Βιομηχανική Κληρονομιά και Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα

1. Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
--------
ΠΕΡ. Δ/ΝΣΗ Π. & Δ. ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ
Λάρισα, 29-9-2017
Α. Π. : 9685
Δ/νση : Δήμητρας & Γαριβάλδη 10 - Λάρισα 41221
Πληροφορίες : Χατζημίχου Κωνσταντίνα - Αντώνης Δ. Αντωνίου
Υπεύθυνοι Σχολικών Δραστηριοτήτων
Τηλέφωνο : 2410 533610-24210 39079
FAX : 2410 252324- 24210 76654
E-mail : kchatzim@sch.gr - antant@sch.gr
ΠΡΟΣ: Όπως πίνακα αποδεκτών
ΚΟΙΝ :
1. ΥΠ.Π.Ε.Θ, Διεύθυνση Σπουδών
2. Περιφερειακή Δ/νση Α/θμιας &
Β/θμιας Εκπ/σης Θεσσαλίας
3. Προϊσταμένη Επιστ. και Παιδαγ.
Καθοδήγησης Π.Ε. Λάρισας
4. Σχολικούς Συμβούλους Π.Ε.
Λάρισας & Μαγνησίας
ΘΕΜΑ: «Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος συμμετοχής σε νέο Περιφερειακό Θεματικό
Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Πολιτιστικών Θεμάτων με θέμα «Βιομηχανική
Κληρονομιά και Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα» με φορείς – ιδρυτές τις Δ/νσεις Π.Ε. Μαγνησίας
και Λάρισας»
ΣΧΕΤ :
1. Το Ν. 2986/2002 (ΦΕΚ 24 τΑ/13-2-2002) περί οργάνωσης των περιφερειακών υπηρεσιών της
Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και
των εκπαιδευτικών, επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και άλλων διατάξεων
2. Την Υ.Α. 4867/1992 περί σχολικών δραστηριοτήτων
1. Την Υ.Α. 47587/Γ7/16-5-2003 (ΦΕΚ 693/τΒ/3-6-2003) περί συνεργασιών Υπουργείου Εθνικής
Παιδείας και Θρησκευμάτων θεσμικών οργάνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Σχολείων
με Ανώτατα και Ερευνητικά Επιστημονικά Ιδρύματα, άλλους Κυβερνητικούς φορείς και μη
κυβερνητικές οργανώσεις
2. Την εγκύκλιο 100496/Γ7/18-9-03 περί Εθνικών Θεματικών Δικτύων Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης
3. Την Υ.Α. 66272/Γ7/4-7-2005 περί Θεματικών Δικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
4. Την Υ.Α. 127856/Γ7/29-11-2006, Τροποποίηση της Υ.Α. 66272/Γ7/4-7-2005 περί Θεματικών
Δικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
5. Την Υ.Α. 113727/Γ2/03-10-2011 περί Έγκρισης Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας &
Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την Πιλοτική του Εφαρμογή του διδακτικού πεδίου
Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη
6. Την ανάγκη υποστήριξης των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Πολιτιστικών
Θεμάτων και την ανάγκη ανοίγματος του Σχολείου στην Κοινωνία
Οι Δ/νσεις Α/θμιας Εκπαίδευσης Λάρισας και Μαγνησίας δια των Υπευθύνων των
Τμημάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων απευθύνουν πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος
συμμετοχής, δυνάμει των παραπάνω σχετικών, με σκοπό την από κοινού δημιουργία και ίδρυση
νέου Περιφερειακού Θεματικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Πολιτιστικών Θεμάτων
με θέμα «Βιομηχανική Κληρονομιά και Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα».

2. Στοχεύουμε στην ανάπτυξη δικτύου συνεργασιών μεταξύ σχολείων με υπηρεσίες και κάθε
ευαισθητοποιημένο φορέα και σύλλογο ώστε με τρόπο βιωματικό, δημιουργικό και ελκυστικό να
καλλιεργηθεί στη νέα γενιά, από μικρή ηλικία, μια μακροχρόνια περιβαλλοντική και πολιτισμική
κουλτούρα στα ευρύτερα πλαίσια μετάβασης από τον πολιτισμό της ατομικότητας στον πολιτισμό
της συλλογικότητας.
Παρακαλούνται να αποστείλουν σχετική αίτηση, με σκοπό τη συνεργασία:
- στελέχη της Εκπαίδευσης (Υπόδειγμα 2),
- όσες σχολικές μονάδες ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο δίκτυο (Υπόδειγμα 1)
- όσοι Φορείς Εκπ/σης, επιστημονικοί – Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, Αυτοδιοίκησης,
Δημοσίου ή Ιδιωτικού Τομέα με συναφές αντικείμενο, Υπεύθυνοι Μουσείων, Υπεύθυνοι
Επιμελητηρίου, Τοπικών Περιβαλλοντικών και Πολιτισμικών Οργανώσεων, Κέντρα
Περιβαλλοντικής Εκπ/σης εντός εμβέλειας, Σύλλογοι Εκπ/κών ή Γονέων και Κηδεμόνων κ.λ.π.
επιθυμούν να συμμετάσχουν ως συνεργαζόμενοι φορείς στο υπό ίδρυση δίκτυο (Υπόδειγμα 2),
- όσοι εκπαιδευτικοί ή εκπρόσωποι φορέων ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στην
παιδαγωγική ομάδα ή στη συντονιστική επιτροπή(Υπόδειγμα 2),
Για τον εύρυθμο προγραμματισμό του δικτύου, σας ενημερώνουμε πως καταληκτική
ημερομηνία δήλωσης ενδιαφέροντος είναι η Δευτέρα 09/10/2017.
Ακολουθεί σύντομη περιγραφή του δικτύου και αιτήσεις συμμετοχής.
Σκοπιμότητα ίδρυσης του Δικτύου
Στην εποχή της γενικευμένης κρίσης και των καταιγιστικών αλλαγών σε εθνικό και
παγκόσμιο επίπεδο η διαφύλαξη του φυσικού και του πολιτιστικού πλούτου που κληρονομήσαμε
και οφείλουμε να διατηρήσουμε στο ακέραιο για τις μελλοντικές γενιές αποτελεί ζήτημα μείζονος
σημασίας.
Αναγνωρίζουμε την ανάγκη πως για να είναι κάποιος ενεργός πολίτης χρειάζεται να είναι
ενημερωμένος, καταρτισμένος, χρειάζεται να ξέρει πού και πώς να συμμετέχει. Ο πολιτισμός
συμπεριλαμβάνει σαν έννοια όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία, άρα ο
ενεργός πολίτης είναι κατεξοχήν άνθρωπος που μελετά και παρακολουθεί τα πολιτισμικά
δρώμενα. Ζητούμενο είναι η γνώση του παρελθόντος να γίνει κινητήρια δύναμη που θα
διαμορφώσει την πολιτισμική ταυτότητα του μελλοντικού πολίτη και θα τον καταστήσει ενεργό
μέλος της τοπικής κοινωνίας. Ακόμη, επειδή η έννοια του ενεργού πολίτη δομείται μέσα στο
γενικότερο περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές, στόχος είναι οι ίδιοι οι μαθητές να
αποτελέσουν μέρος του πολιτισμικού γίγνεσθαι, να διαφυλάξουν την ιδιαίτερη πολιτισμική τους
ταυτότητα, να γίνουν δρώντα άτομα, να γνωρίσουν την ιστορία της πόλης τους, να την
αγαπήσουν, να αναδείξουν τα πλεονεκτήματά της αλλά κυρίως να μπορέσουν μελλοντικά να
συμμετέχουν στην ανάπτυξή της.
Σκοπό έχουμε αφενός να κινητοποιηθούν οι εκπαιδευτικοί και στη συνέχεια οι μαθητές
τους να αναλάβουν πρωτοβουλίες ώστε να διαμορφώσουν αντιλήψεις και πρακτικές οι οποίες θα
προωθήσουν το όραμα της Αειφόρου κοινωνίας κι από την άλλη να γνωρίσουν, να εκτιμήσουν και
να προβάλλουν τον τόπο τους σεβόμενοι παράλληλα την πολιτισμική ποικιλότητα της κοινωνίας
γύρω τους. Επιμέρους σκοποί είναι αφενός οι μαθητές μας συνειδητοποιώντας το ρόλο του
τόπου τους στο «ιστορικό γίγνεσθαι», να μπορέσουν πιο εύκολα να εξηγήσουν και να εκτιμήσουν
αυτά που συμβαίνουν σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, αφετέρου να εξοικειωθούν με την έρευνα
των πηγών, να μάθουν να στοχάζονται και να διερωτώνται, να συνδέουν το χθες με το σήμερα με
διαδικασίες που οδηγούν σε ευαισθητοποιημένους, κριτικά στοχαζόμενους αυριανούς πολίτες,
που ενδιαφέρονται να δράσουν για να στηρίξουν τον «διαφορετικό άλλο» που ζει δίπλα τους.

3. Η γενικότερη προβληματική του δικτύου ευνοεί το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία
δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα σε μια ομάδα σχολείων να μοιραστούν ένα κοινό θέμα και
να εργαστούν πάνω σ΄ αυτό αναπτύσσοντας συνεργασίες και δράσεις. Έτσι ομάδες μαθητών με
τους δασκάλους τους, μέσα από μια διαδικασία εξοικείωσής τους με χώρους πολιτιστικής,
αρχαιολογικής, φυσικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς, μπορούν να γνωρίσουν, να
αναδείξουν και προβάλλουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου τους και των μνημείων του,
καθώς και να τα προστατέψουν περιβαλλοντικά στο πλαίσιο υλοποίησης σχετικού Προγράμματος
Σχολικών Δραστηριοτήτων.
Η θεματική του Δικτύου είναι οργανωμένη στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο
Ανάπτυξη καθώς ταυτίζεται με τους τέσσερις πυλώνες της αειφορίας: πολιτισμό, περιβάλλον,
οικονομία και κοινωνία. Μελετώντας την κουλτούρα της τοπικής τους κοινότητας, με οδηγό τα
μουσεία, τα μνημεία, τα αρχιτεκτονικά κτήρια, τα βιομηχανικά συγκροτήματα και κτίσματα, τους
υπαίθριους χώρους, αντιλαμβάνονται τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον μέσα στο χρόνο.
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη των μνημείων της βιομηχανικής κληρονομιάς και των τοπικών
προϊόντων –στην οποία θα επικεντρωθεί και το συγκεκριμένο Δίκτυο- ουσιαστικά είναι μελέτη
του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού γίγνεσθαι του τόπου μας..
Ο Βόλος και η Λάρισα υπήρξαν σημαντικές βιομηχανικές πόλεις και έχουν να παρουσιάσουν
μοναδικά μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που έχουν
γίνει και γίνονται κατά καιρούς, δεν έχουν αναδειχθεί στο βαθμό που πραγματικά τους αξίζει.
Με τη συνεργασία των δυο Δ/νσεων πρόκειται να αναδειχτεί, να καταγραφεί και να μελετηθεί
ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της βιομηχανικής κληρονομιάς των δυο πόλεων, να δοθεί έμφαση στους
άξονες που περιστρέφονται γύρω από τα βιομηχανικά προϊόντα τους, την ιστορία, την
ιδιαιτερότητα και την αποτύπωση του αυτόνομου και μοναδικού τους χαρακτήρα.
Με τη γόνιμη συνεργασία των δυο Δ/νσεων και πόλεων θα δημιουργηθεί μια αποθήκη υλικού,
θα δοθεί έμφαση στην πολιτισμική ταυτότητά τους και θα μελετηθούν, αφού καταγραφούν, τα
τοπικά προϊόντα των νομών, οι ανάγκες των κοινωνιών, οι εργασιακές τους συνήθειες, η
αρχιτεκτονική ταυτότητα των εργοστασίων τους και με βάση αυτά θα καταγραφούν οι ανάγκες
και προσανατολισμοί της σημερινής βιομηχανικής παραγωγής καθώς και η ανάγκη στήριξης της
που σηματοδοτεί τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.
Η καινοτόμος περιβαλλοντική, ιστορική και γεωγραφική προσέγγιση του τεχνολογικού
πολιτισμού μας είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση θετικών στάσεων, δεξιοτήτων και αξιών για
να βελτιώσουμε τη διαχείριση των φυσικών πόρων, της ενέργειας, να αναγνωρίσουμε το τοπίο ως
πολιτιστικό αγαθό, να κάνουμε ένα βήμα προς την αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος.
Επομένως, εκτός από ιστορική και κοινωνική αξία, ως τμήμα της καθημερινής ζωής των
ανθρώπων, έχει επίσης τεχνολογική και επιστημονική αξία στην ιστορία της μεταποίησης,της
μηχανικής και των κατασκευών, αλλά και αισθητική αξία σχετική με την ποιότητα της
αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού.
Αυτές λοιπόν, είναι εγγενείς στον ίδιο το χώρο, στον ιστό του, στα συστατικά του, τα
μηχανήματα και το πλαίσιο, στο βιομηχανικό τοπίο, στα γραπτά τεκμήρια και επίσης στα άυλα
ίχνη της βιομηχανίας που περιέχονται στις ανθρώπινες αναμνήσεις και στα ήθη.
Τα βιομηχανικά κτίσματα, μνημεία αλλοτινών εποχών, αποτελούν βασικό γνώρισμα της πόλης
και φέρουν την ιστορία του τόπου και των κατοίκων της.
Τα τοπικά προϊόντα που παράγονταν ή ακόμα παράγονται στις βιομηχανίες των περιοχών
Μαγνησίας και Λάρισας οφείλουμε να τα καταγράψουμε και να τα προβάλλουμε.
Μέσα από αυτά να αναδειχτούν οι ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες και οι ιδιαιτερότητες στην
καλλιέργεια και ανάπτυξη συγκεκριμένων προϊόντων.

4. Με τη συμμετοχή των σχολείων στο Δίκτυο, επιτυγχάνονται πολλαπλοί επιμέρους στόχοι.
Αναλυτικά :
1. Οι μαθητές
Σε γνωστικό επίπεδο
 να ονομάζουν τα σημαντικά μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς του τόπου τους
 να αιτιολογούν -επιχειρηματολογούν γιατί ένα μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς είναι
σημαντικό για τον τόπο τους
 να περιγράφουν τη βιομηχανική μονάδα
 να κατανοούν ιστορικές έννοιες
 να αναγνωρίζουν και να αξιοποιούν διαφορετικά είδη γραπτής-ιστορικής πηγής (π.χ.
χρονολογίες, ονόματα κ.λ.π.)
 να αναγνωρίζουν τη σύνδεση παρελθόντος – παρόντος - μέλλοντος
 να συσχετίζουν τα χαρακτηριστικά στοιχεία ενός μνημείου βιομηχανικής κληρονομιάς σε
συνδυασμό με το τοπικό και φυσικό του περιβάλλον
 να κατανοούν τη σχέση ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος
 να κατανοούν τις αλληλοσυσχετίσεις των βιομηχανικών μονάδων με τα τοπικά προϊόντα
που παρήγαγαν ή παράγουν
 να εντοπίζουν πιθανές αιτίες παραμέλησης ή παρακμής ή διακοπής λειτουργίας της
βιομηχανικής μονάδας
 να συσχετίζουν έννοιες πολιτισμού και φυσικού περιβάλλοντος και να περιγράφουν τις
μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις
 να καταγράφουν τα τοπικά προϊόντα της περιοχής τους που προέρχονται από κάθε λογής
βιομηχανικές μονάδες
 να ερευνούν τις μεθόδους και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν στις καλλιέργειες και
στις βιομηχανίες
 να ερευνούν τις αιτίες και τα αποτελέσματα της βιομηχανικής ανάπτυξης και της ακμής
της περιοχής
 να ερευνούν τις γραπτές μαρτυρίες και τις προφορικές απόψεις που θα περισυλλέγουν
Σε επίπεδο ικανοτήτων:
 να συλλέγουν πληροφορίες μέσω ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης και
επικοινωνίας (π.χ. βιβλιογραφική έρευνα, παρατήρηση σε έρευνα πεδίου)
 να καταγράφουν και να επεξεργάζονται δεδομένα
 να αξιολογούν, να επιλέγουν κριτικά και να παρουσιάζουν - επικοινωνούν τις πληροφορίες
(ομιλία, ακρόαση, γραφή, επιχειρηματολογία, διάλογος κλπ.)
 να αναπτύσσουν την ικανότητα της δημιουργικής επινόησης, της νοητικής εκείνης
λειτουργίας που παρωθεί το μαθητή να ξεπεράσει τα όρια της οργανωμένης γνώσης, επινοώντας
πρωτότυπες ερμηνείες και αποτελέσματα
 να καλλιεργούν στρατηγικές σχεδιασμού, ελέγχου, ανατροφοδότησης και διαρθρωτικής
παρέμβασης με στόχο τη διαχείριση και επίλυση προβλημάτων
 να αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες
 να αναπτύσσουν δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να γνωρίσουν οι μαθητές καλύτερα
τον εαυτό τους και τον κόσμο που τους περιβάλλει
 να καλλιεργούν τη διαπροσωπική και την ομαδική επικοινωνία
 να συνεργάζονται με άλλα άτομα σε ομαδικές εργασίες μέσα σε πλαίσια σεβασμού,
αναγνώρισης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης (interactive).

5.  να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες και να εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους
 να αναλαμβάνουν συλλογικές αποφάσεις
 να βελτιώνουν την ατομική τους επίδοση και παρουσία μέσα από τον αναστοχασμό, να
βρίσκουν λύσεις και να αξιολογούν κριτικά την εργασία τους με βάση εσωτερικά και εξωτερικά
κριτήρια
 να μπορούν να αναζητούν και σταχυολογούν σχετικές πληροφορίες από μηχανές
αναζήτησης με κατάλληλες λέξεις – κλειδιά.
Σε επίπεδο στάσεων:
 να ενημερώνονται, να ευαισθητοποιούνται και να εκτιμούν την αξία πολιτιστικών
μνημείων και του ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος τους καθώς και την ανάγκη σεβασμού και
προστασίας αυτής της κληρονομιάς
 να διαμορφώνουν συγκεκριμένες στάσεις, όπως είναι ο σεβασμός στην παράδοση και στο
δομημένο περιβάλλον που προέρχεται από το παρελθόν
 να διαμορφώνουν μελλοντική υπεύθυνη στάση ενεργού πολίτη για την προστασία της
τοπικής κληρονομιάς
 να δημιουργούν κίνητρα, μέσα και μηχανισμούς για τη σταδιακή βελτίωση του τοπικού
περιβάλλοντος -του περίγυρού μας-, με τη συνδρομή και συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
των φορέων της περιοχής αλλά και της εθελοντικής εργασίας όλων μας
 να αξιοποιούν γνώσεις και να υιοθετούν κατάλληλες αξίες για τη διαμόρφωση
προσωπικής άποψης στη λήψη αποφάσεων
 να προτείνουν τρόπους ανάδειξης ενός μνημείου του τόπου τους
 να οργανώνουν μία δράση για την προστασία ενός μνημείου του τόπου τους
 να υιοθετούν θετική στάση ως προς τον παιδευτικό ρόλο της Τέχνης και του Πολιτισμού
 να αναπτύσσουν συμμετοχικές συμπεριφορές
 να δημιουργούν κουλτούρα συνεργασίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ μαθητών
διαφορετικών τάξεων ή και σχολείων, μεταξύ εκπαιδευτικών-μαθητών και μεταξύ μαθητών-
τοπικής κοινωνίας με στόχο την ανάληψη πρωτοβουλιών και την από κοινού δράση για
προστασία των μνημείων
 να επικοινωνούν και να γνωρίζουν την τοπική ιστορία άλλων περιοχών
 να αναγνωρίζουν τη συμβολή της διαφορετικότητας του κάθε πολιτισμού στη δημιουργία
του παγκόσμιου πολιτισμού
 να αποκτούν κριτήρια που θα τους παρακινήσουν ατομικά ή με φίλους ή μέλη της
οικογένειάς τους να επαναλάβουν την επίσκεψη στον ίδιο χώρο ή σε άλλον χώρο με τα ίδια ή
συγγενή χαρακτηριστικά
 να συνειδητοποιούν ότι ο πολιτισμός δεν έχει στατική μορφή, άλλα αποκτά μια δυναμική
μορφή εξέλιξης
 να αναγνωρίζουν την πολιτισμική συνιστώσα όλων των μαθημάτων που διδάσκονται
 να απορρίπτουν προκαταλήψεις και στερεότυπα
 να αναπτύσσουν «ευαίσθητη αντίληψη της τέχνης», θετική αποδοχή και δημιουργία
τέχνης
2. Οι εκπαιδευτικοί
 να αναδεικνύουν την πολιτισμική συνιστώσα όλων των μαθημάτων του αναλυτικού
προγράμματος
 να συλλέγουν πληροφορίες από φορείς που υλοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα
 να αναπτύσσουν την ικανότητα χρήσης πολλαπλού εκπαιδευτικού υλικού και εποπτικών
μέσων

6.  να καλλιεργούν πνεύμα συνεργασίας μεταξύ Διευθυντών, Σχολικών Συμβούλων,
δασκάλων ειδικότητας και γονέων
 να επιλέγουν κατάλληλους για πραγματοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων χώρους
 να επιλέγουν ποικίλες στρατηγικές για την ξενάγηση των μαθητών στα μουσεία και
άλλους χώρους πολιτιστικής αναφοράς
 να γνωρίζουν τις τυπικές διαδικασίες για επισκέψεις σε χώρους πολιτισμού
3. Ως προς την ευαισθητοποίηση σε θέματα πολιτισμού να αναδεικνύεται
 η συνδυαστική – ολιστική προσέγγιση μνημείων της ίδιας εποχής
 η διαχρονική και διαπολιτισμική ανάδειξη-λειτουργία κάποιων μνημείων
Ενδεικτικές θεματικές ενότητες
Με αφετηρία τους τέσσερις πυλώνες της αειφορίας: πολιτισμό, περιβάλλον, οικονομία και
κοινωνία και σε συνδυασμό με την τοπική ιστορία, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προσεγγίσουν τις
παρακάτω ενότητες :
 Επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον
 Ανθρωπογενές περιβάλλον
 Διατροφικές συνήθειες
 Λαογραφία
 Αξιοποίηση φυσικού πλούτου
 Μελέτη των μνημείων της βιομηχανικής κληρονομιάς
 Τοπικά προϊόντα, ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες και ιδιαιτερότητες στην
καλλιέργεια
Μεθοδολογία - Βασικές αρχές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις
Υιοθετούνται σύγχρονες τάσεις της διδακτικής μεθοδολογίας, συμμετοχικές και
συνερευνητικές διαδικασίες, και γενικότερα στρατηγικές που προάγουν την ενεργητική –
δημιουργική μάθηση. Πιο συγκεκριμένα, προτείνονται ως προσεγγίσεις οι παρακάτω :
 Διεπιστημονική και διαθεματική προσέγγιση του αντικειμένου μελέτης
 Συνεργασίες με εμπλεκόμενους φορείς
 Έρευνα και μελέτη πεδίου (μέθοδος project)
 Ομαδοσυνεργατική και βιωματική προσέγγιση
 Θεατροπαιδαγωγικές προσεγγίσεις (δραματοποίηση, παιχνίδι ρόλων, θεατρικό παιχνίδι,
εκπαιδευτικό δράμα, δημιουργικό παιχνίδι)
 Καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων
 Ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ συνεργαζόμενων σχολείων του Δικτύου.
 Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και υποστήριξη των συνεργαζόμενων σχολικών μονάδων
Η εκπαίδευση για την αειφορία διατρέχει το θεωρητικό πλαίσιο του δικτύου,
διασφαλίζοντας την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε πρωταρχικά δικαιώματα όπως τις αξίες
της αλληλεγγύης, της ελευθερίας, της ισότητας, της αυτονομίας και της υπευθυνότητας, του
σεβασμού και της ανεκτικότητας στη διαφορετικότητα, του δημοκρατικού διαλόγου καθώς και τις
αρχές της οικολογικής βιωσιμότητας και της ποικιλότητας.
Η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη διακρίνεται για τα κάτωθι χαρακτηριστικά :
- διεπιστημονικότητα και ολιστικότητα
- προσανατολισμό στις αξίες
- κριτική και δημιουργική σκέψη

7. - επίλυση προβλήματος
- χρήση πολλαπλών μεθόδων
- συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων
- δυνατότητα εφαρμογής
- μετάβαση από το τοπικό στο παγκόσμιο
Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε πως είναι βασικό να λαμβάνονται υπόψη οι εμπειρίες
και το πολιτισμικό περιβάλλον των παιδιών και να προάγεται και να ενθαρρύνεται η αυθεντική
και σε βάθος μάθηση. Σε αυτό το πλαίσιο, ο εκπαιδευτικός οφείλει να εμψυχώνει τους
συμμετέχοντες, ενθαρρύνοντας τις μαθητικές πρωτοβουλίες και δημιουργώντας κλίμα αμοιβαίας
αποδοχής.
Χρήσιμα εργαλεία στη διδακτική διαδικασία μπορούν να αποτελέσουν η βιβλιογραφική
έρευνα, ο καταιγισμός ιδεών, οι εννοιολογικοί χάρτες, η αναζήτηση πηγών και μαρτυριών, η
χρήση συνέντευξης κλπ.
Δραστηριότητες
Το διδακτικό-παιδαγωγικό πλαίσιο του δικτύου επιχειρεί να προβάλλει τον επικοινωνιακό
χαρακτήρα της σχέσης η οποία αναλύεται στο δίπτυχο επαφή-γνώση, έκφραση-επικοινωνία.
Το παιδί πρέπει να γνωρίζει (γνωστική διάσταση), πρέπει να μπορεί (δεξιότητες-
πραγματολογική διάσταση), πρέπει να νιώθει (συγκινησιακή διάσταση). Τότε έρχεται σε
ουσιαστική πρωτογενή επαφή-σχέση με τα έργα του παρελθόντος.
Ειδικότερα η εκπαίδευση στην πολιτιστική κληρονομιά είναι μια προσπάθεια για άσκηση
μνήμης, σε μια προσπάθεια η πράξη του ενθυμείσθαι να ενσωματώσει το παρελθόν στο παρόν.
Στόχος της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι τόσο να αναπτυχθεί η ιστορική συνείδηση όσο και ο
εκπαιδευτικός να κάνει ευανάγνωστη την ιστορική γνώση στους μαθητές του, αντιλαμβανόμενος
τη σχέση παρόντος/ παρελθόντος ως διάλογο και όχι ως σύνολο κλειστών πληροφοριών.
Οι μαθητές των σχολείων που θα συμμετάσχουν στο δίκτυο θα κληθούν να ερευνήσουν την
ιστορία του τόπου τους (χωριό, πόλη, συνοικία), θα επισκεφτούν χώρους βιομηχανικής
κληρονομιάς, θα τους ερευνήσουν. Θα γνωρίσουν ακόμη το σύγχρονο πολιτισμό και θα
μελετήσουν την τοπική ιστορία , τα τοπικά προϊόντα και τους σημαντικούς ανθρώπους της
περιοχής τους.
Τα αποτελέσματα και τα έργα των δράσεων των μαθητικών ομάδων θα παρουσιαστούν σε
ειδικές εκδηλώσεις που θα διοργανώσουν οι Δ/νσεις Εκπαίδευσης και στο 5ο Μαθητικό Συνέδριο
«Μαθαίνω & Παρουσιάζω τον πολιτισμό του τόπου μου» που διοργανώνει η Δ/νση Α/θμιας
Εκπ/σης Λάρισας και στις καταληκτικές παρουσιάσεις των προγραμμάτων Σχολικών
Δραστηριοτήτων λίγο πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς.
Αν αντιμετωπίσουμε τον πολιτισμό ως το σύνολο των ανθρώπινων πρακτικών, έργων και
ιδεών που παράχθηκαν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, διαπιστώνουμε πως το σχολείο
εκπαιδεύει στον πολιτισμό τόσο μέσα από τα σχετιζόμενα μαθήματα όπως η ιστορία όσο και
μέσα από άλλα μαθήματα, όπως οι φυσικές επιστήμες ή ακόμη και τα μαθηματικά.
Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές μέσα από το ρόλο μικρών ιστορικών ερευνητών μπορούν να
αναμειχθούν σε ποικίλες δραστηριότητες στα εξής γνωστικά πεδία :
Γλώσσα
 Ανάπτυξη δεξιοτήτων γραπτής έκφρασης με την περιγραφή ενός μνημείου
 Άσκηση δημιουργικής παρατήρησης
 Καταγραφή στοιχείων προφορικής παράδοσης
 Προσέγγιση διαφορετικών μορφών γραπτού λόγου (χάρτες μνημείων, τουριστικοί οδηγοί,
άρθρα τοπικών εφημερίδων)

8.  Δόμηση συνεντεύξεων από τους κατοίκους της περιοχής
 Ανάλυση περιεχομένου και απομαγνητοφώνηση των πληροφοριών που θα
συγκεντρώσουν οι μαθητές από τις συνεντεύξεις
 Παιχνίδι ρόλων πολιτών από διάφορες επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες που
συμμετέχουν στο σχεδιασμό της πόλης (π.χ. αρχιτέκτονες, Δήμος, έμποροι, αρχαιολόγοι κ.ά.)
 Προφορική επιχειρηματολογία υποστήριξης μιας πρότασης
 «Ημερολόγιο ενός μνημείου»: καταγραφή των αλλαγών που συνέβησαν σ’ ένα μνημείο
στην πάροδο των χρόνων
Μαθηματικά
 Χαρτογράφηση μνημείων ενός τόπου/ μια άσκηση μαθηματικών στο χώρο
 Μετρήσεις χώρου, επιφάνειας, πάχους των τοίχων διατηρημένων μνημείων
 Μελέτη οικονομικών (έξοδα κατασκευής, μεταφοράς)
Φυσικές Επιστήμες (Φυσική, Βιολογία, Γεωγραφία)
 Αναγνώριση και καταγραφή των υλικών δόμησης οικοδομών, δρόμων, υφασμάτων,
σκευών – Συζήτηση πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων
 Αναγνώριση και καταγραφή τρόπων φωτισμού και αερισμού κτιρίων
 Μελέτη θέσης των δικτύων ύδρευσης και απορροής
 Μελέτη τεχνικών (υλικά, αντοχή, διάβρωση, αντισεισμικότητα, εξοικονόμηση ενέργειας)
 Υγιεινή (εκπομπές επικίνδυνων χημικών ουσιών από διάφορα υλικά που υπάρχουν στα
σύγχρονα κτίρια, όπως ραδόνιο)
 Καταγραφή των γεωργικών προϊόντων που οδήγησαν στην παραγωγή βιομηχανικών
προϊόντων
 Σύνδεση της ιστορίας του χώρου που μελετούν οι μαθητές με το τοπογραφικό και
γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται, προσεγγίζοντας έννοιες Τοπικής Ιστορίας, Πολιτισμού
και Γεωγραφίας
 Εξοικείωση με την κατασκευή και χρήση χαρτών. Άσκηση στη χρήση της κλίμακας
 Συνειδητοποίηση, με αφόρμηση το μικρόκοσμο της πόλης τους, της έννοιας της
ευρωπαϊκής κοινωνικής, ιστορικής, θεσμικής και πολιτισμικής πραγματικότητας
Εικαστικά
 Ανάπτυξη δεξιοτήτων σχεδιασμού
 Εξοικείωση με τη χρήση της φωτογραφικής μηχανής
 Κατασκευή λευκώματος με φωτογραφίες των μνημείων βιομηχανικής κληρονομιάς του
τόπου τους
 Δημιουργία αφίσας προώθησης των τοπικών προϊόντων
 Δημιουργία αφίσας ‘σωτηρίας’ ενός μνημείου βιομηχανικής κληρονομιάς
Διάρκεια και χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης του Δικτύου
Η διάρκεια του Δικτύου θα είναι τριετής (2017- 2020).
Η ένταξη μιας σχολικής ομάδας στο δίκτυο θα πρέπει να είναι τουλάχιστον διετής, ενώ θα
πρέπει να υλοποιεί πρόγραμμα με θέμα που εντάσσεται στην ευρύτερη θεματολογία του
δικτύου.
Συντονισμός Δικτύου
Η Συντονιστική Επιτροπή και η Παιδαγωγική Ομάδα θα στηρίζουν τα μέλη του δικτύου με
εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό υλικό και με συναντήσεις με τους Υπεύθυνους Σχολικών
Δραστηριοτήτων.

9. Οι συμμετέχουσες ομάδες θα υλοποιούν τις δράσεις τους με τη διαδικασία που
προβλέπεται από τις εκάστοτε ισχύουσες Υπουργικές Αποφάσεις και εγκυκλίους.
Ο Διευθυντής Π.Ε. Λάρισας
Βούλγαρης Σωτήριος
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ
1. Σχολικές μονάδες Π.Ε. και Δ.Ε. Μαγνησίας & Λάρισας
2. ΚΠΕ εμβέλειας Π.Ε. Μαγνησίας & Λάρισας
3. ΚΠΕ Νάουσας
4. Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης Μαγνησίας & Λάρισας (Υπόψη Υπεύθυνων Σχολικών
Δραστηριοτήτων)
5. Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος & Μαγνήτων Κιβωτός
6. Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου
7. Δήμο Βόλου
8. Δήμο Αλμυρού
9. Δήμο Νοτίου Πηλίου
10. Δήμο Φερών
11. Δήμο Ζαγοράς – Μουρεσίου
12. Δήμο Σκιάθου
13. Δήμο Σκοπέλου
14. Δήμο Αλοννήσου
15. Σύλλογο Εκπαιδευτικών Π.Ε. Μαγνησίας
16. ΓΑΚ Μαγνησίας
17. Φορείς του Δήμου Βόλου [Δήμος, ΔΟΠΑΕΠ-ΔΗΠΕΘΕ, ]
18. Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου
19. Μουσείο Πόλης Βόλου
20. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
21. Τμήμα Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
22. Γεωπονική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
23. Σύλλογοι Ίωνες & Εγγλεζονήσι
24. Τεχνικό & Επαγγελματικό Επιμελητήριο Βόλου
25. Σύνδεσμος Θεσσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών
26. Δήμο Λαρισαίων
27. Δήμο Τύρναβου
28. Δήμο Τεμπών
29. Δήμο Κιλελέρ
30. Δήμο Αγιάς
31. Δήμο Ελασσόνας
32. Δήμο Φαρσάλων
33. Σύλλογο Εκπαιδευτικών Π.Ε. Λάρισας «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΜΑΣ»
34. Σύλλογο Εκπαιδευτικών Π.Ε. Επαρχίας Ελασσόνας
35. Φορείς του Δήμου Λάρισας [Δήμος, Δημ.Πινακοθήκη, ΔΕΥΑΛ]
36. ΔΟΠΑΠΕΠΤ- Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού, Περιβάλλοντος και Παιδείας του
Δήμου Τεμπών

10. 37. ΟΠΑΚΠΑ - Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού Κοινωνικής Προστασίας Αλληλεγγύης Δήμου
Φαρσάλων
38. Τμήμα Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
39. Τ.Ε.Ι. Λάρισας
40. Αρχεία Νομού Λάρισας, υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους
41. Τοπικό Αρχείο Αγιάς, περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους
42. Τεχνικό & Επαγγελματικό Επιμελητήριο Λάρισας
43. Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Λάρισας
44. Λαογραφική – Αρχαιολογική Εταιρία Ελασσόνας
45. Όμιλος Φίλων Θεσσαλικής Ιστορίας
46. Εταιρεία Ιστορικών Ερευνών Θεσσαλίας
47. Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης
Σχολικού Υλικού.

11. Υπόδειγμα 1 (μέχρι 9/10/2017)
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
«Βιομηχανική Κληρονομιά και Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα»
ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Σχολική Μονάδα:
Διεύθυνση Εκπ/σης:
Τηλέφωνο:
Φαξ:
e-mail :
Ταχ. Δ/νση:
Συντονιστής εκπαιδευτικός:
Προσωπικό τηλέφωνο:
Προσωπικό e-mail:
Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσκληση και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν,
σχετικά με τη λειτουργία του νέου Θεματικού Δικτύου Π.Ε. «Βιομηχανική Κληρονομιά και
Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα», επιθυμούμε να ενταχθούμε στο Δίκτυο για τα σχολικά έτη 2017-
2020.
Τίτλος υλοποιούμενου προγράμματος, το οποίο είναι συναφές με το θέμα του δικτύου
Στοιχεία υπευθύνων περιβαλλοντικού προγράμματος που υλοποιείται στο σχολείο:
Ονοματεπώνυμο E-mail Τηλέφωνο
Ημερομηνία Αίτησης:
Ο / Η Συντονιστής εκπαιδευτικός Ο/H Διευθυντής/τρια της Σχολικής Μονάδας

12. Υπόδειγμα 2 (μέχρι 9/10/2017)
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
«Βιομηχανική Κληρονομιά και Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα»
ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Φορέας στο δίκτυο
Επωνυμία:
Τηλ.:
E-Mail:
Ταχ. Δ/νση:
Εκπρόσωπος/-οι στο δίκτυο
Ονοματεπώνυμο:
Θέση :
Τηλέφωνο προσωπικό :
e-mail προσωπικό:
Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσκληση και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν,
σχετικά με τη λειτουργία του νέου Θεματικού Δικτύου Π.Ε. «Βιομηχανική Κληρονομιά και
Θεσσαλικά Τοπικά Προϊόντα», επιθυμούμε να ενταχθούμε στο Δίκτυο για τα σχολικά έτη 2017-
2020.
Συντονιστική Επιτροπή
Παιδαγωγική Ομάδα
Ημερομηνία Αίτησης:
Ο/Η υπεύθυνος/-η - Ο/H Διευθυντής/-τρια