SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 15
Descargar para leer sin conexión
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn




  TÍCH PHÂN HÀM PHÂN THỨC, LƯỢNG GIÁC VÀ MŨ – LOGARIT DƯỚI “CON
                 MẮT” CỦA TÍCH PHÂN HÀM NHỊ THỨC

I. Trước khi tìm hiểu về chuyên đề này chúng ta tìm hiểu qua tích phân hàm nhị thức

          
Có dạng   x
                  m
                      (a  bx n ) p dx với a, b  R  , m, n, p  Q, n, p  0
          
Tùy thuộc vào tính chất và mối quan hệ qua lại giữa lũy thừa của m, n, p mà ta có các cách đặt khác nhau.
                         m 1 m 1
Cụ thể xét bộ ba số p;         ;      p
                           n       n
TH 1: Nếu p  Z thì ta đặt x  t q với q là mẫu số chung nhỏ nhất của phân số tối giản của m và n
             m 1            s                                                   p
TH 2: Nếu          Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bx n  hoặc t  a  bx n
              n             r
Đặc biệt
            r
- Nếu p   Z ta chỉ được đặt t  a  bx n
            s
            r
- Nếu p   Z và p  2,3,... ta có thể sử dụng tích phân từng phần, khi p  2 TPTP một lần, khi p  3
            s
TPTP hai lần, …
             m 1                s                             a  bx n
TH 3: Nếu          p  Z , p  , r , s  Z  thì ta đặt                 tr
              n                  r                                xn

Bài tập giải mẫu:

TH 1: Nếu p  Z thì ta đặt x  t q với q là mẫu số chung nhỏ nhất của phân số tối giản của m và n

                                             4
                                                      dx
Bài 1: Tính tích phân sau I  
                                             1    
                                                 x 1 x     
Giải:
              4                 1   4                  1
                         dx           1
Ta có I            x 1  x 2  dx
          1 x 1 x   1         
                                   1
Nhận xét: m  1, n                 , p  1  Z  q  2
                                   2
Cách 1:
             x  t2
Đặt     x t
             dx  2tdt




                                                                                                            1
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


         x  4 t  2
Đổi cận        
        x  1       t  1
             2                   2            2
                   t                 dt         1  1                           2       4
Khi đó I  2 2           dt  2           2         2  ln t  ln 1  t   2 ln
                                 1 
             1 t 1  t 
                                   t 1 t    1
                                                 t 1 t                         1       3
Cách 2:
                   x   t  1 2
                  
Đặt 1  x  t  
                  dx  2  t  1 dt
                  
         x  4 t  3
Đổi cận        
        x  1       t  2
              2
                 t  1 dt 3 dt              3
                                                 1    1                           3      4
Khi đó   I  2         2
                            2             2        dt  2  ln t  1  ln t   2ln
                              2 
              2  t  1 t
                                  t  1 t    2
                                                  t 1 t                           2      3
             m 1          s                                                     p
TH 2: Nếu          Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bx n  hoặc t  a  bx n
              n            r
Đặc biệt
          r
- Nếu p     Z ta chỉ được đặt t  a  bx n
          s
          r
- Nếu p   Z và p  2,3,... ta có thể sử dụng tích phân từng phần, khi p  2 TPTP một lần, khi p  3
          s
TPTP hai lần, …

                                                                                                1
Bài 2: (ĐHDB – A 2003 – ĐHNT – 1996) Tính tích phân sau I   x 3 1  x 2 dx
                                                                                                0



Giải:
                   1                          1
Phân tích I   x 3 1  x 2 dx   x 2 1  x 2 .xdx
                   0                          0

                             1   m 1
Nhận xét: m  3, n  2, p            2
                             2    n
Cách 1:
                   x2  1  t 2
Đặt t  1  x 2  
                   xdx  tdt
        x  1  t  0
Đổi cận       
         x  0 t  1
               0                          1                 1                                       1
                                                                                         1     1       2
Khi đó I    t 1  t 2
                              2
                                    dt   t 1  t  dt   t
                                              2     2              2
                                                                       t   4
                                                                                   dt   t 3  t 5  
                                                                                         3     5  0 15
              1                           0                 0
Cách 2:




                                                                                                             2
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


                x2  1  t
                         2
Đặt t  1  x           dt
                 xdx  
                          2
         x 1    t0
Đổi cận       
         x  0 t  1
                                                                                                                                  1
               0 1              1 1               1   1   3         3   3
              1 2              1 2              1  2          12 2 2 2     2
Khi đó I    t 1  t  dt   t 1  t  dt    t  t dt   t  t  
                                                          2
              21               20               2 0           23   3      15
                                                                            0
Cách 4:
Đặt x  cos t  dx   sin tdt
                                                             
                      2                                       2
Khi đó I   sin 2 t cos 3 tdt   sin 2 t 1  sin 2 t  cos tdt
                      0                                       0

Cách 4.1.
Đặt sin t  u  cos tdt  du
Khi đó
    1                    1
                                               u 3 u5  1 2
I   u 2 (1  u 2 )du    u 2  u 4  du     
    0                    0                     3   5  0 15
Cách 4.2.
                                                                      
                                                                                                                                  
     2                                                                 2
                                                                                                               sin 3 t sin 5 t     2
              2
                  
I   sin t 1  sin t d  sin t    2
                                                                                     2       4
                                                                                                   
                                                                                  sin t  sin t d  sin t                    2 .
     0                                                                    0                                    3         5 
                                                                                                                                  0
                                                                                                                                    15

Cách 4.3.
                                                                                                           

    12                 1 2 1  cos 4t          12            12
I   sin 2 2t costdt               cos tdt   cos tdt    cos 4t cos tdt
    40                 40       2              80            80
Cách 5:
        1                           1
      1                           1
                                              
 I    x2 1  x 2 d 1  x 2   1  x2  1 1  x 2 d 1  x 2
      20                          20
                                                                                                              
      1                       3                                   1                        1
  1                      1
  20
          
   1  x2                
              d 1  x   1  x2
                         20
                              2                   2
                                                                                      d 1  x 
                                                                                           2       2



                      dt
Cách 3: Đặt t  x 2      xdx
                      2
                                                          7
                                                                      x 3 dx
Bài 3: Tính tích phân I                                         3
                                                          0           x2  1
Giải :
                         x2  t 3  1
                                 3       2
Cách 1: Đặt t  x  1           3 2
                         xdx  t dt
                                 2



                                                                                                                                         3
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


        x  7
               t  2
Đổi cận       
        x  0
               t  1
                                3  t  1 .t dt 3
                 7                2  3       2     2
                     x 2 .xdx                                     3  t 5 t 2  2 93
Khi đó I                                       t  t  dt     
                                                       4

              0
                     3
                         x2  1 2 1     t        21               2  5 2  1 10
Cách 2:
                  x2  t  1
                  
Đặt t  x 2  1         dt
                   xdx 
                          2
         x  7
                     t  8
Đổi cận          
         x  0
                     t  1
            1  t  1 dt 1  3  3 
               8               8   2     1              5       2
                                                  13 3 3 3  8
Khi đó I           1
                             t  t  dt   t  t 
             21      3
                            2 1                 25        2 1
                   t
                                                                     2
                                                 x3                        x
Cách 3: Phân tích x 3  x  x 2  1  x              x  x 2  1 3 
                                              3 2                        3 2
                                                x 1                      x 1
Cách 4: Sử dụng tích phân từng phần
    u  x 2                                du  2 xdx
                                           
                          1 d  x  1  
                                 2
Đặt            x                                 3          3

     dv            dx                     v   x 2  1 2
    
           3 2
              x 1        2 3 x2  1             4
                                                             4
                                                                  dx
Bài 4: (ĐHAN – 1999) Tính tích phân I                       x
                                                             7    x2  9
Giải:
Phân tích
     4                           4                 1
            dx
                                  x x         9  dx
                                      1   2
I   x                                           2

     7      x2  9                7

                                                   1   m 1
Nhận xét: m  1, n  2, p                                0
                                                   2    n
                   x2  t 2  9
Đặt t  x 2  9  
                   xdx  tdt
        x  4
                   t  5
Đổi cận         
        x  7
                   t  4
              4                                5             5
                             xdx                      tdt        dt  1 t 3 5 1 7
Khi đó I     x                                           2     ln       ln
                 7
                         2
                                 x2  9        4 t (t 2  9) 4 t  9 6 t  3 4 6 4
Cách 2:




                                                                                       4
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


                   x2  t  9
                2  
Đặt t  x  9              dt
                    xdx 
                             2
             25
           1         dt
Khi đó I                1
                            ... đến đây liệu ta có thể làm được không, có thể đó bằng cách đặt
           2 16
                t  9 t 2

     1
         u 2  t
u  t2            … bạn đọc giải tiếp nhé
         2udu  dt
                                                                      1
                                                                                    6
Bài 5: (ĐH KTQD – 1997) Tính tích phân sau: I   x5 1  x3  dx
                                                                      0

Giải:
    1                                1
                    3 6                             6
I   x 1  x
            5
                               dx   x 3 1  x 3  x 2 dx
    0                                0

                                                         m 1
Nhận xét: m  5, n  3, p  6  Z                             0
                                                          n
Cách 1:
                 dt       2
                  x dx
                    3
Đặt t  1  x   3
                 x3  1  t
                
        x  1   t  0
Đổi cận        
         x  0 t  1
               0              1                1
             1 6             1 6              1 6 7           1  t 7 t8  1
Khi đó I    t 1  t dt   t 1  t dt    t  t dt     
             31              30               30              3  7 8  168
Cách 2:
    1                                1                                1                     1
                            6                                  6                        6                      7
I   x5 1  x3  dx   x 2 1  1  x 3   1  x3  dx   x 2 1  x 3  dx   x 2 1  x 3  dx
                                             
    0                                0                                0                     0

                                                                              3 7                3 8
                                                          1 1  x                   1 1  x    
        1                                    1
   1           6                          7                                         1                  1        1
   1  x3  d 1  x 3    1  x3  d 1  x3    .                          .                   
   30                          0                          3     7                   0 3     8          0       168
                                                               2
                                                                          2
Bài 6: (SGK – T 112) Tính tích phân sau I   x  x  1 dx
                                                               0

Giải:
Cách 1: Sử dụng phương pháp tích phân từng phần
                       du  2  x  1 dx
    u   x  12
                      
Đặt                      x2
    
     dv  xdx          v
                           2
                       2    2                     2
                    2 x 2                                                   x 4 x 3  2 34
Khi đó I   x  1         x  x  1 dx  6    x 3  x   dx  6     
                               2

                      2 0 0                       0                         4   3 0 3


                                                                                                                     5
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


Cách 2:
                x  t  1
Đặt t  x  1  
                dx  dt
          x  2 t  3
Đổi cận        
          x  0 t  1
Khi đó
     3                     3
                                            t 4 t 3  3 34
I    t  1 t dt    t 3  t 2  dt     
                  2

    1                 1                     4 3 1 3
Cách 3: Sử dụng phương pháp phân tích
                      2
Ta có x  x  1  x  x 2  2 x  1  x 3  2 x 2  x
            2
                                      x 4 2 x 3 x 2  2 34
Khi đó I    x3  2 x 2  x  dx             
            0                         4    3       2 0 3
Cách 4: Sử dụng phương pháp đưa vào vi phân
                2                         2          3           2
Ta có x  x  1   x  1  1  x  1   x  1   x  1
                                 
                                                                                                                                                4                  3
              2
                               3
                                         2
                                                     2
                                                                      2
                                                                                          3
                                                                                                                2
                                                                                                                        2             x  1            x  1           34
Khi đó I    x  1 dx    x  1 dx    x  1 d  x  1    x  1 d  x  1                                                                             
              0                          0                            0                                         0
                                                                                                                                           4               3                3
                 m 1              s                         a  bx n
TH 3: Nếu              p  Z , p  , r , s  Z  thì ta đặt           tr
                  n                r                            xn

                                             2
                                                             dx
Bài 7: Tính tích phân sau I  
                                             1   x 4 1  x2
Giải:
                                             1   m 1                     x2  1 2
Nhận xét: m  2; n  2; p                            p  2  Z nên đặt       t
                                             2    n                        x2
                     2      1
                    x  t2 1
    1  x2          
Đặt     2
              t2                tdt
      x              xdx              2
                    
                              t 2  1
                          5
           x  2 t 
Đổi cận                2
          x  1    t  2
                    
Ta có
                                                      5
                                                                             3                                                         2
I
     2
            dx
                           2

                          
                                        dx
                                                 
                                                     2
                                                             t   2
                                                                       1                tdt
                                                                                                            2
                                                                                                                            t3  
                                                                                                            t  1 dt    t 
                                                                                                                    2                          7 5 8 2
                                                                     t
                                                                                 .                   2                                 5
     1   x4 1  x2         1
                                   x6
                                        1
                                           1            2                           t   2
                                                                                               1          5              3                    24
                                                                                                                                      2
                                        x2                                                                 2




                                                                                                                                                                                6
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


                                                            1

Bài 8: Tính tích phân sau: I  
                                         1
                                                 x  x  3 3
                                                                dx .
                                         1          x4
                                         3



HD:
                             1
             1                               1     1
             1    3 1
Ta có I    2  1 . 3 dx   x 3  1  x 2  3 dx
          1 x      x        1
             3                               3

                             1  m 1
Nhận xét: m  3, n  2, p         1 Z
                             3   n
        1          dt dx
Đặt t  2  1    3 ….  I  6 bạn đọc tự giải
       x           2 x
                                         3
                                                    dx
Bài 9: Tính tích phân sau I             
                                          3       (1  x 2 )3
                                         2

Giải :
                                   3   m 1
Ta có m  0; n  2; p                       p  1  Z
                                   2     n
              1         2
         2
    x 1 2   t2 1  x
             
Đặt    2
         t 
     x        xdx  tdt
             
                   (t 2  1) 2
        x  3    2 3
                t 
Đổi cận      3     3
        x      t  3
            2   
                 3                                    3                              3           3
                             xdx                                           tdt  dt 1       1
Khi đó I                                                                 2  2 3 
                                                              1
                                                                    .t 2 .t 2 3 t  t
                                 2       2
                  3       (1  x ) 1  x          2    2
                                            2 3 (t  1) .                                 2 3
                 2
                      x4.      2
                                   .         3
                                                            2
                                                          (t  1) 2
                                                                             3       3
                             x       x

Bài tập tự giải:
                                                                                  2
                                                                                        dx
Bài 1: (ĐHSP II HN – A 2000) Tính tích phân I  
                                                                                 1    x x3  1
HD:
                                   3x2                          dx                dt
Đặt t  x3  1  dt                             dx                            2
                                 2 x3  1                  x x3  1              t 1
                                                                       4
                                                                                 dx           1 7
Bài 2: (ĐHAN – A 1999) Tính tích phân I                               x                     ln
                                                                       7         x2  1       6 4



                                                                                                     7
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn

                                                             2
                                                                             dx            
Bài 3: (ĐHBKHN – 1995) Tính tích phân I                                             
                                                             2   x x2  1                  12
                                                             3

Cách 1:
                               x                dx                           xdx               dt                       dt
Đặt t  x 2  1  dt                dx                                                        2
                                                                                                   và t  tanu ,   u  , 2    du .
                           x2  1     x x2  1 x2 x2  1                                      t 1                2     2 t 1
                  1                 dx
Cách 2: Đặt t        , t   0;             dt
                cos t        2     x x2  1
              1                π            1
C1: Đặt x          với t   0;  hoặc x 
            cos t              2          sin t
C2: Đặt x 2  1  t
C3: Đặt x 2  1  t
             1
C4: Đặt x 
             t
C5: Phân tích 1    x 2  1  x 2 
                                     
                               1
                                    x3
Bài 4: Tính tích phân I                   dx  0
                              1   x2  1
C1: Đặt x  tan t
C2: Phân tích x 3  x  x 2  1  x
        u  x 2
        
C3: Đặt            x
        dv             dx
                 x2  1
C4: Đặt x  t
C5: Phân tích x 3 dx  x 2 xdx   x 2  1  1 d  x 2  1
                                               
                                                     7
                                                                 x3                   141
Bài 5: (ĐHTM – 1997) Tính tích phân I                                       dx 
                                                     0
                                                         3
                                                             1 x        2             20
                                                                 2
                                                                             x4
Bài 6: (CĐKT KT I – 2004) Tính tích phân I                                          dx
                                                                 0           x5  1
                                                                     3
                                                                                                      14 3
Bài 7: (CĐ Hàng hải – 2007) Tính tích phân I   x 3 x 2  1 dx 
                                                                     1                                  5
                                                                                              9
                                                                                                                       468
Bài 8: (CĐ Sư Phạm Tiền Giang – 2006) Tính tích phân I   x. 3 1  x dx  
                                                                                              1                         7
                                                                         1
                                                                                                          2 2 1
Bài 9: (CĐ Nông Lâm – 2006) Tính tích phân I   x x 2  1dx 
                                                                         0
                                                                                                            3
                                                                                                      3
                                                                                                                              848
Bài 10: (CĐ Tài Chính Kế Toán IV – 2005) Tính tích phân I                                                 x 3  1.x5 dx 
                                                                                                      0
                                                                                                                              105


                                                                                                                                        8
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn

                                                                                             1
                                                                                                                        6 3 8
Bài 11: (CĐ Khối A, B – 2005) Tính tích phân I   x3 . x 2  3dx 
                                                                                             0
                                                                                                                          5
                                                                                     1
                                                                                                                   8
Bài 12: (CĐ GTVT – 2005) Tính tích phân I   x5 1  x 2 dx 
                                                                                     0
                                                                                                                  105
                                                                                                 1
                                                                                                     x        1
Bài 13: (ĐH Hải Phòng – 2006) Tính tích phân I                                                        2
                                                                                                          dx  ln 2
                                                                                                 0 1 x
                                                                                                              2
                                           1
                                      2
Bài 14: Tính tích phân I   x 2 2  x 3 dx 
                         0
                                      9
                                         3 32 2                                                        
Bài 15: (CĐ Dệt may thời trang Tp.HCM – 2007) Tính tích phân
      3
              dx                       3 
I    x x                     1     
     1
          2    2
                      1             3 12
                                          2 3
                                                       dx                    2           3
Bài 16: Tính tích phân I                                                      
                                               3   x2 x 2  1                3       2 2

b. Tích phân hàm phân thức, lượng giác, mũ – loga dưới “con mắt” của tích phân hàm nhị phân thức

                      
                                                       p
Mở rộng I   u m  x   a  bu n  x   d u  x   với với a, b  R  , m, n, p  Q, n, p  0
                                                   
                      
Và cụ thể hóa trường hợp 2 như sau
     m 1            s                                                           p
Nếu         Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bu n  x   hoặc t  a  bu n  x 
                                                                              
       n             r
                      r
Đặc biệt : Nếu p   Z ta chỉ được đặt t  a  bu n  x 
                      s
Ta xét các thí dụ sau đây
                                                                                                 ln 5
                                                                                                         e2 x
Thí dụ 1. (ĐH DB – B 2003) Tính tích phân sau I                                                                 dx
                                                                                                 ln 2    ex  1
Lời giải.
              ln 5                      ln 5                           1
                          e2 x                                     
Ta có I       e 1
              ln 2
                           x
                            ln 2
                                 dx         e x 1  e x           2   de x thì đây chính là tích phân nhị thức với

                 1      m 1
m  n  1, p                  2  Z và u  x   e x
                 2        n
     x        2
                   e  t 2  1
                   
                      x

Đặt e  1  t   x
                   e dx  2tdt
                   
         x  ln 5     t  2
Đổi cận           
         x  ln 2 t  1
                      
             2 t 2  1 tdt
                                 
                                 2
                                               2 2       2 20
Khi đó I  2 
                    t                          3 1
                                                   
                             2  t 2  1 dt  t 3  2t   
                                                         1 3
             1                   1




                                                                                                                                 9
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


 Cách khác: Đặt e x  1  t
                                                                   e
                                                                         1  3ln x .ln x
 Thí dụ 2. (ĐH – B 2004 ) Tính tích phân sau I                                         dx
                                                               1               x
 Lời giải.
             e                        e                 1
               1  3ln x .ln x
 Ta có I                     dx   ln x 1  3ln x  3 d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với
            1        x                 1
                  1    m 1
 m  n  1, p                2  Z và u  x   ln x
                  2      n
                                 t2 1
                         ln x 
                                    3
 Đặt 1  3ln x  t 2  
                         dx  2 tdt
                        x 3
                        
           x  e t  2
 Đổi cận          
          x  1     t  1
                2                  2
              2 t2 1 2         2                2  t 5 t 3  2 116
 Khi đó I            t dt   (t 4 t 2 )dt     
              31 3             91                9  5 3  1 135
 Cách khác: t  1  3ln x
                                                                          e
                                                                            ln x. 3 2  ln 2 x
 Thí dụ 3. (PVBCTT – 1999) Tính tích phân sau I                                              dx
                                                                          1          x
 Lời giải.
             e                        e                    1
              ln x. 3 2  ln 2 x
 Ta có I                       dx   ln x 1  ln 2 x  3 d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với
            1          x              1
                     1     m 1
 m  1, n  2, p                 1  Z và u  x   ln x
                     3        n

                    3 2      ln x
 Đặt t 3  2  ln 2 x 
                      t dt       dx
                    2          x
          x  e t  3 3
                 
 Đổi cận       
         x  1  t  3 2
                 
                 3            3
                     3            3           3
           3          3 3      3 t4               3       3 3
           232
                 2
 Khi đó I   t.t dt   t dt  .
                      2 32     2 4            3
                                                  2
                                                      
                                                          8
                                                           3 3  23 2               
 Cách khác: Đặt 2  ln 2 x  t
                                                               e
                                                                              ln x
 Thí dụ 4. (ĐH – B 2010) Tính tích phân sau I                                          2
                                                                                             dx
                                                               1       x  2  ln x 
 Lời giải.




                                                                                                                  10
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


            e                                                     2
                             ln x                                                                   2
Ta có I                                       2
                                                    dx   ln x  2  ln x  d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với
            1    x  2  ln x                                    1

                m 1
m  1, n  1,         2  Z , p  2  Z và u  x   ln x
                  n
                    ln x  t  2
                    
Đặt t  2  ln x   dx
                     x  dt
                    
                 3
                     t  2               1 2
                                                     3
                                                                                       2 3   3 1
Khi đó I                   2
                                    dt     2                           dt   ln t    ln 
                 2       t               2t  t                                        t2    2 3
                                                                                                         ln 3
                                                                                                                 e x dx
Thí dụ 5. (ĐHDB – 2002) Tính tích phân sau I                                                                                3
                                                                                                          0
                                                                                                                e   x
                                                                                                                          
                                                                                                                         1
Lời giải.
            ln 3                                         ln 3                          1
                             e x dx                                                
                                                          e                  
                                                                      x
Ta có I                                                                1           3   de x thì đây chính là tích phân nhị thức với
                                            3
             0
                         e   x
                                  1                     0


                    1   m 1
m  0, n  1, p            1  Z và u  x   e x
                    2    n
Đặt t  e  1  2tdt  e x dx  dx  2tdt
     2    x

             2
                tdt     12
Khi đó I  2  3  2.         2 1
              2
                 t      t 2
                                                                           2
                                                                                     dx
Thí dụ 6. Tính tích phân sau I  
                                                                           1       x  x3
                                                                                    5


Lời giải.
            2                               2
              dx                                                               1
Ta có I   5     3
                      x 3 1  x 2                                              dx đây là tích phân nhị thức với m  3, n  2, p  1  Z
          1 x  x     1

                  x2                    t 1
                  
Đặt t  x 2  1   dt
                                        xdx
                  2
          x  2 t                     5
Đổi cận         
         x  1     t                  2
            2                                                 2
                             1                                             x
Ta có I                                   dx                                               dx
            1
                     3
                 x x 1      2
                                                             1   x   4
                                                                          x   2
                                                                                    1     
                                             1  1                   1
                 5                             5
                             dt                                   1         1 1            t 5 3           1 5
Khi đó I                          2
                                                         2
                                                                     dt         ln       2   ln 2  ln
                     t  t  1              2 2   t  1     t 1 t     2  t 1      t 1     8        2 2
                 2                                                    




                                                                                                                                                 11
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn

                                                          x 2 dx
 Thí dụ 7. Tìm nguyên hàm: I                                 39
                                                     1  x 
 Lời giải.
                   x 2 dx                           39                                                                  m 1
 Ta có I                  39
                                   x 2 1  x          dx đây là tích phân nhị thức với m  2, n  1, p  39  Z          3 Z
                 1  x                                                                                                  n
 Đặt t  1  x  x  1  t  dx   dt
 Khi đó
                 2
        1  t  dt        1           1         1      1 1        2 1      1 1
 I         39
                       39 dt  2  38 dt   37 dt       38
                                                                      37
                                                                                    C với t  1  x
            t            t           t         t        38 t      37 t      36 t 36
                                                                        
                                                                        2
                                                                          sin 2 x.cos x
 Thí dụ 8. (ĐH – B 2005) Tính tích phân sau I                                         dx
                                                                        0
                                                                            1  cos x
 Lời giải.
 Phân tích
                                                                  
     2
     sin 2 x.cos x        2
                            sin x.cos 2 x         2
                                                                        1
 I               dx  2                dx  2  cos 2 x 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tích phân nhị thức
   0
       1  cos x          0
                              1  cos x           0

 với m  2, n  1, p  1  Z và u  x   cos x

                     dt   sin xdx
 Đặt t  1  cos x  
                     cos x  t  1
               
          x        t  1
 Đổi cận       2 
          x  0     t  2
          
                                   2
                    1
                         t  1              2
                                                        1         t2                2
 Khi đó I  2                        dt  2   t  2   dt  2   2t  ln t         2 ln 2  1
                    2
                            t                 1
                                                         t        2                  1
                                                                        
                                                                        2
                                                                                                2
 Thí dụ 9. (ĐHTS – 1999) Tính tích phân sau I   sin x cos x 1  cos x  dx
                                                                            0

 Lời giải.
                                                             
             2                                                2
                                                2                               2
 Ta có I   sin x cos x 1  cos x  dx    cos x 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tích phân nhị thức với
             0                                                 0

 m  1, n  1, p  2  Z và u  x   cos x
                     sin xdx   dt
 Đặt t  1  cos x  
                     cos x  t  1




                                                                                                                                  12
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn

            
        x     t  1
Đổi cận     2 
        x  0  t  2
        
             1                   2
                                                       t 4 t 3  2 17
Khi đó I     t  1 t 2 dt    t 3  t 2  dt     
             2                   1                     4 3  1 12
Nhận xét: Nếu gặp tích phân là tổng (hiệu) của hai tích phân nhị thức mà có cùng cách đặt thì ta vẫn tính như
trong lý thuyết
                                                                  
                                                                  2
                                                                       sin 2 x  sin x
Thí dụ 10. (ĐH – A 2005) Tính tích phân sau I                                          dx
                                                                  0      1  3cos x
Lời giải.
                                                                                            
            2
                sin x  2 cos x  1          2
                                                                          
                                                                            1                 2
                                                                                                               
                                                                                                                   1
Ta có I                              dx    2 cos x 1  3cos x  d  cos x    1  3cos x  2 d  cos x 
                                                                            2

            0       1  3cos x                  
                                              0                                     0
                                                                                                            
                                                                  I1                                      I2

                                                                                                                       m 1
Nhận xét: Đây chính là tổng của hai nhị thức u  x   cos x với I1 ta có m  n  1                                         2  Z và với I 2
                                                                                                                        n
                      m 1
ta có m  0, n  1          1 Z .
                       n
Vậy chung qui lại ta có thể
                                t2 1
                        cos x 
                                  3
Đặt 1  3cos x  t 2  
                        sin x       dx  
                                            2dt
                        1  3cos x
                                            3
             
        x         t  1
Đổi cận       2 
        x  0      t  2
        
           2
              4t 2 2       4    2  2 34
Khi đó I          dt   t 3  t  
           1
                9    9      27   9  1 27
                                                                                 
                                                                                 2
                                                                                     sin 3 x
Thí dụ 11. (ĐHQG HCM – B 1997) Tính tích phân sau I                                        dx
                                                                                 0
                                                                                   1  cos x
Lời giải.
                                                            
            2                    2                  3         2
                sin 3 x        3sin x  4sin x                                      1
Ta có I               dx                   dx     4cos 2 x  1 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tổng của
            0
              1  cos x      0
                                  1  cos x           0

                                                                                                  m 1
hai tích phân nhị thức tích phân nhị thức với m  2, n  1, p  1  Z                                 3  Z và u  x   cos x nên ta
                                                                                                   n
                    cos x  t  1
đặt t  1  cos x  
                     dt  sin xdx


                                                                                                                                             13
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


            
        x     t  1
Đổi cận     2 
        x  0  t  2
        
                            2
              1
                  4  t  1  1          
                                            2
                                                3                               2
Khi đó I                        dt    4t   8  dt   2t 2  3ln t  8t   3ln 2  2
              2         t               1      t                               1


Để kết thúc bài viết này mời các bạn tự giải các tích phân sau

                                                                                    e3
                                                                                                 ln 2 x            76
Bài 1: (ĐHDB – D 2005) Tính tích phân sau I                                        x                      dx 
                                                                                    1            ln x  1          15
                                                                            ln 2                2x
                                                                                            e                  2 2
Bài 2: (ĐHBK – 2000) Tính tích phân sau I                                                          dx 
                                                                                0
                                                                                            x
                                                                                            e 1                3
                                                              e
                                                                           ln x                           42 2
Bài 3: (ĐHHH – 98) Tính tích phân I =                          x.                          dx 
                                                              1        1  ln x                             3
                                                                                    e
                                                                                            3  2 ln x                  10 2  11
Bài 4: (ĐHDB 2 – 2006) Tính tích phân sau I                                        x                         dx 
                                                      1  2 ln x                    1                                      3
                                                                            e
                                                    ln x         1
Bài 5: (ĐHCT – 1999) Tính tích phân sau I                  dx  (ln 2  1)
                                            1 x  ln x  1
                                                     2
                                                                 2
                                       e
                                                     log 3 x
                                                         2                             4
Bài 7: Tính tích phân sau I                                          dx 
                                       1    x 1  3ln x           2                 27 ln 3 2
                                                                            ln 8                                 ln 8
Bài 8: (ĐHDB – 2004) Tính tích phân sau I                                              e x  1.e 2 x dx              e x  1.e x .e x dx
                                                                            ln 3                                 ln 3


Bài 9: Tính tích phân sau I 
                                       ln 5
                                                e   x
                                                          1 e   x

                                                                      dx
                                        
                                       ln 2              ex  1
                                                                                                           
                                                                                                           2
                                                                                                               sin 4 x               3
Bài 10: (HVNH TPHCM – D 2000) Tính tích phân sau I                                                                 2
                                                                                                                       dx  2  6 ln
                                                                                                           0 1  cos x
                                                                                                                                     4
                                            
                                            2
                                                                                        3            15
Bài 11: Tính tích phân sau I   sin 2 x 1  sin 2 x  dx 
                                              0
                                                                                                      4
                                                                                            
                                                                                            2
                                                                                              sin x cos 3 x
Bài 12: (ĐH BCVT – 1997) Tính tích phân sau I                                                             dx
                                                                                            0  1  cos 2 x
                                   
                                   6
                                     sin 3 x  sin 3 3 x       1 1
Bài 13: Tính tích phân I                               dx    ln 2
                                   0
                                        1  cos 3 x            6 3



                                                                                                                                               14
TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn


                                                      3
                                                          dx               6
Bài 14: (ĐHDB – B 2004) Tính tích phân sau I         xx     3
                                                                    ln
                                                     0
                                                                          2
                                  3
                                  x dx       1 1            3 1            3 1           1 1
Bài 15: Tìm nguyên hàm I             10
                                                      6
                                                                      7
                                                                                    8
                                                                                                    C
                               ( x  1)      6 ( x  1)     7 ( x  1)     8 ( x  1)    9 ( x  1)9




                                                                                                          15

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Phương pháp nhánh cận
Phương pháp nhánh cậnPhương pháp nhánh cận
Phương pháp nhánh cận
Diên Vĩ
 
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMATBài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
Hiệp Mông Chí
 
Bài toán số học liên quan tới lũy thữa
Bài toán số học liên quan tới lũy thữaBài toán số học liên quan tới lũy thữa
Bài toán số học liên quan tới lũy thữa
Thế Giới Tinh Hoa
 
Quy hoạch động
Quy hoạch độngQuy hoạch động
Quy hoạch động
hana_dt
 
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
Bui Loi
 

La actualidad más candente (20)

Phương pháp nhánh cận
Phương pháp nhánh cậnPhương pháp nhánh cận
Phương pháp nhánh cận
 
30 bài toán phương pháp tính
30 bài toán phương pháp tính30 bài toán phương pháp tính
30 bài toán phương pháp tính
 
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMATBài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
Bài Giảng Và Ngân Hàng Đề Thi OTOMAT
 
Bài toán số học liên quan tới lũy thữa
Bài toán số học liên quan tới lũy thữaBài toán số học liên quan tới lũy thữa
Bài toán số học liên quan tới lũy thữa
 
Quy hoạch động
Quy hoạch độngQuy hoạch động
Quy hoạch động
 
bài tập quay lui
bài tập quay luibài tập quay lui
bài tập quay lui
 
Chuong 2 dai so tuyen tinh 2
Chuong 2   dai so tuyen tinh 2Chuong 2   dai so tuyen tinh 2
Chuong 2 dai so tuyen tinh 2
 
Phương trình hàm đa thức
Phương trình hàm đa thứcPhương trình hàm đa thức
Phương trình hàm đa thức
 
Chuong02
Chuong02Chuong02
Chuong02
 
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy sốỨng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
 
Bồi dưỡng HSG Tin chuyên đề thuật toán
Bồi dưỡng HSG Tin chuyên đề thuật toánBồi dưỡng HSG Tin chuyên đề thuật toán
Bồi dưỡng HSG Tin chuyên đề thuật toán
 
Phương pháp giải phương trình lượng giác
Phương pháp giải phương trình lượng giácPhương pháp giải phương trình lượng giác
Phương pháp giải phương trình lượng giác
 
12.ma trận và dịnh thức
12.ma trận và dịnh thức12.ma trận và dịnh thức
12.ma trận và dịnh thức
 
Ba dạng hệ phương trình cơ bản
Ba dạng hệ phương trình cơ bảnBa dạng hệ phương trình cơ bản
Ba dạng hệ phương trình cơ bản
 
Chuong01
Chuong01Chuong01
Chuong01
 
Phụ thuộc hàm và dạng chuẩn 1
Phụ thuộc hàm và dạng chuẩn 1Phụ thuộc hàm và dạng chuẩn 1
Phụ thuộc hàm và dạng chuẩn 1
 
Chuoi so
Chuoi soChuoi so
Chuoi so
 
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
 
07 dang toan phuong
07 dang toan phuong07 dang toan phuong
07 dang toan phuong
 
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
đại số tuyến tính 2 ( không gian eculid )
 

Destacado

Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
Thế Giới Tinh Hoa
 
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
Anh Thư
 
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
Oanh MJ
 
10 dạng tích phân thường gặp thanh tùng
10 dạng tích phân thường gặp   thanh tùng10 dạng tích phân thường gặp   thanh tùng
10 dạng tích phân thường gặp thanh tùng
Trần Hà
 
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phânBài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
Thế Giới Tinh Hoa
 
Tích phân từng phần
Tích phân từng phầnTích phân từng phần
Tích phân từng phần
roggerbob
 
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thuTuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
ndphuc910
 
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tíchứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
Thế Giới Tinh Hoa
 

Destacado (13)

Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
Biến đổi và đổi biến hàm tích phân bậc 2
 
Chuyên Đề: Tích Phân
Chuyên Đề: Tích PhânChuyên Đề: Tích Phân
Chuyên Đề: Tích Phân
 
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
200 Bài Tập Tích Phân Hay Và Khó
 
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
Tích phân hàm phân thức hữu tỷ (part 2)
 
10 dạng tích phân thường gặp thanh tùng
10 dạng tích phân thường gặp   thanh tùng10 dạng tích phân thường gặp   thanh tùng
10 dạng tích phân thường gặp thanh tùng
 
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phânBài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
Bài tập sử dụng công thức nguyên hàm, tích phân
 
Công thức lượng giác cần nhớ
Công thức lượng giác cần nhớCông thức lượng giác cần nhớ
Công thức lượng giác cần nhớ
 
Chuyên đề tich phan on thi dh
Chuyên đề tich phan on thi dhChuyên đề tich phan on thi dh
Chuyên đề tich phan on thi dh
 
Tích phân từng phần
Tích phân từng phầnTích phân từng phần
Tích phân từng phần
 
Hướng dẫn giải bài tập chuỗi - Toán cao cấp
Hướng dẫn giải bài tập chuỗi - Toán cao cấpHướng dẫn giải bài tập chuỗi - Toán cao cấp
Hướng dẫn giải bài tập chuỗi - Toán cao cấp
 
Bài tập nguyên hàm tích phân
Bài tập nguyên hàm tích phânBài tập nguyên hàm tích phân
Bài tập nguyên hàm tích phân
 
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thuTuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
Tuyen tap hinh khong gian trong cac de thi thu
 
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tíchứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
ứNg dụng tích phân tính diện tích và thể tích
 

Similar a Tích phân hàm phân thức luyện thi đại học

đáP án toán đh ka 2010
đáP án toán đh ka 2010đáP án toán đh ka 2010
đáP án toán đh ka 2010
ntquangbs
 
Tich phan ham nhi phan thuc
Tich phan ham nhi phan thucTich phan ham nhi phan thuc
Tich phan ham nhi phan thuc
Huynh ICT
 
48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc
Duy Duy
 
48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc
Duy Duy
 
đáP án đh-toán a- 2010
đáP án đh-toán a- 2010đáP án đh-toán a- 2010
đáP án đh-toán a- 2010
ntquangbs
 
Chuong 4.2
Chuong 4.2Chuong 4.2
Chuong 4.2
thanhyu
 
đ áN đh-toán a- 2010
đ áN đh-toán a- 2010đ áN đh-toán a- 2010
đ áN đh-toán a- 2010
ntquangbs
 
Dethihetmon ptvp thamkhao
Dethihetmon ptvp thamkhaoDethihetmon ptvp thamkhao
Dethihetmon ptvp thamkhao
tuongnm
 
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly121 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
Pham Tai
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 7
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  7[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  7
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 7
Phong Phạm
 
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
nhommaimaib7
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 1
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  1[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  1
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 1
Phong Phạm
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 6
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  6[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  6
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 6
Phong Phạm
 
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
daik9xpro
 
Phan 2 gtnn tc_kshs
Phan 2 gtnn tc_kshsPhan 2 gtnn tc_kshs
Phan 2 gtnn tc_kshs
Chu Quyết
 
Pp tinh tichphan-nvcuong-new
Pp tinh tichphan-nvcuong-newPp tinh tichphan-nvcuong-new
Pp tinh tichphan-nvcuong-new
Huynh ICT
 

Similar a Tích phân hàm phân thức luyện thi đại học (20)

đáP án toán đh ka 2010
đáP án toán đh ka 2010đáP án toán đh ka 2010
đáP án toán đh ka 2010
 
Tich phan ham nhi phan thuc
Tich phan ham nhi phan thucTich phan ham nhi phan thuc
Tich phan ham nhi phan thuc
 
48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc
 
48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc48 de luyen thi dai hoc
48 de luyen thi dai hoc
 
đáP án đh-toán a- 2010
đáP án đh-toán a- 2010đáP án đh-toán a- 2010
đáP án đh-toán a- 2010
 
Chuong 4.2
Chuong 4.2Chuong 4.2
Chuong 4.2
 
C8 bai giang kinh te luong
C8 bai giang kinh te luongC8 bai giang kinh te luong
C8 bai giang kinh te luong
 
đ áN đh-toán a- 2010
đ áN đh-toán a- 2010đ áN đh-toán a- 2010
đ áN đh-toán a- 2010
 
Nchuong7
Nchuong7Nchuong7
Nchuong7
 
Dethihetmon ptvp thamkhao
Dethihetmon ptvp thamkhaoDethihetmon ptvp thamkhao
Dethihetmon ptvp thamkhao
 
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly121 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
1 tomtat kt-ct-tracnghiem-vatly12
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 7
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  7[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  7
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 7
 
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
Tom tat kien_thuc_vat_ly_12_(suu_tam)_5618_96412447
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 1
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  1[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  1
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 1
 
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 6
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  6[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p  6
[Nguoithay.vn] bt ve hat nhan nguyen tu p 6
 
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
[Www.toancapba.net] tổng+hợp+nhiều+đề+hsg+có+đap+án
 
Kĩ thuật dự đoán nghiệm và đơn giản hoá cách giải phương trình
Kĩ thuật dự đoán nghiệm và đơn giản hoá cách giải phương trìnhKĩ thuật dự đoán nghiệm và đơn giản hoá cách giải phương trình
Kĩ thuật dự đoán nghiệm và đơn giản hoá cách giải phương trình
 
Dãy số vmo2009
Dãy số vmo2009Dãy số vmo2009
Dãy số vmo2009
 
Phan 2 gtnn tc_kshs
Phan 2 gtnn tc_kshsPhan 2 gtnn tc_kshs
Phan 2 gtnn tc_kshs
 
Pp tinh tichphan-nvcuong-new
Pp tinh tichphan-nvcuong-newPp tinh tichphan-nvcuong-new
Pp tinh tichphan-nvcuong-new
 

Más de Gia sư Đức Trí

Más de Gia sư Đức Trí (14)

Tong hop-tra-nghiem toan thi quoc gia 2017
Tong hop-tra-nghiem toan thi quoc gia 2017Tong hop-tra-nghiem toan thi quoc gia 2017
Tong hop-tra-nghiem toan thi quoc gia 2017
 
Hinh giai tich on thi dai hoc 2013[giasuductri.edu.vn]
Hinh giai tich  on thi dai hoc 2013[giasuductri.edu.vn]Hinh giai tich  on thi dai hoc 2013[giasuductri.edu.vn]
Hinh giai tich on thi dai hoc 2013[giasuductri.edu.vn]
 
Cac chuyen de on thi tot nghiep 2013 [giasuductri.edu.vn]]
Cac chuyen de on thi tot nghiep 2013 [giasuductri.edu.vn]]Cac chuyen de on thi tot nghiep 2013 [giasuductri.edu.vn]]
Cac chuyen de on thi tot nghiep 2013 [giasuductri.edu.vn]]
 
N computing with-vmware-citrix
N computing with-vmware-citrixN computing with-vmware-citrix
N computing with-vmware-citrix
 
Goi y-mon-toan-tot-nghiep-thpt-2012
Goi y-mon-toan-tot-nghiep-thpt-2012Goi y-mon-toan-tot-nghiep-thpt-2012
Goi y-mon-toan-tot-nghiep-thpt-2012
 
Huong dan-giai-mon-su-thpt-2012[giasuductri.edu.vn]
Huong dan-giai-mon-su-thpt-2012[giasuductri.edu.vn]Huong dan-giai-mon-su-thpt-2012[giasuductri.edu.vn]
Huong dan-giai-mon-su-thpt-2012[giasuductri.edu.vn]
 
Ncomputing n400-ncomputing-n500[ncomputing.123vietnam.vn]
Ncomputing n400-ncomputing-n500[ncomputing.123vietnam.vn]Ncomputing n400-ncomputing-n500[ncomputing.123vietnam.vn]
Ncomputing n400-ncomputing-n500[ncomputing.123vietnam.vn]
 
Ncomputing m300-giai-phap-tieti-kiem[ncomputing.123vietnam.vn]
Ncomputing m300-giai-phap-tieti-kiem[ncomputing.123vietnam.vn]Ncomputing m300-giai-phap-tieti-kiem[ncomputing.123vietnam.vn]
Ncomputing m300-giai-phap-tieti-kiem[ncomputing.123vietnam.vn]
 
Mcomputing l130-l230[ncomputing.123vietnam.vn]
Mcomputing l130-l230[ncomputing.123vietnam.vn]Mcomputing l130-l230[ncomputing.123vietnam.vn]
Mcomputing l130-l230[ncomputing.123vietnam.vn]
 
7 thoi quen cua nguoi thanh cong
7 thoi quen cua nguoi thanh cong7 thoi quen cua nguoi thanh cong
7 thoi quen cua nguoi thanh cong
 
Livedata.vn 201105
Livedata.vn 201105Livedata.vn 201105
Livedata.vn 201105
 
N computing user.0511
N computing user.0511N computing user.0511
N computing user.0511
 
N computing vcn-user-0311
N computing vcn-user-0311N computing vcn-user-0311
N computing vcn-user-0311
 
Ncomputing
NcomputingNcomputing
Ncomputing
 

Último

SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
hoangtuansinh1
 
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
dangdinhkien2k4
 
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoiC6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
dnghia2002
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
Xem Số Mệnh
 

Último (20)

Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
 
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ emcác nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
 
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdfGiáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
 
60 CÂU HỎI ÔN TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ NĂM 2024.docx
60 CÂU HỎI ÔN TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ NĂM 2024.docx60 CÂU HỎI ÔN TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ NĂM 2024.docx
60 CÂU HỎI ÔN TẬP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ NĂM 2024.docx
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
 
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng TạoĐề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Bài học phòng cháy chữa cháy - PCCC tại tòa nhà
Bài học phòng cháy chữa cháy - PCCC tại tòa nhàBài học phòng cháy chữa cháy - PCCC tại tòa nhà
Bài học phòng cháy chữa cháy - PCCC tại tòa nhà
 
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
TUYỂN TẬP 50 ĐỀ LUYỆN THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT MÔN TOÁN NĂM 2024 CÓ LỜI GIẢ...
 
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net VietKiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
 
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
 
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdfxemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
xemsomenh.com-Vòng Thái Tuế và Ý Nghĩa Các Sao Tại Cung Mệnh.pdf
 
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptAccess: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
 
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoiC6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
 
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình PhươngGiáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
 
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hộiTrắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
Trắc nghiệm CHƯƠNG 5 môn Chủ nghĩa xã hội
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
 

Tích phân hàm phân thức luyện thi đại học

  • 1. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn TÍCH PHÂN HÀM PHÂN THỨC, LƯỢNG GIÁC VÀ MŨ – LOGARIT DƯỚI “CON MẮT” CỦA TÍCH PHÂN HÀM NHỊ THỨC I. Trước khi tìm hiểu về chuyên đề này chúng ta tìm hiểu qua tích phân hàm nhị thức  Có dạng x m (a  bx n ) p dx với a, b  R  , m, n, p  Q, n, p  0  Tùy thuộc vào tính chất và mối quan hệ qua lại giữa lũy thừa của m, n, p mà ta có các cách đặt khác nhau. m 1 m 1 Cụ thể xét bộ ba số p; ; p n n TH 1: Nếu p  Z thì ta đặt x  t q với q là mẫu số chung nhỏ nhất của phân số tối giản của m và n m 1 s p TH 2: Nếu  Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bx n  hoặc t  a  bx n n r Đặc biệt r - Nếu p   Z ta chỉ được đặt t  a  bx n s r - Nếu p   Z và p  2,3,... ta có thể sử dụng tích phân từng phần, khi p  2 TPTP một lần, khi p  3 s TPTP hai lần, … m 1 s a  bx n TH 3: Nếu  p  Z , p  , r , s  Z  thì ta đặt  tr n r xn Bài tập giải mẫu: TH 1: Nếu p  Z thì ta đặt x  t q với q là mẫu số chung nhỏ nhất của phân số tối giản của m và n 4 dx Bài 1: Tính tích phân sau I   1  x 1 x  Giải: 4 1 4 1 dx  1 Ta có I     x 1  x 2  dx 1 x 1 x 1    1 Nhận xét: m  1, n  , p  1  Z  q  2 2 Cách 1: x  t2 Đặt x t dx  2tdt 1
  • 2. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn  x  4 t  2 Đổi cận   x  1 t  1 2 2 2 t dt 1 1  2 4 Khi đó I  2 2 dt  2   2     2  ln t  ln 1  t   2 ln 1  1 t 1  t  t 1 t 1 t 1 t  1 3 Cách 2:  x   t  1 2  Đặt 1  x  t   dx  2  t  1 dt   x  4 t  3 Đổi cận   x  1 t  2 2  t  1 dt 3 dt 3  1 1 3 4 Khi đó I  2 2  2  2    dt  2  ln t  1  ln t   2ln 2  2  t  1 t t  1 t 2 t 1 t  2 3 m 1 s p TH 2: Nếu  Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bx n  hoặc t  a  bx n n r Đặc biệt r - Nếu p   Z ta chỉ được đặt t  a  bx n s r - Nếu p   Z và p  2,3,... ta có thể sử dụng tích phân từng phần, khi p  2 TPTP một lần, khi p  3 s TPTP hai lần, … 1 Bài 2: (ĐHDB – A 2003 – ĐHNT – 1996) Tính tích phân sau I   x 3 1  x 2 dx 0 Giải: 1 1 Phân tích I   x 3 1  x 2 dx   x 2 1  x 2 .xdx 0 0 1 m 1 Nhận xét: m  3, n  2, p    2 2 n Cách 1:  x2  1  t 2 Đặt t  1  x 2    xdx  tdt x  1 t  0 Đổi cận    x  0 t  1 0 1 1 1 1 1  2 Khi đó I    t 1  t 2  2  dt   t 1  t  dt   t 2 2 2 t 4  dt   t 3  t 5   3 5  0 15 1 0 0 Cách 2: 2
  • 3. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn x2  1  t  2 Đặt t  1  x   dt  xdx    2  x 1  t0 Đổi cận    x  0 t  1 1 0 1 1 1 1 1 3 3 3 1 2 1 2 1  2  12 2 2 2  2 Khi đó I    t 1  t  dt   t 1  t  dt    t  t dt   t  t   2 21 20 2 0  23 3  15 0 Cách 4: Đặt x  cos t  dx   sin tdt   2 2 Khi đó I   sin 2 t cos 3 tdt   sin 2 t 1  sin 2 t  cos tdt 0 0 Cách 4.1. Đặt sin t  u  cos tdt  du Khi đó 1 1  u 3 u5  1 2 I   u 2 (1  u 2 )du    u 2  u 4  du      0 0  3 5  0 15 Cách 4.2.    2 2  sin 3 t sin 5 t  2 2  I   sin t 1  sin t d  sin t    2   2 4  sin t  sin t d  sin t      2 . 0 0  3 5  0 15 Cách 4.3.     12 1 2 1  cos 4t 12 12 I   sin 2 2t costdt   cos tdt   cos tdt    cos 4t cos tdt 40 40 2 80 80 Cách 5: 1 1 1 1  I    x2 1  x 2 d 1  x 2   1  x2  1 1  x 2 d 1  x 2 20 20      1 3 1 1 1 1 20    1  x2   d 1  x   1  x2 20 2 2    d 1  x  2 2 dt Cách 3: Đặt t  x 2   xdx 2 7 x 3 dx Bài 3: Tính tích phân I   3 0 x2  1 Giải :  x2  t 3  1  3 2 Cách 1: Đặt t  x  1   3 2  xdx  t dt  2 3
  • 4. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn x  7  t  2 Đổi cận   x  0  t  1 3  t  1 .t dt 3 7 2 3 2 2 x 2 .xdx 3  t 5 t 2  2 93 Khi đó I        t  t  dt      4 0 3 x2  1 2 1 t 21 2  5 2  1 10 Cách 2: x2  t  1  Đặt t  x 2  1   dt  xdx   2 x  7  t  8 Đổi cận   x  0  t  1 1  t  1 dt 1  3  3  8 8 2 1 5 2 13 3 3 3  8 Khi đó I   1    t  t  dt   t  t  21 3 2 1  25 2 1 t 2 x3 x Cách 3: Phân tích x 3  x  x 2  1  x   x  x 2  1 3  3 2 3 2 x 1 x 1 Cách 4: Sử dụng tích phân từng phần u  x 2 du  2 xdx   1 d  x  1   2 Đặt  x 3 3  dv  dx   v   x 2  1 2  3 2 x 1 2 3 x2  1  4 4 dx Bài 4: (ĐHAN – 1999) Tính tích phân I  x 7 x2  9 Giải: Phân tích 4 4 1 dx  x x  9  dx 1 2 I x  2 7 x2  9 7 1 m 1 Nhận xét: m  1, n  2, p     0 2 n  x2  t 2  9 Đặt t  x 2  9    xdx  tdt x  4  t  5 Đổi cận   x  7  t  4 4 5 5 xdx tdt dt 1 t 3 5 1 7 Khi đó I  x   2  ln  ln 7 2 x2  9 4 t (t 2  9) 4 t  9 6 t  3 4 6 4 Cách 2: 4
  • 5. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn x2  t  9 2  Đặt t  x  9   dt  xdx   2 25 1 dt Khi đó I   1 ... đến đây liệu ta có thể làm được không, có thể đó bằng cách đặt 2 16 t  9 t 2 1 u 2  t u  t2   … bạn đọc giải tiếp nhé 2udu  dt 1 6 Bài 5: (ĐH KTQD – 1997) Tính tích phân sau: I   x5 1  x3  dx 0 Giải: 1 1 3 6 6 I   x 1  x 5  dx   x 3 1  x 3  x 2 dx 0 0 m 1 Nhận xét: m  5, n  3, p  6  Z   0 n Cách 1:  dt 2   x dx 3 Đặt t  1  x   3  x3  1  t  x  1 t  0 Đổi cận    x  0 t  1 0 1 1 1 6 1 6 1 6 7 1  t 7 t8  1 Khi đó I    t 1  t dt   t 1  t dt    t  t dt      31 30 30 3  7 8  168 Cách 2: 1 1 1 1 6 6 6 7 I   x5 1  x3  dx   x 2 1  1  x 3   1  x3  dx   x 2 1  x 3  dx   x 2 1  x 3  dx   0 0 0 0 3 7 3 8 1 1  x  1 1  x  1 1 1 6 7 1 1 1    1  x3  d 1  x 3    1  x3  d 1  x3    .  .  30 0 3 7 0 3 8 0 168 2 2 Bài 6: (SGK – T 112) Tính tích phân sau I   x  x  1 dx 0 Giải: Cách 1: Sử dụng phương pháp tích phân từng phần du  2  x  1 dx u   x  12   Đặt   x2   dv  xdx  v  2 2 2 2 2 x 2  x 4 x 3  2 34 Khi đó I   x  1   x  x  1 dx  6    x 3  x   dx  6      2 2 0 0 0  4 3 0 3 5
  • 6. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn Cách 2: x  t  1 Đặt t  x  1   dx  dt  x  2 t  3 Đổi cận    x  0 t  1 Khi đó 3 3  t 4 t 3  3 34 I    t  1 t dt    t 3  t 2  dt      2 1 1  4 3 1 3 Cách 3: Sử dụng phương pháp phân tích 2 Ta có x  x  1  x  x 2  2 x  1  x 3  2 x 2  x 2  x 4 2 x 3 x 2  2 34 Khi đó I    x3  2 x 2  x  dx       0  4 3 2 0 3 Cách 4: Sử dụng phương pháp đưa vào vi phân 2 2 3 2 Ta có x  x  1   x  1  1  x  1   x  1   x  1   4 3 2 3 2 2 2 3 2 2  x  1  x  1 34 Khi đó I    x  1 dx    x  1 dx    x  1 d  x  1    x  1 d  x  1    0 0 0 0 4 3 3 m 1 s a  bx n TH 3: Nếu  p  Z , p  , r , s  Z  thì ta đặt  tr n r xn 2 dx Bài 7: Tính tích phân sau I   1 x 4 1  x2 Giải: 1 m 1 x2  1 2 Nhận xét: m  2; n  2; p    p  2  Z nên đặt t 2 n x2  2 1 x  t2 1 1  x2  Đặt 2  t2   tdt x  xdx   2    t 2  1  5  x  2 t  Đổi cận   2 x  1 t  2  Ta có 5 3 2 I 2 dx 2  dx  2 t 2  1 tdt 2  t3     t  1 dt    t  2 7 5 8 2  t . 2 5 1 x4 1  x2 1 x6 1 1 2 t 2  1 5 3  24 2 x2 2 6
  • 7. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn 1 Bài 8: Tính tích phân sau: I   1 x  x  3 3 dx . 1 x4 3 HD: 1 1 1 1  1 3 1 Ta có I    2  1 . 3 dx   x 3  1  x 2  3 dx 1 x  x 1 3 3 1 m 1 Nhận xét: m  3, n  2, p    1 Z 3 n 1 dt dx Đặt t  2  1    3 ….  I  6 bạn đọc tự giải x 2 x 3 dx Bài 9: Tính tích phân sau I   3 (1  x 2 )3 2 Giải : 3 m 1 Ta có m  0; n  2; p    p  1  Z 2 n  1 2 2 x 1 2 t2 1  x  Đặt 2 t  x  xdx  tdt   (t 2  1) 2 x  3  2 3  t  Đổi cận  3  3 x  t  3  2  3 3 3 3 xdx tdt dt 1 1 Khi đó I       2  2 3  1 .t 2 .t 2 3 t t 2 2 3 (1  x ) 1  x 2 2 2 3 (t  1) . 2 3 2 x4. 2 . 3 2 (t  1) 2 3 3 x x Bài tập tự giải: 2 dx Bài 1: (ĐHSP II HN – A 2000) Tính tích phân I   1 x x3  1 HD: 3x2 dx dt Đặt t  x3  1  dt  dx   2 2 x3  1 x x3  1 t 1 4 dx 1 7 Bài 2: (ĐHAN – A 1999) Tính tích phân I  x  ln 7 x2  1 6 4 7
  • 8. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn 2 dx  Bài 3: (ĐHBKHN – 1995) Tính tích phân I    2 x x2  1 12 3 Cách 1: x dx xdx dt   dt Đặt t  x 2  1  dt  dx    2 và t  tanu ,   u  , 2  du . x2  1 x x2  1 x2 x2  1 t 1 2 2 t 1 1   dx Cách 2: Đặt t  , t   0;    dt cos t  2 x x2  1 1  π 1 C1: Đặt x  với t   0;  hoặc x  cos t  2 sin t C2: Đặt x 2  1  t C3: Đặt x 2  1  t 1 C4: Đặt x  t C5: Phân tích 1    x 2  1  x 2    1 x3 Bài 4: Tính tích phân I   dx  0 1 x2  1 C1: Đặt x  tan t C2: Phân tích x 3  x  x 2  1  x u  x 2  C3: Đặt  x dv  dx  x2  1 C4: Đặt x  t C5: Phân tích x 3 dx  x 2 xdx   x 2  1  1 d  x 2  1   7 x3 141 Bài 5: (ĐHTM – 1997) Tính tích phân I   dx  0 3 1 x 2 20 2 x4 Bài 6: (CĐKT KT I – 2004) Tính tích phân I   dx 0 x5  1 3 14 3 Bài 7: (CĐ Hàng hải – 2007) Tính tích phân I   x 3 x 2  1 dx  1 5 9 468 Bài 8: (CĐ Sư Phạm Tiền Giang – 2006) Tính tích phân I   x. 3 1  x dx   1 7 1 2 2 1 Bài 9: (CĐ Nông Lâm – 2006) Tính tích phân I   x x 2  1dx  0 3 3 848 Bài 10: (CĐ Tài Chính Kế Toán IV – 2005) Tính tích phân I   x 3  1.x5 dx  0 105 8
  • 9. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn 1 6 3 8 Bài 11: (CĐ Khối A, B – 2005) Tính tích phân I   x3 . x 2  3dx  0 5 1 8 Bài 12: (CĐ GTVT – 2005) Tính tích phân I   x5 1  x 2 dx  0 105 1 x 1 Bài 13: (ĐH Hải Phòng – 2006) Tính tích phân I   2 dx  ln 2 0 1 x 2 1 2 Bài 14: Tính tích phân I   x 2 2  x 3 dx  0 9 3 32 2   Bài 15: (CĐ Dệt may thời trang Tp.HCM – 2007) Tính tích phân 3 dx 3  I  x x  1  1 2 2  1 3 12 2 3 dx 2 3 Bài 16: Tính tích phân I     3 x2 x 2  1 3 2 2 b. Tích phân hàm phân thức, lượng giác, mũ – loga dưới “con mắt” của tích phân hàm nhị phân thức  p Mở rộng I   u m  x   a  bu n  x   d u  x   với với a, b  R  , m, n, p  Q, n, p  0      Và cụ thể hóa trường hợp 2 như sau m 1 s p Nếu  Z , p  , r , s  Z  ,  r , s   1 ta đặt t   a  bu n  x   hoặc t  a  bu n  x    n r r Đặc biệt : Nếu p   Z ta chỉ được đặt t  a  bu n  x  s Ta xét các thí dụ sau đây ln 5 e2 x Thí dụ 1. (ĐH DB – B 2003) Tính tích phân sau I   dx ln 2 ex  1 Lời giải. ln 5 ln 5 1 e2 x  Ta có I  e 1 ln 2 x ln 2 dx    e x 1  e x  2 de x thì đây chính là tích phân nhị thức với 1 m 1 m  n  1, p     2  Z và u  x   e x 2 n x 2 e  t 2  1  x Đặt e  1  t   x e dx  2tdt   x  ln 5 t  2 Đổi cận    x  ln 2 t  1  2 t 2  1 tdt  2 2 2 2 20 Khi đó I  2  t 3 1   2  t 2  1 dt  t 3  2t   1 3 1 1 9
  • 10. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn Cách khác: Đặt e x  1  t e 1  3ln x .ln x Thí dụ 2. (ĐH – B 2004 ) Tính tích phân sau I   dx 1 x Lời giải. e e 1 1  3ln x .ln x Ta có I   dx   ln x 1  3ln x  3 d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với 1 x 1 1 m 1 m  n  1, p    2  Z và u  x   ln x 2 n  t2 1  ln x   3 Đặt 1  3ln x  t 2    dx  2 tdt x 3   x  e t  2 Đổi cận   x  1 t  1 2 2 2 t2 1 2 2 2  t 5 t 3  2 116 Khi đó I   t dt   (t 4 t 2 )dt      31 3 91 9  5 3  1 135 Cách khác: t  1  3ln x e ln x. 3 2  ln 2 x Thí dụ 3. (PVBCTT – 1999) Tính tích phân sau I   dx 1 x Lời giải. e e 1 ln x. 3 2  ln 2 x Ta có I   dx   ln x 1  ln 2 x  3 d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với 1 x 1 1 m 1 m  1, n  2, p    1  Z và u  x   ln x 3 n 3 2 ln x Đặt t 3  2  ln 2 x  t dt  dx 2 x  x  e t  3 3  Đổi cận   x  1 t  3 2  3 3 3 3 3 3 3 3 3 t4 3 3 3 232 2 Khi đó I   t.t dt   t dt  . 2 32 2 4 3 2  8 3 3  23 2  Cách khác: Đặt 2  ln 2 x  t e ln x Thí dụ 4. (ĐH – B 2010) Tính tích phân sau I   2 dx 1 x  2  ln x  Lời giải. 10
  • 11. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn e 2 ln x 2 Ta có I   2 dx   ln x  2  ln x  d  ln x  thì đây chính là tích phân nhị thức với 1 x  2  ln x  1 m 1 m  1, n  1,   2  Z , p  2  Z và u  x   ln x n ln x  t  2  Đặt t  2  ln x   dx  x  dt  3 t  2 1 2 3   2 3 3 1 Khi đó I   2 dt     2 dt   ln t    ln  2 t 2t t   t2 2 3 ln 3 e x dx Thí dụ 5. (ĐHDB – 2002) Tính tích phân sau I   3 0 e x  1 Lời giải. ln 3 ln 3 1 e x dx   e  x Ta có I    1 3 de x thì đây chính là tích phân nhị thức với 3 0 e x 1  0 1 m 1 m  0, n  1, p     1  Z và u  x   e x 2 n Đặt t  e  1  2tdt  e x dx  dx  2tdt 2 x 2 tdt 12 Khi đó I  2  3  2.  2 1 2 t t 2 2 dx Thí dụ 6. Tính tích phân sau I   1 x  x3 5 Lời giải. 2 2 dx 1 Ta có I   5 3   x 3 1  x 2   dx đây là tích phân nhị thức với m  3, n  2, p  1  Z 1 x  x 1 x2  t 1  Đặt t  x 2  1   dt   xdx 2  x  2 t 5 Đổi cận   x  1 t 2 2 2 1 x Ta có I   dx   dx 1 3 x x 1  2  1 x 4 x 2 1  1  1 1 5 5 dt 1 1 1 t 5 3 1 5 Khi đó I   2   2    dt     ln  2   ln 2  ln t  t  1 2 2   t  1 t 1 t  2  t 1 t 1  8 2 2 2   11
  • 12. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn x 2 dx Thí dụ 7. Tìm nguyên hàm: I   39 1  x  Lời giải. x 2 dx 39 m 1 Ta có I   39   x 2 1  x  dx đây là tích phân nhị thức với m  2, n  1, p  39  Z   3 Z 1  x  n Đặt t  1  x  x  1  t  dx   dt Khi đó 2 1  t  dt 1 1 1 1 1 2 1 1 1 I   39    39 dt  2  38 dt   37 dt  38  37   C với t  1  x t t t t 38 t 37 t 36 t 36  2 sin 2 x.cos x Thí dụ 8. (ĐH – B 2005) Tính tích phân sau I   dx 0 1  cos x Lời giải. Phân tích    2 sin 2 x.cos x 2 sin x.cos 2 x 2 1 I dx  2  dx  2  cos 2 x 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tích phân nhị thức 0 1  cos x 0 1  cos x 0 với m  2, n  1, p  1  Z và u  x   cos x dt   sin xdx Đặt t  1  cos x   cos x  t  1   x  t  1 Đổi cận  2  x  0 t  2  2 1  t  1 2  1  t2 2 Khi đó I  2  dt  2   t  2   dt  2   2t  ln t   2 ln 2  1 2 t 1 t 2 1  2 2 Thí dụ 9. (ĐHTS – 1999) Tính tích phân sau I   sin x cos x 1  cos x  dx 0 Lời giải.   2 2 2 2 Ta có I   sin x cos x 1  cos x  dx    cos x 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tích phân nhị thức với 0 0 m  1, n  1, p  2  Z và u  x   cos x sin xdx   dt Đặt t  1  cos x   cos x  t  1 12
  • 13. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn   x  t  1 Đổi cận  2  x  0 t  2  1 2  t 4 t 3  2 17 Khi đó I     t  1 t 2 dt    t 3  t 2  dt      2 1  4 3  1 12 Nhận xét: Nếu gặp tích phân là tổng (hiệu) của hai tích phân nhị thức mà có cùng cách đặt thì ta vẫn tính như trong lý thuyết  2 sin 2 x  sin x Thí dụ 10. (ĐH – A 2005) Tính tích phân sau I   dx 0 1  3cos x Lời giải.    2 sin x  2 cos x  1 2  1 2  1 Ta có I   dx    2 cos x 1  3cos x  d  cos x    1  3cos x  2 d  cos x  2 0 1  3cos x    0 0   I1 I2 m 1 Nhận xét: Đây chính là tổng của hai nhị thức u  x   cos x với I1 ta có m  n  1   2  Z và với I 2 n m 1 ta có m  0, n  1   1 Z . n Vậy chung qui lại ta có thể  t2 1  cos x   3 Đặt 1  3cos x  t 2    sin x dx   2dt  1  3cos x  3   x  t  1 Đổi cận  2  x  0 t  2  2  4t 2 2   4 2  2 34 Khi đó I      dt   t 3  t   1 9 9  27 9  1 27  2 sin 3 x Thí dụ 11. (ĐHQG HCM – B 1997) Tính tích phân sau I   dx 0 1  cos x Lời giải.    2 2 3 2 sin 3 x 3sin x  4sin x 1 Ta có I   dx   dx     4cos 2 x  1 1  cos x  d  cos x  thì đây chính là tổng của 0 1  cos x 0 1  cos x 0 m 1 hai tích phân nhị thức tích phân nhị thức với m  2, n  1, p  1  Z   3  Z và u  x   cos x nên ta n cos x  t  1 đặt t  1  cos x    dt  sin xdx 13
  • 14. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn   x  t  1 Đổi cận  2  x  0 t  2  2 1 4  t  1  1  2 3  2 Khi đó I    dt    4t   8  dt   2t 2  3ln t  8t   3ln 2  2 2 t 1 t  1 Để kết thúc bài viết này mời các bạn tự giải các tích phân sau e3 ln 2 x 76 Bài 1: (ĐHDB – D 2005) Tính tích phân sau I  x dx  1 ln x  1 15 ln 2 2x e 2 2 Bài 2: (ĐHBK – 2000) Tính tích phân sau I   dx  0 x e 1 3 e ln x 42 2 Bài 3: (ĐHHH – 98) Tính tích phân I =  x. dx  1 1  ln x 3 e 3  2 ln x 10 2  11 Bài 4: (ĐHDB 2 – 2006) Tính tích phân sau I  x dx  1  2 ln x 1 3 e ln x 1 Bài 5: (ĐHCT – 1999) Tính tích phân sau I   dx  (ln 2  1) 1 x  ln x  1 2 2 e log 3 x 2 4 Bài 7: Tính tích phân sau I   dx  1 x 1  3ln x 2 27 ln 3 2 ln 8 ln 8 Bài 8: (ĐHDB – 2004) Tính tích phân sau I   e x  1.e 2 x dx   e x  1.e x .e x dx ln 3 ln 3 Bài 9: Tính tích phân sau I  ln 5 e x  1 e x dx  ln 2 ex  1  2 sin 4 x 3 Bài 10: (HVNH TPHCM – D 2000) Tính tích phân sau I   2 dx  2  6 ln 0 1  cos x 4  2 3 15 Bài 11: Tính tích phân sau I   sin 2 x 1  sin 2 x  dx  0 4  2 sin x cos 3 x Bài 12: (ĐH BCVT – 1997) Tính tích phân sau I   dx 0 1  cos 2 x  6 sin 3 x  sin 3 3 x 1 1 Bài 13: Tính tích phân I   dx    ln 2 0 1  cos 3 x 6 3 14
  • 15. TT Gia Sư Đức Trí - http://giasuductri.edu.vn 3 dx 6 Bài 14: (ĐHDB – B 2004) Tính tích phân sau I   xx 3  ln 0 2 3 x dx 1 1 3 1 3 1 1 1 Bài 15: Tìm nguyên hàm I   10  6  7  8  C ( x  1) 6 ( x  1) 7 ( x  1) 8 ( x  1) 9 ( x  1)9 15