2. UVOD
Organizacija podataka je jedna od osnovnih funkcija
operativnog sistema. Kada kažemo „organizacija
podataka“ mislimo na način skladištenja podataka u
računaru. Podaci moraju biti čuvani na jedan
organizovan, strogo uređen način.
Najčešći način organizacije podataka u operativnom
sistemu jeste koncept hijerarhijskog sistema
kataloga, pa je tako i u operativnom sistemu
windows.
3. OZNAČAVANJE JEDINICA SPOLJNE
MEMORIJE
Računarski sistem može imati jedan ili više diskova,
disketnih jedinica (floppy), CD ili DVD uređaja, i razne
druge priključene memorije (flash memorija, memorijska
kartica, eksterni hard disk...). Da bi ih razlikovali,
operativni sistem označava ih velikim slovima abecede
nakon kojega stoje dvije tačke(:)
•A:,B: su rezervisani za disketne jedinice
•C: – sistemski disk (hard disk ili njegova particija na kome
se čuva operativni sistem)
•D:,E:,F:,... Za sve ostale hard diskove, particije diska, CD-
DVD, eksterne hard diskove, usb flash memorije,
memorijske kartice itd.
4. Pojam datoteke
• Datoteka (file) je osnovna logička i organizaciona jedinica
za čuvanje podataka na disku ili nekom drugom spoljno-
memorijskom medijumu. To znači da se ni jedan podatak ne
može sačuvati a da se ne nalazi u okviru neke datoteke koja
ga sadrži.
• Svaka datoteka imenuje se na sljedeći način: mora joj se
dodijeliti ime i ekstenzija, koji su međusobno razdvojeni
tačkom (npr. image001.jpg)
• Ime dodjeljuje korisnik, poštujući pravila imenovanja
datoteka koja zavise od os
• Ekstenziju dodjeljuje operativni sistem na osnovu tipa
datoteke i programa pomoću kojeg je datoteka nastala.
Primjeri: txt, doc, jpg, mp3, 3gp, avi, ppt
5. Pojam kataloga i podkataloga (foldera)
• Datoteke se organizuju u kataloge ili
direktorijume (foldere). Korisnik kreira kataloge
prema svom nahođenju, vodeći računa da
datoteke sa određenim zajedničkim osobinama
kombinuje u iste kataloge.
• Katalog je spisak datoteka – to nije dio diska u
okviru koga su fizički sačuvane datoteke. Korisnik
stiče utisak da su datoteke „unutar“ kataloga ali
katalog je samo spisak koji se posebno čuva na
disku (nezavisno od datoteka) i služi za lakše
pronalaženje datoteka.
6. HIJERARHIJSKA ORGANIZACIJA
PODATAKA
• Imena jedinica spoljne memorije predstavljaju osnovne
(korijenske ili root) kataloge, što znači da ne postoji
katalog u kome su one sadržane. U osnovnim
katalozima kreiraju se podkatalozi (katalozi I nivoa), u
njima se mogu kreirati njihovi podkatalozi (katalozi II
nivoa), u kojima mogu biti drugi podkatalozi i datoteke,
itd, čime se formira tzv. hijerarhijska organizacija
podataka.
• Putanja (staza, path) do datoteke je spisak svih
kataloga i podkataloga koje treba otvoriti da bi se došlo
do te datoteke, razdvojenih kosom crtom (backslash) za
windows ili / (slash) za linux sisteme.
Npr. C:Program FilesMicrosoft OfficeOffice11
8. Kreiranje novog
foldera vrši se desnim
klikom na željeno
mesto (desktop ili
unutar nekog foldera) i
odabir New->Folder iz
menija. (slika)
9. • Prikaz sadržaja foldera ostvaruje se
dvostrukim brzim klikom na ikonicu
foldera, ili desnim klikom i odabirom
komande Open.
• Promena imena foldera ili datoteke radi
se desnim klikom na folder i izborom
rename iz menija, ili dvostrukim ali ne
brzim klikanjem na folder ili datoteku.
• Premeštanje ili kopiranje foldera ili
datoteke može se obaviti na više načina,
kombinacijom Copy-Paste iz kontekstnog
menija (meni koji se dobija desnim
klikom na objekat), kombinacijom Cut-
Paste (ako se radi o premeštanju), ili
jednostavno Drag-and-drop (uhvati i
pusti) operacijom iz jednog prozora
foldera u drugi (prenošenje pomoću
levog tastera miša iz jednog prozora
foldera u drugi).
10. • Brisanje foldera ili datoteke radi se desnim klikom na
folder i izborom komande delete ili pritiskom tastera
delete sa tastature, pri čemu folder mora biti
selektovan
• Vraćanje obrisanog
foldera na prvobitno
mesto obavlja se
otvaranjem Recycle Bin,
pronalaženjem foldera, i
izborom komande
Restore iz kontekstnog
menija.
