1. Çîíõèëîí òîõèîëäîõ àðõàã ºâчíèé
ìåíåæìåíò

2. Ç¿ðõ ñóäàñíû ýìãýã

3. Зүрх 450г жинтэй лийр хэлбэртэй ягаан
сааралдуу єнгєтэй байдаг.
Зvрх нь булчингийн эдээс тогтсон хєндийт
эрхтэн.
Зvvн баруун хэсэгт хуваагдах ба хэсэг тус
бvр нь тосгуур, ховдлоос тогтно.
• Зүрхний үүрэг нь: цусыг бүх биеэр тараах
шахуурга
•
биемахбодийн бүхий л эрхтэн эд эсэд
хүчилтөрөгч, тэжээлт бодисыг зөөвөрлөж
бодисын солилцоонд оролцдог.

4. Зүрхний эмгэг үүсэх шалтгаан
• Мэдрэл дотоод шүүрлийн өөрчлөлтүүд
• Гадаад хүчин зүйл / агаарын даралт,
халуун,хүйтэн, хордлого /
• Дотоод хүчин зүйлс / зүрх судасны өвчнүүд,
• Амьсгал, бөөр, шээсний замын
• Дотоод шүүрлийн болон тунгалагийн өвчнүүд

5. • Хүн төрөлхтөний нас баралтын шалтгаан №1
залуужиж байгаа

Зүрх судасны эмгэгийн тэргүүлэх гурван
өвчний тоонд
 Цусны даралт ихсэх өвчин
 Зүрхний ишеми өвчин буюу зүрхэнд цус
хомсрох өвчин
 Хэрэх өвчин

6. Àðòåðèéí ãèïåðòåíçè
Хэдэн удаагийн (доод тал нь 4-6 удаа)
хэмжилтээр
• Сèñòîëûí äàðàëò 140 мм МУБ буюу
түүнээс дээш,
• Дèàñòîëûí äàðàëò 90 мм МУБ буюу
түүнээс дээш хэмжээнд байхыг
Артерийн Гипертензи гэнэ.
•

7. Даралт ихсэх шалтгаан
• Анхдагч /95 хувь/
• Хоёрдогч /5 хувь/ .
•
Анхдагч артерийн даралт ихсэлт нь тодорхой
шалтгаангүй байдаг ба олон төрлийн эрсдэлт
хүчин зүйлээс хамаардаг.
Хоёрдогч артерийн даралт ихсэлт нь тодорхой
шалтгаантай, ямар нэгэн өвчний шинж тэмдэг
байдлаар илэрдэг.
• Жишээ нь, Бөөрний өвчний үед даралт ихсэх нь
тухайн өвчний нэг үндсэн шинж тэмдэг юм.

8. Артерийн даралт ихсэлтийн
эрсдэлт хүчин зүйлс:
• Удамшил
• Нас
• Хүйс
• Таргалалт
• Архи хэтрүүлэн хэрэглэх
• Тамхины хэрэглээ
• Натри, кальци, магнийн хэрэглээ их байх
• Сэтгэлийн хямрал буюу стресс
• Жирэмснээс хамгаалах эм хэрэглэх зэрэг болно.

9. Дàðàëò ихсэлтийг äàðààõü áàéäëààð àíãèëсан
байдаг./ ДЭМБ1999, ESC 2003 /

10. Даралт ихсэх үед танд илрэх шинжүүд
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
толгой өвдөх, эргэх
нүд “эрээлжлэх”
нойронд муу болох
дотор муухайрах
бөөлжих
айх, тайван бус болох
зүрх дэлсэх, өвдөх, амьсгаадах
хүйтэн хөлс гарах
хэсэг хугацааны дараа
даарах зэрэг болно.

11. Эмнэл зүй
•
I үe
- Артерийн даралт 140/90-159/99 мм.муб
- Толгой өвдөх, чих шуугих, хүзүү хөших,
зүрх дэлсэх , амархан ядрах, ажлын
чадвар буурах зэрэг зовиур илрэх.
- Эрхтэн системийн талаас эмгэг өөрчлөлт
илрэхгүй.
•
II үе
- Артерийн даралт 160/100-179/109 мм.муб
- 1-р үе шатны шинж илрэхийн
зэрэгцээ,зүүн ховдолын томрол үүнтэй
холбоотой ачаааллын үед амьсгаадах,
зүрхээр өвдөх, хавагнах, нүдний угийн
артер нарийсах зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ.
•
III үе
- Артерийн даралт
180 мм.муб-аас их
болох
- I, II үед илрэх
шинжүүдээс гадна
эрхтэн системийн
өөрчлөлт гүнзгийрч,
бүтцийн
өөрчлөлтүүд бий
болж,
хүндрэл үүсэж
эхэлдэг байна.

12. Даралт ихсэх өвчний хүндрэл
•
Òàðõèíû судсанд : –
тархинд цус харвах
•
Ç¿ðõíèé талаас : – ç¿ðõíèé øèãäýýñ, ç¿ðõíèé õóðö äóòàãäàë
•
•
Áººð гэмтэх : – Ẻðíèé äóòàãäàë, бөөрний судасны эмгэг
Нүдний гэмтэл: нүдний угт цус харвах, харааны мэдрэлийн
өөрчлөлт торлогийн хаван
•
Судасны өөрчлөлт:
судасны өөрчлөлт
•
цусан
хангамжийн
артерийн
судасны
дутлын
цүлхэн,
уналт ,
венийн

13. Даралт ихсэх өвчин нэг эмчлээд орхигддог эмгэг биш
амьдралынхаа туршид хянах хэрэгтэй байдаг.
+
Ýìийн эмчилгээ
Эмийн бус
эмчилгээ
Даралт ихдэлтийн
I çýðãèéí ¿åä
( 140/ ýìèéí áóñ
90)
ýì÷èëãýýã õèéíý
Ýì÷èëãýýíèé
åðºíõèé çàð÷èì
12-16 õîíîãèéí äàðàà ¿ð ä¿í
ºãºõã¿é áîë ýìèéí ýì÷èëãýýã
õèéõ

14. Эмийн эмчилгээ
•
Эмчийн зөвлөсний дагуу тохирох эмийн бэлдмэлийг тогтсон
хугацаанд зөв ууж хэвших
•
Ýìèéг хэрэглэхдээ бага тунгаар эхэлж тунг аажим нэмэгдүүлнэ.
•
24 цагийн үйлчилгээтэй эмийг хоногт 1 удаа хэрэглэх
энэ нь аажмаар даралтыг удаан буулгаж удаан хугацаагаар
тогтвортой хэмжээнд барьдаг тул даралтын хэлбэлзлийг багасгаж ,
эрхтнийг хамгаалах үйлчилгээтэй.
•
ÀÄ-ã îãöîì áóóëãàñàí òîõèîëäîëä àìüäðàëûí àìèí ÷óõàë ýðõòýíèé öóñàí õàíãàìæ
äîðîéòîæ õ¿íäðýë ãàðàõ ó÷èð ÀÄ-ã ààæèì áóóëãàõ
•
ÀÄ àíõíû ò¿âøèíãýýñ 15%-èàð áóóð ч байвал ýìчèëãýýã ¿ð ä¿íòýé õèéñýíä
òîîöно .

15. Эмийн бус эмчилгээ
1. Хоол эмчилгээ
Хориглох
Хориглох
Хоол хүнс
Хоол хүнс
• халуун ногоо
•Хурц хоол
• тослог ихтэй сүү
• хэт өөх тостой хоол
•тосонд хайрсан хоол,
•Кофе
•Хэт өтгөн цай хэрэглэх
Зөвшөөрөгдөх
Зөвшөөрөгдөх
хоол хүнс
хоол хүнс
•Хоногийн хоолны
илчлэгийг ханаагүй
өөх, тосоор баялаг
• оливын тос
• ургамлын тос
• загас,
• жимс жимсгэнэ
Хар тоор, жүрж, үзэм
• хүнсний ногоо
байцаа
• үр тарианы
бүтээгдэхүүн

16. Эмийн бус эмчилгээ
2. Биеийн жин хянах
• Биеийнхээ жин, өндрийг зөв хэмжсэний дараа биеийн
жингийн индексийг тодорхойлох томъёог ашиглан,
жингийн индексээ мэдэх нь хамгийн чухал юм.
БЖИ=Жин/кг/ : (өндөр х өндөр /м/)
Таны БЖИ нь:
A. 18,5-24,9 гарсан бол хэвийн жинтэй
Б. 25-29,9 бол илүүдэл жинтэй
B. 30-аас дээш бол таргалалттай гэж үзнэ.
• Жишээ нь 1.70 см өндөртэй 80 кг жинтэй хүн гэж үзвэл
80:(1.70х1.70)=27.6 байна. Үүнээс үзвэл та
• илүүдэл жинтэй байна.

17. Эмийн бус эмчилгээ
•
3.Õîðò çóðøëèéã õÿçãààðëàõ
Архи, тамхины хэрэглээг хязгаарлах
•
4.Áèåèéí òàìèðèéí äàñãàëûã òîõèðóóëàí ºãºõ. Àëõàõ,
ã¿éõ, ñýëýõ, äóãóéãààð, ÿâàõ, öàíààð ãóëãàõ, òåííèñ
òîãëîõ
•
Өгч байгаа ачаалал бие махбодит ямаршуу нөлөө
үзүүлж байгааг хянахын тулд дасгал хийж эхлэхийн
өмнө ба дараах судасны лугшилтын тоог тоолно.
судасны лугшилтын тоо минутанд
120-140 удаа хэтэрэхгүй байх
•

18. •
Сýòãýë çàñëèéí ýì÷èëãýý õèéõ, ººðèé㺺 òàéâøðóóëàõ
àðãàä ñóðãàõ
•
Ç¿¿, òººí¿¿ð ýì÷èëãýý
•
Öýãýí ìàññàæ хийлгэх замаар ÀÄ-ã áóóðóóëàõ
óëàìæëàëò ýì÷èëãýýíèé àðãà

19. Сувилагааны онош үйл ажиллагааны төлөвлөлт
Зүрхний агших үйл
ажиллагааны
алдагдал
Шингэний
алдагдал
Сувилгааны
бусад онош
ЗЦТ, А/Д-ыг 4 цаг тутам
хэмжих
Хаван байгаа эсэх
түүний байрлал, шинж
чанарыг тодорхойлох
Айдас түгшүүр
Хэрэглэж байгаа шингэн
Шээсний хэмжээг
тогтмол хэмжих
Хоолонд хэрэглэх давс,
шингэний хэмжээг
тогтоон өвчтөн болон
түүний ар гэрийнхэнд
зөвлөгөө өгөх
Ядрал сульдал
Өглөөний цайнаас өмнө
Биеийн жин хэмжих
Гар хөлд бүлээн жин
тавих
Хэвтрийн дэглэмд сайн
унтуулж амраах
Идэвхигүй байдал
Хоолны дуршил буурах

20. Урьдчилан сэргийлэлт
Хамгийн гол арга нь амьдралынхаа хэв маяг, дассан муу
зуршил зэргээ сольж өөрчлөх нь чухал байдаг. Үүнд:
• Даралтаа тогтмол хэмжих
• Эрүүл зуршилд дадах
• Илүүдэл жингээ хасч,
тогтмол дасгал хөдөлгөөн
хийх
• Давсархаг зүйлээс
татгалзах,
• Хэт өөх тостой мах, өрөм
тосыг багаар хэрэглэх
• Даралт бууруулах
эмээ зөв хэрэглэх
• Стрессийг сөрж
сурах
• Эмчийн зөвлөгөөг
ягштал дагах

21. Артерийн даралт ихсэлттэй
хүний өдрийн тэмдэглэл
Өдөр
Цаг
Дээд
Даралт
Доод
Даралт
Өдөрт
уусан эм
/ хэдэн удаа,
ямар тунгаар /

22. Даралт ихсэх өвчнөөс
хамт даа
сэргийлье