พหุปัญญา

1. ทฤษฎีการเรียนรู้ร่วมสมัย
แบบพหุปัญญา Multiple Intelligence
Howard Gardner
"ไม่มีสมองใครถูกออกแบบมาให้..โง่"
โฮเวิร์ด การ์ดเนอร์ นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน แห่ง มหาวิ ทยาลั ย ฮาร์ ว าร์ ด
ได้ทาการทดสอง และวิ จัย ด้ า นอั จฉริ ย ะภาพของมนุ ษ ย์ และค้ น พบทฤษฎี พ หุ
ปัญญาจากการศึกษาผู้ใหญ่และเด็ก จานวนมากและได้ เ ขี ย นหนั ง สื อ Frames
of mind ในปี 1983
ปั ญญา นั้ น การ์ ดเนอร์ อ ธิ บายว่ า คื อ ความสามารถของมนุ ษ ย์ ใ นการ
แก้ปัญหาหรือการทาอะไรสักอย่างที่มีคุณค่า ในสั ง คมเดี ย วหรื อ หลายสั ง คม การ
ออกแบบผลผลิ ต ที่ ทัน สมั ย ในสถานการณ์ ธ รรมชาติ โดยความสามารถนั้ น มี
สมองเป็นฐานรองรับ
รูปโฮเวิร์ด การ์ดเนอร์
ทฤษฎีพหุปัญญา กล่าวว่า คนเรามีอัจฉริยะภาพหรือปัญญาอย่างน้อย 8 ด้ า น และในคนหนึ่ ง ก็ มีครบ
ทั้ง 8 ด้าน เพี ย งแต่ ว่า จะมี บางด้ า นที่ เ ด่ น กว่ า ด้ า นอื่ น ทั้ ง นี้ ขึ้น อยู่ กั บชี ววิ ทยาของบุ คคล สภาพแวดล้ อ ม
ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ครอบครัว และการฝึกฝนแต่วัยเยาว์ ปัญญา 8 ด้านมีดังต่อไปนี้
(สรุปจาก วนิษา เรซ:2550 , อารี สัณหฉวี :2543 และสุรศักดิ์ หลาบมาลา :2541)
1. ปัญญาด้านภาษาและการสื่ อ สาร (Linguistic Intelligence) คื อ มี ความสามารถสู ง ในการ
ใช้ภาษาอย่างที่ใจต้องการ เช่นการพูด การเขียน การใช้คา การใช้ภาษาที่ซับซ้อน รวมถึ ง ความสามารถในการ

2. จัดทาเกี่ยวกับโครงสร้างของภาษา เสียง ความหมาย และเรื่ อ งเกี่ ย วกั บภาษา เช่ น สามา รถใช้ ภ าษาในการ
หว่านล้อม อธิบายและอื่นๆ มีทักษะในการรับข้อมู ลผ่านทางภาษาได้ดี
กิจกรรมเสริมทักษะ ฝึก เขี ย น อ่ า น บทกวี คาประพั น ธ์ จดบั น ทึ ก ฝึ ก ผสมคาให้ เ กิ ดคาใหม่ ๆ
ฝึกออกเสียงให้ชัดเจนภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ ฝึกบรรยาย อภิปรายกลุ่ม เล่นเกมภาษา โต้วาที
เล่านิทาน เล่าเรื่องขาขัน ทาหนังสือ เป็นต้น
อาชีพ ได้แก่ บรรณารักษ์ นักเขียน นักโฆษณาประชาสั มพั น ธ์ วิ ทยุ โทรทั ศ น์ นั ก หนั ง สื อ พิ มพ์
นักเขียน นักกฎหมาย นักพูด เลขานุการ ครูภาษา
2. ปัญญาด้านตรรกะและคณิตศาสตร์ (Logical-mathematic intelligence) หมายถึง
ความสามารถเข้าใจของเหตุและผล หรือความสามารถในการใช้ตัวเลข ความไวในการเห็นความสั มพันธ์
แบบแผนตรรกวิทยา การคิดเชิงนามธรรม ออกแบบและทาการทดลอง การคิดเชิงเหตุผล การคาดการณ์ รู้จัก
จัดหมวดหมู่ จัดประเภท สันนิษฐาน สรุป คิด คานวณ ตั้งสมมุตติฐาน
กิจกรรมเสริมทักษะ ฝึกคิดเลขในใจ ฝึกการคิดแบบต่างๆ ทาโครงงาน เล่นเกมคณิตศาสตร์
อ่ า นหนั ง สื อ ข่ า ววิ ทยาศาสตร์ แ ละเ ทคโนโลยี สิ่ ง ประดิ ษ ฐ์ จั ดหมวดหมู่ สิ่ ง ของ การเขี ย นโปรแกรม
คอมพิวเตอร์
อาชี พ ได้ แ ก่ นั ก บั ญ ชี นั ก วิ ท ยาศาสตร์ นั ก คณิ ต ศาสตร์ โปรแ กรมเมอร์ นั ก สถิ ติ นั ก
เศรษฐศาสตร์ ครูวิทยาศาสตร์ ครูคณิตศาสตร์ วิศวกร

3. 3. ปัญญาด้านมิ ติ และการจิ น ตภาพ (Spatial intelligence)หมายถึ ง ความสามารถในการสร้ า ง
ภาพ 3 มิติ ของโลกภายนอกขึ้นในจิตใจของตนเอง มีความสามารถในการมองพื้ น ที่ มองอะไรก็ เ ห็ น ภาพใน
จินตนาการของเขามีความคิ ดสร้างสรรค์
กิจกรรมเสริมทักษะ วาดรูป สเก็ ตรู ป พ่ น สี ฝึ ก จั ดดอกไม้ ใช้ ก ราฟ แผนภู มิ แผนผั ง จั ดโต๊ ะ
จัดบ้าน ให้เป็นระเบียบ ค้นหารูปภาพจากอินเตอร์เนต การแสดงภาพถ่าย ภาพเขียน
อาชีพ นักดาราศาสตร์ นักสร้างภาพยนตร์ ศิลปิน นักประดิษฐ์ ผู้นาทาง สถาปนิก จิตรกร
มัณฑนากร ช่างพ่นสี ช่างถ่ายภาพ นักจัดสวน นักบิน
4. ปัญญาด้านร่างกายและการเคลื่ อ นไหว (Bodily-kinesthetic intelligence) มี ความสามารถสู ง
ในการใช้ร่างกายของตนแสดงความคิด ความรู้สึก ความสามารถในการใช้มือประดิ ษ ฐ์ และใช้ ทัก ษะทางกาย
ตลอดจนการจัดทัศนศึ กษา
กิ จ กรรมเสริ ม ทั ก ษะ ออกก าลั ง การ ฝึ ก กายบริ ห าร ฝึ ก ซ้ อ มการเคลื่ อ นไห วที่ ถู ก ต้ อ ง ฝึ ก
เต้นรา หัดใช้ร่างกายสลับซีก เลือกกินอาหารสุขภาพ หายใจให้ถูกต้อง ซ่อมแซมข้าวของเครื่ องใช้
อาชีพ นักกายภาพบาบัด ช่างไม้ ช่างฝีมือ ครูพลศึกษา ช่างอัญมณี นักกีฬา นักแสดง

4. นักมายากล นักเต้นรา นักยิมนาสติก ศัลยแพทย์ ประติมากร
5. ปัญญาด้านดนตรี (Musical intelligence)มี ความสามารถคิ ดเป็ น ดนตรี สามารถฟั ง รู ปแบบ
จาได้ รู้ได้ ปฏิบัติได้ รวมถึงความไวในเรื่องจังหวะ ทานองเสียง ความสามารถในการเข้ า ใจ วิ เ คราะห์ ดนตรี
ได้
กิจกรรมเสริมทักษะ เล่นดนตรี ร้องเพลงหมู่ประสานเสียง ร้อ งเพลงคาราโอเกะ ร้ อ งเพลงใน
ห้องน้า ฝึกฟังเพลงที่แตกต่างกัน เคาะจังหวะเพลง ฝึกออกเสียง เปลี่ยนเนื้อเพลงเล่นสนุกๆ ฟังเสียงในสวน
อาชีพ ดีเจ นักจัดรายการวิทยุ นักดนตรี นักร้อง นักแต่งเพลง ครูดนตรี หัวหน้าวงดนตรี
ผู้นาวงดนตรี นักร้องประสานเสียง นักวิจารณ์ดนตรี
6. ปั ญญาด้ า น มนุ ษ ย สั ม พั น ธ์ แ ละการเ ข้ า ใจผู้ อื่ น ( Interpersonal Intelligence) มี
ความสามารถสูงในการเข้าใจอารมณ์ ความคิ ด ความรู้ สึ ก เจตนาของผู้ อื่ น มี ความไวในการสั ง เกต ภาษา
ท่าทาง มีความสามารถสูงในการรู้ถึงลักษณะต่ า งๆของสั มพั น ธภาพของมนุ ษ ย์ แ ละสามารถตอบสนองได้
เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

5. กิจกรรมเสริ ม ทั ก ษะ ยิ้ ม อ่ า นความหมายจากใบหน้ า ฝึ ก การฟั ง อย่ า งตั้ ง ใจ รวมกลุ่ มใน
โอกาสต่างๆ จัดกิจกรรมบริการชุมชน เพื่อนสอนเพื่ อ น พี่ ส อนน้ อ ง ฝึ ก งานตามสถานประกอบการ ชมรม
วิชาการ จัดงานปาร์ตี้
อาชี พ นั ก บริ ห าร ผู้ จัด การ นั ก แนะแนว นั ก สั ง คมสงเคราะห์ นั ก จิ ตวิ ทยา พยาบาล นั ก
ประชาสัมพันธ์ พนักงานขาย นักการทูต นักการตลาด นักการเมือง
7. ปัญญาด้านการเข้ า ใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) มี ความสามารถสู ง ในการ
รู้จักตนเอง รู้จักความสนใจ ความถนัด ความสามารถ ตามความเป็ น จริ ง มี จุดอ่ อ น จุ ดแข็ ง เรื่ อ งใด รู้ เ ท่ า ทั น
อารมณ์ ความคิด ความปรารถนาของตน สามารถฝึกตนเอง เข้าใจตนเอง ภูมิใจในตนเอง
กิจกรรมเสริมทักษะ ฝึกสมาธิ ฝึกสารวจมีสติรู้ เ ท่ า ทั น อารมณ์ ตั้ ง เป้ า หมายในชี วิต วิ เ คราะห์
ตนเองใช้ self swot analysis ลองทาแบบทดสอบต่างๆ ฝึกการผ่อนคลาย
อาชี พ นั ก จิ ตวิ ท ยา จิ ตแพ ทย์ พ ระ นั ก สั ง คมสงเคราะห์ ผู้ น าทางศาสนา นั ก วางแผน
ผู้ประกอบการ
8. ปั ญญาด้ า น ธรรมชาติ ( Naturalist Intelligence) ปั ญ ญาที่ มนุ ษ ย์ ใ ช้ แ ยกแยะ
ธรรมชาติ เช่น พืชกับสัตว์ แยกประเภทพืช สัตว์ รวมทั้ ง ความไวในการเข้ า ใจลั ก ษณะอื่ น ๆของธรรมชาติ
เช่นสภาพก้อนเมฆ ก้อนหิน เป็นต้น

6. กิจกรรมเสริมทักษะ ดูดาวท้องฟ้ า ไปตลาดต้ น ไม้ ทาศิ ล ปะภาพพิ มพ์ จากส่ วนของพื ช หั ด
ทาอาหาร กอดต้นไม้ในสวน ปลูกต้นไม้ เลี้ยงสัตว์ สังเกตนก หรื อ สั ตว์ ป่า ใช้ ผ ลิ ตภั ณ ฑ์ จากธรรมชาติ ถอด
รองเท้าบนพื้นดิน ทราย หญ้า
อาชีพ นักนิเวศวิทยา วนศาสตร์ นักชีววิทยา นักกีฏวิทยา นักคัดเลือกพันธุ์สัตว์ สัตวแพทย์
นักประมง นักปัฐพีวิทยา นักธรณีวิทยา ประมง
การ์ดเนอร์ กล่ า วว่ า ยั ง มี ปัญ ญาด้ า นอื่ น ๆที่ ต้อ งศึ ก ษาให้ ลึ ก ซึ้ ง ตามความสามารถพิ เ ศษที่
อาจจะจัดเป็นปัญญาด้านต่างๆได้ อีก เช่น ด้านจิตวิญญาณ ด้านเพศ ด้านอารมณ์ขัน ด้านอาหาร ด้านกลิ่น
ดร.เซ็ ง ( Yin Cheong Cheng) จากสถาบั น การศึ ก ษาของฮ่ อ งกง ได้ ศึ ก ษาเพิ่ มเติ มจาก
การ์ดเนอร์ และได้คิดพหุปัญญาบริษทของตนขึ้น มี เ ชาว์ ปัญ ญาด้ า นบริ บทการเรี ย นรู้ บริ บทเทคนิ ค บริ บท
เศรษฐกิจ บริบทสังคม บริบทการเมือง และบริบทวัฒนธรรม (สุรศักดิ์ หลาบมาลา: 2543)
จะเห็นได้ว่าคนเรามีปัญญาอย่างน้อย 8 ด้าน แต่ละอาชี พ ต้ อ งการปั ญ ญาแต่ ล ะด้ า นแตกต่ า ง
กันจึงควรพัฒนาปัญญาทั้ง 8 ด้านให้เกิดแก่นักเรียนเท่าที่จะมากได้ในเด็กแต่ละคน
ปัญญาหรืออั จฉริ ย ะภาพสามารถสร้ า งได้ มนุ ษ ย์ เ กิ ดมาพร้ อ มอั จฉริ ย ภาพมากมายหลาย
ประการ ในตัวคนหนึ่งคนก็มีไ ด้ ครบทุ ก ด้ า น ขึ้ น อยู่ กั บว่ า คนเราจะฝึ ก ฝนและพั ฒ นาด้ า นไหนเป็ น พิ เ ศษ
สมองคนเรามีเซลล์สมองเท่ากับไอน์สไตน์ ดังนั้น ไอน์สไตน์ฉลาดแค่ ไ หนโดยทฤษฎี เ ราก็ ฉ ล าดได้ เ ท่ า นั้ น
เหมือนกัน (วนิษา เรซ:2550 หน้า 17)
ปัญญาหรืออัจฉริยะภาพสามารถสร้างได้ ด้วยการ รู้ จัก หาข้ อ มู ล คิ ด จิ น ตนาการ สร้ า ง
พัฒนาแบบแผนใหม่ๆให้สมอง และผ่ า นการแก้ ปัญ หาที่ ท้า ทาย เอาใจใส่ ใ นสิ่ ง ที่ ทา แสวงหาแนวทางที่
พั ฒ นาให้ ดี ยิ่ ง ขึ้ น ไปเ สมอ โดยไม่ มีคาว่ า ทาไม่ ไ ด้ ใ นสมอง ลองทาในสิ่ ง ที่ ไ ม่ เ คยทา หาโอกาสสร้ า ง
ประสบการณ์ มุมมองทักษะใหม่ๆให้ชีวิต ยิ่งมีประสบการณ์ มากจะต่ อ ยอดไปสู่ ทัก ษะอื่ น ๆในกลุ่ มเดี ย วกั น
ได้มากขึ้นให้มีความคิดกว้างขวางขึ้น ขอให้ล งมือทาด้วยหลักอิทธิบาทสี่ อัจฉริยะสร้างได้จริงๆ.

7. หนังสืออ้างอิง
http://gotoknow.org/file/vichit99/ทฤษฎีพหุปัญญา.doc
วิทยากร เชียงกูล. เรียนลึกรู้ไว ใช้สมองอย่างมีประสิทธิภาพ. กรุงเทพมหานคร :
บริษัทซีเอ็ดยูเคชั่น. 2547,178 หน้า
วิทยากร เชียงกูล. การเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ. กรุงเทพมหานคร :สานักพิมพ์สายธาร.
2549 ม,123 หน้า
วนิษา เรซ.อัจฉริยะสร้างได้. กรุงเทพมหานคร: บริษัทแปลน พริ้นท์ติ้ง จากัด.2550,175 หน้า
สุรศักดิ์ หลาบมาลา.”การใช้ พหุปั ญญาในห้องเรียน”วารสารวิชาการ.1(9):53-56; กันยายน 2541.
สุรศักดิ์ หลาบมาลา.”พหุปัญญาบริบ ท”วารสารวิชาการ.3(2) :49-54 ;กุมภาพันธ์ 2543.
อาร์มสตอง โธมัส.พหุปัญญาในห้องเรียน. แปลจาก Multiple Intelligence in the
Classroom.โดย อารี สัณหฉวี.กรุงเทพ:โรงพิมพ์การศาสนา.2543,166 หน้า.