հարաբերություններ ֆինանսատեխնիկական աջակցության ընդլայնում ԵՄ
,ի ներքին շուկային մուտքի հնարավորության տրամադրում
• արդարադատություն և ներքին գործեր - ,միգրացիայի ապաստանի
, , ,տրամադրման ահաբեկչության կազմակերպված հանցավորության
,թմրանյութերի և զենքի ապօրինի շրջանառության տնտեսական և
,ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքար դատական և իրավապահ
:համակարգի զարգացում

49. ԱլԳ․ նպատակը և հարթակներըԱլԳ․ նպատակը և հարթակները
Նպատակը
• ,աջակցել ժողովրդավարությանը և արդյունավետ կառավարմանը
•ամրապնդել էներգետիկ անվտանգությունը,
•խթանել ոլորտային բարեփոխումներն ու շրջակա միջավայրի պաշտպանությանը
•խթանել մարդկանց միջև շփումները,
•ա ,ջակցել տնտեսական և սոցիալական զարգացմանը
•տրամադրել լրացուցիչ ֆինանսավորում սոցիալական անհավասարությունը
նվազեցնելուն և կայունության ամրապնդմանն ուղղված ծրագրերին
Թեմատիկ հարթակներ
(1) ,ժողովրդավարություն ,լավ կառավարում և կայունություն
(2) – ,տնտեսական ինտեգրում և մոտարկում ԵՄ ին
(3)էներգետիկ անվտանգություն և
(4) -մարդ մարդ շփումներ

50. –ԵՄ Հայաստան փոխգործակցությունը՝–ԵՄ Հայաստան փոխգործակցությունը՝
եվրոպականացմանեվրոպականացման
գործնական օրինակգործնական օրինակ

51. Ընդհանուր բնութագիրԸնդհանուր բնութագիր
• Գործընկերության և համագործակցության համաձայնագիր
(1999) – ,՝ ԵՄ ՀՀ համագործակցության իրավական հիմքը որը ներառում է
, , , ,քաղաքական երկխոսության առևտրի ներդրումների տնտեսական
օրենսդրական և մշակութային ոլորտները։
• –ԵՄ ՀՀ ԵՀՔ Գործողությունների ծրագիր–ԵՄ ՀՀ ԵՀՔ Գործողությունների ծրագիր (2006), որի
, ,առաջնահերթություններն են օրենքի գերակայությունը լավ կառավարումը
,ժողովրդավարական կառույցների ամրապնդումը մարդու իրավունքների
, ,հարգանքը ներդրումային միջավայրի բարելավումը տևակայուն
զարգացումը։
• 4Արևելյան գործընկերության հարթակներ (2009)
• Անդրսահմանային համագործակցության ծրագրեր
• +, , , ,Էրազմուս ԹԱՅԵՔՍ ԹՎԻՆԻՆԳ ՍԻԳՄԱ Հարևանության
ներդրումային գործիք
• ,Ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների Կայունության և
, , ,խաղաղության գործիքներ ՔՀ և ՏԻՄ մարդկային զարգացման
միգրացիայի և փախստականների հարցերով աջակցություն

52. Երկկողմ հարթակԵրկկողմ հարթակ
Գերակա ուղղություններ
• ,Մասնավոր հատվածի զարգացում
• ,Հանրային կառավարման ոլորտի բարեփոխումներ
•Արդարադատության ոլորտի բարեփոխումներ։
Այլ ոլորտներ
, , ,գյուղատնտեսություն միգրացիա բնապահպանություն միջուկային
, ,անվտանգություն էներգետիկա կրթություն և նորարարություն։
Ֆինանսական աջակցության ծավալը
•Ընդհանուր՝ 1992-2016 500թթ․՝ ավելի քան մլն․ եվրո
•ԵՀՔ Գործիքով՝ 2007-13 281 5 , 2014-17 140-170թթ․՝ ․ մլն․ եվրո թթ․՝
մլն․ եվրո
• –ՀՀ ում ԵՄ պատվիրակությունն 129 269ունի գործող ծրագրեր՝ մլն․
:եվրո ընդհանուր բյուջեով

53. Առևտրային հարաբերություններԱռևտրային հարաբերություններ
• – ,ԵՄ ն Հայաստանի գլխավոր առևտրային գործընկերներից է որին բաժին է
30%–ընկնում ՀՀ արտաքին առևտրի մոտ ը։
• – ,ՀՀ ից ԵՄ են արտահանվում հիմնականում հումքային ռեսուրսներ
, : -արդյունաբերական արտադրանք խմիչք և ծխախոտ ԵՄ ից ներկրվում են
, ,հիմնականում մեքենաշինական սարքավորումներ պատրաստի ապրանքներ
:արդյունաբերական արտադրանք և քիմիկատներ
• –ՀՀ ն օգտվում է ԵՄ Արտոնությունների ընդհանրացված և համալրված
(GSP, GSP+), 6400համակարգերից որոնք թույլ են տալիս շուրջ
:ապրանքատեսակ զրոյական կամ ցածր մաքսատուրքով արտահանել ԵՄ
• GSP համակարգով ԵՄ տարածք հիմնականում արտահանվում են ոչ
(82%), (16%)թանկարժեք մետաղներ տեքստիլ ապրանքներ և սննդամթերք
(2%)։

54. Հումանիտար ոլորտՀումանիտար ոլորտ
• 2014 , –թ․ ԵՄ ՀՀ Մուտքի արտոնագրի դյուրացման և Ռեադմիսիայի
համաձայնագրեր։
• 2016 ,թ․ 2020ՀՈՐԻԶՈՆ ,ծրագրին ՀՀ ասոցացման համաձայնագիր որով
ֆինանսավորում կտրամադրվի գիտահետազոտական և նորարարության
,ոլորտներին փոքր և միջին ձեռնարկություններին։
• –Տեմպուս ի 21 և +–Էրազմուս ի 5 , 22ծրագրեր որոնք ներառում են ՀՀ
31 20,3 4,4բուհեր և կազմակերպություններ՝ համապատասխանաբար և
մլն․ եվրո բյուջեով։ Էլեկտրոնային Թվինինգ 23ծրագիր՝ դպրոցների
ընդգրկմամբ։

55. Ապագայի ակնկալիքներԱպագայի ակնկալիքներ
• 2017 , –թ․ ԵՄ ՀՀ նոր համաձայնագիր
• ( –Մուտքի արտոնագրային ռեժիմի վերացում ՀՀ ն միակողմանիորեն արդեն
)վերացրել է
• / « » «Ավելի ճկուն ԵՀՔ ԱլԳ՝ տարբերակված մոտեցման ներդրմամբ և ավելին
»ավելիի դիմաց սկզբունքի պահպանմամբ
• ,Կառավարման համակարգի արդյունավետացմանը բիզնես միջավայրի
կատարելագործմանն ու հումանիտար ոլորտին աջակցության ավելացում

56. ՔՆՆԱՐԿԵ՞ՆՔՔՆՆԱՐԿԵ՞ՆՔ

57. ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՄԱՐՀԱՄԱՐ