2. ლეგენდის თანახმად ამირანი გახლდათ ნადირობის
ქალღმერთის - დალის შვილი. ყველა ეკითხებოდა ვაჟს მისი
მშობლებისა და მომნათლავის შესახებ, ამირანი კი პასუხობდა,
რომ დედ-მამის ვინაობა არ იცოდა, ხოლო მისი ნათლია თვითონ
ღმერთი იყო. ამ დროს ღმერთს ჩაუვლია წყაროზე და მასაც იგივე
უკითხავს ამირანისთვის. პასუხის მოსმენის მერე ღმერთმა
მართლაც მონათლა ამირანი და დაქანებული ზვავის
შეუდრეკელობა, თორმეტი უღელი ხარ-კამეჩის ღონე, მგლის
მუხლი, ბავშვობაში სისაწყლე და სიბეჩავე, ვაჟკაცობაში ომი და
ჭირსახადი დაანათლა. უბოძა მას ალმასის ხანჯალი და დაუბარა,
რომ იგი მხოლოდ უკიდურეს გაჭირვების დროს გამოეყენებინა.
შემდეგ დალოცა და უთხრა, რომ მისი მომრევი ქვეყნად არავინ
იქნებოდა. ამირანი იამანმა იშვილა და თავის ორ ვაჟს ბადრისა და
უსიპის უძმო. ვაჟები მალე დაობლდნენ ხოლო მათი სახლ-კარი
დევებმა დაიპყრეს. უპატრონოდ დარჩენილი ძმები უაღრეს
გაჭირვებაში.
გაიზარდნენ...
ამირანმა მრავალი საგმირო საქმე ჩაიდინა: გაათავისუფლა მზე
დევ-ვეშაპის მუცლიდან, მოკლა ბაყბაყ დევი, დახოცა
გველეშაპები, მიწასთან გაასწორა ცხრა ძმა დევების სამეფო. მან
ზეციდან ჩამოიყვანა თავის საცოლე- ღრუბელთა მბრძანებლის
ასული ყამარი, მოკლა ავისული ქალ-ხარი. ბოლოს გმირმა
ღმერთის დამარცხება გადაწყვიტა, რისთვისაც ღმერთმა ის
სასტიკად დასაჯა და კავკასიის ქედზე სამუდამოდ მიაჯაჭვა.
3.
4. ამირანი
კავკასიის ქედზე იყო
ამირანი მიჯაჭვული,
ყვავ-ყორანი ეხვეოდა,
დაფლეთილი ჰქონდა გული.
ქვეყნად ცეცხლის მოტანისთვის
გულს ცეცხლი არ ჰნელდებოდა,
და რაღაცა მანქანებით
წყლული ისევ მთელდებოდა.
ჰქონდა ჭირში მოთმინება:
არც ჰკვესოდა, არც ოხვრიდა;
უსამართლო ძლიერებას
მონურად ქედს არ უხრიდა!
ბოლოს მაინც გამარჯვება
დარჩა!.. ყველა გააოცა!.. –
და ის ღვაწლი მაგალითად
მიწის შვილთა მან გადმოსცა.
კავკასიის მაღალ ქედზე
მიჯაჭვული ამირანი
არის მთელი საქართველო
და მტრები კი ყვავ-ყორანი.
მოვა დრო და თავს აიშვებს,
იმ ჯაჭვს გასწყვეტს გმირთა-გმირი!..
სიხარულად შეეცვლება
ამდენი ხნის გასაჭირი!..