2.  Bir sorun ya da bir durum üzerine akıl
yürüterek (var olan duruma ilişkin bilgi
toplamak,varsayımları ve kanıtları
belirlemek ve belirlenen kanıtları
tartışmak, kişisel çıkarsama ve sentezlerde
bulunmak) bir yargıya ulaşmak biçiminde
özetlenebilir.(Demir,2006)

3.  Eleştirel düşünen
kişi, niçin ve
nasıl
düşündüğünün
farkındadır.

4.  Eleştirel düşünmenin beş ana kuralı
bulunmaktadır. Bunlar:
 1. Tutarlılık: Eleştirel düşünen, düşüncedeki
tezatlıkları ortadan kaldırabilmelidir.
 2. Birleştirme: Eleştirel düşünen, düşüncenin tüm
boyutlarını ele alabilmelidir.
 3.Uygulanabilme: Kişi anlayabildiklerini de
ekleyerek anladıklarını bir modelde
uygulayabilmelidir.

5.  4.Yeterlilik: Eleştirel düşünen kişi, deneyimlerini
ve sonuçlarını sağlam bir şekilde oturtabilmelidir.
 5. İletişim kurabilme: Eleştirel düşünen kişi
düşündüklerini birleştirerek anladıklarını
çevresine anlaşılabilir bir şekilde iletebilmelidir.

6.  Araştırıcı, inceleyici; sorgulayıcı eleştirel bir
anlayışın öğrencilerde geliştirilebilmesi için
öncelikle öğretmenlerin bu alanda
yetiştirilmeleri ve bu anlayışı benimsemeleri
gerekmektedir. Çünkü sağlıklı düşünebilen
çağdaş eğitimin gereklerini yerine getirebilen
yaratıcı, üretken, demokratik bir anlayışa
sahip, işini seven ve benimseyen
öğretmenlerle istenilen sonuca ulaşılabilir.

7.  Eleştirel düşünme ilke ve yöntemlerine sahip
tüm öğretmenlerce uygulanabilir.
 Tüm öğrencilerin katılımını gerektirdiğinden
öğretim etkinlikleri fazla zaman alır.
 Öğrenci aktivitesine dayalıdır. Öğrenmelerde
öğrenci mutlaka aktif olmalıdır.
 Kasıtlı,amaçlı ve çok iyi planlanmış
etkinlikler yoluyla öğretim yapılmalıdır.

8.  Eleştirel düşünme öğretiminde ders
içeriklerinin yanı sıra okul dışı içeriklerden
de yararlanılabilir.
 Eleştirel düşünme öğretiminde araştırma
inceleme yoluyla öğretim, iş birlikli
öğrenme stratejisi, grup tartışması,
problem çözme uygulamalarından
yararlanılabilir.

9.  Eleştirel düşünmenin
nitelikleri eleştirel
düşünme ile ilgili olarak
Paul,Binker ve Jensen’in
üç ana grupta
topladıkları otuz beş
eleştirel düşünme
stratejisi aracılığıyla
anlaşılabilir.

13.  Becerilerin öğretiminin daha kolay yapılması
açısından ayrı başlıklar halinde ele alınabilir.

14.  Kaynakların Güvenilebilirliğinin Sorgulanması
 Nedensel Açıklama
 Geçerli Tahmin Yürütme
 Güvenilir Genelleme Yapabilme
 Benzerlikler Yoluyla Akıl Yürütme
 Koşullu Akıl Yürütme

15.  Tüm eğitimciler fikir birliği etmiş durumda
iken bu becerilerin nasıl geliştirilebileceği
konusunda ortak bir görüş bulunmamaktadır.
Eleştirel düşünmeyi geliştirmek için yapılan
tartışmalar ve yürütülen programları dikkate
alınarak dört temel yaklaşımdan söz
edilmektedir.

16.  Konu Tabanlı Eğitim Yaklaşımı: Glaser ve
(1984) ve McPeck’ in de (1981) savundukları bu
yaklaşım, öğretilmesi planlanan içerik birimi ile
birlikte eleştirel düşünmenin de öğretilmesini
öngörmektedir. Bu yaklaşımda eleştirel
düşünmenin ilkeleri ve kuralları açık bir şekilde,
içerik birimine paralel olarak öğrencilere
verilmektedir.

17.  Konuya Entegre Etme Yaklaşımı: Bu
yaklaşım birinci yaklaşıma benzemekle
birlikte, içerik birimi ve eleştirel düşünme
ilke ve kurallarını bütünleştirmeyi
önermektedir. Ancak bu kurallar ve ilkeler
açık bir şekilde verilmemektedir.

18.  Genel Yaklaşım: Konu tabanlı öğretimden
tamamen farklı biçimde yapılandırılmıştır.
Eleştirel düşünme becerileri okulda verilen
ders içerikleri dışında (non-school context)
bir içerik temel alınarak geliştirilen, beceri
temelli program niteliğindedir. Kruse ve
Prenssesisen (1987) ve Sternburg ve Bhana
(1986) bu yaklaşımın savunucularıdır.

19.  Karma Yaklaşım: Ennis (1989) ve Perkins ve
Solomon’ un (1989) da benimsedikleri bu
yaklaşım hem konu tabanlı yaklaşım hem de
genel yaklaşımın birlikte kullanılmasını
öngörmektedir.

21.  – Anlatan, kapalı uçlu sorular soran, anlattığını
anlattığı gibi geri isteyen, sessizlik, “uslu”luk,
boyun eğme, itaat bekleyen, zaman zaman da
bağıran, azarlayan, tüm doğruları ve her
zaman bilen o bildik “öğretmen rolü”nden
uzak durmasına yarayacak bir zihniyet
dönüşümü
 – ders kitaplarının ve ders programlarının
ötesine geçebilme,
 – bilginin yaşamla bağlarını kurma/kurdurma,
 – kolaylaştırıcılık becerilerine sahip olma,

22.  – farkında bile olmadan kendi görüşünü
dayatabileceğini bilme,
 – “tartışma”yı “mış gibi” yaptırıp vicdanını
rahatlatmama, az bir “tartışmamsı”dan sonra,
sanki sınıf bir karara varmış gibi yapmama yani
aslında henüz varılmamış bir anlaşma/ uzlaşma
sağlamaya ya da bunu çabuklaştırmaya
çalışmama,
 – yaşını, statüsünü, konumunu kullanarak
öğrenciyi ezmeme (bir başka deyişle, gücünü
kötüye kullanmama),

24.  Öğrenci öğretim etkinliklerine doğrudan
katılabilmeli.
 Öğrenci kendi görüşlerini eleştirel olarak
değerlendirebilmelidir.
 Tüm öğrenciler sınıfta demokratik bir
ortamın oluşmasına katkı sağlamalıdır.
 Birbirlerinin görüş ve çalışmalarını
sergileyecek ortamlar hazırlanmasında
engelleyici olmamalıdır.

25.  + Özgür düşünmeyi geliştirme, + Problem
çözme becerisini kazanma,
 + Karar verme stratejilerini güçlendirme, +
Farklı yönlerden bakabilme,
 + Bilgi ve görgüyü arttırma, + Mantıklı
düşünme.
 + Eleştirel Düşünme Becerileri

26.  Bir edebiyat öğretmeni, öğrencilere dönem sonu
performans ödevi olarak edebiyatımızdaki belirli
dönemlere ait üç eseri incelemelerini, bu eserlerin
ait oldukları edebi akıma uygunluğunu değerlendiren
ve eserler arasındaki benzerliklerle farklılıkları
açıklayan bir rapor hazırlamalarını istemiştir.
 Bu öğretmenin öğrencilerinde geliştirmeyi
amaçladığı düşünce becerisi aşağıdakilerden
hangisidir?
 A) Yaratıcı düşünme
 B) Yansıtıcı düşünme D) Bilimsel
düşünme
 C) Eleştirel düşünme E) Analitik
düşünme

27.  Eleştirel düşünme aşağıdaki becerilerden hangisini
kazandırmayı amaçlamaz?
 a) Kalıp yargılarla düşünebilmeyi
 b) Gerçekler ve iddialar arasındaki farklılığı
ayırt edebilmeyi
 c) İlgili bilgilerle ilgisiz bilgileri ayıklayabilmeyi
 d) Kaynağın güvenilirliğini test etmeyi
 e) Önyargı ve bilişsel hataların farkında olmayı

28.  Aşağıdakilerden hangisi eleştirel düşünmenin beş ana
kuralından olan tutarlılığı ifade eder?

 a) Kişinin düşüncenin tüm boyutlarını ele
alabilmesidir.
 b) Kişinin düşüncedeki tezatlıkları elemesidir.
 c) Kişinin anladıklarını bir modele
uygulayabilmesidir.
 d) Kişinin deneyimlerini ve sonuçlarını sağlam bir
şekilde oturtabilmesidir.
 e) Kişinin anladıklarını çevresine anlaşılır bir
şekilde iletmesidir.