4. • Isang uri ng panitikan na kawili-wili
• Ito ay isang paraan ng pagpapalawak ng
talasalitaan at pagsasanay sa mabilis na
pag-iisip na nagpasalin-salin sa bibig ng
ating mga ninuno
• Ito ay may tugma at matalinghaga at
kapupulutan ng butil ng karunungan
5. Mga Halimbawa
Dahong pinagbungahan,
bungang pinagdahunan
“pinya”
Baston ni San Juan,
hindi mahawakan
“ilaw”
Gaod ng gaod,
hindi naman makaalis
“duyan”
6. • Ito ay maikling pahayag ng mga
pangkalahatang katotohanan, mga
batayang tuntunin na hango sa
karanasan ng tao at may mabubuting
asal na ipinapahayag
7. Mga Halimbawa
Ang tamad na tao, walang
ilalagay sa plato.
Sa
tag-araw ay mag-ipon,
upang sa tag-ulan ay may
gamitin.
8. May
dalawang
matingkad
na
pangalan na umusbong sa mga
naunang tula sa mga katagalugan.
Ito’y sina Tomas Pinpin at Fernando
Bagongbanta. Sila ang ipinalalagay
na daklinag makata sa panahon ng
mga Kastila
9. Kasama rin sa kinikilalang makata sa
panahong iyon ay si Pedro Osorio na
taga-Ermita, Maynila. Ang kanyang
tulang binanggit ay kasama sa
inilimbag ng “Doctrina Christiana” ni
Padre Alonzo de Sta. Ana noong
1617
10. Halimbawa ng Tula ni Tomas Pinpin
O ama con Dios
O gran Dios mi padre
Tolongan mo aco
Quered ayundarme
Amponin mo aco
Sedme favorable
Nong mayari ito
Porque esto se a acabe
At icao ang purihin
Y a vos os alaben
11. Halimbawa ng Tula
ni Fernando Bagongbanta
Salamat ng Ualang hanga
Gracias se den sempiternas,
Na nagpasilang nang tala
Al que hizo salin la estrella;
Macapagpanao nang dilim
Que desterro las tinieblas
Sa lahat nang bayan natin
De toda nuestra tierra.
12. • Si
Padre Francisco Buencuchillo
(1710-1776) ay sumulat ng isang pagaaral at pagsusuri sa panulaang
Tagalog.
• Ang kanyang akda ay pawang sulatkamay na inilimbag sa Madrid
• Sa aklat na ito ay ipinakilala niya ang
pantigan at tugmaan sa tulang Tagalog
13. Halimbawa
Poong cong papaglagiab
Ang pusoco nang paggiac
Lubos na paghinging tauad
Magdalita yong pahayag
Ang alila mong masicap
Nang acopo ay maras
Sacalangitan maacyat
14. Ito’y maikling tula noong panahaon
ng Hapon na may mataas na uri at
binubuo ng pitong (7) pantig and
bawat
taludtod.
Binubuo
ang
saknong ng apat (4) na taludtod
16. • Ang mga nilalaman ay nagpapakilala ng iba’t
ibang pamumuhay at pag-uugali ng tao at ang
kaisipan at damdamin ng bayan
• Minsan ay mababaw o malalim ang kahulugan
at payak ang taludturan, ngunit ang musikang
pinagsasakyan ay katutubong pahayag ng mmga
katangian at kasiglahan sa buhay ng ating mga
ninuno
• Madamdamin, malugod at puno ng pag-asa
17.
18. Ang kantahing bayan noong
panahon ng pre-kolonyal ay mga
katutubong awitin ng ating
bansa na nagpapakilala sa iba’tibang pamumuhay at pag-uugali
ng mga tao, mga kaisipan at
damdamin ng bayan
19. Halimbawa
OYAYI –awit sa pagpapatulog sa
bata
DIONA –awit sa pagkakasal
TALINDAW –awit sa pagsagwan
KUNDIMAN –awit sa pag-ibig
SOLIRANIN –awit sa paggaod
20.
21. Sa pagdating ng mga Kastila
may ilang uri ng tulang
panrelihiyong
lumitaw
na
naging basihan ng kanilang
paniniwala
22. Halimbawa
DALIT – binubuo ng 48 na saknong
na
bawat saknong ay binubuo ng apat (4) na
taludtod
May dalawa itong bahagi:
Talindaw – tinutula ng namumuno
Pabinian –isinasagot naman ng
kapulungang kasali sa seremonya
23. Halimbawa
AWIT O BUHAY –ito ay
karaniwang hangosa mga buhay
ng mga santo at gagad sa banal
na kasulatan
24. Halimbawa
DASAL NA PATULA – ito ay
karaniwang
ginagamit
sa
Flores de Mayo at sa Alay o
dili kaya’y sa imbokasyon sa
Mahal na Birhen Maria
25. Halimbawa
PASYON – isang akdang
pangrelihiyon na naglalaman
ng buhay at pagpapasakit ni
Hesukristo na inaawit
26. Halimbawa
PASYON
• P. Gaspar Aquino de Belen – ang unang
sumulat ng pasyon noong 1704
• P. Aniceto dela Merced – ang
pinakamahusay sa pagsulat ng pasyon
noong 1856
• P. Mariano Pilapil – naging tanyag sa
pagsulat ng pasyon sapagkat nilakipan
niya ng larawan at aral sa dulo ng bawat
kabanata
