คู่มือวิทยากรโครงการอบรมคุณธรรม ค่ายพุทธบุตร

1. ๑
คูมือวิทยากรโครงการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร"
สารบัญ
๑. หนาปก
๒. ปกใน
๓. แนะนําศูนย
๔. รูปหลวงพอ
๕. รูปพระอาจารยเผียน
๖. รูปประธานศูนยฯ
๗. รูปรองประธานทั้ง ๓ และเลขานุการ
๘. รายนามพระวิทยากร
๙. อุดมการณของพุทธบุตร
๑๐. คําอนุโมทนาของหลวงพอ
๑๑. คําปรารภของประธานศูนยฯ
๑๒. คํานํา
๑๓. สารบาญ
๑๔. ภาคเตรียมการ
-โครงการ
-การเตรียมการ
-หนาที่ของกรรมการฝายตางๆ
-ตัวอยางคําสั่งตางๆ
-ตารางอบรม
๑๕. ภาควิชาการ
-การเขาถึงพระรัตนตรัย
-ศีลหาคือมนุษยธรรม
-มารยาทชาวพุทธ
-วิธีทําบุญในพระพุทธศาสนา
-ประเพณีวัฒนธรรมของชาวพุทธ
-การมีระเบียบวินัย
-ความรับผิดชอบ
-การเปนบุตรที่ดี

2. ๒
-การเปนศิษยที่ดี
-การเปนเพื่อนที่ดี
-การเปนพลเมืองที่ดี
-การเปนสาวกที่ดี
-พูดปลุกใจหนาเสาธง
-ศาสนพิธีที่ควรรู
๑๖. ภาคกิจกรรม
-ฝกซอมเตรียมพิธีเปดการอบรม
-พิธีเปดการอบรม
-คํากลาวบูชาพระรัตนตรัย
-พิธีมอบตัวเปนศิษย
-คํากลาวมอบตัวเปนศิษย
-คํามั่นสัญญา
-กติกา สัญญาใจ คําปฎิญาณ
-รับประทานอาหาร
-ปลุกความสํานึกกอนรับประทานอาหาร
-ตัวอยางตารางเวียนฐาน
-ภาพแบงฐาน
-การทําวัตรสวดมนต
-การเจริญภาวนา
-พิธีสูความเปนพุทธบุตร
-คํามอบตัวเปนพุทธบุตร
-บทแผเมตตา
-ภาพการบริหารกาย
-การเดินจงกรม
-กิจกรรมหนาเสาธง
-การเขียนบทความ
-กิจกรรมพุทธบุตรสรางสรรค
-พิธีอธิษฐานจิตเพื่อชีวิตใหม
๑๗. ภาคผนวก

3. ๓
-พุทธศาสนสุภาษิตและคํากลอน
-ตัวอยางบทความของเด็ก
-ตัวอยางเสียงกระซิบสั่งจากครู
-ตัวอยางแบบประเมินผล
-ตัวอยางใบสํารวจศีล
-เพลงประกอบกิจกรรม
๑๘. ปกหลัง
ภาคเตรียมการ
โครงการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร"
๑. ชื่อโครงการ โครงการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร"
๒. หลักการและเหตุผล
สภาพสังคมไทยในปจจุบันเปนที่ยอมรับกันวา มีความเจริญกาวหนาในการพัฒนาประ
เทศดวยเทคโนโลยี กอใหเกิดความเปลี่ยนแปลงหลายดาน ทั้งทางดานเศรษฐกิจ - สังคม
และการเมือง ประชาชนสวนหนึ่งไดรับความสะดวกสบายทางวัตถุมากขึ้น ในขณะเดียวกัน
ความเสื่อมทางจิตใจก็ทวีขึ้นจนเปนที่นาวิตก ดังจะเห็นไดจากปญหาตาง ๆ ที่เกิดขึ้น
อยางสลับซับซอน เชน ผูคนไมเคารพตอศีลธรรม วัฒนธรรม ประเพณี ขาดระเบียบวินัย มีคา
นิยมในทางฟุงเฟอฟุมเฟอย เห็นแกตัว จนกลาวไดวา "พัฒนาแตไมเจริญ" หรือพัฒนาแต
วัตถุ ไมพัฒนาทางดานจิตใจ สภาพสังคมทั่วไปจึงอยูในขั้นวิกฤต
ศูนยสืบอายุพระพุทธศาสนา ไดรวมมือกับหนวยงาน องคการกุศล โรงเรียนเอกชน
ตลอดจนผูเห็นคุณคาในการสรางโอกาสใหผูอื่นมีคุณธรรม พิจารณาเห็นวา "การสรางคนใหมี
คุณธรรมนั่นแหละคือการสรางชาติ" เปนการฟนฟูจิตใจเยาวชนหรือผูเขารับการอบรมใหกลา
แข็ง รูเทาทันตอสิ่งที่เกิดขึ้น โดยนําเอาหลักธรรมมาประยุกตใชในชีวิตประจําวัน ใหรูจัก
ลด ละ เลิก สิ่งชั่วราย จนเกิดความปลอดภัยนําความสงบเย็นมาสูชีวิต โดยใชวิธี
การอบรมตามแนวเขาคาย ดังนั้นโครงการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร" จึงเกิดขึ้น
๓. วัตถุประสงค
๓.๑ เพื่อใหผูเขารับการอบรม มีความรูความเขาใจ ในหลักธรรมของศาสนาเทาที่จํา
เปนตอการดําเนินชีวิต อยางถูกตองและเพียงพอ
๓.๒ เพื่อใหผูเขารับการอบรม นําหลักธรรมนั้นมาปฏิบัติในชีวิตประจําวัน จนเกิด
เปนคุณธรรมประจําชีวิต ไมตกเปนทาสของความชั่วรายทั้งปวง มีชีวิตอยูอยางปลอดภัย และ
สงบเย็น

4. ๔
๓.๓ เพื่อใหผูเขารับการอบรม ดําเนินชีวิตเปนแบบอยางที่ดีงามแกผูอื่น ทั้งในทาง
ดานมีระเบียบวินัย ขยัน อดทน ซื่อสัตย - สุจริต รับผิดชอบและกตัญูกตเวที เปนตน
๓.๔ เพื่อใหผูเขารับการอบรม มีสวนรวมในการสืบอายุพระพุทธศาสนา และประเพณี
วัฒนธรรมอันดีงามของชาติ ไวเปนมรดกอันล้ําคาของสังคมไทยสืบไป.
๔. กลุมเปาหมาย
๔.๑ นักเรียนชั้นประถมปลาย ครั้งละไมเกิน ๓๕๐ คน
๔.๒ นักเรียนชั้นมัธยมตน ครั้งละไมเกิน ๓๐๐ คน
๔.๓ นักเรียนชั้นมัธยมปลาย ครั้งละไมเกิน ๒๕๐ คน
๔.๔ นักศึกษาระดับ ปวช. ปวส. และอุดมศึกษา ครั้งละไมเกิน ๒๐๐ คน
ลักษณะคาย
๕.๑ ตองอยูพักแรม ๒ คืน ๓ วัน หรือ ๓ คืน ๔ วัน หรือ ๔ คืน ๕ วัน
๕.๒ สถานที่จัดฝกอบรม โรงเรียน สํานักงาน ศูนยฝกอบรม วัด
๕.๓ มีคณะกรรมการรับผิดชอบ พระภิกษุ คณะครูอาจารย คณะกรรมการ
๕.๔ ไมจํากัดเพศ แตกําหนดอายุ(เฉพาะแตละคาย) จัดที่พักเปนสัดสวน เชน หอพัก
อาคารเรียน หรือนอนกลด เปนตน
วิธีการฝกอบรม
๖.๑ เขาคายพักแรมเพื่อศึกษาและปฏิบัติธรรมรวมกัน(อาจรักษาอุโบสถศีลก็ได)
๖.๒ การฝกอบรมมีหลายรูปแบบ เชน การบรรยาย อภิปราย สนทนา ตอบปญหา
กิจกรรมกลุม ทําวัตรเชา - เย็น สมาธิภาวนา บริหารกาย - บริหารจิต ธรรมะจากสื่อ ฯลฯ
๗. งบประมาณ
๗.๑ งบประมาณจากสถานศึกษานั้น ๆ หรือหนวยงานนั้น ๆ
๗.๒ งบที่ไดรับจากผูมีจิตศรัทธาทั่วไป
๘. ผลที่คาดวาจะไดรับ
๘.๑ ทําใหเขาใจศาสนาที่ตนนับถือมากยิ่งขึ้น
๘.๒ ทําใหรูจักตนเองมากยิ่งขึ้น
๘.๓ ทําใหรูจักตัดสินใจเลือกทางดําเนินชีวตอยางถูกตองดวยตนเอง
ิ
๘.๔ ทําใหมีความขยันหมั่นเพียร มีระเบียบวินัย และรับผิดชอบมากขึ้น
๘.๕ ทําใหออนนอมถมตน รูจักเกรงใจ และแสดงความเคารพตอผูใหญมากขึ้น
๘.๖ ทําใหมีความสามัคคี และอยูรวมกันอยางมีความสุข
๘.๗ ทําใหสํานึกในบุญคุณของทานผูมีคุณและตอบแทนไดดีขึ้น

5. ๕
๘.๘ ทําใหเห็นคุณคาของความสงบทางจิตใจมากขึ้น
๘.๙ คณะครูอาจารย นักเรียน พระสงฆ และประชาชนทั่วไป ไดมีโอกาสจัดกิจกรรมใน
ทางสรางสรรค มีความสัมพันธอันดีระหวาง บาน วัด โรงเรียน สมกับคําวา "บวร"
การเตรียมงาน
๑. เตรียมเขียนโครงการ
๒. เตรียมงบประมาณ
๓. เตรียมแตงตั้งคณะกรรมการฝายตาง ๆ เชน
๓.๑ คณะกรรมการอํานวยการ
๓.๒ คณะกรรมการดําเนินงาน มี ๑๔ ฝาย ดังนี้
-กรรมการฝายประสานงาน
-กรรมการฝายที่ปรึกษาประจํากลุม
-กรรมการฝายวิชาการและธุระการ
-กรรมการฝายประชาสัมพันธ
-กรรมการฝายพิธีการ
-กรรมการฝายเตรียมการและจัดหาอุปกรณ
-กรรมการฝายเหรัญญิก
-กรรมการฝายปฏิคม
-กรรมการฝายสถานที่และบริการ
-กรรมการฝายโภชนาการ
-กรรมการฝายโสตทัศนูปกรณ
-กรรมการฝายพยาบาล
-กรรมการฝายรักษาความปลอดภัย
-กรรมการฝายประเมินผล
๔. เตรียมเด็กที่จะเขารับการอบรม
๔.๑ แจงใหเด็กทราบ
๔.๒ ทําหนังสือแจงใหผูปกครองเด็กไดทราบ
๔.๓ แจงใหเด็กเตรียมอุปกรณและเครื่องใชที่จําเปน
๕. เตรียมจัดรายชื่อเด็กเปนกลุม ๆ ๘ กลุม จํานวนเทากัน และทําปายชื่อเด็ก กลุมละสี เชน-
กลุมเมตตา......สีเหลือง
กลุมกรุณา.......สีน้ําเงิน
กลุมมุทิตา.......สีแดง

6. ๖
กลุมอุเบกขา.....สีชมพู
กลุมฉันทะ.......สีฟา
กลุมวิริยะ.......สีเขียว
กลุมจิตตะ.......สีขาว
กลุมวิมังสา......สีน้ําตาล
๖. เตรียมสถานที่
๖.๑ เตรียมหองประชุม
-ทําความสะอาด
-ตกแตงเวที
-เขียนปาย ตามตัวอยางดังนี้
โครงการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร"
โรงเรียน....................
วันที่.....เดือน.....พ.ศ.......
-จัดตั้งโตะหมูบูชาครบชุด (มีธงชาติ,พระบรมฉายาลักษณ)
-ติดตั้งเครื่องขยายเสียงพรอมเครื่องเทปคาสเซ็ทอยางดี
-จัดตั้งชุดรับแขกและเกาอี้
-ดูแลแสงไฟใหพอใชสําหรับกิจกรรมภาคกลางคืน
๖.๒ เตรียมที่วางอาหาร
-เตรียมที่วางอาหาร ๔ ที่ (ถาเด็กไมเกิน ๑๕๐ คน จัด ๒ ที่ก็ได)
-จัดที่วางอาหารใกลหองประชุม (ในกรณีที่เด็กรับประทานที่หองประชุม)
-จัดที่วางคูเลอรน้ําดื่ม ๔ ที่
๖.๓ เตรียมที่ลางจาน
-จัดโตะตั้งเปนแถวยาว พอตั้งกะละมังได ๔ ใบ จํานวน ๔ แถว
-จัดที่ลางจานในสถานที่อันเหมาะสม (ถาที่ลางมีอยูแลวก็ไมตองจัดใหม)
๖.๔ เตรียมที่เก็บจาน
-ใชโตะตั้งเปนแถวเทาจํานวนนักเรียน
-เขียนปายชื่อกลุมติดที่โตะ
๖.๕ เตรียมที่วางรองเทา
-เลือกสถานที่ ที่วางรองเทาที่เหมาะสม
-เขียนปายชื่อกลุมติดไว ใหเด็กวางรองเทาเปนกลุมที่หองประชุม,
โรงอาหาร,ที่หองนอน
๖.๖ เตรียมที่นอนชาย-หญิง

7. ๗
๖.๗ เตรียมที่อาบน้ําชาย-หญิง
๖.๘ เตรียมราวตากผาชาย-หญิง
๖.๙ เตรียมสถานที่แบงฐานอบรม ๔ ฐาน
-ทําความสะอาดสถานที่
-ติดตั้งเครื่องขยายเสียงเล็ก
-ตั้งน้ําดื่มสําหรับพระวิทยากร
-ตั้งโตะเกาอี้สําหรับพระวิทยากรนั่ง
๗. เตรียมอุปกรณ
๗.๑ เตรียมเสื่อปูหองประชุม
-ถาจํานวนเด็ก ๒๕๐ คน ใชเสื่อยาว ๒๔ ผืน
-ถาจํานวนเด็ก ๓๐๐ คน ใชเสื่อยาว ๓๒ ผืน
-ใชปูเวทีสําหรับนั่งสวดมนต ๓ ผืน
๗.๒ เตรียมเสื่อปูหองพักพระวิทยากร
๗.๓ เตรียมเสื่อปูหองพักครูที่ปรึกษา,หองนอนเด็ก
๗.๔ เตรียมภาชนะใสน้ําลางจาน
-กะละมังขนาดกลางหรือขนาดใหญ จํานวน ๑๖ ใบ
๗.๕ เตรียมภาชนะใสเศษอาหาร จํานวน ๔ ใบ
๗.๖ เตรียมน้ํายาลางจานและสกอตไบรท
๗.๗ เตรียมเหยือกน้ําจํานวน ๑ โหล
๗.๘ เตรียมคูเลอรขนาดใหญ ๔ ใบ
๗.๙ เตรียมแกวน้ําเทาจํานวนนักเรียน,ครู,พระวิทยากร
๗.๑๐ เตรียมจานขนาด ๘ นิ้ว (หรือถานหลุมก็ได)ซอน,เทาจํานวน นักเรียน,ครู,พระ
๘. เตรียมอุปกรณเสริมกิจกรรม
๘.๑ พิธีมอบตัวเปนศิษย
-เตรียมดอกไมเทาจํานวนแถวนั่งในหองประชุม ถานั่ง ๘ แถว ก็ใช ๘
ชอ ถานั่ง ๑๖ แถว ก็ใช ๑๖ ชอใหคนที่อยูหนาสุดของแตละแถวเปนผูมอบ
ใหครู
๘.๒ พิธีสูความเปนพุทธบุตร
-เตรียมเทียนขนาด ๖ นิ้ว เทาจํานวน พระ,ครู, นักเรียน,
๙. เตรียมบุคคลเสริมกิจกรรม
๙.๑ พิธีเปดการอบรม
-เตรียมบุคคลเปนพิธีกรเชิญประธานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย

8. ๘
-เตรียมบุคคลจุดเทียนชนวนสงใหประธาน
๙.๒ พิธีมอบตัวเปนศิษย
-เตรียมเด็กนํากลาวมอบตัวเปนศิษย จํานวน ๑ คน
-เตรียมเด็กอานกลอน "คํามั่นสัญญา" จํานวน ๑-๒ คน
๙.๓ กิจกรรมพุทธบุตรสรางสรรค
-เตรียมตัวแทนพอแสดงความรูสึก
-เตรียมตัวแทนแมแสดงความรูสึก
๙.๔ พิธีอธิษฐานจิตเพื่อชีวิตใหมและปดการอบรม
-เตรียมประธานกลาวปราศรัยและปดการอบรม
-เตรียมตัวแทนครูฝายโภชนาการแสดงความรูสึก ๑ คน
-เตรียมตัวแทนครูกลาว "ศิษยที่ครูปรารถนา ๑ คน
-เตรียมตัวแทนครูอานกลอน "เสียงกระซิบสั่งจากครู" ๑ คน
๑๐. เตรียมเพลงประกอบกิจกรรม
๑๐.๑ พิธีเปดการอบรม
-เตรียมเพลงพระรัตนตรัย
๑๐.๒ พิธีมอบตัวเปนศิษย
-ดนตรีเดี่ยวไวโอลินเพลงชุดลมพัดชายเขา
-เพลงพระคุณที่สาม
-เพลงแมพิมพของชาติ
๑๐.๓ กติกาสัญญาใจ
-เพลงทําดีไดดี
๑๐.๔ พิธีสูความเปนพุทธบุตร
-ดนตรีชุดลมพัดชายเขา
-พระรัตนตรัย
-เพลงอธิษฐาน
-บทสวดสรรเสริญพุทธคุณ (องคใดพระสัมพุทธฯ)
๑๐.๕ กิจกรรมพุทธบุตรสรางสรรค
-เพลงใครหนอ
-เพลงออมอกแม
-เพลงพระคุณแม
-เพลงคาน้ํานม
๑๐.๖ พิธีอธิษฐานจิตเพื่อชีวิตใหม

9. ๙
-ดนตรีชุดลมพัดชายเขา
-เพลงพระคุณที่สาม
-เพลงแมพิมพของชาติ
-เพลงลาคุณครู
๑๐.๗ พิธีปดการอบรม
-เพลงพระรัตนตรัย
หนาที่กรรมการฝายตาง ๆ
๑. กรรมการอํานวยการ มีหนาที่ ใหคําปรึกษาแนะนํา แกปญหา อํานวยความสะดวก

ควบคุมการอยูคายใหเปนไปดวยความเรียบรอยทุกประการ
๒. กรรมการดําเนินงาน
๒.๑ กรรมการฝายประสานงาน มีหนาที่ ประสานงานกับพระวิทยากร ครู อาจารยที่
ปรึกษาประจํากลุมกรรมการฝายตาง ๆ
๒.๒ กรรมการที่ปรึกษาประจํากลุม มีหนาที่ดังนี้
-รับรายงานตัวนักเรียน แจกปายชื่อนักเรียน ใหนักเรียนนํากระเปา
ไปเก็บในที่ซึ่งจัดไวเปนกลุม
-ดําเนินการใหนักเรียนเลือกประธานกลุม อธิบายความหมายชื่อกลุม
ดูแลใหนักเรียนติดปายชือใหเรียบรอย
่
-ดูแลใหนักเรียนปฏิบัติตามระเบียบของการอยูคาย มีความสามัคคีตอกัน
ตรงตอเวลา เขาหองประชุมอยางสงบ
-ใหนักเรียนทําความรูจักกันใหมากที่สุด
-สํารวจจํานวนนักเรียนในกลุม ทุกกิจกรรมและกอนนอนทุกกคืน
-ชวยจัดเลี้ยงอาหาร น้ําดื่ม น้ําปานะ ตามเวลาที่กําหนด
-สํารวจกระเปานักเรียนเพื่อดูความเรียบรอยมิใหมี อาวุธ สิ่งเสพติด
และรับฝากของมีคาของนักเรียน
-ประสานงานกับพระวิทยากรในการอบรมนักเรียน
-รวมกิจกรรมกับนักเรียนทุกกิจกรรม
-เปนวิทยากรเสริม รับทราบปญหา และเปนที่ปรึกษาของนักเรียน
๒.๓ กรรมการฝายวิชาการและธุระการ มีหนาที่จัดเตรียมเอกสารตาง ๆ ที่จําเปนตอ

10. ๑๐
การอบรม จัดรายชื่อนักเรียนที่เขารับการอบรมใหเปนกลุมโดยคละกัน ๘ กลุม จัดทําปายชื่อนัก
เรียน ปายชื่อครูแยกไวเปนกลุม ๆ ละสี เขียนปายชื่อกลุมทําเปนกลองสามเหลี่ยมวางไวที่
หนาแถวในหองประชุม เขียนปายชื่อกลุมที่วางรองเทา ที่หองนอน ที่ลางจาน ที่ตักอาหาร.
๒.๔ กรรมการฝายประชาสัมพันธ มีหนาที่ ประชาสัมพันธโครงการ เชน จัดสงโครงการไป
ใหสื่อมวลชนตาง ๆ จัดสงโครงการไปใหสมาคม ชมรม หางราน เพื่อของความอุปถัมภ
โครงการ เขียนปายประชาสัมพันธทั้งภายนอกและภายในสถานที่นั้น ๆ
๒.๕ กรรมการฝายพิธีการ มีหนาทีดังนี้ ่
-จัดดอกไมธูปเทียน จัดโตะหมูบูชา จัดเตรียมเวที
-จัดเตรียมอุปกรณสําหรับพิธีตาง ๆ เชน พิธีเปดการอบรม
พิธีปด พิธีมอบตัวเปนศิษย พิธีสูความเปนพุทธบุตร และพิธีอธิษฐานจิต
เพื่อชีวิตใหม เปนพิธีการตลอดงาน.
-ดูแลอํานวยความสะดวกแกพระวิทยากรในทุก ๆ ดาน
๒.๖ กรรมการฝายเตรียมการและจัดหาอุปกรณ มีหนาที่ จัดหาอุปกรณที่จําเปนตอการอยู
คายมาเตรียมไวใหพรอม โดยประสานงานกับกรรมการฝายอื่น ๆ
๒.๗ กรรมการฝายเหรัญญิก มีหนาที่ รับเงินที่ผูมีจิตศรัทธาบริจาค ควบคุมการใชจายเงิน จัด
ทําบัญชี รับ-จาย ใหเรียบรอย
๒.๘ กรรมการฝายปฏิคม มีหนาที่ ตอนรับแขกผูมีเกียรติ ผูปกครองนักเรียน ทานประธาน
หรือผูทมาเกี่ยวของกับงานในโครงการ บริการน้ําดื่ม แนะนําใหรู
ี่
จักสถานที่ เปนตน
๒.๙ กรรมการฝายสถานที่และบริการ มีหนาที่ดังนี้
-จัดเตรียมหองประชุม จัดชุดรับแขก
-สถานที่วางอาหาร ที่ลางจาน ที่อาบน้ํา หองนอน ราวตากผา
-สถานที่แบงฐานอบรม
๒.๑๐ กรรมการฝายโภชนาการ มีหนาที่ จัดปรุงอาหาร น้ําดื่ม ใหเพียงพอกับจํานวนผูที่เขา
รวมการอบรม ใหทันตามเวลาที่กําหนด
๒.๑๑ กรรมการฝายโสตทัศนูปกรณ มีหนาที่ จัดแสง เสียง ใหเพียงพอทุกจุดที่จําเปน บันทึก
เทป บันทึกภาพ ตลอดการฝกอบรม
๒.๑๒ กรรมการฝายพยาบาล มีหนาที่ ดูแลชวยเหลือผูเขารวมการอบรมที่เจ็บไขไดปวย
ตลอดเวลาจนเสร็จสิ้นโครงการ
ตัวอยาง

11. ๑๑
ที่ อย ๐๓๓๐.๑๕/๑๗๕ โรงเรียนนครหลวง "อุดมรัชตวิทยา"
อ.นครหลวง จ.พระนครศรีอยุธยา ๑๓๒๖๐
๑๘ พฤษภาคม ๒๕๓๕
เรื่อง ขออนุญาตนํานักเรียนเขาคายอบรมคุณธรรม ""คายพุทธบุตร"
เรียน ผูปกครอง (ด.ช. ด.ญ.) ..........
ดวยหมวดวิชาสังคมศึกษา โรงเรียนนครหลวง "อุดมรัชตวิทยา" จะจัด
อบรมคุณธรรมสําหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑ ประมาณ ๒๕๐ คน ณ โรงเรียนนครหลวง
"อุดมรัชตวิทยา" ในวันที่ ๕-๗ มิถุนายน ๒๕๓๕ รวม ๓ วัน ๒ คืน เพื่อเปนการสงเสริม
คุณธรรม จริยธรรม พัฒนาจิตใจแกนักเรียน และสามารถนําความรู ความเขาใจไปใชในชี
วิตประจําวัน โดยอาราธนาพระวิทยากร จากวัดชลประทานรังสฤษฏ อําเภอปากเกร็ด จังหวัด
นนทบุรี มาเปนพระวิทยากรใหการอบรมนักเรียนในครั้งนี้ และมีครูรวมควบคุมนักเรียน
ฉะนั้น หมวดวิชาสังคมศึกษา จึงขออนุญาตนํานักเรียนในปกครอง
ของทานไปอยูคายอบรมคุณธรรมนักเรียนในครั้งนี้ โดยขอคาอาหารจากนักเรียน จํานวน ๗
มื้อ และคาน้ําปานะจํานวน ๔ มื้อ เปนเงิน ๖๐ บาท
จึงเรียนมาเพื่อโปรดทราบ หวังวาคงไดรับความรวมมือจากทานดวยดี
และขอความกรุณาคืนแบบตอบรับคืนโรงเรียนดวย จักขอบคุณยิ่ง
ขอแสดงความนับถือ
(นางหยด เจริญกูล)
ผูอํานวยการโรงเรียนคนครหลวง"อุดมรัชตวิยา"
วิชาการ
โทร ๓๕๙๘๐๐
แบบตอบรับ
ขาพเจา ผูปกครองของ นักเรียนชั้น ม.๑ อนุญาต ไมอนุญาต ใหนักเรียนใน
ความปกครองของขาพเจาไปรวมอบรมคุณธรรมครั้งนี้
ลงชื่อ ผูปกครอง
( )

12. ๑๒
อุปกรณเครื่องใชระหวางการอบรมคุณธรรม "คายพุทธบุตร"
ระหวาง วันที่ ๑๔-๑๖ สิงหาคม ๒๕๓๕
ณ โรงเรียนบางกรวย
๑. ผาหม
๒. ผาเช็ดตัว
๓. แปรงสีฟน ยาสีฟน ผงซักฟอก
๔. ชุดขาว ๒ ชุด (ผาถุงขาว ๒ ผืน สไบ ๑ ผืน เสื้อนักเรียนสีขาว ๒ ตัว
๕. ผาถุง ผาขาวมา สําหรับใชผลัดอาบน้ํา
๖. หมอน
๗. เสื่อพับผืนเล็ก ๑ ผืน
๘. แกวน้ํา ชอน
๙. ยารักษาโรค (โรคประจําตัว)
๑๐.ถุงพลาสติคสําหรับใสเสื้อผาเปยก
๑๑.สบู ขันน้ํา รองเทาแตะ ผาเช็ดเทา
๑๒.ไฟฉาย
๑๓.ผาอนามัย (เผื่อฉุกเฉิน)
๑๔.เครื่องเขียน เชนปากกา ดินสอ เปนตน
....................
หมายเหตุ หามนําทรัพย เงินทอง ของมีคา ติดตัวมาในระหวางการอบรม
ตารางอบรมคุณธรรม"คายพุทธบุตร"
ศูนยสืบอายุพระพุทธศาสนา วัดชลประทานรังสฤษฎ
อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี ๑๑๑๒๐
วัน,เดือน,ป เวลา รายการ/กิจกรรม หมายเหตุ
๐๗.๓๐-๐๘.๓๐ ลงทะเบียน รายงานตัว
๐๘.๓๐-๐๙.๐๐ -จัดนักเรียนเขาแถวตามกลุมที่สนาม
-นักเรียนพรอมที่หองประชุม
-ฝกซอมเตรียมพิธีเปดการอบรม
๐๙.๐๐-๐๙.๓๐ พิธีเปดการอบรม

13. ๑๓
-ประธานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย
-กลาวคําบูชาพระรัตนตรัย
-กลาวรายงาน
วันที่หนึ่ง
ของการ ๐๙.๓๐-๑๐.๐๐ พิธีมอบตัวเปนศิษย/สมาทานศีล
๑๐.๐๐-๑๐.๑๕ พักเปลี่ยนอิริยบถ
ฝกอบรม ๑๐.๑๕-๑๑.๐๐ กติกาสัญญาใจและคําปฏิญาณ
๑๑.๐๐-๑๒.๐๐ รับประทานอาหาร
๑๒.๐๐-๑๒.๔๐ พักทํากิจสวนตัว
๑๒.๔๐-๑๓.๒๐ พรอมกันที่หองประชุม/ธรรมนันทนาการ
๑๓.๒๐-๑๖.๓๐ แบงฐานอบรมคุณธรรม ๔ ฐาน ดังนี.้ -
๑.การเขาถึงพระรัตนตรัย
๒.วิธีทําบุญในพระพุทธศาสนา
๓.ความรับผิดชอบ
๔.การมีระเบียบวินัย
๑๖.๓๐-๑๗.๓๐ พบอาจารยที่ปรึกษา/จัดที่พัก/อาบน้ําทํากิจสวนตัว
๑๗.๓๐-๑๘.๓๐ รับประทานอาหาร
๑๘.๓๐-๒๑.๓๐ ทําวัตร/จิตตภาวนา/พิธีสูความเปนพุทธบุตร/สไลดธรรมะ/
แผเมตตา/พบอาจารยที่ปรึกษา/พัก
_______________________________________________________
_________________
๐๔.๓๐-๐๗.๐๐ ตื่นทํากิจสวนตัว/บริหารกายบริหารจิต/ทําวัตร/จิตตภาวนา
/กิจกรรมหนาเสาธง
๐๗.๐๐-๐๗.๓๐ อาบน้ําทํากิจสวนตัว
๐๗.๓๐-๐๘.๔๕ รับประทานอาหาร/ทํากิจสวนตัว
๐๘.๔๕-๐๙.๕๐ พรอมกันที่หองประชุม/ธรรมบรรยายเรื่อง"การพัฒนาตนเอง"
๐๙.๕๐-๑๐.๕๐ สนทนากับกัลยาณมิตร
วันที่สอง ๑๐.๕๐-๑๒.๐๐ รับประทานอาหาร
ของการ ๑๒.๐๐-๑๒.๔๐ พักทํากิจสวนตัว
ฝกอบรม ๑๒.๔๐-๑๓.๒๐ พรอมกันที่หองประชุม/ธรรมนันทนาการ
๑๓.๒๐-๑๕.๓๐ แบงฐานอบรมคุณธรรม ๓ ฐานดังนี้.-
๑.การเปนบุตรที่ดีของพอแม

14. ๑๔
๒.การเปนศิษยที่ดีของครู
๓.การเปนสาวกที่ดีของพระศาสนา
๑๕.๓๐-๑๗.๐๐ อนามัยในโรงเรียน
๑๗.๐๐-๑๗.๓๐ อาบน้ําทํากิจสวนตัว
๑๗.๓๐-๑๘.๓๐ รับประทานอาหาร
๑๘.๓๐-๒๑.๓๐ ทําวัตร/จิตตภาวนา/สไลดธรรมะ/พบอาจารยที่ปรึกษา/
แผเมตตา/พัก
_______________________________________________________
_______________
๐๔.๓๐-๐๗.๐๐ ตื่นทํากิจสวนตัว/บริหารกายบริหารจิต/ทําวัตร/จิตตภาวนา/
กิจกรรมหนาเสาธง
๐๗.๐๐-๐๗.๓๐ อาบน้ําทํากิจสวนตัว
๐๗.๓๐-๐๘.๓๐ รับประทานอาหาร
๐๘.๔๕-๐๙.๕๐ ธรรมบรรยายเรื่อง"พุทธบุตรกับการสืบอายุพระพุทธศาสนา"
๐๙.๕๐-๑๐.๕๐ เขียนบทความเรื่อง"ความประทับใจ..."
๑๐.๕๐-๑๒.๐๐ รับประทานอาหาร
๑๒.๐๐-๑๓.๐๐ เก็บของ/จัดที่พัก/แตงชุดนักเรียน
๑๓.๐๐-๑๕.๐๐ พิธีอธิษฐานจิตชีวิตใหม/ปดการอบรม
ศาสนพิธีที่ควรรู
จุดประสงค
๑. เพื่อใหรูความหมายของคําวา "ศาสนาพิธี"
๒. เพื่อใหสามารถประกอบพิธีตาง ๆ ไดถูกตอง
๓. เพื่อใหสามารถแนะนําผูอื่นใหประกอบพิธีตาง ๆ ไดอยางถูกตอง
๔. เพื่อใหเห็นคุณคาและความสําคัญของศาสนพิธี
ความหมาย
"ศาสนพิธี" คือ แบบอยาง หรือแบบแผนตาง ๆ ที่ดีงาม ที่ใชประกอบกิจกรรมในทางพระ
พุทธศาสน เรียกวา "ศาสนพิธี"
ความสําคัญ
ศาสนพิธี มีความสําคัญมาก เมื่อปฏิบัติใหถูกตองทุกขั้นตอนแลวจะทําใหพิธีกรรมตางๆ ที่ประ
กอบนั้นเปนระเบียบเรียบรอยสวยงาม เปนที่ตั้งแหงความเลื่อมใสของผูที่พบเห็น ทําใหเกิดศรัท
ธาในการประกอบคุณงามความดีและเปนการแสดงใหเห็นถึงความเจริญทางจิตใจของผูนับถือพระ
พุทธศาสนา เปนเครื่องเชิดชูเกียรติและศักดิ์ศรีของชาวพุทธ ฉะนั้นจําเปนอยางยิ่งที่ชาวพุทธ

15. ๑๕
ทุกคนจะตองศึกษาเรียนรู
พิธีโดยสรุป
ศาสนพิธีมีมากมาย ซึ่งลวนแตนาศึกษาเรียนรูทั้งสิ้น แตเมื่อกลาวโดยสรุปมีอยู ๔ หมวดดังนี้
๑. หมวดกุศลพิธี วาดวยพิธีบําเพ็ญกุศล
๒. หมวดบุญพิธี วาดวยพิธีบําเพ็ญบุญ
๓. หมวดทานพิธี วาดวยพิธีถวายทาน
๔. หมวดปกิณณกะ วาดวยพิธีเบ็ดเตล็ด
บุญพิธีที่จําเปน
พิธีทําบุญในพระพุทธศาสนา แบงออกได ๒ ประเภทดังนี้
๑. ทําบุญงานมงคล คือ ปรารภเหตุดีแลวทําบุญ เชน ขึ้นบานใหม แตงงาน ประสบความสํา
เร็จตาง ๆ เปนตน
๒. ทําบุญงานอวมงคล คือ ปรารภเหตุสูญเสีย เชน ทําบุญอุทิศใหผูตาย เปนตน
ผูเกี่ยวของ
การทําบุญทั้งสองประเภทนี้ จะมีผูมาเกี่ยวของอยู ๓ ฝายดวยกันคือ
๑. ฝายเจาภาพ คือเจาของงานบําเพ็ญบุญ
๒. ฝายแขก คือผูมีเกียรติที่มารวมทําบุญ
๓. ฝายพระสงฆ คือพระสงฆที่เจาภาพนิมมตมาเปนปฏิคาหา
หนาที่ของเจาภาพ
-จัดเตรียมสถานที่ประกอบพิธี
-นิมนตพระสงฆตามจํานวนที่ตองการ
-ตั้งโตะหมูบูชา พรอมอุปกรณครบชุด
-ปูอาสนะและเตรียมเครื่องตอนรับพระ
-เมื่อพระสงฆมาถึงคอยลางและเช็ดเทา
-เมื่อพระสงฆนั่งเรียบรอยแลว ถวายเครื่องรับรอง
-จุดเทียน ธูป บูชาพระรัตนตรัย แลวกราบ ๓ ครั้ง
-กลาวคําบูชาพระรัตนตรัย
-อาราธนาศีล รับศีล อาราธนาพระปริตร
-นั่งฟงพระสงฆ (สวด) เจริญพระพุทธมนตจนจบ
-ถวายภัตตาหารและเครื่องไทยธรรม
-พระสงฆอนุโมทนา เจาภาพกรวดน้ํา รับพร
-เสร็จพิธีสงพระสงฆกลับ
หนาที่ของแขก

16. ๑๖
-มาถึงงานใหตรงเวลาที่เจาภาพกําหนดไว
-มาถึงแลวเขาไปทักทายเจาภาพกอน
-เลือกนั่งในสถานที่เหมาะสมกับตน
-มีความสํารวมตนดวยดี ไมสงเสียงดังรบกวนสมาธิผูอื่น
-รวมบริจาคทาน และรวมพิธีกรรมทุกขั้นตอนจนเสร็จ
-แตงกายสุภาพเรียบรอย สมควรแกงานนั้น ๆ
-ไมสุราหรือของมึนเมาเขามาดื่มในงานทําบุญ
-ไมเลนการพนัน หรือรบกวนเจาภาพเพื่อเปดบอนการพนัน
คําอาราธนาศีล ๕
มะยัง ภันเต, ติสะระเณนะ สะหะ, ปญจะสีลานิ, ยาจามะ,
ทุกติยัมป มะยัง ภันเต, ติสะระเณนะ สะหะ, ปญจะสีลานิ, ยาจามะ
ตะติยัมป มะยัง ภันเต, ติสะระเณนะ สะหะ, ปญจะสีลานิ, ยาจามะ
คําสมาทานศีล ๕
๑. ปาณาติปาตา, เวระมะณี สิกขาปะทัง, สะมาทิยามิ,
๒. อะทินนาทานา, เวระมะณี สิกขาปะทัง, สะมาทิยามิ,
๓. กาเมสุ มิจฉาจารา, เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ,
๔. มุสาวาทา, เวระมะณี สิกขาปะทัง, สะมาทิยามิ,
๕. สุรา เมระยะ มัชชะ ปะมาทัฏฐานา, เวระมะณี สิขาปะทัง, สะมาทิยามิ,
พิธีประเคนของพระ
การถวายปจจัยตางๆ แกพระสงฆ ตองถวายดวยความเคารพ เพราะพระสงฆตั้งอยูในฐานะ
ปูชนียบุคคล เรานําสิ่งของไปถวายทานเพื่อบูชาในคุณธรรมของทาน จึงตองนอมกาย นอมใจ เขา
ไปถวายทาน การกระทําดังนี้ เรียกวา "ประเคน"
องคประเคนมี ๕ ดังนี้
๑. สิ่งของทีประเคนตองไมใหญโตและหนักเกินไป
่
๒. ผูประเคนตองอยูในหัตถบาส (คือชวงแขนหนึ่ง)
๓. ผูประเคนนอมสิ่งของนั้นเขามาใหดวยอาการเคารพนอบนอม
๔. การนอมสิ่งของเขามานั้น จะสงดวยมือก็ได หรือสิ่งที่เนื่องดวยกายก็ได
๕. พระภิกษุผูรับประเคนจะรับดวยมือก็ได ถาผูประเคนเปนชาย
ถาผูประเคนเปนหญิงพระตองใชผารับ
พิธีกรวดน้ํา รับพร
การกรวดน้ําเปนพิธีกรรมอยางงหนึ่งที่ชาวพุทธนิยมกระทํา เพื่ออุทิศสวนกุศลใหแกผูลวงลับ
ซึ่งเปนสิ่งที่ชาวพุทธไทยนับถือกันมาก น้ําที่ใสบริสทธิ์ เปรียบเหมือนน้ําใจใสบริสุทธิ์ ที่ตั้งใจอุทิศ
ุ

17. ๑๗
สวนบุญกุศลแกผูที่ลวงลับไปแลว เปนการแสดงกตัญูกตเวทีตอทานเหลานั้น
คํากรวดน้ําโดยยอ
อิทัง โน ญาตินัง โหตุ สุขิตา โหนาตุ ญาตโย
ขอใหทานของขาพเจาจงสําเร็จแกญาติ
ขอใหญาติของขาพเจาจงมีความสุขเถิด.
มารยาทชาวพุทธ
จุดประสงค
๑. เพื่อใหรูความหมายของคําวา "มารยาท"
๒. เพื่อใหเขาใจความสําคัญของมารยาท
๓. เพื่อใหรูและเขาใจขอบขายของ "มารยาทชาวพุทธ"
๔. เพื่อใหรูถึงอานิสงสของการมีมารยาทที่ดี
๕. เพื่อฝกปฏิบัติมารยาทชาวพุทธใหสามารถนําไปใชไดอยางถูกตอง
๖. เพื่อใหสามารถนําไปชี้นําผูอื่นใหปฏิบัติตามมารยาทชาวพุทธไดในโอกาสอันควร
มารยาทชาวพุทธ
๒.๑ ความหมาย คําวา "มารยาท" หรือ "มรรยาท" หมายถึงความประพฤติที่แสดงออก
มาทางกายทางวาจา ซึ่งบัณฑิตทั้งหลายยอมรับวา เรียบรอย อยูในระเบียบแบบแผนหรือขอบ
เขตที่ดีงาม เปนการสอใหเห็นถึงอัธยาศัยที่ดีอีกดวย ชาวพุทธ คือ ผูนับถือพระพุทธศาสนาทั่วไป
๒.๒ ความสําคัญ การมีมายาทที่ดีตอกันของคนในสังคม นับเปนสิ่งสําคัญมากประการหนึ่ง
ทําใหคนเราอยูรวมกันอยางสงบสุขแสดงใหเห็นถึงความเปนผูมีวัฒนธรรมและคุณธรรม ทั้งยังเปน
การประกาศศักดิ์ศรีของความเปนมนุษยอยูในตัววา "มนุษยเปนผูมใจสูง มีการประพฤติที่ประ
ี
เสริฐกวาสัตวเดรัจฉาน" มารยาทยังเปนเครื่องวัดคุณธรรมของคนอีกดวย ดังคําโคลงที่วา.-
สายบัวบอกลึกตื้น ชลธาร
มารยาทสอสันดาน ชาติเชื้อ
โฉดฉลาดเพราะคําขาน พึงทราบ
กอหญาเหียวแหงเรื้อ บอกราย แสลงดิน.
่
๒.๓ มารยาทชาวพุทธที่ควรศึกษาและปฏิบัติ
ก. มารยาทในการไปวัด
-การแตงกายไปวัด
-การนําเด็กไปวัด

18. ๑๘
-การปฏิบัติตนในวัด
ข. มารยาทในการยืน
-การยืนตอหนาพระสงฆ
-การยืนตอหนาผูใหญ
-การยืนตามลําพัง
ค. มารยาทในการนั่ง
-การนั่งสนทนากับพระสงฆ
-การนั่งตอหนาผูใหญ
-การนั่งตามลําพัง
-การนั่งฟงพระธรรมเทศนา
-การเปลี่ยนทานั่ง
ง. มารยาทในการไหว-การกราบ
-การไหว-การกราบพระรัตนตรัย
-การไหว-การกราบมารดาบิดา
-การไหว-การกราบครูอาจารย
-การไหว-การกราบผูใหญ
-การไหวบุคคลเสมอกัน
-การไหว-การกราบศพ
จ. การแสดงความเคารพตอสถานที่
-อุโบสถ
-ศาลาการเปรียญ
-ตนโพธิ์และตนไมที่เกี่ยวกับพุทธประวัติ
-หอไตรหรือหอสมุดของวัด
-กุฏิของพระสงฆ หรือ ที่นั่ง-ที่นอนของพระสงฆ
ช. การแสดงความเคารพตอพระสงฆ
-ลุกขึ้นยืนรับพระสงฆ
-การตามสงพระสงฆ
-การหลีกทางใหพระสงฆ
๒.๔ อานิสงสของความมีมารยาทดี
-ตนเองมีความภูมิใจในตนเอง
-ผูรูใครครวญแลวสรรเสริญ
-ชื่อเสียงเกียรติคุณยอมฟุงไป

19. ๑๙
-คนดีตองการคบหาสมาคมดวย
-ไมเปนที่รังเกียจของสังคม
-เปนแบบอยางที่ดีของอนุชน
-เปนที่เคารพของผูนอย เปนที่รักของผูใหญ เปนที่เกรงใจของเพื่อน
-เปนเครื่องเชิดชูเกียรติของชาติและศาสนาของตน
-จิตใจสงบสุขไมวิตกกังวลเพราะเสียมารยาท
-เปนพื้นฐานใหบรรลุคุณธรรมชั้นสูง
*ดูรายละเอียดใน สมทรง ปุญญฤทธิ์ มารยาทชาวพุทธ กรุงเทพ ฯ
โรงพิมพสหมิตร ๒๕๓๑
การเขาถึงพระรัตนตรัย
จุดประสงค
๑. เพื่อใหเขาใจคําวา " พระรัตนตรัย "
๒. เพื่อใหรูซึ้งถึงคุณของพระรัตนตรัย
๓. เพื่อใหรูจักวิธีทําความเคารพพระรัตนตรัย
๔. เพื่อใหรูจักขอปฏิบัติตนใหเขาถึงพระรัตนตรัย
๕. เพื่อใหรูจักประโยชนที่พึงไดรับจากการเขาถึงพระรัตนตรัย
พระรัตนตรัย
๑. ความหมาย คําวาพระรัตนตรัย แปลวา "แกวอันประเสริฐสามดวง" ในที่
นี้หมายเอา "พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ " ซึ่งเปนสิ่งที่ทําใหเกิดความชื่นชมยินดีแกชีวิต เปน
สิ่งที่พึ่งที่ระลึกถึงอันสูงสุดของชีวิต เปนสิ่งที่ยึดเหนี่ยวชีวิตไมใหตกต่ํา เปนเกราะปองกันชีวิตให
เดินไปบนเสนทางที่ถูกตอง ดีงาม และพนจากทุกขทั้งปวง
๒. พระรัตนตรัยที่ควรรูจัก
๒.๑ ทานผูสอนใหประชุมชน ประพฤติชอบดวย กาย วาจา ใจ ตามพระ
ธรรมวินัยเรียกวา " พระพุทธเจา "
๒.๒ พระธรรมวินัยที่เปนคําสั่งสอนของทานเรียกวา "พระธรรม"
๒.๓ หมูชนที่ฟงคําสั่งสอนของทานแลว ปฏิบัติตามพระธรรมวินัยเรียกวา
"พระสงฆ"

20. ๒๐
๓. คุณของพระรัตนาตรัย
๓.๑ พระพุทธเจารูดีรูชอบดวยพระองคเองกอนแลว สอนผูอื่นใหรูตามดวย.
๓.๒ พระธรรมยอมรักษาผูปฏิบัติไมใหตกไปสูที่ชั่ว.
๓.๓ พระสงฆปฏิบัติชอบ ตามคําสั่งสอนของพระพุทธเจา แลวสอนผูอื่นให
กระทําตามดวย.
๔. การแสดงความเคารพตอพระรัตนตรัย
๔.๑ การทําความเคารพในพระพุทธเจา
-มีศรัทธาปสาทะในพระพุทธเจาอยางมั่นคงไมเปลี่ยนแปลง
-แสดงตนเปนพุทธามามกะรับเอาพระพุทธเจามาเปนของตน
-ตั้งใจปฏิบัติตามาคําสั่งสอนใหเต็มความสามารถ
-ศึกษาพระพุทธจริยาใหเขาใจ แลวดําเนินชีวิตาของตนตามรอยบาทพระ
ศาสดา
-ไมนําเรื่องพระพุทธเจามาเลนเปนตลกเพื่อความสนุกสนาน
-เขาไปในปูชนียสถาน แสดงความเคารพ ยําเกรง
๔.๒ การทําความเคารพพระธรรม
-ตั้งใจศึกษาเรียนรูพระธรรมจนเขาใจถูกตองตามความเปนจริง
-ตั้งใจนําเอาพระธรรมที่ศึกษาดีแลวนั้นมาปฏิบัติจริง ที่กาย วาจา ใจ ของตนจนสุดความสามารถ
-ชวยประกาศเผยแผพระธรรม ใหแพรหลายดวยวิธีตางๆ เชน พิมพหนังสือแจก สนทนนา ใหการ
อบรมสั่งสอน สนับสนุนกิจกรรมที่เกี่ยวกับการศึกษาและปฏิบัติธรรม
-เมื่อมีผูกลาวธรรม ตั้งใจฟงดวยความเคารพเอื้อเฝอ ไมเบื่อ ไมอิ่มในถอยคําที่เปนสุภาษิต
-แมจะประสบปญหาชีวิตอยางแสนสาหัสเจียนตายเพียงใดก็ตาม จะไมทิ้ง"พระธรรม"เปนอันขาด
๔.๓ การทําความเคารพพระสงฆ
-ระลึกถึงคุณความดีของพระสงฆตามบทสวด "สังฆคุณ"
-แสดงความเคารพ ไหว กราบ นอบนอม ยําเกรง
-ทําอะไรๆประกอบดวยเมตตา
-พูดจาอะไรๆประกอบดวยเมตตา
-คิดอะไรๆประกอบดวยเมตตา
-ไมปดประตูบานยินดีตอนรับเสมอ
-ใหอามิสทานคือถวายปจจัย๔
-เอื้อเฟอเชื่อฟงคําตักเตือนสั่งสอน
๕. การเขาถึงพระรัตนตรัย
๕.๑ การเขาถึงทางศีล

21. ๒๑
-พูดจาถูกตอง เวนวจีทุจริตทั้งปวง
-การทํางานถูกตอง เวนการทุจริตทั้งปวง
-ประกองอาชีพถูกตอง เวนมิจฉาอาชีวทั้งปวง
๕.๒ การเขาถึงทางสมาธิ
-มีความเพียรถูกตองตามปธาน๔
-มีความระลึกถูกตองตามสติปฏฐาน๔
-มีจิตตั้งมั่นถูกตองตามรูปฌาน๔
๕.๓ การเขาถึงทางปญญา
-มีความเห็นถูกตอง เห็นตามอริยสัจจ ๔
-มีความดําริถูกตอง ดําริตามกุศลวิตก ๓
๖.อานิสงสของการเขาถึงพระรัตนตรัย
๖.๑ ผลระดับตน
-ทําใหมีชีวิตอยางสงบสุขไมมีเวรภัย
-ทําใหฐานะทางครอบครัวมีความมั่นคง
-ไดชื่อวาเปนคนดี ใครๆก็อยากคบหาสมาคม
-เปนคนมีคา มีเกียรติ ไมตกเปนทาสอบายมุข
๖.๒ ผลระดับกลาง
-บาปหรือความชั่วไมเผาลนจิตใจ
-ปดประตูอบายภูมิได
-ยอมเกิดในภพภูมิที่ดี มีโอกาสพัฒนาตนเองใหสูงขึ้น
๖.๓ ผลระดับสูง
-ทําใหจิตใจ สะอาด สวาง สงบ
-ดับกิเลสและกองทุกขทั้งปวงได
-เขาถึงพระนิพพาน จิตสงบเย็นไมมีเครื่องเสียบแทง
-ตัดเสียซึ่งวัฏฏะทุกขทั้งปวง.
การมีระเบียบวินัย
จุดประสงค
๑.เพื่อใหรูความหมายของคําวา "ระเบียบวินัย"
๒. เพื่อใหเขาใจถึงความสําคัญของการมีระเบียบวินัย

22. ๒๒
๓. เพื่อใหรูขอบขายของระเบียบวินัยที่พึงปฏิบัติในการอยูคาย "พุทธบุตร"
๔. เพื่อใหรูถึงอานิสงสของการมีระเบียบวินัย
๕. เพื่อใหสมารถนําไปใชในการดําเนินชีวิตประจําวันไดอยางเหมาะสม
การมีระเบียบวินัย
๑. ความหมาย คําวา "ระเบียบวินัย" หมายความวา "ความสํารวมกาย วาจา เรียบรอย
ซึ่งเปนเหตุนําไปสูความเปนผูวิเศษ"
๒. ความสําคัญ การมีระเบียบวินัยทําใหหมูคณะมีระเบียบเรียบรอยอยูรวมกันไดอยาง
สงบสุข ทําใหความประพฤติของผูที่อยูรวมกันเปนไปในทางเดียวกัน ไมรังเกียจกันดวยชาติ
สกุล เรียบรอยสวยงามเหมือนดอกไมหลากสีที่นายชางเก็บมารอยเปนพวกมาลัย และเปนการ
แสดงใหเห็นถึงความเจริญมั่นคงกลมเกลียวกาวหนาของชนในชาติ
๓. ระเบียบวินัยที่พึงปฏิบัติในการอยูคาย "พุทธบุตร"
-ไป-กลับ หองประชุมเดินเปนแถว
-วางรองเทาเรียบรอยทั้งที่หองประชุมและที่พัก
-วางของในหองนอนอยางมีระเบียบเรียบรอย
-ไมพูดคุยสงเสียงดังในหองประชุม
-ออกไปรับอาหารเปนแถวตามลําดับ
-วางแกวน้ําเปนแถวตรงกันหมดดูสวยงามเวลารับประทานอาหาร
-ออกไปลางจานเปนแถวอยางมีระเบียบตามลําดับ
-อาบน้ําอยางมีระเบียบ ไมสงเสียงดัง ไมสาดน้ําใสกัน
-ใชหองน้ําหองสวมอยางเรียบรอยและรักษาความสะอาด
-นอนอยางมีระเบียบ นอนและตื่นตรงเวลา
-ไมคุยและสงเสียงรบกวนผูอื่นในเวลานอน
-แตงกายสุภาพเรียบรอย
-ปฏิบัติตามกฏระเบียบและความนิยมของที่นั้น ๆ
๔. อานิสงสของการมีระเบียบวินัย
-ไดรับความแชมชื่นมีปติปราโมทย และภูมิใจในตนเอง
-ไมถูกตําหนิโทษ หรือถูกลงทัณฑกรรม
-เปนผูองอาจกลาหาญในการปรากฏตัวในที่ชุมนุมชน
-จิตใจสงบสุขไมวิตกกังวลถึงความผิดที่ตัวกระทํา
-เปนพื้นฐานใหบรรลุคุณธรรมชั้นสูง
ความรับผิดชอบ
จุดประสงค

23. ๒๓
๑. เพื่อใหรูความหมายของคําวา "รับผิดชอบ"
๒. เพื่อใหรูและตระหนักในรับผิดชอบตอตนเอง
๓. เพื่อใหรูและตระหนักในรับผิดชอบตอวงศตระกูล
๔. เพื่อใหรูและตระหนักในรับผิดชอบตอสถาบันการศึกษา
๕. เพื่อใหรูและตระหนักในรับผิดชอบตอสถาบันสูงสุด
ความรับผิดชอบ
๑. ความหมาย คําวา "รับผิดชอบ" หมายถึง ความสํานึกในการทําหนาที่ของตน โดยไมตองมี
ใครคอยบังคับหรือควบคุม
๒. ความรับผิดชอบตอตนเอง
๒.๑ ตั้งใจศึกษาหาความรู
๒.๒ ฝกฝนตนใหมีความสามารถในการทํางาน
๒.๓ ประพฤติตนเปนคนดีมีคุณธรรม
๒.๔ รักษาสุขภาพของตนใหแข็งแรงสมบูรณ
๓. ความรับผิดชอบตอวงศสกุล
๓.๑ คํานึงถึงความรูสึกของพอแม
๓.๒ ชวยเหลือการงานแบงเบาภาระกิจทางบาน
๓.๓ คํานึงถึงรายรับ รายจายของครอบครัว
๓.๔ รักษาเกียรติของวงศสกุล
๔.ความรับผิดชอบตอสถาบันการศึกษา
๔.๑ ปฏิบัติตามระเบียบของโรงเรียน
๔.๒ ทําตัวเปนตัวอยางที่ดีแกผูอื่น
๔.๓ สรางชื่อเสียงเกียรติคุณใหกับโรงเรียน
๔.๔ รักโรงเรียนเหมือนบานเกิดของตน
๔.๕ รวมกิจกรรมตาง ๆ ของโรงเรียนดวยความเต็มใจ
๔.๖ เคารพครูอาจารยเหมือนพอแมของตน
๕. ความรับผิดชอบตอสถาบันสูงสุด
๕.๑ ความรับผิดชอบตอสถาบันชาติ
๕.๑.๑ ศรัทธาการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข
๕.๑.๒ เคารพกฏหมายบานเมือง
๕.๑.๓ รูจักใชสิทธิและเสรีภาพอยางถูกตอง
๕.๑.๔ เสียภาษีอากรบํารุงรัฐ
๕.๑.๕ ซื่อสัตยสุจริต

24. ๒๔
๕.๑.๖ ขยันหมั่นเพียร ประกอบอาชีพสุจริต
๕.๑.๗ ไมตกเปนทาสยาเสพติดและอบายมุขมุกชนิด
๕.๑.๘ รักษาประเพณีและวัฒนธรรมของชาติ
๕.๑.๙ รักษาทรัพยากรธรรมชาติของชาติ
๕.๑.๑๐เสียสละไมเห็นแกตัว
๕.๒ ความรับผิดชอบตอสถาบันศาสนา
๕.๒.๑ มีศรัทธามั่นคงในพระรัตนตรัย
๕.๒.๒ เอาใจใสศึกษาพระธรรมวินัยใหเขาใจถูกตอง
๕.๒.๓ ฝกฝนอบรมตนเองใหเครงครัดในศีล สมาธิ ปญญา
๕.๒.๔ รูจักบําเพ็ญบุญ คือ บริจาคทาน รักษาศีล เจริญภาวนา
๕.๒.๕ ประพฤติสุจริตดวยกาย วาจา ใจ ไมตกเปนทาสอบายมุข
๕.๒.๖ ชวยเผยแผคําสั่งสอนของศาสนาแกผูอื่น
๕.๒.๗ ชวยปกปองสถาบันศาสนาไมใหใครทําลาย
๕.๒.๘ ชวยบํารุงและพัฒนาศาสนาสถาน
๕.๓ ความรับผิดชอบตอสถาบันมหากษัตริย
๕.๓.๑ ถวายความจงรักภักดีดวยความจริงใจ
๕.๓.๒ ไมกลาววาจาลวงละเมิด
๕.๓.๓ ประพฤติตนเปนพลเมืองดี
๕.๓.๔ รับสนองพระบรมราชโองการ
๕.๓.๕ ปกปองสถาบันไมใหใครลวงละเมิด
๕.๓.๖ ปฏิบัติตามพระบรมราโชวาทโดยเครงครัด
ประพฤติวัฒนธรรมของชาวพุทธ
จุดประสงค
๑.เพื่อใหรูความหมายของคําวา"ประเพณี" และ "วัฒนธรรม"
๒.เพื่อใหรูและชื่นชอบประเพณีวัฒนธรรมชาวพุทธ
๓.เพื่อใหรูถึงผลดีของประเพณีวัฒนธรรมของชาวพุทธ
๔.เพื่อใหนําเอาประเพณีวัฒนธรรมของชาวพุทธ ไปปฏิบัติเปนกิจนิสัยในชีวิตประ
จําวันได
ความหมาย
๑.คําวา"ประเพณี" หมายถึง ขอกําหนด กิจกรรม แบบอยางที่ประพฤติปฏิบัติสีบตอ
กันมา แบงเปน ๓ คือ จารีตประเพณี ขนบประเพณี ธรรมเนียมประเพณี

25. ๒๕
๒.คําวา "วัฒนธรรม" หมายถึง ลักษณะที่แสดงออกชี้ใหเห็นถึงความเจริญกาวหนา
พฤติกรรมที่แสดงออกเปนไปเพื่อความเจริญ ความสงบสุขของสังคม
ประเพณีวัฒนธรรมของชาวพุทธ
๑. ไหวพระสวดมนต นั่งสมาธิ แผเมตตา กอนนอนทุกคืน
๒. ทําบุญตักบาตรทุกเชา
๓. เขาวัดทําบุญ บริจาคทาน รักษาศีล ฟงธรรม เจริญภาวนาทุกวันพระ
๔. แสดงความเคารพ เอื้อเฟอ ยําเกรงตอพระสงฆ
๕. รูจักทําบุญที่บานตามโอกาสตางๆ
๖. เขารวมกิจกรรมในวันสําคัญทางศาสนา
๗. แสดงความเคารพตอปูชนียสถาน
๘. รวมพัฒนาและบํารุงศาสนาสถาน
๙. มีความกตัญูตอผูมีพระคุณ
๑๐.รูจักบําเพ็ญบุญทักษิณานุประทาน
๑๑.บวชสืบอายุพระพุทธศาสนา
ผลดีของประเพณีวัฒนธรรม
๑. ตนเองมีความสุขที่ไดทําความดีเชนนั้น
๒. บัณฑิตสรรเสริญผูมีวัฒนธรรม
๓. ชื่อเสียงเกียรติคุณฟุงขจรไป
๔. แสดงถึงความกาวหนาของชาติ
๕. กอใหเกิดความสามัคคีของคนในชาติ
๖. แสดงออกถึงเอกลักษณชองชาติเปนพิเศษ
๗. เปนการเชิดชูเกียรติของชาติ
๘. เปนเครื่องขัดเกลาอุปนิสัยใหออนโยน
๙. เปนฐานรองรับคุณธรรมที่สูงยิ่งๆขึ้นไป
วิธีทําบุญในพระพุทธศาสนา
จุดประสงค
๑. เพื่อใหรูความหมายของคําวา "บุญ"
๒. เพื่อใหรูและเขาใจวิธีทําบุญในพระพุทธศาสนาทั้ง ๑๐ วิธี
๓. เพื่อใหนําไปปฏิบัติในการดําเนินชีวิตประจําวันไดอยางเหมาะสม

26. ๒๖
๔. เพื่อใหสามารถชี้ชวนผูอื่นใหทําบุญไดถูกตองตามวิธีการของพระพุทธศาสนา
วิธีทําบุญในพระพุทธศาสนา
๑.ความหมาย คําวา "บุญ" หมายถึง
-คุณชาติที่ชําระจิตใหสะอาดบริสุทธิ์
-การทําความดีดวย กาย วาจา ใจ
-ความสุขกาย สบายใจ
๒.วิธีทําบุญ ในพระพุทธศาสนามีวิธีการทําบุญอยู ๑๐ วิธี คือ.-
๒.๑ ทานมัย บุญสําเร็จดวยการบริจาคทาน
๒.๒ สีลมัย บุญสําเร็จดวยการรักษาศีล
๒.๓ ภาวนามัย บุญสําเร็จดวยการเจริญภาวนา
๒.๔ อปจายนมัย บุญสําเร็จดวยการประพฤติออนนอมถอมตน
๒.๕ เวยยาวัจจมัย บุญสําเร็จดวยการชวยขวนขวายในกิจที่ชอบ
๒.๖ ปตติทานมัย บุญสําเร็จดวยการใหสวนบุญแกผูอื่น
๒.๗ ปตตานุโมทนามัย บุญสําเร็จดวยการอนุโมทนาสวนบุญ
๒.๘ ธัมมัสสวนามัย บุญสําเร็จดวยการฟงธรรม
๒.๙ ธัมมเทสนามัย บุญสําเร็จดวยการแสดงธรรม
๒.๑๐ ทิฏุชุกัมม บุญสําเร็จดวยการทําความเห็นใหตรง
๓.อานิสงสของการทําบุญ
๓.๑ ตนเองมีความปลื้มปติยินดี อิ่มใจ สุขใจ
๓.๒ บัณฑิตใครครวญแลวสรรเสริญ
๓.๓ เกียรติคุณฟุงขจรไป
๓.๔ มีความสุขสงบเย็นในชีวิต
๓.๕ ไมหลงทํากาลกิริยา
๓.๖ เบื้องหนาแตตายเพราะกายแตก ยอมเขาถึงสุคติ
การเปนบุตรที่ดีของพอแม
จุดประสงค
๑.เพื่อใหรูความหมายของคําวา "พอแม" และ "บุตรที่ด" ี
๒.เพื่อใหรูขอบขาย "หนาที่ของพอแมที่มีตอลูก"
๓.เพื่อใหรูและเขาใจถึง "คุณธรรม" และ "ความประเสริฐ" ของพอแม
๔.เพื่อใหรูและเขาใจถึง "ประเภทของบุตร"
๕.เพื่อใหรู "หนาที่ของบุตรที่ดีอันพึงมีตอพอแม" แลวนําไปปฏิบัติในชีวิตจริงได

27. ๒๗
๖.เพื่อใหรูถึงอานิสงสที่เกิดจากการเปนบุตรที่ดี
การเปนบุตรที่ดีของพอแม
๑.ความหมายของคําวา "พอแม"
๑.๑ คําวา พอ หมายความวา ผูคุมครองปองกันอันตรายแกบุตร
๑.๒ คําวา แม หมายความวา ผูยังบุตรใหเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป
๒.หนาที่ของพอแมที่มีตอลูก
๒.๑ สอนใหลูกเวนจากความชั่ว
๒.๒ แนะนําลูกใหทําความดี
๒.๓ สงเสริมลูกใหไดรับการศึกษาเลาเรียนศิลปวิทยา
๒.๔ เลือกคูครองที่เหมาะสมใหลูก
๒.๕ แบงทรัพยใหในสมัยอันสมควร
๓.คุณธรรมของพอแม
๓.๑ เมตตา ปรารถนาใหลูกมีความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป
๓.๒ กรุณา มีความเอ็นดูชวยเหลือลูกใหพนทุกข
๓.๓ มุทิตา ชื่นชมยินดีเมื่อลูกประสบความสําเร็จในชีวิต
๓.๔ อุเบกขา เฝาดูความเปนอยูและความเปนไปของลูกอยูเสมอ
๔.ความประเสริฐของพอแม
๔.๑ เปนครูคนแรกของลูก
๔.๒ เปนพระพรหมของลูก
๔.๓ เปนพระอรหันตของลูก
๔.๔ เปนผูมีอุปการะมากและแสดงโลกนี้แกบุตร
๕.บุตรมีอยู ๓ ประเภท
๕.๑ อวชาตบุตร คือบุตรที่มีคุณธรรมต่ํากวาพอแม
๕.๒ อนุชาตบุตร คือบุตรที่มีคุณธรรมเสมอกับพอแม
๕.๓ อภิชาตบุตร คือบุตรที่มีคุณธรรมสูงกวาพอแม
๖.ความหมายของบุตรที่ดี
๖.๑ บุตรที่ดี คือ บุตรที่สามารถทําใหพอแมอิ่มใจ สบายใจ สุขใจ
๗.ขอวัตรปฏิบัติของบุตรที่ดี
๗.๑ ยกยองสรรเสริญคุณงามความดีของพอแม
๗.๒ บํารุงพอแมดวยปจจัย ๔
๗.๓ สรางเกียรติและชื่อเสียงใหวงศสกุล
๗.๔ สืบทอดเจตนารมณของพอแม