Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου

1. Η ΚΑΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
ΔΕΝ ΕΓΓΥΑΤΑΙ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ!
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΩΣΤΑΡΙΔΑΚΗ ΠΕ02
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ

2. Η «ΔΑΜΟΚΛΕΙΟΣ ΣΠΑΘΗ», 1812 ΤΟΥ RICHARD WESTALL.
Πίνακας που παρουσιάζει τον Τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο τον
Πρεσβύτερο και τον Δαμοκλή να κάθεται στο θρόνο του Διονύσου με το
σπαθί να αιωρείται πάνω από το κεφάλι του

3. Μαθητής του Σωκράτη , ανήσυχος και τολμηρός, στρατιώτης,
πολιτικός, φιλόσοφος , αγρότης και κυνηγός!
Το έργο του «Ιέρων» είναι ένας φανταστικός διάλογος ανάμεσα
στον τύραννο των Συρακουσών Ιέρωνα Α΄ και το λυρικό ποιητή
Σιμωνίδη τον Κείο.
ΗΡΟΔΟΤΟΣ

4. Μία ημέρα ο Διονύσιος προσεγγίζοντας τον Δαμοκλή (αυλοκόλακα) τον
ρώτησε αν ήθελε ο ίδιος να πάρει τη θέση του απολαμβάνοντας όλα τα
προνόμια του άρχοντα αλλά μόνο για μία ημέρα. Ο Δαμοκλής δέχθηκε με χαρά
αυτήν την απρόσμενη πρόσκληση, απολαμβάνοντας όλα τα προνόμια. Με
διαταγή του ίδιου του Διονυσίου του φόρεσαν τη βασιλική ενδυμασία και τον
συνόδευσαν στη μεγάλη τραπεζαρία όπου μπορούσε να απολαύσει όποιο είδος
φαγητού επιθυμούσε. Ο Δαμοκλής απολάμβανε τη βασιλική μεταχείριση
περιεργαζόμενος το χώρο γύρω του, όταν παρατήρησε πάνω από το κεφάλι του
να κρέμεται ένα μεγάλο σπαθί το οποίο συγκρατούσαν τρίχες αλόγου, οι οποίες
θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να κοπούν με αποτέλεσμα το σπαθί να πέσει
στο κεφάλι του.
Όταν ο Δαμοκλής εξέφρασε την απορία του σχετικά με το σπαθί στον
Διονύσιο εκείνος του απάντησε: "Το σπαθί το τοποθέτησα εγώ ο ίδιος εκεί για
να μου θυμίζει να παίρνω τις σωστές αποφάσεις για το λαό μου και σε πόσο
μεγάλο κίνδυνο είναι η ζωή μου καθημερινά". Ο Δαμοκλής όταν άκουσε την
εξήγηση του Διονυσίου πανικοβλήθηκε συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα πόσο
διαφορετική είναι η ζωή ενός άρχοντα συγκριτικά με αυτό που πίστευε. Για αυτό
το λόγο άφησε αμέσως τη ζωή του άρχοντα αδιαφορώντας για τα μεγαλεία τις
αξιώσεις και τις τιμές και ζήτησε να μεταφερθεί στη παλαιά ταπεινή του θέση.
Δαμόκλειος
Σπάθη

5. Εἰ δέ σύ οἴει ὡς πλείω ἔχων τῶν ἰδιωτῶν κτήματα ὁ τύραννος
διά τοῦτο καί πλείω ἀπ’ αὐτῶν εὐφραίνεται,
οὐδέ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη,
ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί οὐχ ὅταν ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες,
τοῦτ’ αὐτούς εὐφραίνει,
ἀλλ’ ὅταν (γένωνται) τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους,
τοῦτ’ αὐτούς ἀνιᾷ,
οὕτω καί ὁ τύραννος οὐχ ὅταν τῶν ἰδιωτῶν πλείω φαίνηται ἔχων,
τότ’ εὐφραίνεται,
ἀλλ’ ὅταν ἑτέρων τυράννων ἐλάττω ἔχη, τούτῳ λυπεῖται·
τούτους γάρ ἀνταγωνιστάς ἡγεῖται αὑτῷ τοῦ πλούτου εἶναι.
Ενότητα 3η : Η κατοχή της εξουσίας δεν εγγυάται την ευτυχία

6. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Αν λοιπόν εσύ νομίζεις ότι επειδή ο τύραννος έχει περισσότερα αγαθά
από τους πολίτες
γι’ αυτό και εξαιτίας αυτών περισσότερο χαίρεται
ούτε αυτό είναι έτσι, Σιμωνίδη,
αλλά όπως και οι αθλητές, όχι όταν γίνονται καλύτεροι από τους
πολίτες,
αυτό τους ευχαριστεί,
αλλά όταν γίνουν κατώτεροι από τους συναθλητές τους, αυτό τους
ενοχλεί,
έτσι και ο τύραννος, όχι όταν φαίνεται ότι έχει περισσότερα από τους
πολίτες,
τότε ευχαριστιέται,
αλλά όταν είναι κατώτερος από άλλους τυράννους, λυπάται γι’ αυτό·

7. Οὐδέ γε θᾶττόν τι γίγνεται τῷ τυράννῳ ἤ τῷ ἰδιώτῃ ὧν ἐπιθυμεῖ.
Ὁ μέν γάρ ἰδιώτης οἰκίας ἤ ἀγροῦ ἤ οἰκέτου ἐπιθυμεῖ,
ὁ δέ τύραννος ἤ πόλεων ἤ χώρας πολλῆς ἤ λιμένων ἤ ἀκροπόλεων ἰσχυρῶν [...]
Ἀλλά μέντοι καί πένητας ὄψει οὐχ οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν
ὡς πολλούς τῶν τυράννων.
Οὐ γάρ τῷ ἀριθμῷ οὔτε τά πολλά κρίνεται οὔτε τά ὀλίγα,
ἀλλά πρός τάς χρήσεις·
ὥστε τά μέν ὑπερβάλλοντα τά ἱκανά πολλά ἐστι,
τά δέ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα.
Τῷ οὖν τυράννῳ τά πολλαπλάσια ἧττον ἱκανά ἐστιν
εἰς τά ἀναγκαῖα δαπανήματα ἤ τῷ ἰδιώτῃ.
Ενότητα 3η : Η κατοχή της εξουσίας
δεν εγγυάται την ευτυχία

8. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ούτε βέβαια ο τύραννος αποκτά κάτι από όσα επιθυμεί γρηγορότερα
από τον απλό πολίτη.
Γιατί ο πολίτης επιθυμεί σπίτια ή αγρό ή δούλο,
ενώ ο τύραννος ή πόλεις ή τεράστια περιοχή ή λιμάνια ή οχυρωμένες
ακροπόλεις [...]
Αλλά όμως θα δεις και φτωχούς όχι τόσο λίγους πολίτες
όσο πολλούς τυράννους.
Γιατί ούτε τα πολλά ούτε τα λίγα εξετάζονται με βάση τον αριθμό,
αλλά με βάση τη χρησιμότητά τους·
ώστε όσα ξεπερνούν τα αρκετά είναι πολλά,
όσα όμως υπολείπονται από τα αρκετά είναι λίγα.
Για τον τύραννο λοιπόν τα πολλαπλάσια αρκούν λιγότερο
για τις αναγκαίες δαπάνες από ό,τι στον πολίτη.

9. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΛΟΥΣΙΟΣ;
-Αληθινά πλούσιος θεωρείται εκείνος που καλύπτει τις
πραγματικές ανάγκες της ζωής του και που μπορεί να
νιώσει ικανοποίηση με αυτά που έχει . Ο άπληστος
άνθρωπος χάνει την ισορροπία και το μέτρο και δεν μπορεί
να απολαύσει τα όσα έχει.
-Απ’ τη σύγκριση του Ιέρωνα προκύπτει ότι τόσο ο
τύραννος όσο και ο αθλητής στενοχωριούνται όταν
αποδεικνύονται κατώτεροι απ’ τους ανταγωνιστές τους.
ΠΟΙΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΤΥΡΑΝΝΟΙ;
- Η μεγαλύτερη απ’ όλες είναι η απληστία τους. Αυτή τους
κάνει να ζητούν πράγματα δύσκολο να αποκτηθούν με
αποτέλεσμα να καθυστερούν ή και να αδυνατούν να
αποκτήσουν τα όσα θέλουν.
Οὐ γάρ τῷ ἀριθμῷ οὔτε τά πολλά κρίνεται οὔτε τά ὀλίγα,
ἀλλά πρός τάς χρήσεις·
Σχήμα άρσης – θέσης. Ο πλούτος και η ευχαρίστηση δεν
εξαρτώνται από το πλήθος των αγαθών που έχει κάποιος στην
κατοχή του αλλά από τη δυνατότητα που αυτά του παρέχουν να
εξυπηρετήσει τις ανάγκες του.

10. ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΔΙΑΛΟΓΟΥ
ΙΕΡΩΝΑ – ΣΙΜΩΝΙΔΗ;
Ο Σιμωνίδης αναφέρει τα θετικά του να είναι
κάποιος τύραννος ενώ ο Ιέρωνας
απομυθοποιεί την εικόνα του πανίσχυρου
μονάρχη. Συμπέρασμα;
Η μοναρχία δεν είναι ωφέλιμη ούτε για το
μονάρχη αλλά ούτε και για τους πολίτες.