De beste ideeën uit de OpenIDEO crowdsourcing challenge van Steelcase over het terugbrengen van vitaliteit in gebieden die te maken hebben met economische teruggang.

1. 894 IDEEËN VOOR MEER
VITALITEIT IN GEBIEDEN DIE
TE MAKEN HEBBEN MET
ECONOMISCHE TERUGGANG

2. Voorwoord
Multinational Steelcase schreef eind 2011 een OpenIDEO crowdsourcing challenge uit met de vraag: ‘Hoe kunnen we opnieuw
vitaliteit brengen in gebieden die te maken hebben met economische teruggang?’ Aanleiding hiervoor was het economische
verval van Detroit, hoofdstad van de Amerikaanse staat Michigan waar het hoofdkantoor van Steelcase gevestigd is.
In vijf fasen werden ideeën verzameld omtrent het revitaliseren van steden en regio’s. In de inspiratiefase werden maar liefst 894
ideeën ingezonden vanuit de hele wereld. Hiervan werden er 330 tot concreet concept uitwerkt. Uit deze concepten werd door
Steelcase en IDEO een top 20-shortlist samengesteld, op basis van het ontvangen ‘applause’ , de stemmen van het publiek en
vooraf gestelde evaluatiecriteria. Hiervan werden er elf tot winnaar uitgeroepen waarbijde volgende thema’s terug te vinden zijn :
Leegstand:
Het concept heeft betrekking op leegstaande gebouwen of braakliggende terreinen.
Samenwerking:
Het concept stimuleert samenwerking tussen bewoners, organisaties en/of overheden.
Zelforganisatie:
Het concept stimuleert dat bewoners zelf aan de slag gaan om iets moois van de wijk, stad of regio te maken.
Community :
Het concept vergroot het gevoel van verbinding in de gemeenschap, zorgt voor grotere mate van sociale cohesie.
Ondernemerschap:
Het concept is stimulerend voor nieuwe en bestaande ondernemers en start-ups, en stimuleert de lokale economie.
Between-us gelooft dat deze ideeën veel inspiratie kunnen bieden voor partijen die op zoek naar innovatieve manieren om óók in
Nederland steden en regio’s nieuw leven in te blazen en stelt op de volgende kaarten de elf winnende concepten aan u voor.
Veel inspiratie toegewenst!
Between-us
www.between-us.nl

4. Een doos vol vitaliteit
Dit concept is een ‘doe-het-zelf manier’ om actief te worden in je buurt of wijk. Via
een website kunnen ideeën en suggesties voor projecten online gedeeld worden.
Voorwaarde aan de projecten is dat ze snel en gemakkelijk door bewoners in hun
buurt, gebouw of omgeving kunnen worden uitgevoerd. Iedereen kan ideeën
bijdragen en erover discussiëren. Het platform stimuleert uitwisseling en
samenwerking tussen wijkbewoners.
Naast ideeën kunnen ook doe-het-zelf kits met te printen materialen, lokale
overzichten per regio en jeugdprogramma’s worden aangeboden. Hiermee kunnen
andere deelnemers direct aan de slag om hun wijk of regio de ideeën uit te voeren.
Lokale overzichtspagina’s kunnen de ideeën op regionaal niveau bundelen. Daarnaast
kan er een speciale jeugdpagina ingericht worden, waar kinderen en jongeren hun
ideeën kunnen inbrengen en als ‘jeugdmentor’ met de uitvoering van ideeën aan de
slag gaan.
Idee van: Sarah Fathallah (Marokko)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community - ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/vibrancy-in-a-box/

6. Zet een ruilmarkt op
Gebruik een leegstaande ruimte om een wekelijkse ruilmarkt te organiseren. Hier
kunnen mensen spullen en diensten met elkaar uitwisselen. Wijkbewoners kunnen
hun gebruikte en ongebruikte spullen met elkaar ruilen, maar ook hun kwaliteiten aan
elkaar beschikbaar stellen. Voorbeelden zijn het verven van een hek, het geven van
gitaarlessen, het vertellen van verhalen of kunstwerken uitwisselen.
Het project kan worden aangevuld met een website waar mensen ook online met
elkaar in contact kunnen komen, spullen kunnen ruilen en diensten uit kunnen
wisselen. In beide gevallen is geld als ruilmiddel verboden!
De ruilmarkt maakt buren van mensen die elkaar voorheen niet kenden en creëert een
gevoel van trots om deel uit te maken van een levendige gemeenschap.
Idee van: Brian Redondo (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/instead-of-a-farmer-s-
market-create-a-barter-market/

8. Lokaal kopen, lokaal verbinden
Veel van het geld en de middelen die in een wijk uitgegeven wordt, verdwijnt in de
‘globale’ economie. Waarom zou je het niet in de wijk zelf houden?
Door activiteiten in de buurt te ontplooien zoals de boodschappen doen, het kopen
van lokale producten en het bijwonen van evenementen spaar je punten via een
mobiele applicatie. Dit stimuleert buurtbewoners geld te besteden in de eigen
community en maakt fysieke en digitale verbindingen tussen wijkbewoners en
ondernemers.
Ondernemers kunnen de aankopen belonen met speciale promoties of loyaliteits-
acties of het sponsoren van een wijkevenement met geld of in natura. De wijk-
bewoners worden zo gestimuleerd actief na te denken over de keuzes die ze maken en
worden beloond in hun bewuste gedrag.
Idee van: T. Annie Nguyen (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/buy-locally-connect-locally/

10. ZipSpaces
Als gevolg van economische teruggang kennen veel steden en wijken een groot aantal
kantoren en winkelpanden die (tijdelijk) niet gebruikt worden.
Leegstaande of ongebruikte winkel- of kantoorruimtes zouden tijdelijk tegen lage
tarieven verhuurd kunnen worden voor kortdurende projecten, bijvoorbeeld culturele
evenementen, bruiloften, exposities en pop-up shops. De mogelijkheden zijn
eindeloos, mits het binnen het bestemmingsplan valt. Via een website kunnen locaties
en culturele ondernemers bij elkaar worden gebracht. Zo kunnen zij reserveringen
maken, feedback over elkaar geven en ideeën uitwisselen.
De ZipSpaces aanpak is aantrekkelijk voor de vestiging van creatievelingen en
startende ondernemers in de regio, die met weinig kapitaal iets van de grond kunnen
krijgen, het voorkomt de nadelen van leegstand en zorgt voor levendigheid in de wijk.
Idee van: Rebekah Emanuel (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/zipspaces/

12. Ontcijfer het beleid
Ingewikkelde regelgeving staat vaak in de weg van het ontplooien van creativiteit en
ondernemerschap in (leegstaande) gebouwen. Het vereenvoudigen van ingewikkeld
gemeente- en stadsbeleid in de vorm van een gebruikersvriendelijke webhandleiding,
moet de weg naar het uitbaten van ruimtes voor ondernemers en start-ups
makkelijker maken.
Gemeenten kunnen hun beleid op een simpele, uitnodigende manier aanbieden,
bijvoorbeeld door een online beslisboom per terrein aan te bieden, waarna vervolgens
in duidelijke taal wordt uitgelegd wat de beleidsmatige restricties aan dat gebied zijn.
Door het beleid gemakkelijker uit te leggen en op een simpelere manier aan te bieden,
kunnen steden en gemeenten ondernemerschap in hun regio stimuleren.
Idee van: Mike McDearmon (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/decode-the-codes/

14. Aantrekken van start-ups
De vestiging van startende bedrijfjes in de wijk of stad biedt steden en gemeenten
vele voordelen: benutting van leegstaande gebouwen, economische waarde door het
creëren van banen, belastinginkomsten en meer vitaliteit in de buurt.
Door goedkoop vastgoed aan te bieden, leningen te vertrekken, beleid niet in de weg
te laten staan en andere middelen en begeleiding te verstrekken, wordt het voor
beginnende ondernemers aantrekkelijk om zich in een bepaalde stad of regio te
vestigen. Deze voordelen kunnen zowel aangeboden worden door gemeenten als
andere sponsors, zoals woningcorporaties, vastgoedbeheerders en lokale bedrijven die
gebaat zijn bij economische ontwikkeling van de regio. Zij zouden bijvoorbeeld in de
vorm van aandelen in de start-up voor hun inspanning beloond kunnen worden.
Een Nederlands voorbeeld van leegstaand vastgoed waar een broedplaats voor
creatieve start-ups is gevestigd, is Klein Haarlem (www.kleinhaarlem.nl).
Idee van: Sarah Fathallah (Marokko)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/attracting-start-ups/

16. Rivaliteit!
Door middel van competities worden burgers en bedrijven enthousiast gemaakt om
de lokale economie te steunen. Lokale organisaties treden op als ambassadeurs voor
de wijk of stad en vormen bewijs van de levendigheid in hun gebied.
Bedrijven kunnen een competitie met elkaar aangaan in de stad, of tussen steden
onderling, waarna het publiek kan stemmen op ‘de beste’. Denk bijvoorbeeld aan een
challenge tussen twee Italiaanse restaurants. Winnaars kunnen een (kleine) prijs
winnen, verstrekt door de gemeente, de lokale media of een sponsor. Daarnaast werkt
het competitie-element stimulerend voor zowel de klanten als de medewerkers van de
betrokken bedrijven. De competities zouden jaarlijks herhaald kunnen worden om het
wedstrijdeffect blijvend te behouden.
Idee van: Mei Hsieh (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/rivalry-a-competitive-
challenge-network-to-spark-business-growth-and-city-spirit/

18. Studenten betrekken in lokale projecten
Studenten van techniek- en designopleidingen kunnen voor lokale projecten zowel in
het publieke als het private domein worden ingezet om hun kennis en kunde te delen
met de gemeenschap. Dergelijke projecten zouden in het curriculum van de opleiding
kunnen worden opgenomen.
Het voordeel is tweeledig: studenten kunnen hun kennis in de praktijk toepassen,
realisatie van hun werk zorgt voor verrijking van de opleiding en trots bij de
succesvolle totstandkoming ervan. Aan de andere zijde profiteert de gemeenschap
van de vaardigheden van de studenten en krijgen opleidingsinstituten de kans hun
sociale meerwaarde in de stad of regio te bewijzen.
Idee van: Amanda R. (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/engage-university-
students-in-community-projects/

20. Detroit terugveroverd
Detroit is momenteel bezig veel leegstaande gebouwen te slopen. De ruimte die
hiermee vrijkomt, biedt kansen om Detroit terug op te bouwen als duurzame stad.
Vrijgekomen grond kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor urban farming en
overgebleven sloopmateriaal wordt gebruikt voor de productie van meubels die de
‘Motorcity spirit’ uitdragen.
In essentie staat het idee voor de duurzame omschakeling van bedreigingen naar
kansen daar waar fysieke ruimte vrijkomt. Het versterken van lokale identiteit van een
stad of regio staat voorop en de essentie ervan wordt terugveroverd op het ingezette
verval.
Idee van: Vincent Cheng (US)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/reclaimed-in-detroit/

22. Dialoog Boost Park
In een park of andere fysieke ontmoetingsplaats wordt een podium geboden om
mensen met elkaar in dialoog te laten treden, het contact te vergroten en mensen in
samenspraak tot nieuwe ideeën te laten komen die de wijk of stad kunnen
revitaliseren.
Vijftien bewoners worden uitgenodigd deel te nemen aan het ‘design team’.
Teamleiders bieden het design team materialen, regels en rolverdeling en inspiratie.
Door bewoners zelf met ideeën te laten komen, ontstaat er een gevoel van
‘ownership’ waardoor ze zich meer betrokken zullen voelen en een positievere
houding hebben ten opzichte van veranderingen. Het design team wordt voor een
bepaald aantal maanden aangesteld en werkt in die periode volgens het 4D-model
(discover, dream, design, deliver) om verandering te realiseren.
Idee van: Jens Mortensen (Zweden)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/dialog-booster-park./

24. Opencity
Met gebruik van een mobiele applicatie en website die bijvoorbeeld via Google Maps
gebieden aan kan duiden, kunnen wijkbewoners ideeën m.b.t. leegstaande gebouwen
of braakliggende gebieden met elkaar delen. In een off- en online samenwerking
kunnen ze tot oplossingen komen. Door deze lokale betrokkenheid wordt de
slagingskans van nieuwe initiatieven vergroot. Het proces bestaat uit vier stappen:
1. Iemand markeert een gebied als ‘workspace’ via de website of met de mobiele applicatie,
die het gebied via GPS herkent.
2. Vervolgens wordt een fysieke markering (bijv. een bord) op het gebied geplaatst, zodat
omwonenden en voorbijgangers weten dat er een initiatief loopt en zij hun ideeën bij
kunnen dragen.
3. Via de on- en offline middelen komt een discussie op gang over de bestemming van het
terrein. Via deze kanalen worden ideeën worden verfijnd tot een concreet concept en
kunnen mensen hun vaardigheden, tijd en materialen aanbieden als tot overeenstemming
is gekomen.
4. Het project wordt uitgevoerd.
Idee van: Matthew Rouser (Zweden)
Thema’s: leegstand - samenwerking - zelforganisatie - community – ondernemerschap
http://www.openideo.com/open/vibrant-cities/winners-announced/opencity-bringing-open-
source-princi/