6. ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟ-ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΗΣ
ΕΠΟΧΗΣ
• Ισόβιος εγκλεισμός σε άσυλα.
Θεραπείες όπως: η καθήλωση στην καρέκλα της ηρεμίας, το swinging
σε γυροσκοπικές καρέκλες προκλητοί έμετοι, η κρυοθεραπεία, η
πρόκληση αιμορροειδοπάθειας, η έκθεση σε αλλεργιογόνα δέρματος
(π.χ. επάλειψη με σκόνη μουστάρδας) και το εγκλεισμός στο κουτί του
τρελού (lunatic Box), πρόκληση πυρετού από ελονοσία
20. ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ
• Μείωση πιθανότητας να βλάψει τον εαυτό του ή
άλλους
• Μείωση της διεγερτικότητας
• Έναρξη έστω και μικρού βαθμού συνεργασίας
• Μείωση την βαρύτητας των θετικών συμπτωμάτων
• Βελτίωση του ύπνου και της περιποίησης του εαυτού
του
21. ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ
• Οι Αμερικάνοι ψυχίατροι και νοσηλευτές το σύνηθες
ενέσιμο
συνδυασμό
αλοπεριδόλης
5mg
με
λoραζεπάμη που χρησιμοποιούν για την οξεία φάση
της ψύχωσης το χαρακτηρίζουν
ως το
«βομβαρδιστικό Β-52».
30. PRESCRIBING
GUIDELINES, 1995
Kλασσικά νευροληπτικά per
Os σε κανονικές δόσεις
Μέτρηση σε 4 εβδ. τουλάχ.
Αποτελεσματικό , Ανεκτό
Συνέχεια με τη μικρότερη αποτελεσματική
δόση με per Os ή depot αγωγή
Περιοδικός έλεγχος
Μη αποτελεσματικό
Συνέχεια με αγωγή
per Os ή depot
Περιοδικός έλεγχος
Αποτελε
-σματικό
Ανεκτό
Mη ανεκτό
Αλλαγή σε διαφορετική
τάξη σε ασθενείς
ευαίσθητους σε ΕΠΣ
Mη ανεκτό
Μη αποτελεσματικό
Αύξηση δόσης
νευροληπτικού
Μέτρηση σε 24 εβδ.
Mη
ανεκτό
Συνέχεια με αγωγή
per Os ή depot
Περιοδικός έλεγχος
Αποτελε
-σματικό
Ανεκτό
Αλλαγή σε
Ρισπεριδόνη ή
Ολανζαπίνη
Μέτρηση σε 6
εβδ.
Mη
ανεκτό
Μη βολικό
Μη
αποτελεσματικό
Συνέχεια με αγωγή
per Os ή depot
Περιοδικός έλεγχος
Μη
αποτελεσματικό
Σκέψη για αλλαγή σε
Κλοζαπίνη
Μέτρηση σε 6 μήνες
Τακτικός
αιματολογικός έλεγχος
Mη
ανεκτό
Αποτελεσματικό , Ανεκτό
Αποτελεσματικό , Ανεκτό Συνέχεια με αγωγή
per Os ή depot
Μη
αποτελεσματικό
Επανεξέταση περιστατικού
Αναθεώρηση διάγνωσης
Σκέψη απόσυρσης όλων των αναποτελεσματικών
φαρμάκων και χορήγηση των πιο
αποτελεσματικών φαρμάκων που χορηγήθηκαν
στο παρελθόν
32. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
• Χλωροπρομαζίνη ( Largactil )
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 24 h (8-35) Εύρος Δόσης: 100 έως 1000 mg
Χρησιμοποιείται κυρίως στην αντιμετώπιση βίαιων ασθενών και στον
έλεγχο ευερέθιστων καταστάσεων ηλικιωμένων ασθενών ( λόγω
κατασταλτικών ιδιοτήτων )
• Αλοπεριδόλη ( Aloperidin )
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 24 h (12-36) Εύρος Δόσης: 3 έως 30 mg
Η αλοπεριδόλη χρησιμοποιείται ευρέως όταν απαιτείται ταχύς έλεγχος
διεγερμένων ψυχωσικών καταστάσεων ενώ προτιμάται για ηλικιωμένους
ευερέθιστους ασθενείς σε σχέση με τη χλωροπρομαζίνη
•
33. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
• Πιμοζίδη ( Pirium )
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 55 h (29-111) Εύρος Δόσης: 1 έως 10 mg
Λιγότερο κατασταλτικά από τη χλωροπρομαζίνη . Η πιμοζίδη χρειάζεται
ΗΚΓ ( λόγω επιμήκυνσης QTc ) – Ένδειξη FDA για Gilles de la Tourette
• Φλουφεναζίνη ( Modecate )
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 24 h (12-36) Εύρος Δόσης: 3 έως 30 mg
• Τριφλουοπεραζίνη (Stelazine )
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 18 h (12-36) Εύρος Δόσης: 3 έως 30 mg
• ( λόγω μικρότερης πρόκλησης υπότασης ). Προσοχή όμως διότι προκαλεί
έντονα ΕΠΣ.
34. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
• Θειοριδαζίνη ( Melleril )
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 24 h (6-40) Εύρος Δόσης: 30 έως 800 mg
Χρησιμοποιείται ευρέως σε ηλικιωμένους ασθενείς λόγω πρόκλησης
λίγων ΕΠΣ αλλά προκαλεί καρδιολογικά προβλήματα και συνδέεται
με αντιχολινεργικές α.ε.
• Ζουκλοπενθιζόλη(Clopixol)
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 20 h peros Εύρος Δόσης: 10 έως 150 mg
• Λοξαπίνη ( Loxapac)
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 8 h (20-250) Εύρος Δόσης: 20 έως 250 mg
Προκαλεί μικρή καταστολή αλλά σε μεγάλες δόσεις μπορεί να
προκαλέσει σοβαρή νευρολογική και καρδιακή τοξικότητα
Περφαιναζίνη (Minitran)
Χρόνος Ημίσειας ζωής : 12 h (8-21) Εύρος Δόσης: 2 έως 32 mg
35. Η ΔΡΑΣΗ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
Αντιψυχωσική
Ενεργοποιητική
Κατασταλτική
Αντικαταθλιπτική
Μειώνουν την επιθετική συμπεριφορά
και την υπερδιέγερση
• Διορθώνουν τις αλλόκοτες κινήσεις
•
•
•
•
•
36. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
• Μολονότι πολλά από τα σκευάσματα για την
αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας δρουν σε
διαφορετικές υποομάδες υποδοχέων, στην
πραγματικότητα όλα έχουν ως στόχο την μείωση της
δοπαμινεργικής δραστηριότητας.
39. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
Ντοπαμινική Οδολογία
•Η Μελαινοραβδωτή οδός (μέλαινα ουσία έως τα βασικά γάγγλια) πιστεύεται ότι ελέγχει την
κίνηση (π.χ. παρενέργεια ο φαρμακευτικός παρκινσονισμός).
•Η Μεταιχμιακή ή Μεσολιμπική οδός (κοιλιακή καλυπτρική περιοχή μεσεγκεφάλου έως τον
επικλινή πυρήνα και την αμυγδαλή) – ελέγχει τα συναισθήματα (π.χ. ευχάριστες αισθήσεις,
ευφορία ναρκωτικών ουσιών κτλ ), παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις της ψύχωσης.
•Η Μέσοφλοιϊκή οδός (κοιλιακή καλυπτρική περιοχή μεσεγκεφάλου έως μεταιχμιακό φλοιό)
ελέγχει την συγκέντρωση και κάποιες γνωσιακές λειτουργίες (έκπτωση από την νόσο ) καθώς και
τα αρνητικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας.
•Η Φυματοχοανική οδός (πρόσθιος λοβός Υπόφυσης – τοξοειδής πυρήνας) που ελέγχει την
παραγωγή προλακτίνης (προλακτιναιμία)
40. ΤΑ ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ
ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 1ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
Η ντοπαμίνη και η ακετυλοχολίνη αλληλεπιδρούν στην μελαινοραβδωτή
οδό. Εκεί οι ντοπαμινεργικοί νευρώνες συνδέονται μετασυναπτικά με
τους χολινεργικούς. Έτσι η παρουσία την ντοπαμίνης (μπλέ) καταστέλλει
τη δραστηριότητα της ακετυλοχολίνης, ελλατώνοντας τις χολινεργικές
ώσεις.
43. ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ –
ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Για την μείωση των εξωπυραμιδικών συμπτωμάτων λόγω
την υπερπληθώρας ακετυλοχολίνης δίδουμε φαρμακευτικά
σκευάσματα με αντιχολινεργική δράση.
46. ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 2ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
ΑΤΥΠΑ ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ
• Τα άτυπα αντιψυχωτικά ονομάζονται ανταγωνιστές
σεροτονίνης-ντοπαμίνης (SDAs). Ο όρος άτυπα για τον κάθε
επαγγελματία σημαίνει κάτι το διαφορετικό. Έτσι για τους
ιατρούς σημαίνει λίγα εξωπυραμιδικά ή καλό για τα αρνητικά
συμπτώματα, για τους φαρμακοποιούς σημαίνει
ανταγωνισμός σεροτονίνης-2Α/ντοπαμίνης-2 και για τις
επιτροπές συνταγογράφησης κάτι το ακριβό, ενώ για έναν
φαρμακοοικονομολόγο σημαίνει cost-effective.
47. ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ 2ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ
ΑΤΥΠΑ ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΑ
• Όλα τα άτυπα αντιψυχωτικά έχουν την φαρμακευτική ιδιότητα του
ανταγωνισμού της σεροτονίνης 2 Α/ντοπαμίνης 2 (5HT2A/D2)
προκαλώντας σημαντικά μικρότερη τάση για ΕΠΣ ή όψιμη
δυσκινησία.
52. ΚΛΟΖΑΜΙΝΗ – LEPONEX
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 5 με 15h
Max: 1 έως 4h
Επίπεδα: 4 μέρες
Εύρος Δόσης: 25 έως 900 mg
1.
2.
3.
4.
Ασθενείς με φτωχή ανταπόκριση σε άλλα αντιψυχωσικά
Ε.Π.Σ. στις θεραπευτικές δόσεις άλλων αντιψυχωσικών
Ε.Π.Σ. που οδηγούν στη μη συμμόρφωση του ασθενούς
Ψυχωτικοί ασθενείς που πάσχουν από νόσο του πάρκινσον
53. ΚΛΟΖΑΜΙΝΗ – LEPONEX
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 5 με 15h
Max: 1 έως 4h
Επίπεδα: 4 μέρες
Εύρος Δόσης: 25 έως 900 mg
• Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε θετικά συμπτώματα σε :
ανθιστάμενους ασθενείς - μερικώς ανθιστάμενους ασθενείς
• Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε αρνητικά συμπτώματα
• Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε διαταραχές συναισθήματος:
άγχος , κατάθλιψη- μειωμένος κίνδυνος αυτοκτονονικότητας
και FDA approved για αυτό- μειωμένη εχθρικότητα
Ωφέλιμα αποτελέσματα στο 30 - 50 % των ασθενών
54. ΚΛΟΖΑΜΙΝΗ – LEPONEX
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Ακοκκιοκυτταραιμία (0,5-2 % ) ( ηλικία ασθενούς δόση φαρμάκου - διάρκεια θεραπείας - φύλο :
συχνότερα σε γυναίκες ) Σύσταση για τακτικό
αιματολογικό έλεγχο κάθε εβδομάδα για 6 μήνες και
στην συνέχεια κάθε 2 εβδομάδες.
• Καταστολή
Ιδίως τις νυκτερινές ώρες
• Σιελλόροια ( 70 % )
• Αύξηση σωματικού βάρους
• Ορθοστατική υπόταση
• Δυσκοιλιότητα
• Μυοκαρδίτιδες
• Επιληπτικές κρίσεις (1-3%) σχετιζόμενες με την δόση, σε
δόσεις ανώτερες των 550mg μπορεί να χρειαστεί
ταυτόχρονη χορήγηση αντιεπιληπτικού
• Σπάνια προκαλεί ακαθησία
56. ΡΙΣΠΕΡΙΔΟΝΗ-RISPERDAL
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 1 έως 21h
Max: 1 έως 3h
Επίπεδα: 1 έως 5 ημέρες
Εύρος Δόσης: 2 έως 6 mg
• Θεραπεία Σχιζοφρένειας, από 13 χρονών και άνω
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις φάσεις της ψύχωσης
(οξεία-διατήρηση)
• Διπολική διαταραχή (μανιακό επεισόδιο)
• Καθυστερημένη υποτροπή σχιζοφρένειας
• Άλλες ψυχωτικές διαταραχές
• Θεραπεία επιθετικότητας σε AD
• Θεραπεία επιθετικότητας σε διαταραχές διαγωγής
(παιδιά από 5 ετών & έφηβοι με διανοητική λειτουργία κάτω του
μέσου όρου ή με νοητική υστέρηση
57. ΡΙΣΠΕΡΙΔΟΝΗ-RISPERDAL
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Υπερπρολακτιναιμία
• Μπορεί να προκαλέσει περισσότερα ΕΠΣ συγκριτικά με άλλα
άτυπα
• Μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους, όμως σαφώς
μικρότερη από άλλα άτυπα (Clozapine, olanzapine)
• Ενίοτε Καταστολή
• Οι ανεπιθύμητες είναι δοσοεξαρτώμενες, εάν μειωθεί η δόση
μπορεί να εξαλειφθούν οι παρενέργειες, δίχως αυτό να σημαίνει
ότι υπάρχει διαφορά στην αποτελεσματικότητα
58. ΡΙΣΠΕΡΙΔΟΝΗ-RISPERDAL
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ
• Έχει τις λιγότερες αλληλεπιδράσεις συγκριτικά με τα άλλα
αντιψυχωτικά
• Αποτελεί υπόστρωμα για το ένζυμο 2D6 του κυτοχρώματος P450
το οποίο τη μετατρέπει σε ενεργό μεταβολίτη
• Εάν συγχορηγηθεί με αναστολείς του 2D6, η
αποτελεσματικότητα της δεν μεταβάλλεται
• Ο χρόνος ημίσειας ζωής μας υποδηλώνει ότι η χορήγηση
πρέπει να γίνεται 2 φορές την ημέρα, αλλά η κλινική εμπειρία
δηλώνει ότι πολλές φορές και μία φορά είναι αρκετή
60. ΠΑΛΙΠΕΡΙΔΟΝΗ- INVEGA
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Χρόνος Ημίσειας ζωής: >24h
Max: 24h λόγω OROS osmotic drugrelease technology
Επίπεδα: 4-5 ημέρες
Εύρος Δόσης: 6 έως 12 mg με έγκριση
από τον FDA μέχρι τα 15mg ημερησίως
61. ΠΑΛΙΠΕΡΙΔΟΝΗ-INVEGA
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• ΕΠΣ: Εσωτερική ανησυχία, μη βολικές κινήσεις του προσώπου ή
του σώματος, μυϊκούς σπασπούς
• Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ
• Ταχεία αύξηση σωματικού βάρους
• Άγχος
• Υπέρταση
• Καταστολή
• Υπνηλία και τάση προς λιποθυμία, με την μεταβολή της στάσης
του σώματος
• Πριαπισμός
• Εύκολη δημιουργία μωλώπων και αυξημένη αιμορραγική
διάθεση
• Συχνές Λοιμώξεις
• Δυσκαταποσία
• Υπερπρολακτιναιμία
63. ΟΛΑΝΖΑΠΙΝΗ-ZYPREXA
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 31h
Max: 6h
Επίπεδα: 7 ημέρες
Εύρος Δόσης: 5 έως 20 mg (αν και
ακόμα και στην Αμερική η μέγιστη δόση
συνήθως είναι μεγαλύτερη του 20)
• Θεραπεία σχιζοφρένειας
• Διπολικής διαταραχής(μανιακό επεισόδιο, πρόληψη υποτροπής)
• Συμπληρωματική θεραπεία με SSRIS στις μη ψυχωτικές, ανθεκτικές
μείζονες καταθλιπτικές διαταραχές
65. ΟΛΑΝΖΑΠΙΝΗ-ZYPREXA
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ
• Οι αναστολείς 1Α2 (π.χ. Φλουβοξαμίνη) μπορεί να αυξήσει τα
επίπεδα της ολανζαπίνης
• Το κάπνισμα (επαγωγέας 1Α2) μπορεί να ελαττώσει τα επίπεδα
της
• Οι αναστολείς 2D6, δηλαδή SSRIs όπως η φλουοξετίνη αυξάνουν
τα επίπεδα της
• Λόγω μεγάλης ημίσειας ζωής η χορήγηση μπορεί να γίνεται 1
φορά την ημέρα
• Οι γυναίκες μπορεί να έχουν υψηλότερα επίπεδα στο πλάσμα
άρα μπορεί να χρειάζονται μικρότερες δόσεις
67. ΣΕΡΤΙΝΟΛΗ-SERDOLECT
Χρόνος Ημίσειας ζωής: 3 ημέρες
Max: 10h
Επίπεδα: 4-5 ημέρες
Εύρος Δόσης: 4 έως 24 mg
• Σχιζοφρένεια, σε περιπτώσεις ασθενών μη ανεκτικών σε ένα
τουλάχιστον από τα υπόλοιπα αντιψυχωτικά
• Διπολική διαταραχή (σε μανιακό)
68. ΣΕΡΤΙΝΟΛΗ-SERDOLECT
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Παράταση QTc με κοιλιακές αρρυθμίες και αιφνίδιους θανάτους:
Τακτικός ηλεκτροκαρδιογραφικός έλεγχος καθώς και
• Να διορθώνεται η πτώση Κ και Mg πριν την έναρξη της
θεραπείας
• Υπόταση: χρήζει τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης
• Προσοχή σε ηλικιωμένους ασθενείς, σε ηπατική ανεπάρκεια
• Σε ασθενείς με δυσανεξία στη γαλακτόζη ή σύνδρομα
δυσαπορρόφησης γλυκόζης - γαλακτόζης γιατί τα δισκία
περιέχουν λακτόζη
• Ρινική συμφόρηση
• Ελαττωμένο όγκο εκσπερμάτισης
• Δεν έχουν αναφερθεί ΕΠΣ, αν και προσοχή στους
Παρκισονικούς διότι προάγει την ντοπαμίνη
69. ΣΕΡΤΙΝΟΛΗ-SERDOLECT
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ
• Με αναστολείς της MAO ή πιμοζίδη
• Απαιτείται μεσοδιάστημα 2 εβδομάδων από τη διακοπή αναστολέα της
MAO και αντίστροφα για τη χορήγηση αναστολέα MAO μεσοδιάστημα 2
εβδομάδων από τη διακοπή της σερτραλίνης
• Με σελεγιλίνη, σεροτονινεργικά φάρμακα πχ τραμαδόλη, τρυπτάνες, λίθιο
και τρυπτοφάνη υπάρχει κίνδυνος συνδρόμου σεροτονίνης
• Με φαινυτοΐνη μεταβολές στα επίπεδα του φαρμάκου αυτού στο πλάσμα
• Σε ταυτόχρονη χορήγηση με ουσίες που μεταβολίζονται από το ισοένζυμο
CYP2D6 και έχουν μικρό θεραπευτικό εύρος (όπως φλεκαϊνίδη, ενκαϊνίδη
και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά) απαιτείται μείωση της δοσολογίας τους
• Με από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα προσεκτική παρακολούθηση
της πηκτικότητας κατά την έναρξη της θεραπείας ή μετά τη διακοπή της
• Η σιμετιδίνη αυξάνει τα επίπεδά της Σερτραλίνης
• Η λήψη αλκοόλ από ασθενείς υπό αγωγή με αναστολείς
επαναπρόσληψης της σεροτονίνης δεν συνιστάται
70. ΣΕΡΤΙΝΟΛΗ-SERDOLECT
ΜΟΡΦΕΣ-ΣΤΟΧΟΣ
• Στόχος-Δοσολογία: Έναρξη με 4mg ημερησίως
• Αύξηση κατά 4mg κάθε 4 - 5 ημέρες έως τη δόση συντήρησης
12 - 20mg σε εφάπαξ ημερήσια δόση
• Δεν συνιστάται σε παιδιά και εφήβους
• Μειωμένη δόση σε ηλικιωμένα άτομα
Φαρμακευτικές Μορφές
• SERDOLECT: f.c.tab 4mg x 30,
• SERDOLECT: f.c.tab 16mg x 20
• SERDOLECT: f.c.tab 20mg x 20