Η εξέλιξηη της ελληνικής επανάστασης (1821 - 1827)

1. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Πρϋπει να κατανοόςουμε:
1. τουσ λόγουσ μεταφορϊσ τησ επανϊςταςησ
ςτη νότια Ελλϊδα
2. Τα γεγονότα και τουσ πρωταγωνιςτϋσ τουσ ςε
2 φϊςεισ: των επιτυχιών και τησ κϊμψησ

2. Η επανϊςταςη από τισ
Παραδουνϊβιεσ
Ηγεμονύεσ περνϊ ςτον
νότιο ελλαδικό χώρο

3. Ευνοώκϋσ προώποθϋςεισ
- οι ελληνικού πληθυςμού όταν πυκνϐτεροι,
- η παρουςύα οθωμανικοϑ ςτρατοϑ δεν όταν ιδιαύτερα
ιςχυρό, ενώ μεγϊλο μϋροσ του πολεμοϑςε με τον Αλό
Παςϊ τησ Ηπεύρου,
- υπόρχε πλόθοσ Υιλικών που προετούμαζαν τον
αγώνα,
- υπόρχαν ϋνοπλα ςώματα Ελλόνων (κλϋφτεσ),
- ελληνικϊ εμπορικϊ ςκϊφη εφοδιαςμϋνα με κανϐνια,
- Ϊλληνεσ που διϋθεταν πολεμικό εμπειρύα απϐ
ςυγκροϑςεισ ςτη ςτεριϊ και τη θϊλαςςα,
- ορεινϊ εδϊφη κατϊλληλα για κλεφτοπϐλεμο.

4. Επαναςτατικέσ εςτίεσ
► επαναςτατικϋσ εςτύεσ ξϋςπαςαν ςε διϊφορα ςημεύα τησ
Πελοποννόςου, τησ ΢τερεϊσ, τησ Θεςςαλύασ, τησ Ηπεύρου, τησ
Μακεδονύασ, τησ Κρότησ, τησ Θρϊκησ, των νηςιών του
Αιγαύου, τησ Κϑπρου και τησ Μ. Αςύασ.
► ςτισ πεδινϋσ περιοχϋσ η επ/ςη καταπνύγηκε αμϋςωσ∙ το ύδιο
και ςτη Θρϊκη, την Κϑπρο και τη Μ. Αςύα, γιατύ εϑκολα ϋφτανε
τουρκικϐσ ςτρατϐσ,
► όταν δϑςκολο για τισ δυνατϐτητεσ του ελληνιςμοϑ να
ςυντηρηθεύ η επ/ςη ταυτϐχρονα ςε τϐςεσ περιοχϋσ →
→ η επ/ςη εδραιώθηκε ςτην Πελοπϐννηςο, τη ΢τερεϊ και
μερικϊ νηςιϊ του Αιγαύου.
► δεν υπόρχε κεντρικό ςτρατιωτικό ηγεςύα, οι αγωνιςτϋσ
ακολουθοϑςαν κϊποιον οπλαρχηγϐ.

6. Οι πρωταγωνιςτέσ
► Ωνδρεσ με ςτρατιωτικϋσ ηγετικϋσ ικανϐτητεσ που
ξεχώριςαν:
1. ςτη ςτεριά: Θ. Κολοκοτρώνησ, Γ. Καραώςκϊκησ, Οδ.
Ανδροϑτςοσ, Μϊρκοσ Μπϐτςαρησ
2. ςτη θάλαςςα: Κων/νοσ Κανϊρησ, Ανδρϋασ Μιαοϑλησ
► Γυναύκεσ με ηγετικϐ
ρϐλο: Λαςκαρύνα Μπουμπουλύνα, Μαντώ
Μαυρογϋνουσ

7. ΦΑΣΗ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ (1821-1824)
► 1821:
-περιοριςμϐσ των Σοϑρκων ςτα
φροϑρια,
- κατϊληψη πϐλεων Πελοποννόςου απϐ
τουσ Ϊλληνεσ (Πϊτρα, Καλαμϊτα)
αντίποινα των
Τούρκων:
-αντύποινα ςε βϊροσ
Ελλόνων αμϊχων,
-- απαγχονιςμϐσ του
πατριϊρχη Γρηγορύου
του Ε΄

8. Ο απαγχονιςμόσ του
πατριϊρχησ Γρηγόριου
του Ε΄

9. Η κεντρικό πύλη
του Πατριαρχεύου,
όπου
απαγχονύςτηκε ο
πατριϊρχησ.
Δεν ξανϊνοιξε από
τότε.

10. (1821)
Στερεά Ελλάδα
- τουρκικϊ ςτρατεϑματα κατϋβαιναν για να
καταπνύξουν την επ/ςη ςτην Πελοπϐννηςο,
-αντύςταςη των Ελλόνων ςτην Αλαμάνα
(Αθ. Διϊκοσ), ςτη Γραβιά (Οδ. Ανδροϑτςοσ),
ςτα Βαςιλικά, → αποτυχύα των Σοϑρκων να περϊςουν
ςτην Πελοπϐννηςο.

11. Πελοπόννηςο
- ϊλωςη τησ Τριπολιτςάσ (23 ΢επτϋμβρη 1821) με επικεφαλόσ
τον Θεϐδ. Κολοκοτρώνη,
- ενύςχυςη των ελληνικών θϋςεων.
Στη θάλαςςα
- τα ελληνικϊ πλούα παρεμπϐδιζαν τισ κινόςεισ του τουρκικοϑ
ςτϐλου,
- βοηθοϑςαν τισ χερςαύεσ δυνϊμεισ που πολιορκοϑςαν
παραλιακϊ φροϑρια.

12. ►1822:
- Σφαγή τησ Χίου (Πϊςχα του
1822) → 23.000 νεκρού και
47.000 αιχμϊλωτοι,
→ ςε απϊντηςη ο Κανϊρησ με
τουσ ϊνδρεσ του ανατύναξε την
τουρκικό ναυαρχύδα ςτο λιμϊνι
τησ Φύου.

13. ►1822:
Πελοπόννηςοσ
-Δερβενάκια
(Ιοϑλιοσ 1822):
διϊλυςη τησ ςτρατιϊσ του Δρϊμαλη υπϐ την ηγεςύα
του Κολοκοτρώνη (Ο Δρϊμαλησ ϋφταςε ςτην
Πελ/ςο για να ανακαταλϊβει την Σριπολιτςϊ).

14. ►1823:
- Θϊνατοσ του Μϊρκου Μπϐτςαρη ϋξω απϐ το
Καρπενόςι (μϊχη ςτο Κεφαλϐβρυςο).

15. ►1824:
- ςυμφωνύα του ςουλτϊνου με τον Μοχϊμετ
Ωλι, ηγεμϐνα τησ Αιγϑπτου, με αντϊλλαγμα την
Πελοπϐννηςο και την Κρότη, αν καταςταλεύ η
επανϊςταςη, → ο αιγυπτιακϐσ ςτρατϐσ κατϋπνιξε την
επ/ςη ςτην Κρότη και κατϋςτρεψε την Κϊςο,
Ο Ιμπραόμ παςϊσ υπόρξε
ςτρατιωτικϐσ αρχηγϐσ και
πολιτικϐσ ηγϋτησ. Γεννόθηκε το
1789 ςτην Καβϊλα. Ο πατϋρασ
του όταν ο Μωχϊμετ
Ωλι, αλβανικόσ
καταγωγόσ, παςϊσ τησ Αιγϑπτου.
Ο Ιμπραόμ διακρύθηκε για τισ
ςτρατιωτικϋσ του ικανϐτητεσ.

16. ►1824:
- τουρκικϋσ δυνϊμεισ κατϋςτρεψαν τα Χαρϊ (περύπου
20.000 νεκρού),

17. ►1824:
- Ναυμαχία του Γέροντα (29 Αυγοϑςτου 1824): μεγϊλη
νύκη των ελληνικών ναυτικών δυνϊμεων εναντύον του
τουρκοαιγυπτιακοϑ ςτϐλου. Επικεφαλόσ ο Ανδρϋασ
Μιαοϑλησ.
Σα πολεμικϊ μασ Καρτερύα και Ελλϊσ.
Εκτόσ από τη
ςωτηρύα τησ
Σϊμου η
ναυμαχύα του
Γϋροντα
καθυςτϋρηςε
ςημαντικϊ και
την απόβαςη του
Ιμπραόμ ςτην
Πελοπόννηςο.

19. ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΨΗΣ(1825-1827)
► 1825:
-Ο Ιμπραόμ (θετϐσ γιοσ του Μοχϊμετ Ωλι)
αποβιβϊζεται ςτην Πελ/ςο με καλϊ οργανωμϋνο
τακτικϐ ςτρατϐ και ανακαταλαμβϊνει μεγϊλο τμόμα
τησ.
-οι Ϊλληνεσ εύναι αποδιοργανωμϋνοι
λϐγω του εμφυλύου
ο Παπαφλϋςςασ
αντιςτϋκεται ηρωικϊ
ςτο Μανιάκι χωρύσ
αποτϋλεςμα

20. Η μάχη ςτο Μανιάκι (Μάιοσ
1825).
Ο Παναγιώτησ Ζωγρϊφοσ και ο
Παπαφλϋςςασ με τουσ ϊντρεσ του
εναντύον του Αιγυπτιακοϑ ςτρατοϑ
του Ιμπραόμ

21. - Μϊχη ςτουσ Μύλουσ κοντϊ
ςτο Ωργοσ (Ιοϑνιοσ 1825): ο
Δημότριοσ Τψηλϊντησ, ο
Μαυρομιχϊλησ και ο
Μακρυγιϊννησ πλόττουν τισ
δυνϊμεισ του Ιμπραόμ
-Ο Ιμπραόμ επιςτρϋφει ςτην
Σριπολιτςϊ
΢ημαντικϐ ρϐλο ϋπαιξαν οι
γυναύκεσ ςτην επανϊςταςη
αναλαμβϊνοντασ κϊποτε ρϐλο
ηγετικϐ.
Η Μπουμπουλύνα απεικονύζεται
ςτο χαρτονϐμιςμα των 50
δραχμών. ΢υμμετϋχει ςτο
ναυτικϐ αποκλειςμϐ του
Ναυπλύου το 1821, πϊνω ςτο
πλούο τησ «ΑΓΑΜΕΜΝΨΝ»

22. ►1826:
Πολιορκία του Μεςολογγίου
(Απρύλιοσ 1825-Απρύλιοσ 1826)
απϐ τουρκοαιγυπτιακϋσ δυνϊμεισ
→ ηρωικό ϋξοδοσ των
πολιορκημϋνων τη νϑχτα τησ
10ησ προσ 11η Απριλύου και ςφαγό
→ ςυγκύνηςη ςτην Ευρώπη.
-Κύνδυνοσ κϊμψησ τησ
επανϊςταςησ

23. H ηρωικό ϋξοδοσ ορύςτηκε για τη νϑχτα
του ΢αββϊτου του Λαζϊρου προσ
Κυριακό των ΒαϏων (10 Απριλύου 1826)
Ο δημογϋροντασ Φρόςτοσ
Καψϊλησ, ϐταν κυκλώθηκε
απϐ τουσ ειςβολεύσ ςτο ςπύτι
του, ϐπου εύχαν ςυγκεντρωθεύ
τραυματύεσ, γϋροντεσ και
γυναικϐπαιδα, ϋβαλε φωτιϊ
ςτην πυριτιδαποθόκη

24. Ϊνα νϋο κϑμα φιλελληνιςμοϑ
αναδϑθηκε ςτην Ευρώπη, που με τη
ςειρϊ του επηρϋαςε εμμϋςωσ την
ευρωπαώκό διπλωματύα για τα εθνικϊ
δύκαια των Ελλόνων
Ο εθνικϐσ μασ ποιητόσ
Διονϑςιοσ ΢ολωμϐσ ϋγραψε
την ημιτελό ποιητικό του
ςϑνθεςη «Ελεϑθεροι
Πολιορκημϋνοι», με τουσ
γνωςτοϑσ ςτύχουσ απϐ το
΢χεδύαςμα Β':
Άκρα του τάφου ςιωπή ςτον
κάμπο βαςιλεύει
Λαλεί πουλί, παίρνει
ςπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύριςε'
ςτα μάτια η μάνα μνέει'
Στέκει ο Σουλιώτησ ο καλόσ
παράμερα και κλαίει:
«Έρμο τουφέκι ςκοτεινό, τι
ς΄έχω γω ςτο χέρι;
Οπού ςυ μου ΄γινεσ βαρύ κι ο
Αγαρηνόσ το ξέρει»

25. ►1827:
- οι ςτρατιωτικϋσ επιχειρόςεισ ςυνεχύζονταν μϐνο ςτη
΢τερεϊ υπϐ την ηγεςύα του Γεώργιου Καραώςκϊκη,
- οι Σοϑρκοι πολιορκοϑςαν την Ακρϐπολη. ΢τη μϊχη
κατϊ των τουρκικών δυνϊμεων ςκοτώνεται ο
Καραώςκϊκησ (23 Απριλύου 1827). Η Αθόνα πϋφτει ςτα
χϋρια των Σοϑρκων.
- η επανϊςταςη ϋςβηνε.
ο Καραώςκϊκησ
τραυματύζεται ςε
ςυμπλοκό κατϊ την
πολιορκύα τησ Ακρόπολησ
και πεθαύνει ςτισ 23
Απριλύου το 1827, την ημϋρα
τησ γιορτόσ του

26. "Εγώ πεθαύνω. Όμωσ εςεύσ
να εύςτε μονιαςμϋνοι και να
βαςτόξετε την πατρύδα".

27. ► Διπλωματικϊ γεγονότα
- οι Δυνϊμεισ τησ Ευρώπησ
(Αγγλύα, Γαλλύα, Ρωςύα)
αποφαςύζουν την ειρόνευςη και τη
δημιουργύα ελληνικοϑ κρϊτουσ →
τα δεδομϋνα του ελληνικοϑ
ζητόματοσ αλλϊζουν,
-η επ/ςη δεν ϋχει ακϐμα τελειώςει.
- Η τελευταύα μϊχη τησ
επανϊςταςησ δύνεται ςτην Πϋτρα
τησ Βοιωτύασ απϐ τον Δημότριο
Τψηλϊντη (12 ΢επτεμβρύου 1929)
Δημότριοσ Υψηλϊντησ