"Aspekto ng Pandiwa"

1. Pandiwa
Ang pandiwa o berbo ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw. Ito
ay tinatawag na Verb sa wikang Ingles.
Mga halimbawa:
 Pumunta ako sa tindahan
 Binili ko ang tinapay
Tuon ng pandiwa
Pokus o tuon ng pandiwa ang tawag sa relasyong pansemantika ng pandiwa sa
simuno o paksa ng pangungusap. Naipapakita ito sa pamamagitan ng taglay na panlapi ng
pandiwa.
1. Tagaganap o aktor - ang pandiwa ay nasa pokus sa tagaganap kapag ang paksa ng
pangungusap ang tagaganap ng kilos na isinasaad sa pandiwa.
 Nanguna si Richard Gordon sa pagsulong ng turismo ng bansa.
 Humihitit ka na naman.
2. Layon o Gol - ang pandiwa ay nasa pokus sa layon kung ang layon ay ang paksa o
ang binibigyang-diin sa pangungusap.
 Ginawa niya ang programang ito para sa ikakauunlad ng ating turismo.
3. Ganapan o Lokatib - ang pandiwa ay nasa pokus sa ganapan kung ang paksa ay
ang lugar o ganapan ng kilos.
 Pinagdarausan ng buwang-buwang eksibit ang Intramuros, Manila.
4. Tagatanggap o Benepaktibo - ito naman ay tumutuon sa tao o bagay na
nakikinabang sa resulta o kilos na isinasaad ng pandiwa.
 Ipinaghanda niya ng masarap na kakanin ang mga panauhin.
5. Gamit o Instrumental - ito ay tumutukoy sa kasangkapan o bagay na nakikinabang
sa resulta ng kilos o pandiwa na siyang paksa ng pangungusap.
 Ipinamili niya ang pera para sa eksibit.
6. Sanhi o Kosatib - ang pandiwa ay nakapokus sa sanhi kung ang paksa ay
nagpapahayag ng dahilan o sanhi ng kilos.
 Ikinatuwa ng Pangulo ang katagumpayan ng programang WOW.
7. Direksyunal - pinagtutuunan ng pandiwa ang direksyon o tinutungo ng kilos.
 Pasyalan natin ang WOW sa Intramuros.
Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa simuno.
 Aktor. Nagtuturo na ang tagaganap o aktor ang siyang simuno ng pangungusap
 Nagsayaw ng limbo rock ang mga kalahok sa paligsahan sa programang Eat
Bulaga.
 Layon. Ang paksa ng pangungusap ay ang layon.
 Ang basura ay ipinatapon niya sa basurahan.
 Ganapan. Ang lugar o pook ang ganapan ng kilos.
 Ang bakanteng lote ay tinataniman nila ng gulay.

2.  Tagatanggap. Ang simuno ang pinaglalaanan ng kilos.
 Ipagsasalok mo ng suka ang bisita para inumin nila..
 Gamit. Ang kasangkapan o bagay na ginagamit ang gagawa ng kilos.
 Ang abaka ay ipantatali niya sa duyan.
 Sanhi. Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi.
 Ikinagagalak niya ang pagtanggap sa kanyang pag-ibig.
 Direksyon. Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa.
 Ang Chocolate Hills ay pinuntahan nila.
Panahunag pangkasalukuyan ng pandiwa ( present tense)
Hal. Nanunuod at tumatawa
Panahunang pangnagdaan ng pandiwa (past tense)
Hal. Kahapon, kagabi, at kanina.
Panahunang magaganap ng pandiwa (future tense)
Hal. Magluluto kami ng adobo bukas.
Mga Uri ng Pandiwa ayon sa Kaukulan
1. PAYAK
Ito ay ipinalalagay na ang simuno.
Halimbawa:
Lubos na mahirapan ang mga walang tiyaga mag-aral.
2. PALIPAT
Ito ay may simuno at tuwirang layon.
Halimbawa:
Naglinis ng hardin si Nena.
3. KATAWANIN
Ito ay may simuno ngunit walang layong tumatanggap.
Halimbawa:
Ang matiyaga ay nagwawagi.

3. Aspekto ng Pandiwa
1. Pangnagdaan.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing natapos na.
Halimbawa:
Nabatid mo ba ang tungkulin at pananagutan mo sa ating bansa?
2. Pangkasalukuyan.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing nasimulan na ngunit ipinagpapatuloy pa rin.
Halimbawa:
Kailangang gisingin an gating kamalayan sa nagaganap sa ating paligid.
3. Panghinaharap.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing isasagawa o magaganap pa lamang.
Halimbawa:
Madarama mo ang wagas na pakikipag-isa sa layunin ng makabuluhang pamumuhay
kung maging tapat ka sa iyong sarili.
Mga Uri ng Pandiwang Di-Karaniwan
1. Maykaltas
Ito ay kapag may titik o pantig na kulang sa salita.
Kunin (kuhanin), damhin (damahin), bathin (bati-hin)
2. Maylipat
Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita.
Tupdin (tuparin), tamnan (taniman) , sidlan (siliran)
3. Maypalit
Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba.
Hagkan (halikan), datnan (datingan),
tawanan (tawahan)
4. Metatesis
(pagkakaltas + paglipat)
Halimbawa:
mangtahi = mananahi
mambato = mamato

4. Mga Gamit ng Pangngalang Pandiwa
Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping pag- at salitang ugat.
pag + sukat = pagsukat
pag + tulong = pagtulong
1. Bilang Simuno ng Pangungusap
Halimbawa:
Ang paggalang sa matanda ay isang mabuting asal.
2. Tuwirang Layon sa Pandiwa
Halimbawa:
Si Karl ay mahilig maglaro ng computer.
3. Bilang Kaganapang Pansimuno
Halimbawa:
Ang susi sa tagumpay ay pagtitiis.
4. Bilang Di-tuwirang Layon
Halimbawa:
Si Patrick ay magtatayo ng paaralan ukol sa pagtuturo ng Ingles.

5. ULAT SA FILIPINO/PAGPAPAKITANG-TURO
ASPEKTO NG PANDIWA
Nagsasaad kung naganap na o hindi pa nagaganap ang kilos, at kung nasimulan na at
kung natapos nang ganapin o ipinagpapatuloy pa ang pagganap.
Perpektibo
nagsasaad o nagpapahayag ng kilos na nasimulan na at natapos na
Perpektibong Katatapos
nagsasaad ng kilos na katatapos lamang bago nagsimula o naganap ang kilos
Imperpektibo
nagpapahayag ng kilos na nasimulan na ngunit 'di pa natatapos at kasalukuyan pang
ipinagpapatuloy
Kontemplatibo
naglalarawan ng kilos na hindi pa nasisimulan kundi gagawin pa lamang
ni: Gng. Editha M. De Guzman
CCNHS
Abstraksyon
Pagkilala ng mga pangungusap na ginagamitan ng pandiwa sa pamamagitan ng isang laro
Panuto
-mangyaring tumayo po ang lahat sa kinauupuan.
-Bumuo ng isang bilog na grupo.
-Ibukas ang dalawang palad kapantay ng balikat
-Ang kaliwang palad ay mananatiling nakabukas at ang hintuturo sa kanang kamay ay
ipatong sa palad na nakabukas sa katabi.
-Maging atentibo sa pakikinig habang ang guro ay naglalahad ng isang kwento na gamit
ang mga salitang pandiwa.
-Magbibigay ng isang palatandaang salitang pandiwa na kung saan kapag ito'y nabanggit,
ang daliri na nakapatong sa palad ng bawat isang katabi ay agad na huhulihin.
-Ang sinumang mahuhuli ay sya namang magdurugtong ng pagkukuwento.
Panuto:
Banghayin ayon sa apat na aspekto ng pandiwa ang mga sumusunod:
1. nagsagawa
2. naglaro
3. sumayaw
4. humuli
5. pumalakpak
Perpek
tibo
1.
3.
2.

6. 4.
5.
Perpektibong
Katatapos
1.
2.
3.
4.
5.
Imperpek
tibo
1.
2.
3.
4.
5.
Kontem
platibo
1.
2.
3.
4.
5.
Aplikasyon:
Pangkatang Gawain:
Tableau- pagpapakita ng isang eksena hinggil sa kung ano ang bisyon o pananaw na
nakikita sa bansang Pilipinas noon, ngayon, at bukas.
Unang
Pangkat:
Pilipinas Noon
Ikalawang
Pangkat:
Pilipinas Ngayon
Ikatlong Pangkat:
Pilipinas Bukas
Takdang-aralin:
1. Ano ang mga pokus ng pandiwa?
2. Sumulat ng isang talata na ginagamitan ng pandiwa base sa karanasang punong-puno
ng aksyon.

7. Ang aspekto ng pandiwa ay ang nagsasaad ng panahon ng pagganap ng isang kilos
o gawa.
PERPEKTIBO
(Naganap)
Aspekto ng pandiwa na tumutukoy sa mga kilos na natapos o nakaraan na
Halimbawa:
Ang bisita ay
dumating
kagabi.
Ang Pandiwa
ay may iba’t ibang
aspekto.
Aspekto ng Pandiwa
IMPERPEKTIBO
(Nagaganap)
Aspekto ng Pandiwa na tumutukoy sa mga kilos na kasalukuyang nangyayari o
nagaganap
Halimbawa:
Dumadating
na ang mga tulong na galing sa gobyerno.
KONTEMPLATIBO
(Magaganap)
Aspekto ng pandiwa na tumutukoy sa mga kilos na hindi pa nasisimulan o magaganap pa
lamang
Halimbawa:
Dadating
mamayang tanghali sina Lolo at Lola.