1. DORACAKU
Për përgatitjen e provimit të
JURISPODENCES
MANUAL FOR BAR EXAM
KIEAI
Instituti i Kosovës për Integrime Euro Atlantike
Prishtinë
2004

2. E drejta administrative
A - PROCEDURA ADMINISTRATIVE
LAZIM SALIHU
I - VLEFSHMËRIA E LIGJIT
1. Nocioni, qëllimi dhe rëndësia e procedurës administrative
Me dispozita (ligje, dekretligje, rregullore, vendime etj.) rregullohen shumë sjellje të personave
fizikë dhe juridikë në shoqëri. Që të zbatohen këto dispozita është e nevojshme procedura
përkatëse, ndërsa dispozitat të cilat e përmbajnë atë procedurë i quajmë formalo-juridike apo dis-
pozita procedurale, ndërkaq dispozitat në të cilat është e rregulluar përmbajtja e vetë marrëd-
hënies juridike, që është lëndë e procedurës, i quajmë dispozita materialo-juridike.
Edhe pse këto dy lloje të dispozitave (formalo-juridike dhe materialo-juridike) dallohen,
prapëseprapë, ato në praktikë zbatohen bashkërisht. Për të vendosur për të drejtën apo detyrimin
e caktuar të qytetarit ose të personave të tjerë, si për shembull për të drejtën e ndërtimit të
ndërtesës banesore, pagimin e tatimit etj., duhet zbatuar dispozita materialo-juridike, që përmban
kushtet sipas të cilave vendoset për të drejtën, përkatësisht detyrimin e caktuar. E tërë kjo proce-
durë e organeve të administratës zhvillohet në procedurën administrative.
Me qëllim të zbatimit të drejtë të dispozitave të tilla materiale, janë përcaktuar rregullat e proce-
durës administrative, të cilave organet e administratës u përmbahen. Kjo do të thotë se dispozitat
e procedurës administrative shërbejnë për realizimin e dispozitave materialo-juridike, ngase zbati-
mi i dispozitës materialo-juridike nuk mund të bëhet vetvetiu, por atëherë kur organi zhvillon
procedurën dhe në bazë të procedurës të zhvilluar, me vendim konfirmon se a kanë qenë të
plotësuara kushtet për fitimin e ndonjë të drejte, përkatësisht për përcaktimin e ndonjë detyrimi të
përmbajtur në dispozitat materialo-juridike.
Duke u nisur nga fushat e caktuara të së drejtës, procedurat ndahen në: gjyqësore (civile, penale
etj.), kundravajtëse dhe administrative.
Kështu, rendi dhe sistemi juridik i Kosovës përbëhet prej legjislacionit të ri (të UNMIK-ut dhe të
Institucioneve të Përkohshme të Vetëqeverisjes të Kosovës), por edhe prej legjislacionit të vjetër
(të miratuar në periudhën e ish-Jugosllavisë socialiste, si ligje federative, republikane dhe krahi-
nore, si dhe aktet nënligjore), që kanë qenë në fuqi më datën 22 mars 1989, e të cilat me rregul-
loret e UNMIK-ut nr. 1999/24 dhe 2000/59 konsiderohen ligje të zbatueshme deri në
zëvendësimin e tyre me aktet normative juridike të reja.
Procedura administrative përmbahet në Ligjin për Procedurën e Përgjithshme Administrative
(“Gazeta zyrtare e RSFJ-së”, nr. 47/86), i cili, gjithashtu, sipas rregullores së UNMIK-ut nr.
1999/24 dhe 2000/59 “Për ligjin në fuqi në Kosovë”, konsiderohet ligj në fuqi, që do të thotë se
këto rregulla të përgjithshme dhe rregullat e procedurës së veçantë për disa fusha të administratës,
579

3. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
deri në miratimin e legjislacionit të ri, do t’i zbatojnë në punën e tyre edhe institucionet e reja të
përkohshme të vetëqeverisjes (lokale dhe qendrore) në Kosovë.
Kështu, procedurën administrative e përbëjnë rregullat juridike, me të cilat rregullohet veprimi i
detyrueshëm i organeve të administratës kur në çështjet administrative, drejtpërdrejt në zbatimin e
dispozitave materiale, vendosin për të drejtat dhe detyrimet e personave fizikë apo juridikë. Me
rregullat e kësaj procedure rregullohen: kompetenca, veprimet procesuale, të drejtat dhe detyrat e
personave që marrin pjesë në procedurë, forma dhe përmbajtja e akteve me të cilat vendoset për
të drejtën apo detyrimin e ndokujt, mjetet e rregullta dhe të jashtëzakonshme juridike kundër
akteve të tilla dhe ekzekutimi i tyre.
2. Nocioni “çështje administrative”
Para se të flasim për detyrimin për të vepruar sipas Ligjit për Procedurën e Përgjithshme
Administrative (më tej: Ligji), është e nevojshme të sqarohet kuptimi i “çështjes administrative”.
Sipas ligjit në fjalë (paragrafi 1 i nenit 1) procedura administrative zbatohet në çështjet administra-
tive kur vendoset për të drejtat, detyrimet apo interesat e individëve, të personit juridik ose të
palës tjetër.
Shtrohet pyetja se ç’kuptojmë me shprehjen “çështje administrative”? Kësaj pyetjeje Ligji nuk i
jep përgjigje të prerë, andaj në praktikë përdoret nocioni i aktit administrativ, i cili është dhënë në
Ligjin për Kontestet Administrative (paragrafi 2 i nenit 6). Ligji për Kontestet Administrative, si
akt administrativ e quan atë akt që është nxjerrë nga një organ i administratës në ndonjë çështje
administrative dhe me të cilin vendoset mbi ndonjë të drejtë apo detyrim të një individi, të një
personi juridik ose të një pale tjetër të caktuar. Nga kjo rrjedh se të gjitha punët administrative, të
cilat i kryejnë organet e administratës, nuk janë edhe çështje administrative.
Prandaj, për të qenë një punë administrative çështje administrative në kuptim të këtij ligji, duhet t’i
ketë tri cilësi:
1) të jetë nxjerrë nga organi i administratës,
2) të jetë nxjerrë në një çështje të caktuar administrative, përkatësisht në një situatë juridike,
3) që me të vendoset për një të drejtë a detyrim të caktuar të një pale të caktuar.
Përveç çështjeve administrative, organet e administratës kryejnë edhe shumë punë të tjera admin-
istrative, në mesin e të cilave dallohet grupi i madh i punëve, të cilat zakonisht quhen veprime
administrative, të cilat dallohen nga çështjet administrative.
Me veprime administrative nënkuptohet mbajtja e evidencave të ndryshme (kadastrale, civile, tati-
more etj.) dhe lëshimi i certifikatave dhe dokumenteve të tjera (ekstrakte nga librat amë të të lin-
durve, të të kurorëzuarve, të të vdekurve, ekstrakte për gjendjen e pronësisë së tokës etj.).
Veprimet administrative, në shumicën e rasteve, kryhen pavarësisht nga vullneti i disa personave.
Kur kemi të bëjmë me dhënien e certifikatave të ndryshme dhe të dokumenteve të tjera në bazë
të evidencës publike apo pas zhvillimit të procedurës, si dhe me mbajtjen e evidencave të
ndryshme, personi i caktuar nuk fiton të drejta, përkatësisht detyrime. Ky është dallimi qenësor
ndërmjet çështjeve administrative dhe të veprimeve administrative. Kështu, p.sh., me veprime
administrative, palëve u japim dokumente të
580

4. E drejta administrative
ndryshme, të cilat u shërbejnë për të argumentuar fakte në çështjet administrative, sepse në bazë
të shikimit në evidencën përkatëse apo në bazë të paraqitjes së ekstraktit nga ajo evidencë, pala
dëshmon ekzistimin ose mosekzistimin e ndonjë argumenti të rëndësishëm për vendimmarrje në
një çështje të caktuar administrative.
II - PARIMET THEMELORE TË PROCEDURËS ADMINISTRATIVE
1. Nocioni dhe rëndësia e parimeve themelore
Për zbatimin e drejtë të procedurës administrative është qenësore të kuptuarit e rëndësisë së
parimeve themelore të saja, sepse është detyrë e të gjitha organeve të administratës dhe të institu-
cioneve të tjera, kur zgjidhin çështje administrative, që, në zbatimin e normave materialo-juridike
dhe të dispozitave përkatëse të procedurës administrative, të cilat rregullojnë disa çështje proce-
suale, të nisen nga parimet themelore të procedurës administrative.
Njohja e parimeve themelore të procedurës administrative mundëson zbatimin e drejtë të dispozi-
tave materialo-juridike dhe formalo-juridike. Ato duhet të jenë bazë dhe orientim për interpre-
timin dhe zbatimin e disa dispozitave të procedurës administrative.
2. Parimet themelore të procedurës administrative
Ligji përmban dymbëdhjetë parime themelore: 1) parimi i ligjshmërisë, 2) parimi i mbrojtjes së të
drejtave të qytetarëve dhe mbrojtja e interesit publik, 3) parimi i efektivitetit, 4) parimi i vërtetësisë
materiale, 5) parimi i dëgjimit të palëve, 6) parimi i çmuarjes së provave, 7) parimi i pavarësisë në
marrjen e vendimeve, 8) parimi i së drejtës së ankimit, 9) parimi i formës së prerë të vendimit,
10) parimi i ekonomizimit të procedurës, 11) parimi për detyrimin e ofrimit të ndihmës palës së
painformuar dhe 12) parimi i përdorimit të gjuhëve dhe të alfabeteve.
2.1 Parimi i ligjshmërisë
Parimi i ligjshmërisë (së bashku me kushtetutshmërinë) në shoqëri shpreh idenë e “sundimit të së
drejtës”, me nënshtrimin e të gjithë individëve, organeve, institucioneve dhe organizatave ndaj
normave juridike.
Parimi i ligjshmërisë, edhe në Kosovë, paraqet parimin themelor të sistemit të saj juridik në tërësi,
pra edhe të procedurës administrative.
Në kuptimin më të gjerë, ligjshmëria konceptohet si harmonizim i të gjitha akteve materiale dhe
juridike me ligjin (apo me ndonjë dispozitë tjetër), si aktin më të lartë. Dallohet “ligjshmëria for-
male” (harmonizimi me ligjin në pikëpamje të formës të akteve juridike) dhe “ligjshmëria materi-
ale” (harmonizimi me ligjin në pikëpamje të përmbajtjes së akteve).
Parimi i lëgjshmërisë është parimi më kryesor i procedurës administrative dhe ai qëndron në
detyrimin që të gjitha organet e administratës, që veprojnë në çështjet administrative, të vendosin
në bazë të ligjit dhe të dispozitave të tjera të organeve shtetërore (paragrafi 1, neni 4).
581

5. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
Parimi i ligjshmërisë në procedurën administrative sigurohet me anë të ankimit dhe të padisë në
procedurën administrativeo - gjyqësor, si dhe me mjetet e jashtëzakonshme juridike. Kështu,
instrumentet për mbrojtjen e këtij parimi janë ankimi në procedurën administrative dhe padia në
procedurën administrativeo-gjyqësor. Vetëm përjashtimisht, me rregullore të UNMIK-ut apo me
ligj, në rastet e caktuara, përkatësisht në çështje të caktuara administrative, mund të përjashtohet
ankimi, përkatësisht kontesti administrativ.
Rastet e paligjshmërisë, kryesisht, renditen në pesë grupe - shkelje: 1) jokompetenca, 2) shkelja e
dispozitave të procedurës, 3) shkelja e së drejtës materiale, 4) vërtetimi i gabuar apo jo i plotë i
gjendjes faktike dhe 5) paligjshmëria në qëllim apo kuptim të aktit.
Vendosja jokompetente, në veçanti kur është fjala për kompetencën lëndore, shpie në përvetësim
të autorizimeve të huaja. Dispozitat për kompetencën janë të natyrës imperative, andaj mospërfill-
ja e tyre e bën veprimin e organit jo të ligjshëm.
Shkelja e dispozitave për procedurën mund t’i përkasë formës së aktit apo dispozitës e cila rregul-
lon procedurën.
Shkelja e së drejtës materiale (ligjit) ekziston kur në çështjen konkrete administrative nuk janë
zbatuar dispozitat e së drejtës materiale, të cilat është dashur t’i zbatojë apo kur dispozitat e tilla
nuk janë zbatuar drejt.
Vërtetimi jo i plotë apo i gabuar i gjendjes faktike ekziston, si edhe në procedurat e tjera, kur të
gjitha faktet vendimtare (relevante) nuk janë vërtetuar në mënyrë të drejtë, përkatësisht kur nuk
janë vërtetuar. Vërtetim jo i plotë i gjendjes faktike ekziston kur për këtë flasin faktet apo provat e
reja. Ky është rasti edhe kur nga faktet e vërtetuara është dhënë konkluzion i gabuar.
Kemi të bëjmë me joligjshmëra në qëllim dhe në kuptim kur akti është dhënë me qëllim të real-
izimit të qëllimit tjetër jashtë asaj që del nga ligji.
2.2 Parimi i mbrojtjes së të drejtave të qytetarëve dhe mbrojtja e interesit publik
Ky parim është i përmbajtur në nenin 5 të këtij ligji dhe ka të bëjë me detyrën e organeve që, me
rastin e zhvillimit të procedurës dhe të marrjes së vendimit në çështje administrative, palëve t’u
bëjnë të mundur që sa më lehtë të mbrojnë dhe të realizojnë të drejtat e tyre, të mos jetë në dëm
të të drejtave të personave të tjerë dhe as në kundërshtim me interesat publike të përcaktuar me
ligj.
Edhe pse për realizimin e të drejtave të veta kujdeset vetë pala, roli i organit që zhvillon proce-
durën nuk është pasiv në të. Kështu, ai ka për detyrë që të kujdeset që pala t’i realizojë të drejtat e
veta në mënyrën më të lehtë dhe të shpejtë, por të mos jetë në dëm të personave të tjerë dhe as
në kundërshtim me interesat publike. Interesin publik organi e çmon në kuadër të dispozitave
materiale, të përmbajtura në ligje dhe rregullore të UNMIK-ut, dhe në dispozita të tjera, me të
cilat është përcaktuar ai (për shembull: siguria, rendi dhe qetësia, siguria e njerëzve dhe e pasurisë,
mbrojtja e shëndetit, respektimi i kushteve në fushën e ndërtimit, ruajtja e mjedisit jetësor, mbro-
jtja e përmendoreve kulturore dhe historike etj.).
582

6. E drejta administrative
2.3 Parimi i efektivitetit
Ky parim obligon organet e administratës dhe institucionet e tjera që çështjet administrative t’i
zgjidhin me sukses dhe shpejt. Parimi i efektivitetit nuk duhet shikuar ndaras nga parimet e tjera
të procedurës administrative.
Me zbatimin e këtij parimi nuk mund të lihet pasdore rëndësia e parimeve të tjera (p.sh. parimi i
ligjshmërisë dhe i vërtetësisë materiale). Ky parim, bashkë me parimin e ekonomizimit (neni 13),
në radhë të parë duhet të shprehet në veprimin racional dhe ekonomik të organit në procedurën
administrative.
2.4 Parimi i vërtetësisë materiale
Parimi i vërtetësisë materiale përbëhet në detyrimin e organit që të vërtetojë gjendjen e drejtë të
çështjes. E kundërta e kësaj është parimi i së vërtetës formale, i cili realizohet me shtjellimin e
disa provave (pranimi, deklarata e dëshmitarëve) pa synim për të kuptuar të vërtetën reale.
Ky parim në Ligj përmendet që në nenin 7, në të cilin theksohet qysh në fillim se të gjitha fak-
tet duhet të vërtetohen e të cilat janë me rëndësi për marrjen e vendimit të ligjshëm dhe të drejtë,
duke u shtjelluar në dispozitat e tjera, si, p.sh.:
- detyrimi që, para marrjes së vendimit, kanë për t’u vërtetuar në mënyrë të saktë të gjitha faktet
dhe rrethanat, të cilat janë me rëndësi për të bërë të qartë çështjen dhe mbi të cilat duhet të bazo-
het vendimi (neni 135, paragrafi 1);
- personi zyrtar, i cili e udhëheq procedurën, vendos se a duhet apo jo ta argumentojë ndonjë
fakt, varësisht nga ndikimi i tij në zgjidhjen e çështjes. Sipas llojit, “natyrës” së faktit, personi zyr-
tar cakton se cilat prova do t’i shtjellojë (shikimi i dokumenteve, dëgjimi i dëshmitarëve,
ekspertëve, shikimi në vendngjarje, marrja e deklaratave nga palët etj. (neni 160 ,paragrafi 1);
- është i lejuar argumentimi se edhe dokumentet publike janë jo të vërteta apo janë të hartuar në
mënyrë të pasaktë (neni 164, paragrafi 2);
- personi zyrtar, i cili udhëheq procedurën, mundet, gjatë tërë procedurës ,të plotësojë gjendjen
faktike dhe të shtjellojë prova edhe për ato fakte të cilat nuk janë paraqitur më herët apo ende nuk
janë përcaktuar. Gjithashtu, personi zyrtar, sipas detyrës zyrtare, do të urdhërojë shtjellim të çdo
prove, nëse gjen se kjo është e nevojshme për të sqaruar çështjen (neni 136, paragrafët 1 dhe 2);
- organi kompetent merr vendim për çështjen që është objekt i procedurës në mbështetje të fak-
teve të vërtetuara në procedurë (neni 202, paragrafi 1).
Shkelja e këtij parimi veçanërisht qëndron në atë se në procedurën administrative nuk përcakto-
hen të gjitha faktet vendimtare për zgjidhje të drejtë lidhur me çështjen konkrete administrative.
Kjo shihet si në mosshtjellimin e të gjitha provave të nevojshme, ashtu edhe në “rangimin” e tyre
(p.sh. këqyrja në vend, si mjet provues, shfrytëzohet në mënyrë të pamjaftueshme; miratohen
mendime dhe pëlqime të organeve të tjera pa përqasjen e tyre me elementet e tjera të situatës
konkrete juridike; personi zyrtar nuk është konsekuent në shtjellimin dhe në arsyetimin e provave;
nuk ekzaminohen sa duhet provat sipas detyrës
583

7. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
zyrtare etj.).
Si shmangie nga ky parim Ligji ka parashikuar dy raste, në të cilat organi mund ta zgjidhë një
situatë konkrete juridike drejtpërdrejt me procedurë të shkurtër (neni 141, paragrafët 2 dhe 4).
Në rastin e parë parashikohet mundësia e e zgjidhjes së çështjes me dispozitë në bazë të fakteve
apo rrethanave, të cilat nuk janë argumentuar ose kur provat vetëm në mënyrë direkte përcakto-
hen, kështu që faktet apo rrethanat duken si të vërteta, ndërsa nga të gjitha rrethanat del se kërke-
sa e palës do të zgjidhet pozitivisht, përkatësisht do të pranohet. Në rastin e dytë kemi të bëjmë
me ndërmarrjen, në interesin publik, të masave të ngutshme, të cilat nuk mund të shtyhen, ndër-
sa faktet në të cilat vendimi duhet të bazohet janë të argumentuara apo, të paktën, ka mundësi a
ka të ngjarë të argumentohen.
2.5 Parimi i dëgjimit të palëve
Parimi i dëgjimit të palëve shihet në detyrën e organit që zhvillon procedurën që, para dhënies së
vendimit, ta njohë palën me të gjitha faktet dhe rrethanat që janë me rëndësi për dhënien e
vendimit, në mënyrë që pala të mund të deklarohet për ato fakte dhe rrethana.
Vetëm me ligj apo me rregullore të UNMIK-ut mund të parashikohet mundësia e dhënies së
vendimit pa deklarimin paraprak të palës (neni 8, paragrafi 2). Respektimi i këtij parimi merret në
konsiderim prej fillimit të procedurës administrative e deri në përfundimin e tij. Ai nuk kufizohet
vetëm në dëgjimin e palës mbi objektin e zhvillimit të procedurës, por përfshin edhe të drejtën e
palës që të deklarohet për materialin e përgjithshëm të provave dhe të situatës juridike. Që këtë
pala të mund ta realizojë, dhe që me kohë të përgatitet, është e nevojshme që me kohë të thirret
në seancë, duke u shënuar lënda për të cilën thirret, si dhe veprimet që do të ekzaminohen.
Parimi i dëgjimit të palëve konkretizohet në shumë nene të këtij ligji, si p.sh.: në nenin 135, para-
grafi 1 (t’u bëhet i mundur palëve realizimi dhe mbrojtja e të drejtave dhe e interesave të tyre jur-
dike para dhënies së vendimit); në nenin 140 (është detyrë e personit zyrtar ta paralajmërojë palën
për të drejtat e saj në procedurë dhe t’i tregojë për pasojat juridike të veprimeve ose pengesave që
nxjerr ajo në procedurë); në nenin 143 (e drejta e palës për të marrë pjesë në procedurën ekza-
minues dhe për realizimin e pikësynimit të procedurës të japë të dhëna të nevojshme dhe të
mbrojë të drejtat e veta dhe interesat e mbrojtura me ligj; e drejta e palës për rrëzimin e saktësisë
së pretendimeve dhe që për atë qëllim i plotëson dhe shpjegon pohimet e saja, edhe pas seancës
me gojë të mbajtur me detyrimin e vënies në dukje të shkaqeve, për të cilat nuk e ka bërë këtë në
seancë.
Për të gjitha këto kujdeset personi zyrtar, nëpërmjet të cilit pala realizon të drejtat e tij, si pjesë-
marrës në procedurë. Veçanërisht është parashikuar që organi kompetent nuk do të japë vendim
para se t’i ofrojë palës mundësi që të deklarohet për faktet dhe rrethanat mbi të cilat duhet të
bazohet vendimi. Në nenin 152 është parashikuar detyrimi i lënies së kohës së mjaftueshme për
t’u përgatitur palët e thirrura për shqyrtim dhe për të ardhur në kohë dhe pa shpenzime të
jashtëzakonshme. Sipas rregullit, ai afat është tetë ditë. Në nenin 153 është rregulluar detyrimi i
dhënies për këqyrje të planeve, shkresave ose të lëndëve të tjera personave të thirrur para mbajtjes
së seancës.
584

8. E drejta administrative
Shmangia nga parimi i dëgjimit të palës është parashikuar edhe në vetë ligjin. Kjo del nga dispozi-
ta e nenit 141, paragrafët 2 dhe 4, në të cilët është shtjelluar zgjidhja e çështjes administative në
procedurën e shkurtër ekzaminuese. Dëgjimi i veçantë i palës nuk nevojitet kur organi vendos në
procedurën e shkurtër ekzaminuese mbi bazën e të dhënave zyrtare që ka organi apo kur kemi të
bëjmë me ndërmarrjen e masave në interesin publik, që nuk mund të shtyhen, ndërsa faktet mbi
të cilat duhet të bazohet vendimi janë të vërtetuara apo janë bërë të besueshme. Pos kësaj, me dis-
pozitë mund të parashikohet që çështja e caktuar administrative të mund të vendoset në proce-
durën e shkurtër ekzaminuese mbi bazën e fakteve apo të rrethanave që nuk janë provuar plotë-
sisht apo me prova vërtetohen vetëm në mënyrë indirekte, kështu që faktet apo rrethanat janë
bërë të besueshme. Në këto raste vetëm mund të plotësohet kërkesa e palës.
Shkelja e këtij parimi shprehet në pamundësinë e palës që të deklarohet për faktet dhe rrethanat
që janë me rëndësi për dhënien e vendimit, në veçanti në fazën e realizimit të disa mjeteve
provuese (këqyrja në vend, dëgjimi i dëshmitarit, ekspertit etj.). Ky është shkak për anulimin e
vendimeve të shkallës së parë. Pos kësaj, në rastin kur pala ka mundësi të deklarohet për faktet
dhe rrethanat relevante, kjo konstatohet në shkresë, sepse pala, shpesh, nuk do të deklarohet për
ndonjë fakt, që nuk del nga shkresat, edhe pse është dashur të bëhet kjo.
2.6 Parimi i çmuarjes së provave
Parimi i çmuarjes së provave qëndron në autorizimin e personit zyrtar që, sipas bindjes së lirë, të
vendosë se cilat fakte do t’i marrë si të provuara.
Ky parim përfshin disa grupe autorizimesh për përsonin zyrtar i cili kryeson procedurën:
* të caktojë se cilat dëshmi duhen apo nuk duhen provuar, varësisht nga ndikimi i tyre i mund-
shëm në zgjidhjen e çështjes;
* që vet të bëjë përzgjedhjen e mjeteve provuese, duke iu dhënë, sipas rrethanave konkrete,
rëndësi më të madhe apo më të vogël;
* që pavarësisht, sipas bindjes së vet, t’i konsiderojë të provuara apo jo të provuara faktet e veçan-
ta.
Çdo fakt mund të provohet me të gjitha mjetet provuese. Si mjet provues mund të përdoret çdo
gjë që është e përshtatshme për vërtetmin e gjendjes së çështjes dhe që i përgjigjet rastit konkret,
siç janë: dokumentet, dëshmitarët, deklaratat e palëve, ekspertët, këqyrja në vendngjarje etj.
Ato fakte nuk mund t’i vrojtojë të izoluara, por është i detyruar të vlerësojë në mënyrë të ndorëz-
jegjshme e të kujdesshme të çdo prove veç e veç dhe të të gjtha provave së bashku, si dhe në bazë
të rezultatit të tërë procedurës (neni 9). Kështu, personi zyrtar nuk është i detyruar që të pranojë
si provë të plotë deklaratën e dëshmitarit, të ekspertit dhe të pranojë si provë dokumentin privat,
certifikatën e lëshuar sipas nenit 172 të këtij Ligji apo deklaratën e palës etj. Mirëpo, organi është i
detyruar që të pranojë dokumentin publik si provë, derisa ai apo personi i interesuar në proce-
durën përkatës vërteton të kundërtën.
Nga ky parim nuk mund të konkludohet se personi zyrtar është arbitrar në rastin e vlerësimit të
provave të caktuara, sepse është i detyruar që në arsyetim të vendimit t’i vërë në dukje shkaqet që
kanë qenë vendimtare në vlerësimin e provave (neni 209). Kjo është një nga të metat e shpeshta
në vendimet, sepse, rëndom, arsyetimi nuk
585

9. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
përmban vlerësimin e kujdesshëm të çdo prove të veçantë, si dhe lidhshmërinë e tyre të ndërsjellë.
Gabimi i dytë, i cili në vlerësimin e provave bëhet shpesh, është pranimi i certifikatave të
ndryshme që lëshohen sipas nenit 172 të ligjit, si dokumente publike, edhe pse ato nuk janë të
tilla. Fuqia e tyre juridike është shumë më e dobët sesa e dokumenteve publike. Një situatë të
ngjashme kemi edhe te deklaratat e ndryshme që palët apo pjesëmarrësit e tjerë në procedurë i
japin para organeve të tjera dhe jo para organit që e zhvillon procedurën.
2.7 Parimi i pavarësisë në marrjen e vendimeve
Sipas këtij parimi, personi i autorizuar i organit kompetent për zhvillimin e procedurës në mënyrë
të pavarur përcakton faktet dhe rrethanat, e në bazë të fakteve dhe rethanave të vërtetuara zbaton
dispozitat në rastin konkret (neni 10, paragrafi 2). Zbatimi i parimit të pavarësisë në zgjidhjen e
çështjes administrarive përjashton marrjen e udhëzimeve konkrete për atë se si do të zgjidhet
çështja konkrete administrative, si dhe në rastin kur eprori e ka kaluar të drejtën e dhënies së
vendimit te personi zyrtar.
Kufijtë e pavarësisë në marrjen e vendimeve janë të caktuara me rregullore të UNMIK-ut, me ligj
dhe me dispozita të tjera. Pavarësia në zgjidhjen e çështjes është në lidhje të ngushtë me parimin e
vlerësimit të lirë të provave, sepse mbi personin zyrtar duhet të ndikojë vetëm gjendja faktike e
vërtetuar me zbatimin e drejtë të dispozitave.
Andaj, veprimi i organit nuk do të ishte në pajtim me këtë parim, kur ky, në rastin konkret
(përveç nëse kjo nuk është urdhëruar me ligj), para zgjidhjes së çështjes administrative i është
drejtuar për mendim, orientim apo udhëzim cilitdo organ qoftë. Veprimi i tillë çon në
mospavarësinë e organeve, që do të thotë se, në fakt, çështjen administrative nuk e zgjidh organi
përkatës, por një organ tjetër. Kjo ka pasoja negative për përgjegjësinë e organeve në fushën e
veprimit administrativ.
2.8 Parimi i së drejtës së ankimit
Ankimi është mjet juridik i parashikuar në çdo sistem juridik demokratik. Me shfrytëzimin e së
drejtës së ankimit mundësohet ngritja e mekanizmit të kontrollit (përkatësisht rishqyrtimit) të
vendimit, me të cilën paraqitësi i ankimit nuk është i knaqur, prandaj kërkon mënjanimin apo
ndryshimin në dobi të tij.
Ky parim përfshihet në nenin 11 të Ligjit dhe qëndron në të drejtën e palës për ankim kundër
vendimit të dhënë në shkallë të pare, nëse me të nuk është i kënaqur. E drejta e ankimit mund të
kufizohet vetëm me ligj, madje vetëm atëherë kur për çështjen në fjalë është sigurar, në ndonjë
mënyrë tjetër, mbrojtja e të drejtave dhe e ligjshmërisë (p.sh. në gjykatë). Pos kësaj, ankimi nuk
mund të bëhet kundër organit të shkallës së parë, nëse nuk ka organ të shkallës së dytë, përveç
kur kjo është parashikuar me ligj, përkatësisht tani edhe me rregullore të UNMIK-ut. Në qoftë se
kundër vendimit të një organi të tillë lejohet ankimi, me ligjin me të cilin lejohet ankimi parashiko-
het edhe organi që do të vendosë në bazë të ankimit.
Që ankimi të mund të bëhet, është e nevojshme të ekzistojë vendimi i shkallës së parë, nëse nuk
është fjala për “heshtje të administratës”, kur
586

10. E drejta administrative
vendimi nuk është dhënë në afatin e parashikuar, andaj pala mund të bëjë ankim njësoj sikurse
kërkesa e tij të jetë refuzuar.
Për shkak se, sipas parimit të kompetencës, procedura administrative është dyshkallësh, pala nuk
ka të drejtë ankimi ndaj vendimit të marrë mbi ankimin, por, sipas kushteve të parashikuara me
ligj, vetëm mund të zhvillojë kontest administrativ.
2.9 Parimi i plotfuqishmërisë së vendimit
Parimi i plotfuqishmërisë së vendimit është i përmbajtur në nenin 12 të Ligjit, sipas të cilit i plot-
fuqishëm është ai vendim kundër të cilit nuk mund të bëhet ankim dhe as të ngrihet kontesti
administrativ (vendimi i formës së prerë) e me të cilin pala ka fituar të drejta të caktuara, përkatë-
sisht me të cilin palës i janë caktuar disa detyrime. Që të dyja këto kushte duhet të plotësohen
(mosmundësia që të bëhet ankim dhe ngritja e kontestit administrativ). Që vendimi të jetë i plot-
fuqishëm edhe në aspektin material, është e nevojshme që, pos plotësimit të kushteve për plot-
fuqishmërinë formale, të përmbushet edhe një kusht plotësues, i cili ka të bëjë me krijimin,
përmes aktit administrativ, të ndonjë të drejte, përkatësisht detyrimi për palën.
Pasojë e plotfuqishmërisë materiale qëndron në pamundësinë e organit që e ka dhënë vendimin e
plotëfuqishëm që përsëri t’i hyjë zgjidhjes së tij jashtë rasteve të anulimit, prishjes apo të
ndryshimit, që janë parashikuar me ligj. Kështu, plotfuqishmëria materiale e lidh (detyron) vetë
organin që ka dhënë një vendim të tillë, ndërsa plotfuqishmëria formale e lidh (detyron) palën
(p.sh., skadimi i afatit për ankim apo padi).
2.10 Parimi i ekonomizimit të procedurës
Sipas nenit 13 të Ligjit, procedura duhet të zhvillohet shpejt dhe me shpenzime sa më të vogla
dhe duke humbur sa më pak kohë për palën dhe për personat e tjerë që marrin pjesë në proce-
durë, por në mënyrë që të grumbullohet çdo gjë që nevojitet për vërtetimin e drejtë të gjendjes
faktike dhe për dhënien e vendimit të ligjshëm dhe të drejtë. Zbatimi i këtij parimi nuk bën të
jetë në dëm të realizimit të qëllimit të procedurës, në veçanti jo në dëm të parimit të vërtetësisë
materiale.
Në parimin e ekonomizimit janë të përmbajtura dy parime: parimi i shpejtësisë dhe parimi i kur-
simit. Parimi i shpejtësisë, në një mënyrë, është përfshihet nga parimi i efiktivitetit (neni 6), andaj,
për këtë arsye, parimi i ekonomizmit kryesisht shpie në parimin e kursimit, përkatësisht në
kërkesën që procedura të zhvillohet me shpenzime sa më të vogla dhe duke humbur sa më pak
kohë, si për palën, ashtu edhe për personat e tjerë, duke përfshirë në këtë rreth edhe personin zyr-
tar, si dhe organin në tërësi.
Shprehja e këtij parimi nuk mund të jetë e njëjtë në të gjithë lëmenjtë administrativë, përkatësisht
në të gjitha lëndët administrative dhe as në të gjitha fazat e procedurës. Shikuar në tërësi, ky parim
duhet të jetë i pranishëm në tërë procedurën administrative, sepse me zbatimin e tij më lehtë
dhe më shpejt dhe me më pak shpenzime arrihet deri te qëllimi i procedurës administrative.
587

11. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
2.11 Parimi për detyrimin e ofrimit të ndihmës për palën e painformuar
Ky parim, i përmbajtur në nenin 14 të Ligjit, qëndron në detyrimin e organit që zhvillon proce-
durën që të kujdeset që padituria dhe mosinformimi i palës dhe i personave të tjerë, që marrin
pjesë në procedurë, të mos jenë në dëm të të drejtave që u takojnë me ligj atyre. Qëllimi i këtij
parimi është që pala, me rastin e realizimit të të drejtave që i takojnë me ligj, të mos pësojë ndon-
jë dëm për shkak të mosinformimit dhe të paditurisë lidhur me të drejtat sipas procedurës admin-
istrative.
Detyrimi i ofrimit të ndihmëspër palën e painformuar nuk ka të bëjë vetëm në udhëzimin e palës
në pikëpamje të normave procedurale, por edhe në pikëpamje të dispozitave materiale. Gjithashtu,
personi zyrtar që zhvillon procedurën është i detyruar t’i udhëzojë edhe personat e tjerë, e jo
vetëm palën (p.sh. udhëzimi i dëshmitarit se cilave pyetje mund të mos u përgjigjet - neni 178,
paragrafi 2; udhëzimi i dëshmitarit, ekspertit apo të interpretit për të drejtën e shpenzimeve,
përkatësisht shpërblimit - 118 paragrafi 2 etj.).
Zbatimi i këtij parimi nuk mund të jetë i plotë, në qoftë se veprimin e përgjithshëm nuk ia përsh-
tat atij dhe parimeve të tjera. Pa organizim dhe pajisje të mirë të zyrave pranuese, të zyrave të ven-
dit dhe të zyrave pritëse e të ndihmës juridike, si dhe të radhitjes adekuate të orarit të punës, nuk
mund t’u ndihmohet pjesëmarrësve në procedurën administrative.
2.12 Parimi i përdorimit të gjuhëve dhe të alfabeteve
Ky parim është i përmbajtur në nenin 15 të Ligjit në fjalë dhe me të palëve dhe pjesëmarrësve të
tjerë në procedurë u garantohet e drejta që të përdorin gjuhën e vet.
Në qoftë se procedura nuk zhvillohet në gjuhën e palës, organi ka për detyrë t’i bëjë të mundur
ndjekjen e zhvillimit të procedurës në gjuhën e vet. Në të vërtetë, organi ka për detyrë që ta udhë-
zojë palën, përkatësisht pjesëmarrësin tjetër, për përdorimin e gjuhës në procedurë, kurse në pro-
cesverbal do të shënohet se pala, përkatësisht pjesëmarrësi tjetër, është udhëzuar për këtë të drejtë
dhe do të theksohet shënohet daklarata e tij lidhur me udhëzimin e dhënë. Sipas këtij parimi, palët
dhe pjesëmarrësit e tjerë në procedurë, që nuk janë qytetarë të Kosovës dhe nuk zotërojnë gjuhën
në të cilën zhvillohet procedura, kanë të drejtë ta ndjekin zhvillimin e procedurës me anë të inter-
pretit (përkthyesit).
2.13 Përdorimi i shprehjes “organ”
Sipas këtij Ligji (neni 16), me shprehjen “organ” që zhvillon, përkatësisht që vendos në çështjet
administrative janë kuptuar organet shtetërore dhe organizatat e bashkësitë vetëqeverisëse, në
qoftë se me këtë ligj nuk është caktuar ndryshe.
Duke pasur parasysh dispozitat e reja të UNMIK-ut, tani me fjalën organ nënkuptohen institu-
cionet e përkohshme të vetëqeverisjes (qendrore dhe lokale) në Kosovë, andaj përdorimi i fjalës
“organ” në këtë tekst, në të vërtetë, ka të bëjë me institucionet e reja të përkohshme të vetëqev-
erisjes në Kosovë.
588

12. E drejta administrative
III KOMPETENCA, NDIHMA JURIDIKE DHE PERSONI ZYRTAR
1. Kompetenca në procedurën administrative
1.1 Nocioni dhe rëndësia e kompetencës
Kompetencë është autorizim i organeve për zgjidhje të çështjeve të cakuara juridike.
Organet e administratës dhe organizatat e institucionet e tjera që ushtrojnë autorizime publike
kryejnë punë të shumta dhe të ndryshme administrative (vendimmarrja administrative, veprimet
administrative etj.). Të gjitha këto organe nuk mund të jenë të autorizuara që t’i zgjidhin të gjitha
çështjet administrative nga lëmenjtë e ndryshëm administrativ dhe nuk mund të vendosin për të
njëjtën çështje në shkallë të parë dhe në shkallë të dytë. Andaj, është e nevojshme renditja e çësht-
jeve administrative sipas lëmenjve ( të financave, të planifikimit hapësinor, të gjendjes civile etj.),
për të cilat edhe themelohen organet e administratës.
Me themelimin e organeve të administratës përnjë lëmë apo për lëmenj të caktuar, përcaktohet
paraprakisht e drejta dhe detyra e organit të caktuar të administratës për zgjidhjen e çështjeve të
caktuara administrative të fushës së administratës për të cilën është themeluar. Vetëm organi kom-
petent është i autorizuar të vendosë për çështjen e caktuar dhe ai nuk mund të refuzojë zgjidhjen
e saj. Prandaj, çdo organ është i detyruar që gjatë tërë procedurës të kujdeset sipas detyrës
zyrtare, për kompetencën e vet. Kompetenca nuk mund të ndryshohet me marrëveshje të palëve
apo me marrëveshje të organeve dhe të palëve.
Mosrespektimi i dispozitave mbi kompetencën në procedurën administrative bën që në proce-
durën me rastin e ankesës së ushtruar edhe në procedurën e anulimit të vendimit sipas së drejtës
së mbikëqyrjes si dhe në procedurën e shpalljes të pavlefshëm të vendimit, në veçanti t’u kushto-
het kujdes atyre dispozitave dhe, varësisht nga respektimi i tyre, të vendoset për epilogun e
vendimit të shkallës së parë.
1.2 Llojet e kompetencës
Varësisht nga kriteret që shërbejnë për radhitjen e çështjeve të ndryshme administrative, dallohen
tri lloje të kompetencave: 1) kompetenca lëndore, 2) kompetenca tokësore dhe 3) kompetenca
funksionale.
Kompetenca lëndore është e drejta dhe detyra e një organi që çështjet e caktuara administrative t’i
zgjidhë në procedurën administrative, sepse kjo del nga kriteret, bazë e pikënisjes së të cilave
është natyra e lëndës së çështjes administrative për të cilën bëhet fjalë.
Kompetenca lëndore caktohet me dispozita materiale, me të cilat rrregullohet çështja përkatëse.
Sipas nenit 17 të këtij Ligji, kompetenca lëndore për vendimmarrje në procedurën administrative
caktohet me dispozitat me të cilat rregullohet një lëmë i caktuar administrativ apo caktohet kom-
petenca e organeve të caktuara. Kështu, për shembull, dispozitat për mbrojtjen në punë, marrëd-
hëniet e punës e caktojnë kompetencën e inspektoratit të punës, ndërsa dispozitat për urbanizmin
caktojnë kompetencën e inspektoratit urbanistik. Këtë kompetencë, deri diku, e caktojnë edhe dis-
pozitat e veçanta mbi organizimin e organeve.
589

13. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
Për kufizimin e kompetencës lëndore ndërmjet organeve të administrates, ligji ka përcaktuar rreg-
ullin se për zgjidhjen e çështjeve administrative në shkallë të parë janë kompetent organet komu-
nale të administratës, nëse me ligj nuk është caktuar kompetenca e organeve të tjera.
Kompetenca tokësore caktohet sipas territorit, përkatësisht rajonit të veprimit të organit. Kjo
kompetencë shënon rajonin, në të cilin organet e veçanta mund të kryejnë punë nga kompetenca
e tyre lëndore. Në caktimin e kompetencës tokësore është vendimtar momenti territorial e jo lloji,
përkatësisht natyra e punës. Kompetencën territoriale e kanë të gjitha organet. Kompetenca tokë-
sore caktohet me dispozitat për ndarjen territoriale dhe me dispozita për organizmin e organeve
të caktuara.
Për caktimin e kompetencës tokësore Ligji vë vetëm rregullat plotësuese, të cilat zbatohen në
qoftë se nuk ka një dispozitë tjetër të caktuar dhe të cila e përjashtojnë njëra- tjetrën. Ato rregulla
përfshijnë:
- çështjet që kanë të bëjnë me paluajtshmëritë (tokë, ndërtesat etj.), për të cilat kompetenca
tokësore caktohet sipas vendit ku gjendet sendi, p.sh. lejen për ndërtim e lëshon organi komunal
për ndërtimtari i komunës, në territorin e së cilës gjendet toka, si dhe lokacioni për ndërtim;
- çështjet që kanë të bëjnë me zhvillimin e procedurës lidhur me veprimtarinë e ndonjë organi -
sipas vendit të selisë së tyre;
- çështjet që kanë të bëjnë me zhvillimin e veprimeve apo të veprimtarisë profesionale, e cila kry-
het apo ka për t’u kryer në një vend të caktuar, sipas selisë së veprimit, përkatësisht vendit ku kry-
het veprimtaria;
- çështjet tjera sipas vendbanimit të palës, përkatësisht sipas vendit të vendqëndrimit të tij;
- në qoftë se kompetenca tokësore nuk mund të caktohet sipas asnjërit kriter të përmendur,
atëherë ajo caktohet sipas vendit ku është paraqitur shkaku për zhvillimin e procedurës. Ky rreg-
ull, në të vërtetë, ka karakter plotësues në krahasim me kriteret e tjera.
Kompetenca funksionale mund të konsiderohet si një nënlloj i kompetencës lëndore, sepse ndih-
mon që saktësisht të përcaktohet se cilit organ, që ka kompetencë lëndore, i është vënë në kom-
petencë zgjidhja e një çështjeje konkrete administrative. Kjo veçanërisht ka të bëjë me rastet, të
cilat nuk janë të rralla, kur në disa ligje nuk është caktuar organi që do të ishte kompetent për
zgjidhje të çështjeve administrative në një lëmë konkret administrativ, p.sh në fushën e ndërtim-
tarisë, financës etj., por në ligje vetëm shënohet se këtë e bën “organi kompetent në komunë”,
përkatësisht “organi i administratës komunale kompetent për ato çështje”. Në këto raste ndihmo-
jnë dispozitat organizative (rregulloret për organizmin e adminstratës së UNMIK-ut, Rregullorja
për Degën Ekzekutive, Rregullorja për Organizimin e Vetëqeverisjes në Komuna, statutet e
komunave dhe aktet etjera komunale për organizimin e administratës komunale), nga të cilat
mund të shihen si funksionet që i kryejnë këto organe, ashtu edhe fushat administrative në të cilat
kryhen ato funksione. Këto dispozita përcaktojnë edhe çështjen se cili organ konkretisht do të
jetë për zgjidhje të çështjeve administrative në disa fusha të jetës shoqërore, përkatësisht në to
theksohet emërtimi i saktë i organit dhe
590

14. E drejta administrative
fushëveprimi i tyre.
Ky lloj i caktimit të kompetencës quhet kompetencë negative, sepse asaj i referohemii kur, nga
dispozita si dhe nga natyra e lëndës, nuk mund të konkludohet se cili organ ka kompetencë lën-
dore për zgjidhjen e një çështjeje të caktuar administrative. Në qoftë se nuk ka organ të caktuar
për atë çështje administrative dhe ai nuk mund të caktohet sipas natyrës së çështjes administrative,
atëherë, sipas rregullit mbi kompetencën negative, në shkallë të parë kompetent është organi
komunal i administratës për punë të përgjithshme, ndërsa në nivel të Autoritetit Qendror organi
për çështje të judikaturës dhe administratës.
1.3 Të përcaktuarit e kompetencës
Nga kuptimi i përgjithshëm i kompetencës rrjedh se kompetenca është e drejtë dhe detyrë e një
organi për të zgjidhur çështje të caktuara administrative. Sikurse që çështja e themelimit, orga-
nizmit dhe e mënyrës së punës së organeve rregullohet me dispozita, gjithashtu edhe kompetenca
për çdo çështje administrative duhet të jetë e caktuar paraprakisht me dispozita.
Kompetenca lëndore në procedurën administrative caktohet me dispozita, më së shpeshti, me
ligjet të cilat rregullojnë një lëmë të caktua administrativ ose tërë fushën administrative. Me fjalë
të tjera, kompetenca lëndore e disa organeve rregullohet me dispozitat materiale të një ose më
tepër fushave të caktuara administrative.
Rregullimi i çështjeve të kompetencës lëndore nuk është e nevojshme të jetëobjekt shtjellimi
vetëm në dispozitat materiale, por ajo mund të rregullohet edhe me dispozitat e disa llojeve të
organeve, por edhe me dispozitat organizative. Si shembull për këtë mund të shërbejnë rregulloret
e UNMIK-ut përi Organizimin e Organeve dhe Zyrave të Pavarura, për Degën Ekzekutive dhe
Rregullorja për Vetëqeverisjen e Komunave në Kosovë, si dhe statutet e komunave dhe rregul-
loret lokale të komunës që kanë të bëjnë me organizimin e organeve komunale të administratës,
në të cilat janë të numëruara dhe të definuara të gjitha funksionet e organeve të Autoritetit
Qendror, të organeve të institucioneve të përkohshme vetëqeverisëse dhe të pushtetit lokal dhe
përcaktohet fushëveprimi i tyre nga i cili del edhe kompetenca e çdo organi të veçantë.
Siç u theksua, kompetenca tokësore caktohet me dispozitat për ndarjen politiko-territoriale të
komunave dhe me dispozitat për punën e disa organeve. Zakonisht, kompetenca tokësore e
organeve përputhet me territorin që përfshin komuna, e cila i ka themeluar ato (organet e
komunës kanë kompetencë tokësore në kuadër të rajonit të komunës, të cilat kuvendi i komunës i
ka obliguar). Për këtë arsye organet e administratës duhet të kujdesen për kufijtë e komunës, e cila
i ka themeluar ato.
Me qëllim të respektimit të dispozitave për kompetencën, çdo organi të administratës i është lënë
detyrimi që, sipas detyrës zyrtare dhe gjatë tërë procedurës, të kujdeset për kompetencën e tij lën-
dore dhe tokësore. Në qoftë se konstaton se nuk është kompetent për një çështje të caktuar
administrative, organi është i detyruar që parashtresën e palës t’ia dorëzojë, pa shtyrje, organit
kompetent dhe për atë ta informojë palën. Nëse nuk mund të konstatojë se cili organ është kom-
petent, do të nxjerrë konkluzion për hedhjen poshtë të parashtresës për shkak të jokompetencës
dhe do t’ia dorëzojë palës atë.
591

15. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
1.4 Kompetenca e presupozuar (presumptive)
Kompetenca lëndore për zgjidhje në procedurën administrative caktohet me dispozitat me të cilat
rregullohet fusha e caktuar administrative apo caktohet kompetenca e disa organeve. Ky Ligj
përmban disa rregulla mbi caktimin e kompetencës lëndore, që zbatohen në rastin kur nuk mund
konkludohet me bazë për dispozitat e një fushe të caktuar administrative apo për dispozitat që
kanë të bëjnë me kompetencën e disa organeve, kur nuk mund të konstatohet me saktësi se cili
organ është kompetent për çështjen konkrete administrative. Andaj, një kompetencë e tillë e cak-
tuar quhet kompetenca e presupozuar (presumptive), sepse në këtë mënyrë caktohet vetëm
atëherë kur nga dispozitat materiale dhe të tjera nuk mund të përcaktohet kompetenca e organit
të caktuar.
Si rregull themelore për përcaktimin e kompetencës lëndore Ligji parashikon se për zgjidhjen e
çështjeve administrative në shkallën e parë është kompetent organi komunal i administratës, nëse
zgjidhja e atyre çështjeve nuk është në kompetencë të organeve të Autoritetit Qendror.
Sipas rregullës për kompetencën negative, në rast se nga dispozitat nuk mund të caktohet kompe-
tenca lëndore e organit për zgjidhjen e çështjeve të caktuara administrative dhe kjo nuk mund të
përcaktohet as sipas natyrës së çështjes, atëherë, për një çështje të tillë administrative është kom-
petent organi komunal i administratës për punë të përgjithshme.
Pos rregullave për caktimin e kompetencës lëndore, Ligji përmban edhe rregulla për caktimin e
kompetencës tokësore, të cilat janë shtjelluar së bashku me shqyrtimin e asaj kompetence.
1.5 Kufizimi hapësinor i kompetencës
Kompetenca lëndore e organit për zgjidhjen e çështjeve të caktuara administrative, si dhe për kry-
erjen e veprimeve të tjera zyrtare është e kufizuar në kufijtë e rajonit të saj. Përjashtimisht, në
qoftë se ekziston rreziku i shtyrjes, ndërsa veprimi zyrtar duhet kryer jashtë kufijve të rajonit të
organit, organi mund ta kryejë veprimin edhe jashtë kufirit të rajonit të vet, për çka është i detyru-
ar që menjëherë ta informojë organin, në rajonin e të cilit ka ndërmarrë atë veprim.
Veprimet zyrtare në ndërtesa apo në objekte e tjera në posedim të institucioneve ushtarake bëhen
pas paralajmërimit paraprak të përgjegjësit të ndërtesës, përkatësisht të objektit dhe pas mar-
rëveshjes me të.
Kryerja e veprimeve zyrtare në rajonin eksteritorial (ndërtesat e zyrave të shteteve, konsullatave,
përfaqësive të organizatave ndërkombëtare etj.) bëhet me ndërmjetësimin e organeve të
Autoritetit Qendror (të UNMIK-ut).
1.6 Kalimi (delegimi) dhe marrja (substitucioni) e kompetencës
Dispozitat për kompetencën janë të natyrës detyruese (ius cogens) dhe duhet të respektohen si
nga organet që zhvillojnë procedurën administrative, ashtu edhe nga të gjithë pjesëmarrësit e
tjerë në procedurë. Në mënyrë të theksuar është vënë në dukje se asnjë organ nuk mund të
marrë çështjen e caktuar administrative nga kompetenca e organit tjetër dhe vetë ta zgjidhë atë,
përveç në rastet kur kjo është parashikuar me
592

16. E drejta administrative
rregullore të UNMIK-ut apo me ligj dhe sipas kushteve të përcaktuara me atë rregullore apo me
atë ligj. Në qoftë se me rregullore të UNMIK-ut apo me ligj është parashikuar se një çështje të
caktuar duhet ta marrë ndonjë organ tjetër, atëherë e kemi rastin e marrjes (substituimit) të kom-
petencës nga një organ në “dobi” të organit tjetër. P.sh., nëse organi komunal i administratës nuk
do t’i zbatojë ligjet dhe dispozitat e tjera, organi i Autoritetit Qendror, kompetent për sigurimin e
zbatimit të tyre, është i detyruar që drejtpërdrejt apo nëpërmjet organit tjetër të autorizuar t’i
zbatojë ato dispozita dhe akte të përgjithshme. Në Ligj kjo çështje është shtjelluar te “heshtja e
administratës”, kur organi i shkallës së dytë mundet ta zgjidhë vetë çështjen në vend të organit të
shkallës së parë, sepse ky nuk e ka dhënë vendimin brenda afatit të parashikuar.
Edhe kalimi (delegimi) e kompetencës nga njëri organ te tjetri është i lejuar vetëm në bazë të
autorizimit decidiv ligjor apo me rregullore të UNMIK-ut. Në bazë të Ligjit, organi kompetent
për vendimmarrje mundet, në kushte të caktuara, ta lutë organin tjetër që, në vend të tij të ndër-
marrë disa veprime. Kjo në Ligj është shtjelluar si ndihmë juridike, për çka u bë fjalë më sipër.
1.7 Konflikti i kompetencave
Edhe pse kompetenca e organeve për vendimmarrje në procedurën administrative është e rreg-
ulluar me shumë dispozita (ligje dhe rregullore të UNMIK-ut për disa fusha të administratës, me
dispozita për ndarjen politiko- territoriale, me dispozita për organizimin e disa organeve etj.)
prapëseprapë, në praktikë ndodh që më tepër organe konsiderojnë se janë kompetent për zgjid-
hjen e një çështjeje administrative apo që asnjë organ nuk dëshiron ta “pranojë” kompetencën
për zgjidhjen e një çështjeje konkrete administrative. Këto janë rastet që flasin për lindjen e kon-
fliktit të kompetencave.
Në të drejtën administrative konflikt i kompetencasve ndahet në konflikt pozitiv dhe negativ të
kompetencave. Konflikt pozitiv kompetencash kemi atëherë kur dy apo më shumë organe
shpallen kompetent për zgjidhje të një çështjeje të njëjtë administrative. Konflikt negativ kompe-
tencash kemi në situatën kur dy apo më tepër organe refuzojnë të vendosin për një çështje të cak-
tuar administrative.
Ngritja (hapja, nisja, inicimi) e procedurës për zgjidhjen e konfliktit të kompetencave mund të
bëhet me iniciativën e organit dhe në bazë të propozimit të palës së interesuar. Duke pasur
parasysh rregullën se çdo organ, sipas detyrës zyrtare, kujdeset për kompetencën e vet lëndore
dhe tokësore, rrjedh edhe detyrimi i organit që, posa të konstatojë jokompetencën e vet, të kërko-
jë konfirmimin e organit të caktuar për zgjidhjen e konfliktit të kompetencave.
Propozimin për zgjidhjen e konfliktit të kompetencave e paraqet organi që ka vendosur i fundit
për kompetencën e vet. Kjo ka të bëjë edhe me konfliktin negativ dhe pozitiv të kompetencave.
Kur është fjala për konfliktin pozitiv të kompetencave, atëherë organi, i cili i fundit e shpall veten
kompetent krahas organit që tanimë është duke vendosur për çështjen e caktuar administrative,
paraqet propozim për zgjidhjen e konfliktit të kompetencave. Propozimin për zgjidhjen e konflik-
tit negativ të kompetencave e paraqet organi të cilit i është dorëzuar lënda nga organi që është
shpallur jokompetent për atë çështje administrative.
Përveç organeve, propozimin për zgjidhjen e
593

17. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
konfliktit të kompetencave mund ta paraqesë edhe pala.
Edhe te rastet rastet e konfliktit të kompetencave, organi është i detyruar që në territorin e vet t’i
kryejë ato veprime që nuk bën të shtyhen.
2. Ndihma juridike
Ndihma juridike qëndron në ndërmarrjen e disa veprimeve procedurale nga ana e organit që nuk
zhvillon procedurë, por i ndërmerr ato në bazë të lutjes së organit kompetent. Organi i lutur (i
porositur), në kuadër të ndihmës juridike, nuk mund ta vërtetojë gjendjen faktike në vend të
organit kompetent për zhvillimin e procedurës.
Ndihma juridike kufizohet në kryerjen e disa veprimeve (këqyrja në vend, dëgjimi i dëshmitarëve,
ekspertiza, dorëzimi i shkresave zyrtare etj.), që kanë të bëjnë me faktet dhe rrethanat e nevo-
jshme në procedurë.
Sipas rregullit, çdo organ kryen veprime zyrtare brenda kufijve të territorit të vet.
Organi i administratës, vetëm përjashtimisht, mund të kryejë një veprim juridik edhe jashtë terri-
torit të vet, me kusht që të ekzistojë rreziku i shtyrjes dhe për këtë duhet ta informojë organin e
administratës, në territorin e së cilës ka ndërmarrë atë veprim. Në qoftë se nuk ka kushte për
kryerjen e një veprim të tillë, i cili duhet kryer jashtë territorit të organit të administratës që zhvil-
lon procedurën, atëherë shfrytëzohen rregullat për ndihmën juridike. Kryerja e disa veprimeve të
procedurës nga ndonjë organ, sipas lutjes (porosisë) së organit që zhvillon procedurën adminis-
trative, paraqet dhënie të ndihmës juridike në kuptim të Ligjit.
Të kërkuarit e obligueshëm të ndihmës juridike e kemi në rastin kur, për kryerjen e disa
veprimeve në procedurën administrative, që duhet të ndërmerren jashtë territorit të organit
kompetent që zhvillon procedurën, ky organ i drejtohet me lutje (porosi) organit të administratës,
në territorin e të cilit ka për t’u ndërmarrë veprimi. Rasti i dytë i dhënies së ndihmës juridike është
të kërkimi jo i detyruar, sepse organi kompetent për zgjidhjen e çështjes administrative mundet
që, me qëllim të kryerjes më të të lehtë dhe më të shpejtë të veprimit apo shmangies së shpenz-
imeve të panevojshme, kryerjen e disa veprimeve në procedurë t’ia besojë organit tjetër përkatës
të autorizuar për ndërmarrjen e veprimit të tillë. Në rastin e dytë, në zbatimin e ndihmës juridike
duhet që, si kritere, të shërbejnë arsyet e ekonomizimit dhe të racionalitetit, ndërkaq rasti i parë
është pasojë që del nga zbatimi i detyrueshëm i dispozitave mbi kompetencën.
Përveç dhënies së ndihmës juridike ndërmjet organeve, ndihmë juridike në procedurën adminis-
trative janë të detyruar t’i japin njëri- tjetrit edhe organet dhe subjektet e tjera, të cilat kanë
autorizimin publik për vendimmarrje në çështje administrative.
Përjashtimisht, organet mund të kërkojnë nga gjykatat që t’ua dorëzojnë dokumentet që u nevo-
jiten për zhvillimin e procedurës administrative. Në qoftë se me këtë gjë nuk pengohet vetë pro-
cedura gjyqësor, gjykatat kanë për detyrë të veprojnë në bazë të kësaj kërkese. Gjykata mund të
caktojë afatin, në të cilin duhet t’i kthehen dokumentet.
Dhënien e ndihmës juridike organeve të huaja ligji e rregullon në veçanti. Si edhe për marrëdhëni-
et e tjera ndërmjet shteteve, edhe lidhur me çështjet e dhënies së ndihmës juridike vlejnë dispozi-
tat e traktateve ndërkombëtare.
594

18. E drejta administrative
Me anë tëndihmës juridike organet duhet që, më lehtë dhe më shpejt, të zbatojnë veprime të
nevojshme në procedurën administrative, pa marrë parasysh si dhe ku ato veprime duhet të kry-
hen. Ky është shkaku që dhënia e ndihmës juridike është detyrim i organeve. Me qëllim të sjelljes
më me përgjegjësi ndaj këtij detyrimi, me ligj është caktuar edhe afati prej 30 ditëshbrenda të cilitë
organi i lutur është i detyruar të veprojë sipas lutjes brenda kufijve të territorit të vet dhe
fushëveprimin e vet.
3. Personi zyrtar
3.1 Nocioni person zyrtar
Eprori i organit, në pikëpamje të veprimeve në procedurën administrative, ka të gjitha autorizimet
që i përkasin atij organi. Kur eprori i organit, si person fizik, udhëheq procedurën dhe zgjidh
çështje administrative. Ai punon në emër të organit.
Në ligj nocioni “person zyrtar” përdoret në dy kuptime. Në kuptimin e parë, ky nocion përfshin
eprorin e organit dhe personin zyrtar që është i autorizuar të ndërmarrë veprime në procedurën
administrative para dhënies së vendimit. Kuptimi i dytë është më i ngushtë, sepse, sipas tij, per-
soni zyrtar është punëtori profesional (nënpunësi civil) i organit të administratës të cilit eprori i
organit të administratës i ka dhënë autorizime për ndërmarrjen e veprimeve në procedurën
administrative deri në dhënien e vendimit. Edhe pse në kuptimin e gjerë edhe eprori i organit
është person zyrtar (sepse sipas pozitës së tij në çdo kohë mund t’i ndërmarrë të gjitha veprimet
në procedurën administrative, për të cilat janë të autorizuar punonjësit e organit të administratës
të cilët i udhëheq), megjithatë, nocionin “person juridik” në këtë Ligj do ta përdorim në kupti-
min e ngushtë, madje kryesisht për arsyen që të bëhet dallimi mes punonjësve profesionalë të
organeve të administratës dhe të eprorit të organit.
Pas procedurat të zhvilluar dhe vërtetimit të gjendjes faktike, vendimin në çështjen administrative
e merr organi kompetent vendimmarrës, përkatësisht në të shumtën e rasteve këtë e bën eprori i
cili udhëheq organin e administratës. Varësisht nga vëllimi dhe rëndësia e punëve dhe nga orga-
nizimi i brendshëm, eprori i organit ka të drejtë ta autorizojë një person tjetër zyrtar të organit
që e drejton që të vendosë në çështje administrative nga llojet e caktuara të punëve. Në këtë
autorizim është i përmbajtur edhe autorizimi për zhvillimin e procedurës që i paraprin zgjidhjes së
çështjes administrative, përkatësisht dhënies së vendimit (neni 35).
Përveç të drejtave të eprorit, i cili udhëheq organin, që të japë autorizim për zgjidhje të çështjeve
administrative, përkatësisht për dhënie të vendimit, Ligji mundëson t’i jepet autorizim edhe
ndonjë persont tjetër profesional të organit, të cilin e drejton eprori, për të ndërmarrë veprime në
procedurë para dhënies së vendimit. Në rast se në këtë autorizim nuk ka kufizime për veprime të
caktuara, atëherë personi i autorizuar ka të drejtë t@i kryejë të gjitha veprimet në procedurën
administrative, përveç dhënies së vendimit dhe të konkluzioneve të tilla, me të cila bëhet i
pamundur zhvillimi i mëtejmë i procedurës.
3.2 Përjashtimi i personit zyrtar
Zhvillimi objektiv dhe i paanshëm i procedurës
595

19. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
administrative kërkon nga personi zyrtar, i cili zhvillon procedurën, si dhe nga personat e autor-
izuar për zgjidhjen e çështjeve të caktuara administrative, plotësimin e prezumimeve të
mësipërme. Gjithashtu Ligji, përveç që kërkon që personi zyrtar i autorizuar të ndërmarrë
veprime në procedurë para dhënies së vendimit, ai duhet të jetë edhe profesional ( me ligj është
përcaktuar që për punë në zgjidhjen e çështjeve të thjeshta administrative punëtori duhet të ketë
kualifikimin e mesëm përkatës shkollor, ndërsa për punë në zgjidhjen e çështjeve të ndërlikuara
administrative - kualifikimin përkatës universitar), si dhe duhet të jetë edhe i paanshëm dhe objek-
tiv.
Shkaqet për vënien në dyshim të paanësisë së personit të caktuar zyrtar në çështje konkrete
administrative mund të jenë të shumta. Ato mund të shfaqen si në raport me çështjen e caktuar
administrative, ashtu edhe në raport me personin zyrtar dhe disa pjesëmarrës në procedurë, në
veçanti në raport me palën, si pjesëmarrëse më e interesuar në procedurë. Për shkak të mundësisë
së ndikimit mbi objektivitetin dhe paanësinë e personit zyrtar, ekzistojnë arsye që përjashtojnë
këtë nga zgjidhja e çështjeve konkrete administrative, të cilat ligji i klasifikon në dy grupe. Grupi i
parë i arsyeve i përket përjashtimit të detyrueshëm (obligues) të personit zyrtar, ndërsa i dyti ka të
bëjë me mundësinë jo të obligueshme (fakultative) të përjashtimit.
Në rastin e parë, përjashtimi i personit zyrtar (përjashtimi i detyrueshëm), pa marrë parasysh se a
është i autorizuar të vendosë apo të kryejë vetëm disa veprime ose të gjitha veprimet në proce-
durë, pos dhënies së vendimit, Ligji parashikon katër raste:
1) në qoftë se në lëndën për të cilën zhvillohet procedura është palë, i autorizuar bashkë me
palën, përkatësisht bashkobligues, dëshmitar, ekspert, i autorizuar ose përfaqësues ligjor i palës;
2) në qoftë se me palën, me përfaqësuesin ose me të autorizuarin e palës është në gjini gjaku në
vijë të drejtë, kurse në vijë anësore deri në shkallë të katërt përfundimisht, bashkëshort ose në
gjini krushqie deri në shkallë të dytë përfundimisht, edhe atëherë kur martesa të ketë pushuar;
3) në qoftë se me palën, përfaqësuesin ose të autorizuarin e palës është në marrëdhënie të krye-
familjarit, birësuesit, të birësuarit ose të kujdestarit dhe
4) në qoftë se në procedurën e shkallës së parë ka marrë pjesë në zhvillimin e procedurës ose në
dhënien e vendimit.
Për arsye të lidhjes së veçantë personale të personit zyrtar me lëndën konkrete administrative, që
del nga rastet e theksuara, në të gjitha këto raste parashikohet përjashtimi i detyrueshëm i personit
zyrtar. Atëherë, ndërpritet procedura dhe përjashtimin lajmërohet organi kompetent vendimmar-
rës.
Në rastin e dytë përjashtimi (përjashtimi fakultativ) mund të bëhet në qoftë se ekzistojnë
rrethanat, të cilat mund ta vënë në dyshim paanësinë e personit zyrtar. Ligji nuk cakton se cilat
janë ato “rrethana të tjera”, të cilat munden, por jo patjetër, të shkaktojnë përjashtimin e personit
zyrtar. Në këto rrethana mund të radhiten mosdurimi personal i personit zyrtar me palën, kon-
fliketet e tyre të ndryshme, kontestet etj.
596

20. E drejta administrative
Sipas Ligjit, në të vërtetë, është evidente se përjashtimi ka të bëjë me personin që është i autor-
izuar tëjapë vendim (eprori i organit, personi i autorizuar zyrtar për zgjidhjen e çështjeve admin-
istrative nga një lloj i caktuar i punëve etj.), si dhe për personat zyrtarë, të cilët janë të autorizuar
të kryejnë disa veprime në procedurë. Përveç këtyre personave zyrtarë, dispozitat e Ligjit për për-
jashtimin në mënyrë fakultative zbatohen përshtatshmërisht edhe ndaj procesmbajtësit.
Procedura në rastin e përjashtimit mbi bazën e ekzistimit të shkaqeve të detyrueshme duhet të
zhvillohet pas lajmërimit të personit zyrtar për ekzistimin e tyre. Personi zyrtar, që do të duhej të
vendostelidhur me çështjen e caktuar administrative ose të kryente ndonjë veprim në procedurë,
sapo të ketë mësuar për ekzistimin e ndonjërit nga shkaqet e përjashtimit, ka për detyrë ta ndër-
presë çdo punë të mëtejshme në lëndë dhe përpërjashtimin ta njoftojë organin kompetent
vendimmarrës. Në qoftë se personi zyrtar konsideron se ekzistojnë rrethana të tjera, që e përligjin
përjashtimin e tij, ai do ta njoftojë për këtë të njëjtin organ, duke mos e ndërprerë punën.
Përjashtimin e personit zyrtar mund ta kërkojë edhe pala dhe kjo për shkaqet e theksuara të për-
jashtimit, si dhe kur ekzistojnë rrethana të tjera që vënë në dyshim paanësinë e tij. Në kërkesën e
vet pala duhet t’i vërë në dukje rrethanat për të cilat konsideron se ekziston ndonjëri nga shkaqet
e përjashtimit. Personi zyrtar, përjashtimin e të cilit e ka kërkuar pala për cilindo shkak të për-
mendur në këtë Ligj, nuk mundet të ushtrojë, deri në nxjerrjen e konkluzionit mbi këtë kërkesë,
asnjë veprim procedural, përveç atyre që nuk mund të shtyhen.
Organi kompetent vendimmarrës nxjerr konkluzion për përjashtimin. Në konkluzionin për për-
jashtim do të caktohet personi zyrtar që do të vendosë, përkatësisht do të ushtrojë veprime të
veçanta procedurale lidhur me lëndën, në të cilën është caktuar përjashtimi. Kundër konkluzionit
me të cilin caktohet përjashtimi nuk lejohet ankim. Kjo do të thotë se ankesa lejohet kundër kon-
kluzionit me të cilën është refuzuar kërkesa e palës për përjashtim të personit zyrtar.
IV - PALËT DHE PËRFAQËSIMI I TYRE NË PROCEDURËN ADMINISTRATIVE
1. Në përgjithësi për pjesëmarrësit në procedurën administrative
Në procedurën administrative pjesëmarrës kryesorë janë organi dhe pala. Grupi i dytë i pjesëmar-
rësve (dëshmitarët, ekspertët, interpretët etj.), mund të paraqiten në procedurën administrative
dhe kjo varet nga natyra dhe lloji i çështjes administrative që është objekt i procedurës administra-
tive. Proces administrativ nuk ka, në qoftë se nuk e zhvillon organi. Me rregullat për përcaktimin
e kompetencës lëndore dhe tokësore caktohet se cili organ është kompetent për vendimmarrje
lidhur me të drejtat, detyrat apo interesat e individëve, të personave juridikë ose ndonjë pale
tjetër.
Edhe pse në Ligj, në shumë vende, theksohet se procedurën administrative e zhvillon organi, atë
në të vërtetë e udhëheq personi zyrtar i organit, ndërsa në emër të organit vendim merr eprori i
organit ose personi zyrtar të cilin ai e ka autorizuar për zgjidhjen e çështjeve administrative nga
një lloj i caktuar i punëve.
597

21. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
Rrethi i pjesëmarrësve të tjerë varet nga lloji i procedurës që zhvillohet në çështjen e caktuar
administrative. Sipas rregullit, në procedurën e shkurtër ekzaminuese merr pjesë vetëm pala,
përveç organit kompetent, i cili udhëheqë procedurën, ndërsa rrethi i gjerë i pjesëmarrësve, kur
zbatohet procedura e veçantë ekzaminuese. Në procedurën e veçantë ekzaminuese, sipas rregullit,
marrin pjesë më shumë palë, dëshmitarë, ekspertë dhe persona të tjerë, sepse mbahen seanca,
bëhen këqyrje në vend dhe kryhen veprime të tjera të nevojshme procedurale.
2. Pala
2.1 Nocioni “palë”
Është shumë vështirë të përkufizohet nocioni i palës në procedurën administrative, për shkak të
shumëllojshmërisë së zgjidhjeve administrative në raport me nocionin e palës në procdurat e tjera.
Për shkak të kësaj vështirësie, Ligji, në përgjithësi, cakton se palë është personi me kërkesën e të
cilit ngrihet procedura ose kundër të cilit zhvillohet procedura, apo i cili, për mbrojtjen e të drej-
tave të veta ose të interesave të veta juridike, ka të drejtë të marrë pjesë në procedurë (neni 49).
Nga kuptimi kështu i përcaktuar, palët në procedurën administrative radhiten në tri grupe
themelore:
a) pala aktive - personi sipas kërkesës së të cilit është ngritur procedura, përkatësisht personi i cili
nga organi administrativ kërkon realizimin e një të drejte të caktuar;
b) pala pasive - është personi kundër të cilit zhvillohet procedura, përkatësisht të cilit i përcakto-
het detyrimi i caktuar;
c) pala e rastit - është personi i cili me qëllim të mbrojtjes së të drejtave të veta apo të interesave
juridike ka të drejtë të marrë pjesë në procedurën administrative.
Në pikëpamje të numrit të palëve dhe pozitës së tyre, procedura administrative njeh palën në
çështjet njëpalëshe, në të cilat merr pjesë vetëm një palë apo më tepër palë (persona) në pozitë të
njëjtë. Në qoftë se në procedurën administrative paraqiten më shumë palë me interesa të
kundërta, përkatësisht nga pozita të ndryshme, atëherë është fjala për çështje kontradiktore dhe
shumëpalëshe.
Në rastet kur në emër të organit të pushtetit (lokal apo qendror) paraqiten organe të veçanta, rën-
dom në çështje kontradiktore kundrejt disa personave, atëherë të gjitha këto organe (prokurori
publik, avokati publik dhe organet e tjera të pushtetit lokal dhe qendror) kanë, brenda kufijve të
autorizimeve ligjore, të drejta dhe detyrime të palës (paragrafi 1 i nenit 52).
Në procedurën administrative palë mund të jetë çdo person fizik dhe juridik.
Palë në procedurën administrative mund të jenë edhe organet e pushtetit (lokal dhe qendror),
njësia afariste e organizatës, qendra e banimit, grupi i personave e të tjerë, që nuk kanë cilësinë e
personit fizik, me kusht që të jenë titullarë të të drejtave dhe të detyrimeve për të cilat vendoset në
procedurën administrative. Organizata sindikale, gjithashtu, mund të jetë palë, në qoftë se proce-
dura administrative shtrihet në ndonjë të drejtë
598

22. E drejta administrative
apo interes juridik të punëtorëve të ndërmarrjes.
Organizatat shoqërore dhe shoqatat e qytetarëve, të cilat, sipas aktit të përgjithshëm, kanë për
detyrë të mbrojnë të drejtat dhe interesat e caktuara të anëtarëve të tyre, me pëlqimin e anëtarëve
të vet, në emër të tyre mund të parashtrojnë kërkesë që ka të bëjë me të drejta dhe interesa të tilla,
si dhe të hyjnë në procedurën e ngritur me të gjitha të drejtat e palës (neni 51).
2.2 Cilësitë e përgjithshme dhe të veçanta të palës
Që një palë e caktuar të mund të marrë pjesë plotësisht në procedurën administrative dhe që në
atë procedurë të paraqitet dhe të veprojë si palë, duhet t’i plotësojë këto kushte:
a) të ketë aftësi për të qenë palë (aftësia e palës);
b) të ketë aftësinë e kryerjes së pavarur të veprimeve (aftësia procedurale) dhe
c) të ekzistojë lidhja e caktuar e atij personi me çështjen konkrete administrative - me lëndën e
procedurës (legjitimiteti i palës).
Kjo do të thotë se pozitën e palës në procedurën administrative që zhvillohet lidhur me një
çështje administrative mund ta ketë vetëm ai person që i plotëson të tria kushtet bashkërisht
(kumulativisht) e jo në mënyrë alternative, përkatësisht një nga kushtet e përmendura.
Meqenëse ekzistimi i palës dhe i aftësisë procedurale përcaktohet sipas kritereve të përgjithshme,
këto aftësi mund të përfshihen në kuadër të cilësive të përgjithshme të palës.
Përcaktimi i legjitimitetit të palës është një çështje mjaft e vështirë dhe varet nga ekzistimi i
raportit të theksuar ndërmjet personit të caktuar dhe çështjes konkrete administrative, për të cilën
vendoset në procedurë. Kjo është një cilësi e veçantë e palës që duhet të përcaktohet në çdo pro-
cedurë konkrete administrative dhe është e lidhur për personin e caktuar dhe për lëndën e caktuar
administrative. Kjo cilësi e palës nuk mund të përcaktohet çdoherë paraprakisht, kurse ndonjëherë
as gjatë procedurës, por vetëm pas përfundimit të saj. Edhe po të ekzistojë dyshimi ndaj
legjitimitetit të palës, një personi të tillë duhet t’i mundësohet pjesëmarrja në procedurë, ndërsa
gjatë procedurës hulumtohen dhe përcaktohen kushtet për ekzistimin e tij.
2.3 Aftësia e palës
Aftësia e palës në procedurën administrative i përgjigjet aftësisë juridike, që nënkupton aftësinë
që personi i caktuar mund të jetë bartës i të drejtave dhe detyrave të veta. Kjo aftësi e
përgjithshme juridike, parimisht, është e barabartë për tërë fushën juridike, në veçanti për të
drejtën civile dhe administrative.
Aftësinë e përgjithshme juridike, po kështu edhe aftësinë e palës në procedurën administrative,
e kanë të gjithë personat fizikë dhe juridikë. Kjo do të thotë se kjo aftësi fitohet që nga lindja e
vetë personit fizik, përkatësisht që nga themelimi i personit juridik dhe regjistrimi i tij në organin
kompetent apo në gjykatë. Në disa raste të pro-
599

23. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
cedurës administrative kërkohet aftësia e veçantë juridike, andaj, edhe pse persona të caktuar kanë
aftësi të përgjithshme juridike, ata nuk mund të jenë palë në procedurën administrative, sepse
nuk kanë aftësinë e veçantë juridike për atë lloj lëndëah (p.sh. shtetasit e huaj nuk mund të jenë
palë në çështje të caktuara administrative).
Gjithashtu, në procedurën administrative mund të paraqiten palët të cilat nuk e kanë cilësinë e
personit juridik. Kështu, palë mund të jenë edhe organet e pushtetit (lokal dhe qendror), njësia
afariste, grupi i personave etj., të cilët nuk e kanë cilësinë e personit juridik. Gjithashtu, palë në
procedurën administrative mund të jetë edhe organizata sindikale, në qoftë se procedura admin-
istrative shtrihet në ndonjë të drejtë apo interes juridik të punëtorëve në ndërmarrje.
Me të gjitha të drejtat e palës, në procedurën administrative mund të paraqiten edhe organizatat
e bashkësitë dhe shoqatat e qytetarëve, të cilat, sipas akteve të përgjithshme juridike, kanë për
detyrë të mbrojnë të drejtat dhe interesat e caktuara të anëtarëve të vet, kështu që, me pëlqimin e
anëtarit të vet dhe në emër të tij, mund të parashtrojnë kërkesa që kanë të bëjnë me të drejta dhe
interesa të tilla, si dhe të hyjnë në procedurën e ngritur me të gjitha të drejtat e palës.
Të drejta dhe detyra të palës kanë prokurori publik, avokati publik dhe organet e tjera të pushtetit
lokal dhe qendror në rastet kur janë të autorizuar që në procedurën administrative të përfaqëso-
jnë interesat shoqërore. Vëllimi i të drejtave dhe detyrave varet nga vëllimi i autorizimeve të për-
caktuara me ligj.
2.4 Aftësia (Zotësia) procedurale
Derisa në Ligj përcaktohet rregulla që palë në procedurën administrative mund të jetë çdo per-
son fizik dhe juridik, ndërsa sipas kushteve të caktuara edhe subjektet e tjera (neni 50-52), aftësia
e plotë procedurale varet nga mundësia që vetë pala të kryejë veprime në procedurën administra-
tive (paragrafi 1 i nenit 53).
Në të vërtetë, aftësia procedurale çdoherë parapëlqen edhe ekzistimin e aftësisë juridike, përkatë-
sisht të aftësisë së palës. Nuk mundet dikush të jetë procesualisht i aftë e që, njëkohësisht, në
përgjithësi, të mos mund të jetë palë në procedurën administrative. Është e mundshme të kemi
një situatë të kundërt, ngase ndonjë person mund të ketë aftësinë e palës, por të mos ketë edhe
aftësinë procedurale. Kjo do të thotë se një person i tillë është palë në procedurë, por për shkak
të ekzistimit të disa shkaqeve, ai nuk mund tëi kryejë vetë veprime në procedurën administrative.
Këta janë persona të cilët ende nuk janë madhorë (nuk kanë mbushur moshën 18 vjeç, kur fito-
het aftësia e plotë afariste procedurale), si dhe personat të cilëve u është marrë aftësia afariste
(zotësia për të vepruar) (p.sh. personat mentalisht të sëmurë). Personat e tillë janë palë në proce-
durë, por në vend të tyre, veprimet administrative i ndërmarrin përfaqësuesit, të cilët janë të
ndryshëm dhe do të shtjellohen në veçanti.
2.5 Legjitimiteti i palës
Në çdo lëndë konkrete administrative organi që zhvillon procedurën është i detyruar të hulumto-
jë, pos ekzistimit të kushteve për aftësinë e palës dhe aftësinë procedurale të palëve në procedurë,
edhe çfarë është raporti i palëve apo i palës ndaj lëndës procedurale. Ajo marrëdhënie e një per-
soni, qoftë ai fizik a juridik, ndaj lëndës së person-
600

24. E drejta administrative
it, nga e cila dalin disa të drejta apo interesa juridike, përkatësisht ekzistimi ose mundësia e ekzis-
timit të ndonjë të drejte apo detyrimi, i atribuohet legjitimitetit të palës.
Në procedurën administrative askush nuk mund të marrë pjesë pa autorizim në lëndën e huaj,
sepse çdoherë hulumtohet se çfarë është raporti i një personi ndaj lëndës së procedurës, përkatë-
sisht ekzistimi i legjitimitetit të palës. Në qoftë se, në vend të palës, lajmërohet një person tjetër,
atëherë është fjala për përfaqësuesin ligjor apo sipas autorizimit të veçantë. Në të vërtetë, në qoftë
se nuk është fjala për përfaqësuesin, ndërsa nuk mund të vërtetohet ekzistimi i interesit juridik,
personit të tillë nuk do t’i lejohet pjesëmarrja në procedurën administrative.
Derisa ekzistimi i aftësisë së palës dhe aftësisë procedurale përcaktohet sipas kritereve objektive
më parë të njohura, ekzistimi i legjitimitetit të palës varet nga interesi juridik i një personi. Ai
interes duhet të jetë i vërtetë dhe mund të qëndrojë në të drejtën e palës që të kërkojë ngritjen e
procedurës (dhënia e lejes së ndërtimit, të letërnjoftimit etj.), kur është fjala për legjitimitetin aktiv
apo është fjala për procedurën që është ngritur sipas detyrës zyrtare, në të cilën përcaktohen
detyrimet për personin e caktuar (përcaktimi i detyrimeve të ndryshme tatimore etj.). Në këtë rast,
pala ka tjetër pozitë dhe nuk është aktive si në procedurën që zhvillohet lidhur me kërkesën e saj,
kështu që, për këtë arsye ky legjitimitet quhet legjitimitet pasiv i palës.
Organi që zhvillon procedurën është i detyruar që, sipas detyrës zyrtare, të kujdeset nëse personi
që paraqitet si palë gjatë tërë procedurës, a mund të jetë palë dhe nëse palën e përfaqëson ose jo
përfaqësuesi ligjor. Në qoftë se gjatë procedurës pala vdes, organi mund ta pezullojë ose ta vazh-
dojë procedurën dhe këtë do ta vlerësojë varësisht nga karakteri i çështjes administrative, që është
objekti i procedurës. Në qoftë se organi vlerëson se, sipas karakterit të çështjes ,procedura nuk
mund të vazhdohet, atëherë do ta pezullojë procedurën me konkluzion, kundër të cilit lejohet
ankim i veçantë.
3. Përfaqësimi i palës në procedurën administrative
Siç kemi parë, palë në procedurë është edhe personi që nuk mund të kryejë veprime procedurale
dhe kjo është pala e paaftë procedurale. Për palën e tillë, nëse është fjala për person fizik,
veprimet procedurale i ndërmarrin, i propozojnë dhe në to marrin pjesë përfaqësuesit e tyre
ligjorë. Në emër të personave juridikë, në procedurë marrin pjesë përfaqësuesit e tyre ligjorë ose
përfaqësuesit e autorizuar. Ky ligj njeh edhe përfaqësuesin e palës me aftësi procedurale, i cili
mund të jetë edhe ky palë, me kusht që për atë të marrë autorizim nga pala, prandaj edhe quhet i
autorizuar vullnetar. Në rastet e caktuara paraqitet edhe përfaqësuesi i përkohshëm dhe përfaqë-
suesi i përbashkët.
Të gjithë përfaqësuesit dhe të autorizuarit në procedurën administrative janë persona fizikë me
aftësi veprimi, të cilët kryejnë veprime procedurale në procedurë, por jo në emër të vet dhe në
llogari të palëve të cilat i përfaqësojnë.
Në procedurën administrative dallohen këto lloje të përfaqësimit:
1) përfaqësuesit ligjorë ose të nevojshëm të personave me paaftësi procedurale dhe të personave
juridikë;
2) i autorizuari;
601

25. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
3) përfaqësuesi i përkohshëm dhe
4) përfaqësuesi i përbashkët.
3.1 Përfaqësuesi ligjor
Përfaqësuesit ligjorë veprojnë për personat që nuk kanë aftësi procedurale dhe për personat
juridikë. Përfaqësuesi ligjor për palën e paaftë në aspektin procedural caktohet në bazë të ligjit apo
aktit të organit kompetent të dhënë në bazë të ligjit. Në rolin e përfaqësuesve ligjorë të personave
fizikë, më së shpeshti, lajmërohen në procedurat të ndryshme dhe, po ashtu ,në procedurën
administrative, prindërit e fëmijëve të mitur. Ky përfaqësim ligjor mund të pushojë para arritjes së
moshës madhore te rastet e lidhjes së kurorës apo të marrjes së të drejtave prindërore, ndërsa
mund të vazhdohet nëse është hequr kujdesi prindëror mbi fëmijët.
Në qoftë se bëhet shkurorëzimi apo anulimi i martesës, gjykata vendos se cilit prej prindërve do
t’ia besojë fëmijët për ruajtje dhe edukim, kështu që në këtë mënyrë është vendosur edhe çështja e
përfaqësimit të fëmijëve.
Fëmijëve të mitur, të cilët nuk janë nën kujdesin prindëror, organi kompetent i pushtetit lokal për
punët e kujdestarisë, cakton kujdestarin. Ky organ u cakton kujdestarin edhe personave madhorë,
të cilët janë privuar tërësisht apo pjesërisht nga aftësia afariste (për të vepruar). Kujdestarët e cak-
tuar janë përfaqësues ligjorë në procedurën administrative.
Personat juridikë në procedurën administrative i përfaqësojnë përfaqësuesit e tyre ligjorë,
përkatësisht përfaqësuesit. Në qoftë se përfaqësuesi, përkatësisht përfaqësuesi ligjor i personit
juridik nuk është caktuar me ligj apo me akt të organit kompetent të pushtetit, të dhënë në bazë të
ligjit, përfaqësuesi, përkatësisht përfaqësuesi ligjor, caktohet me akt të përgjithshëm normativ të
personit juridik. Ndërmarrjet, si persona juridikë më të shumtë, i përfaqëson dhe i paraqet organi
i vetëm afarist (drejtori etj.), përkatësisht kryetari i organit kolegjial afarist, në qoftë se me statut
apo me një akt tjetër normativ të ndërmarrjes nuk është caktuar ndryshe.
Përveç këtyre personave, përfaqësimin e ndërmarrjeve mund ta kryejë edhe një apo më shumë
punëtorë me autorizime dhe përgjegjësi të veçanta të ndërmarrjes.
Organi kompetent i kryen veprimet në procedurë nëpërmjet përfaqësuesit të caktuar me ligj.
Avokatia publike përfaqëson organet e pushtetit në pikëpamje të të drejtave të tyre pasurore dhe
të interesave në procedurën administrative, si dhe në procedurat e tjera. Në raste të tjera, për-
faqësimin e organeve e bëjnë eprorët e organeve, përkatësisht personat e caktuar me dispozitat
për themelimin dhe organizmin e organeve.
3.3 I autorizuari
Pala, pra edhe përfaqësuesi i saj ligjor, kanë të drejtë të caktojnë të autorizuarin që do ta përfaqë-
sojë në procedurë. I autorizuari nuk mundet, në vend të palës, të kryejë vetëm ato veprime lidhur
me të cilat është e nevojshme që vetë pala të japë deklarata. Gjithashtu, vetëm pala mund të japë
deklarata edhe në rastet e tjera krahas të autorizuarit, qoftë me vetiniciativë, qoftë me kërkesë e të
organit i cili zhvillon procedurën.
602

26. E drejta administrative
Pala e pranishme, kur i autorizuari i saj jep deklarata me gojë, mundet t’i ndryshojë apo t’i revoko-
jë ato menjëherë dhënies së tyre. Në qoftë se në deklaratat (me shkrim apo me gojë) ndërmjet
palës dhe të autorizuarit të saj ka mospajtime për disa fakte, organi, duke zbatuar parimin e
vlerësimit të lirë të provave (parimi i bindjes së lirë), pas vlerësimit të ndorëzjegjshëm dhe me
kujdes të provave në veçanti dhe të gjithave së bashku, i merr si të vërtetuara faktet dhe
deklaratat që janë në pajtim me një vlerësim të tillë.
I autorizuar mund të jetë çdo person qëi ka aftësi të plotë afariste (?), përveç personave të cilët
merren me pseudoavokati (personat të cilët me kompensim, pa autorizim, japin ndihmë juridike të
çfarëdo lloji). Në qoftë se paraqitet në rolin e të autorizuarit, personit që merret me pseudoshkre-
sori, organi, sipas detyrës zyrtare, do t’ia ndalojë përfaqësimin e mëtejshëm dhe për këtë men-
jëherëdo ta njoftojë palën. Kundër konkluzionit mbi ndalimin e përfaqësimit mund të ushtrohet
ankesë e veçantë, e cila nuk e shtyn ekzekutimin e konkluzionit. Edhe avokatët janë të autorizuar
të palës, por në procedurën administrative përfaqësimi i tyre nuk është i detyruar si në procedu-
rat e tjera.
Autorizimi për përfaqësim mund të jepet me shkrim dhe me gojë në procedurë verbal. Për autor-
izimin me gojë bëhet shënimi në lëndë. Autorizimi mund të jepet për tërë procedurën (i plotë)
apo vetëm për disa veprime (i pjesshëm - paraqitja e kërkesës për ngritjen e procedurës, paraqitja
e ankesës, përfaqësimi në një seancë etj.). Edhe njëri edhe tjetri autorizim mund të kufizohen në
kohë.
Përmbajtja, vëllimi dhe çështjet e tjera lidhur me vlefshmërinë e autorizimit, vlerësohen sipas
parimeve të procedurës civile, nëse këto çështje nuk janë të rregulluara me ligj. Për dhënien e
autorizimit një avokati është e mjaftueshme që pala apo përfaqësuesi i saj të nënshkruajë autoriz-
imin.
Kur autorizimi i jepet personit që nuk është avokat, është e nevojshme prania e dy dëshmitarëve,
të cilët do të nënshkruajnë në autorizim. Në qoftë se autorizimi jepet në formë dokumenti privat,
dhe dyshohet ndaj rregullsisë së tij, mund të kërkohet të paraqitet autorizimi i vërtetuar.
Me vdekjen e palës, humbjen e aftësisë së saj procedurale apo ndërrimin e përfaqësuesit ligjor,
autorizimi nuk pushon. Pasardhësi juridik (trashigimtari) i palës, përkatësisht përfaqësuesi i ri
ligjor i tij, mund ta revokojë autorizimin e mëparshëm.
Personi zyrtar i cili zhvillon procedurën apo kryen disa veprime në procedurë mund të lejojë, për-
jashtimisht, që në emër të palës, si të autorizuar të tij, të kryejnë një veprim të caktuar pa autoriz-
im anëtarët e familjes së tij, personat në marrëdhënie pune me të apo eprorët e palës, në qoftë se
fjala është për persona të njohur dhe nëse nuk ka dyshim për ekzistimin dhe vëllimin e autorizim-
it. Në qoftë se personat e tillë paraqesin kërkesë për ngritjen e procedurës apo gjatë procedurës
japin deklarata në kundërshtim me deklaratën e mëhershme të palës, nga ai do të kërkohet që,
brenda afatit të caktuar të paraqesë autorizimin në mënyrë plotësuese.
3.4 Përfaqësuesi i përkohshëm
Organi i cili zhvillon procedurën do t’i caktojë palës përfaqësuesin e përkohshëm, në qoftë se këtë
e kërkon ngutësia e lëndës dhe nëse procedura
603

27. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
duhet të zhvillohet patjetër, në këto raste:
- Në qoftë se pala e paaftë nga ana procedurale nuk ka përfaqësuesin e vet ligjor ose ndonjë
veprim duhet të ndërmerret kundër personit vendqëndrimi i të cilit është i panjohur, e i cili
nuk ka të autorizuar të vetin. Në këtë rast organi menjëherë do ta informojë për këtë organin e
kujdestarisë, ndërsa kur përfaqësuesi i përkohshëm i caktohet personit vendqëndrimi i të cilit
është i panjohur, ai do ta shpallë konkluzionin në mënyrën e zakonshme (afishimi në tabelën e
shpalljeve etj.);
- Në qoftë se ndërmarrja, organizata apo institucioni nuk e ka përfaqësuesin ligjor, përfaqë-
suesin dhe as të autorizuarin. Përfaqësuesi i përkohshëm për këta persona caktohet, si rregull,
nga radha e personave zyrtarë të tyre dhe për këtë, madje pa shtyrje, lajmërohet ndërmarrja,
përkatësisht organizata dhe institucioni;
- Kur duhet të kryhet veprimi që nuk mund të shtyhet, kurse pala, përkatësisht i autorizuari apo
përfaqësuesi i saj nuk mund të thirren në kohën e duhur. Për këtë gjë pala, i autorizuari ose
përfaqësuesi do të njoftohen menjëherë.
Personi i caktuar ka për detyrë ta marrë përsipër përfaqësimin, kurse përfaqësimin mund ta refu-
zojë vetëm për shkaqet që janë parashikuar me dispozita të veçanta. Përfaqësuesi i përkohshëm
merr pjesë vetëm në procedurën për të cilin është i caktuar shprehimisht dhe pikërisht gjersa të
mos paraqitet përfaqësuesi ligjor ose përfaqësuesi, përkatësisht vetë pala ose i autorizuari i saj.
3.5 Përfaqësuesi i përbashkët
Përfaqësuesi i përbashkët, si lloj i përfaqësuesit, paraqitet kur në procedurën administrative
ndeshemi me bashkësi procedurale. Procedura e bashkësisë në procedurën administrative gjen
zbatim kur dy ose më tepër palë, në të njëjtën lëndë, paraqiten bashkërisht, në qoftë se me dis-
pozitë të veçantë nuk është caktuar ndryshe. Në raste të tilla palët kanë për detyrë të theksojnë se
cila prej tyre do të paraqitet si përfaqësuese e tyre e përbashkët, në qoftë se nuk kanë vendosur të
caktojnë të autorizuar të përbashkët.
Organi që zhvillon procedurën ka të drejtë që t’u caktojë me konkluzion palëve që në procedurë
marrin pjesë me kërkesa identike të deklarojnë brenda afatit të caktuar se cila prej tyre do t’i për-
faqësojë, apo të emërojnë të autorizuarin e përbashkët, me kusht që këtë të mos e ndalojë dis-
pozita e veçantë juridike. Në qoftë se palët nuk veprojnë sipas një konkluzioni të tillë, këtë mund
ta caktojë vetë organi që zhvillon procedurën, me ç’rast përfaqësuesi, përkatësisht i autorizuari i
përbashkët, e mban këtë status gjithnjë gjersa palët të mos e caktojnë tjetrin. Kundër një kon-
kluzioni të tillë palët kanë të drejtë ankimi të veçantë, por ankimi nuk e shtyn ekzekutimin.
Edhe në rastin e caktimit të përfaqësuesit të përbashkët, përkatësisht të autorizuarit të përbashkët,
secila palë rezervon të drejtën të paraqitet si palë në procedurë, të japë deklaratë dhe të bëjë në
mënyrë të pavarur ankime si dhe të shfrytëzojë mjete të tjera juridike.
3.6 Ndihmësi profesionist
Ligji parashikon institucionin e ndihmësit profe-
604

28. E drejta administrative
sionist, të cilin nuk e njeh as procedura penale, as ajo civile, por as procedurat e tjera.
Ndihmësi profesionist nuk është i autorizuar dhe përfaqësues i palës, por është person profesion-
ist, i cili palës i jep vetëm ndihmë profesionale në formë të dhënies së këshillave dhe njoftimeve.
Nga një person i tillë kërkohet të ketë dije profesionale lidhur me lëndën në procedurë.
Nga pozita e ndihmësit profesionist shihet se ai vepron pranë palës e jo në vend të saj, përkatë-
sisht ai person nuk mund ta përfaqësojë palën.
Organi që zhvillon procedurën do të lejojë, për çështjet për të cilat kërkohet dije profesionale lid-
hur me lëndën e procedurës, që pala të sjellë personin profesionist, ndihmësin profesionist, i cili
do t’i japë njoftime dhe këshilla, me kusht që të jetë i aftë për të vepruar dhe që të mos merret
me pseudoavokati. Shpenzimet e punës së ndihmësit profesionist i heq, sipas rregullit, vetë pala
pranë të cilit është personi i tillë, i cili ka vepruar me thirrje të saj.
VII - KOMUNIKIMI I ORGANEVE DHE I PALËVE
1. Parashtresat
1.1 Nocioni dhe llojet e parashtresave
Parashtresa është një nga format e komunikimit të palëve dhe të pjesëmarrësve të tjerë me
organet, si dhe arsye për komunikim të organeve me palët dhe me pjesëmarrësit e tjerë në proce-
durën administrative. Në bazë të këtij Ligji, me fjalën parashtresë nënkuptojmë kërkesat, formula-
rët që shfrytëzohen për përpunimin automatik të të dhënave, propozimet, fletëparaqitjet, lutjet,
ankimet, kundërshtimet dhe komunikimet e tjera, me të cilat individët ose personat juridikë,
përkatësisht ndërmarrjet u drejtohen organeve (paragrafi 1 i nenit 64).
1.2 Përmbajtja dhe forma e parashtresës
Çdo parashtresë duhet të jetë e kuptueshme dhe të përmbajë çdo gjë që nevojitet, që të mund të
veprohet sipas saj. Ajo duhet të përmbajë sidomos:
* emërtimin e organit të cilit i dorëzohet;
* objektin me të cilin ka të bëjë;
* kërkesën, përkatësisht propozimin;
* kush është përfaqësuesi ose i autorizuar, në qoftë se ky ekziston dhe
* emrin dhe mbiemrin si dhe vendqëndrimin (adresën) e paraqitësit të përfaqësuesit ose të autor-
izuarit.
Sipas rregullit, parashtresën e nënshkruan vetë
605

29. DORACAKU PËR PËRGATITJEN E PROVIMIT TË JURISPRUDENCËS
paraqitësi. Përjashtimisht, parashtresën mund ta nënshkruajë në vend të paraqitësit bashkëshorti i
tij, njëri prej prindërve të tij, i biri ose e bija, ose avokati, i cili sipas autorizimit të palës e ka për-
piluar parashtresën. Të gjithë këta persona e kanë për detyrë ta nënshkruajnë në parashtresë emrin
e vet dhe ta vënë adresën e vet.
Konsiderohet e rregullt parashtresa që është përpiluar në kuptim të rregullave të parashtruara,.
Kur parashtresës i mungojnë disa nga elementet e parashikuara në pikëpamje të përmbajtjes ose
formës, atëherë kemi të bëjmë me parashtresë jo të rregullt. Varësisht nga natyra e elementeve që
i mungojnë parashtresës, është parashikuar edhe veprimi përkatës i organeve me parashtresat e
tilla, të cilat do të shtjellohen në veçanti.
1.3 Dorëzimi dhe pranimi i parashtresave
Parashtresat, si rregull, dorëzohen drejtpërdrejt ose dorëzohen me shkrim me anë të postës ose
komunikohen me gojë në procesverbal dhe, në qoftë se nuk është parashikuar ndryshe, mund të
deklarohen edhe telegrafisht. Komunikimet e shkurtëra dhe të ngutshme mund të jepen edhe
nëpërmjet telefonit, në qoftë se këtë e lejon karakteri i çështjes.
Është rregull që parashtresat t’i dorëzohen organit kompetent për pranimin e tyre. Mirëpo, gjith-
monë këto nuk janë ato organe që janë kompetent edhe për zgjidhjen e tyre, gjë që varet nga dis-
pozita organizative e organeve. Kështu, p.sh., në disa komuna parashtresat për të gjitha organet e
administratës i pranojnë shërbimet për punë të përbashkëta të atyre organeve, zyrat e pranimit ose
shërbimet e tjera të ngjashme.
Gjithashtu, është rregull se parashtresat mund të dorëzohen çdo ditë pune, gjatë orarit të punës.
Për parashtresat me gojë, që nuk janë të lidhura me afat ose që nuk janë të ngutshme, mund të
caktohet që të dorëzohen në orët e caktuara gjatë orarit të punës. Koha për dorëzimin e
parashtresave të tilla shpallet nga secili organ në lokalet e tij në një vend të dukshëm.
Organi kompetent për pranimin e parashtresave, përkatësisht të komunikimit gojor ka për detyrë
ta pranojë parashtresën që i dorëzohet, përkatësisht ta marrë në procesverbal komunikimin gojor.
Personi zyrtar që e pranon parashtresën ka për detyrë që edhe, pas kërkesës me gojë të paraqitësit,
t’ia konfirmojë pranimin e parashtresës (paragrafi 2 i nenit 66). Mënyra e dhënies së vërtetimit
është e rregulluar me nenin 5 të udhëzimit “Për zbatimin e dekretligjit të punës së zyrës”, sipas të
cilit vërtetimi i lëshohet në shenjën e vulës katërore të pranimit, në të cilën shënohet data e
dorëzimit, numri në të cilin evidencohet akti, shtojcat eventuale dhe vlera e taksës.
Në pikëpamje të veprimit me parashtresa, për zgjidhjen e të cilave nuk është kompetent organi të
cilit i dorëzohen, përkatësisht i dorëzohen, duhen dalluar dy situata.
Situata e parë paraqitet kur organi drejtpërdrejt i pranon parashtresat nga palët, qoftë parashtresat
me shkrim, qoftë ato që diktohen si deklarata në procesverbal (neni 66, paragrafi 3). Në këtë rast
personi zyrtar ka për detyrë ta paralajmërojë paraqitësin se ai nuk është kompetent për pranimin
e parashtresës me shkrim dhe ta drejtojë te organi kompetent i pranim-dorëzimit. Në qoftë se
paraqitësi, megjithëkëtë, kërkon që parashtresa e tij të pranohet, personi zyrtar ka për detyrë ta
pranojë një parashtresë të tillë, por organi do të nxjerrë konkluzion, me të cilin do të refuzojë
parashtresën për shkak të moskompetencës, pa
606